NÍ-08008 - Náttúrufræðistofnun Íslands

gulþörunga, gullþörunga, brúnþörunga og grænþörunga (Náttúrufræðistofnun Íslands 1996).
Válistaflokkun háplantna hefur verið endurskoðuð og 79 tegundir metnar samkvæmt nýjustu
válistaviðmiðum (IUCN 2001), en þau eru nokkuð breytt frá þeim skilyrðum sem giltu þegar
válisti plantna var fyrst gefinn út. Samkvæmt nýju flokkuninni lenda 49 háplöntutegundir á
válista. Ekki er búið að endurmeta válistaflokkun mosa, fléttna eða þörunga samkvæmt nýju
viðmiðunum.
2. mynd. Flæðarbúi, Spergularia salina, er á válista. Ljósm. Hörður Kristinsson.
Auk válistaflokkunar IUCN hefur Náttúrufræðistofnun Íslands gert tilraunir með að nota
einfaldara mat á algengni og verndargildi íslenskra plantna (Sigurður H. Magnússon o.fl.
2001, Hörður Kristinsson o.fl. 2007). Válistaflokkun IUCN gerir miklar kröfur um
yfirgripsmikla þekkingu á útbreiðslu og stofnstærð tegunda og þróun útbreiðslusvæða til
framtíðar en því miður skortir enn mjög á þá þekkingu hér á landi. Algengnimat
stofnunarinnar byggist annars vegar á útbreiðslukortum tegunda og hins vegar hversu mikið
er af tegundinni þar sem hún finnst (1. tafla). Algengnimatið var þróað af sérfræðingum
stofnunarinnar í tengslum við rannsóknir á áhrifum Hálslóns á gróður, smádýr og fugla
(Sigurður H. Magnússon o. fl. 2001). Verndargildi tegunda var svo þróað síðar þar sem
algengnimatið þótti ekki henta nógu vel til að sía úr gagnagrunni stofnunarinnar auk þess
sem algengnimatið þykir aðgreina algengustu og sjaldgæfustu tegundirnar illa (Hörður
Kristinsson o.fl. 2007). Verndargildi einstakra tegunda er síðan metið í tölum þar sem
sjaldgæfustu tegundirnar fá verndargildið 10 en þær algengustu verndargildið 1 (2. tafla).
Náttúrufræðistofnun Íslands telur að þetta mat megi nota samhliða válistaflokkun IUCN,
a.m.k. til bráðabirgða á meðan verið er að afla fullnægjandi upplýsinga sem válistaflokkunin
byggir á.
1. tafla. Matsflokkar sem notaðir eru við mat á algengni (Sigurður H. Magnússon 2001).
■■■□□□
■■■□□
■■■□
■■□□□
■■□□
■■□
■□□□
■□□
■□
Algeng hringinn í kring um landið í miklu magni
Finnst hringinn í kring um landið, en ekki mikið af henni
Finnst víða um landið, en afar strjál, eða mjög lítið í stað
Finnst í sumum landshlutum, algeng á því svæði
Finnst í sumum landshlutum, en í fremur litlu magni
Finnst dreifð á hluta landsins, en afar strjál eða sjaldgæf, vantar í suma landshluta
Aðeins á einu eða fáum svæðum, en algeng þar sem hún er
Aðeins á einu eða fáum svæðum, fremur lítið af henni þar sem hún finnst
Aðeins á einum eða fáum stöðum, mjög sjaldgæf eða lítið af henni
10