Þungmálmar og brennisteinn í mosa á Íslandi 1990-2010 Áhrif iðjuvera

5.3 Áhrif iðjuvera á styrk efna
5.3.1 Samband efnastyrks og fjarlægðar frá iðjuverum
Niðurstöðurnar sýna að styrkur nokkurra efna breytist marktækt með fjarlægð frá iðjuverum.
Í þeim tilvikum hækkar styrkurinn eftir því sem nær þeim kemur (4. tafla).
Greiningin sýnir að það eru einkum arsen, nikkel og blý sem tengjast sterkt iðjuverunum. Bæði
í Straumsvík og á Grundartanga var styrkur arsens marktækt hærri við iðjuverin árið 2000 og
eftir það. Tekið skal fram að fyrir 2000 voru mælingar of fáar við verin til þess að hægt væri að
reikna sambandið út. Í Reyðarfirði var styrkur arsens marktækt hærri við iðjuverið árið 2010.
Hvað varðar nikkel var þetta samband marktækt í Straumsvík öll þau ár sem mælingar hafa
verið gerðar, eða frá 1990. Á Grundartanga var sambandið marktækt árið 2005 og 2010 en í
Reyðarfirði aðeins við síðustu mælingu, þ.e. árið 2010. Blý virðist einnig tengjast iðjuverunum
þótt sambandið sé ekki eins sterkt og fyrir arsen og nikkel. Í Straumsvík er marktækt samband
á milli fjarlægðar og styrks blýs öll árin nema árið 1995. Á Grundartanga er þetta samband
marktækt árið 2000 og 2010 en í Reyðarfirði aðeins árið 2010.
Nokkur önnur efni sýna marktæka breytingu á styrk eftir fjarlægð frá iðjuveri. Marktækt
samband er milli fjarlægðar og styrks kadmíns bæði í Straumsvík (2000, 2005 og 2010) og á
Grundartanga (2010). Svipaða sögu er að segja um kopar sem breyttist marktækt eftir fjarlægð
í Straumsvík (2010) og á Grundartanga (2000 og 2010). Styrkur brennisteins er sömuleiðis
nokkuð tengdur fjarlægð frá iðjuverum en marktækt samband fjarlægðar og styrks kom fram
á Grundartanga (2005 og 2010) og í Reyðarfirði (2010).
Ekkert marktækt samband var hins vegar að finna á milli fjarlægðar frá iðjuveri og styrks þriggja
efna, þ.e. króms, járns og kvikasilfurs (4. tafla).
36