Þungmálmar og brennisteinn í mosa á Íslandi 1990-2010 Áhrif iðjuvera
Ãungmálmar og brennisteinn à mosa á Ãslandi 1990-2010 Ãhrif ...
Ãungmálmar og brennisteinn à mosa á Ãslandi 1990-2010 Ãhrif ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
J<strong>á</strong>rn (Fe)<br />
Samanburður <strong>á</strong> styrk j<strong>á</strong>rns <strong>í</strong> <strong>mosa</strong> við iðjuverin <strong>og</strong> utan þeirra <strong>á</strong>rin 2005 <strong>og</strong> <strong>2010</strong> sýndi ekki<br />
marktækan mun <strong>á</strong> svæðum en marktækur munur var hins vegar <strong>á</strong> milli <strong>á</strong>ra. Samspil <strong>á</strong>ra <strong>og</strong><br />
svæða var marktækt (35. mynd). Á landinu utan iðnaðarsvæða varð ekki marktæk breyting <strong>á</strong><br />
styrk j<strong>á</strong>rns fr<strong>á</strong> 2005 til <strong>2010</strong> <strong>og</strong> sama var að segja um sýni <strong>í</strong> Reyðarfirði. Á Grundartanga <strong>og</strong><br />
við Straumsv<strong>í</strong>k jókst styrkur j<strong>á</strong>rns hins vegar marktækt <strong>á</strong> þessum t<strong>í</strong>ma.<br />
Dreifing j<strong>á</strong>rns <strong>í</strong> <strong>mosa</strong> er misjöfn <strong>á</strong> iðnaðarsvæðunum þremur. Í Reyðarfirði er styrkur j<strong>á</strong>rns<br />
hæstur <strong>í</strong> sýni sem tekið var um 1,1 km norðvestan við <strong>á</strong>lverið (14.400 mg/kg) <strong>og</strong> styrkur efnisins<br />
lækkar yfirleitt innan fjarðarins með aukinni fjarlægð þaðan (36. mynd). Á Grundartanga er<br />
hæsta gildið um 2,4 km norðaustan við verksmiðjurnar en ekki er um greinilegan fallanda með<br />
aukinni fjarlægð fr<strong>á</strong> þeim að ræða. Í Straumsv<strong>í</strong>k eru hæstu gildin (10.382-14.279 mg/kg) austan<br />
<strong>og</strong> suðaustan við <strong>á</strong>lverið <strong>í</strong> 1-2,5 km fjarlægð (36. mynd).<br />
Miðað við reiknaða mengunarstuðla flokkast styrkur j<strong>á</strong>rns <strong>í</strong> <strong>mosa</strong> <strong>í</strong> Reyðarfirði <strong>á</strong>rið <strong>2010</strong> <strong>í</strong> þrj<strong>á</strong><br />
flokka (36. mynd). Í stærstum hluta fjarðarins telst mengun l<strong>í</strong>til. Aðeins <strong>í</strong> einu sýni, sem tekið<br />
var um 1100 m vestan við verksmiðjuna er styrkur j<strong>á</strong>rns það h<strong>á</strong>r að mengun telst sm<strong>á</strong>vægileg. Á<br />
Grundartanga er svipaða sögu að segja. Þar var styrkur j<strong>á</strong>rns n<strong>á</strong>nast alls staðar <strong>í</strong> tveimur lægstu<br />
flokkunum. Eitt sýni um 2 km norðaustan við verksmiðjurnar flokkast sem sm<strong>á</strong>vægileg mengun.<br />
Við Straumsv<strong>í</strong>k er nokkuð annað uppi <strong>á</strong> teningnum þv<strong>í</strong> að styrkur j<strong>á</strong>rns er <strong>í</strong> n<strong>á</strong>grenni versins<br />
v<strong>í</strong>ðast <strong>í</strong> 2. mengunarflokki <strong>og</strong> suðaustur af verinu lenda þrjú sýni flokknum sm<strong>á</strong>vægileg mengun.<br />
9000<br />
8000<br />
7000<br />
Fe<br />
NÍ-AThM2013<br />
6000<br />
mg/kg<br />
5000<br />
4000<br />
3000<br />
2000<br />
1000<br />
0<br />
EM EM<br />
* ***<br />
Utan iðnaðarsvæða<br />
(104)<br />
Reyðarfjörður<br />
(9)<br />
Grundartangi<br />
(10)<br />
Straumsv<strong>í</strong>k<br />
(11)<br />
Sv<br />
EM<br />
Ár<br />
***<br />
Sv x Ár<br />
***<br />
2005<br />
<strong>2010</strong><br />
35. mynd. Styrkur (mg/kg) j<strong>á</strong>rns (Fe) <strong>í</strong> <strong>mosa</strong> <strong>á</strong>rið 2005 <strong>og</strong> <strong>2010</strong> utan iðnaðarsvæða (>4 km) <strong>og</strong> við<br />
iðnaðarsvæðin <strong>í</strong> Reyðarfirði, <strong>á</strong> Grundartanga <strong>og</strong> við Straumsv<strong>í</strong>k. Lóðrétt strik t<strong>á</strong>kna staðalskekkju.<br />
Niðurstöður samanburðar svæða (Sv) <strong>á</strong>ra, (Ár) <strong>og</strong> samspils svæða <strong>og</strong> <strong>á</strong>ra (Sv x Ár) eru sýndar t.h.<br />
Niðurstöður samanburðar milli <strong>á</strong>ra fyrir einstök svæði eru neðst <strong>á</strong> súlum. Innan sviga er fjöldi sýna.<br />
Marktækur munur: *** = p
Change language