NÍ-08008 - Náttúrufræðistofnun Íslands

Gerpissvæðið
Svæðið sem hér er lagt til að verði verndað er um 157 km² að stærð og er staðsett í
Fjarðarbyggð. Það tilheyrir svæði nr. 650 á náttúruminjaskrá sem er í skránni vegna afar
fagurs og fjölbreytilegs fjalllendis með líparítinnskotum. Þar er einnig fögur strandlengja og
svæðið er austasti hluti Íslands.
Markmið friðlýsingarinnar: Að vernda búsvæði nokkurra sjaldgæfra hápöntutegunda á
svæði sem býr yfir sérstæðu gróðurfari sem einkennist af snjódældargróðri. Með því að
tryggja búsvæðavernd tegundanna er stuðlað að viðhaldi líffræðilegrar fjölbreytni, sbr. 2010
markmið Sameinuðu þjóðanna um líffræðilega fjölbreytni og evrópska stefnumótun um
plöntuvernd 2008–2014.
Mörk: Frá Hellisfjarðarnesi í Grænafell og Grákoll eftir hæstu brúnum í Víkurheiði og til
sjávar við Flesjar vestan við Karlskála.
Svæðislýsing: Eyðibyggð á austasta hluta landsins. Svæðið einkennist af fjölbreyttu
landslagi með fjöllum, grösugum dölum með bröttum hlíðum, víkum og fjörðum. Gróðurfar
er sérstætt með snjódældagróðri og þar vaxa allnokkrar sjaldgæfar háplöntutegundir. Svæðið
er vinsælt til útivistar og um það liggja áhugaverðar gönguleiðir.
Núverandi landnotkun: Beitiland og útivist.
Ógnir: Notkun framandi og ágengra plöntutegunda ógnar svæðinu, t.d. hefur Alaskalúpínu
verið sáð/plantað í Víkurskarði og Vaðlavík. Uppbygging frístundahúsa á eyðijörðum er
óskipulögð.
Nauðsynlegar aðgerðir: Ekkert er því til fyrirstöðu að beit búfénaðar verði áfram í svipaðri
mynd og nú er. Koma þarf í veg fyrir að ágengar, framandi plöntutegundir verði fluttar inn á
svæðið og uppræta ætti þær sem fyrir eru. Forðast ber allt rask á landinu á þeim stöðum sem
eru mikilvægastir fyrir plöntutegundirnar sem hér eru til umfjöllunar.
Forsendur fyrir friðlýsingu: Sérstætt gróðurfar en á svæðinu finnast allnokkrar sjaldgæfar
háplöntutegundir eins og fjöllaufungur, Athyrium filix-femina, lensutungljurt, Botrychium
lanceolata, dúnhulstrastör, Carex pilulifera, hagastör, Carex pulicaris, sóldögg, Drosera
rotundifolia, álftalaukur, Isoetes echinospora, mýraberjalyng, Oxycoccus microcarpus,
bjöllulilja, Pyrola grandiflora, sifjarsóley, Ranunculus auricomus og bergsteinbrjótur,
Saxifraga paniculata.
Tegund Tegundarheiti Flokkur Algengi Válisti Forsendur verndar
Skógelfting
Equisetum
sylvaticum Háplanta Sjaldgæf
VU Einn af þremur fundarstöðum, sá eini á
Austurlandi
Stinnasef Juncus squarrosus Háplanta Sjaldgæf VU Tveir af tíu fundarstöðum
46