Þungmálmar og brennisteinn í mosa á Íslandi 1990-2010 Áhrif iðjuvera

Blý (Pb)
Niðurstöður mælinga á sýnum sem tekin voru utan iðnaðarsvæðanna sýna að marktækur munur
var á styrk blýs á milli ára, F (2,06; 140,4) = 8,07; p=0,0004 (G-G epslilon 0,52) en styrkur
efnisins hefur farið lækkandi frá því mælingar hófust (21. mynd). Árið 1990 var meðalstyrkur
blýs 2,36 mg/kg en var orðinn 0,88 mg/kg árið 2010 og hafði því lækkað um meira en helming
á þessum tíma.
Styrkur blýs var mjög misjafn eftir landsvæðum (22. mynd). Árið 1990 var styrkurinn einna
hæstur á Suðausturlandi og í nágrenni Reykjavíkur. Árið 2000 var mynstrið svipað nema hvað
styrkur efnisins hafði greinilega lækkað á suðaustanverðu landinu. Þessi tilhneiging hefur síðan
haldið áfram þótt árið 2010 megi enn sjá heldur hærri gildi á þessu svæði en víðast annars staðar.
Svipaðar breytingar má einnig merkja á höfuðborgarsvæðinu þótt þær séu ekki eins áberandi.
Miðað við reiknaða mengunarstuðla hefur mengun af völdum blýs verið nokkur á þeim svæðum
þar sem styrkurinn hefur verið einna hæstur. Á nokkrum stöðum flokkast mengunin þó sem
veruleg eins og við Kvísker árið 1990, við Vogastapa 1995 og við Straumsvík 1995-2005 og
sem mjög mikil við Straumsvík árið 2010.
3,00
2,50
Pb
***
n = 69
NÍ-AThM2013
2,00
mg/kg
1,50
1,00
0,50
0,00
1990 1995 2000 2005 2010
21. mynd. Meðalstyrkur (mg/kg) blýs (Pb) í mosa
1990-2010 utan (>4 km) iðnaðarsvæða. Sýni voru
tekin á sömu stöðum öll árin, n = 69. Lóðrétt
strik tákna staðalskekkju. Marktækur munur:
*** = p