Válisti 2

Tegundir í yfirvofandi hættu (VU)
STORMSVALA Hydrobates pelagicus
Staða: I yfirvofandi hættu (VU)
Forsenda: Fáir varpstaðir
Alþjóðlegar skuldbindingar:
V Bernarsamningur: viðauki II
V Búsvæðavernd (Ályktun nr. 6/1998)
Helstu varpstöðvar stormsvölu hér á landi eru í Vestmannaeyjum og er stærð varpstofnsins
álitin vera 50-100 þúsund pör. Stormsvölur hafa sést á ýmsum stöðum við sunnanvert landið
á varptima, allt frá Garðskaga i vestri til Papeyjar í austri, og því kann stormsvalan að verpa
víðar en friðlýst hefur verið til þessa.
Utbreiðsla og stofnstærð: Stormsvölur verpa í úteyjum Vestmannaeyja, Ingólfshöfða og Skrúði.
Stærð varpstofnsins er gróflega metin 50.000-100.000 pör og er langstærðta varpið í
Elliðaey í Vestmannaeyjum. 52 Stormsvala verpur einnig í Bjarnarey og Brandi og var áður fyrr
í Ystakletti en hefur ekki sést þar í varpi á síðari árum.
Lifshættir: Stormsvalan er úthafsfugl og verpur í úteyjum og höfðum. Hún grefur sér ekki
varpholur en hreiðrar um sig í klettaglufum, oft á milli hraunlaga, en einnig í urðum. Varptíminn
hefst seint, venjulega um miðjan júní, en fuglÁrnir eru stundum að verpa fram í miðjan júlí.
Stormsvalan verpur einu eggi og klekst það á tæpum sjö vikum. Unginn verður fleygur á um
tveim mánuðum, eða í fyrsta lagi seinni hluta september, stundum þó ekki fyrr en í nóvember.
Stormsvalan hverfur frá landinu á haustin er varptíma lýkur og dvelst sennilega víða á
austanverðu Atlantshafi, allt til Suður-Afríku. Um varptímann flakka geldfuglar á milli byggða og
jafnvel landa á milli. Fæðan er aðallega dýrasvif en einnig smáfiskar, smokkfiskar o.fl.
Helstu ágnir: Eins og skrofa og sjósvala verpur stormsvalan á örfáum stöðum og nær eingöngu
í Vestmannaeyjum. Ýmis áföll, svo sem mengunarslys, og innflutt rándýr geta því verið
stofninum skeinuhætt.
Vernd og vöktun: Stormsvalan hefur verið alfriðuð frá 1954. Tveir varpstaðir hennar eru
friðlýstir, Skrúður og Ingólfshöfði, en aðalvarpstaðurinn i Elliðaey er á náttúruminjaskrá. Lagt
er til að Elliðaey verði friðlýst og átak verði gert til þess að afla betri gagna um stofnstærð og
útbreiðslu, m.a. til þess að byggja á tillögur um vöktun stofnsins til frambúðar.
Staða á heimsvísu: Stormsvalan verpur svo að segja eingöngu í Norðvestur-Evrópu og er friðlýst
að stærðtu vörpin séu í Færeyjum. Tiltölulega fáir varpstaðir valda því að stormsvalan nýtur
sérstaks eftirlits og verndar í Evrópu, þrátt fyrir að stofninn sé fremur stór og ekki álitinn í
hættu að öðru leyti. Samkvæmt Bernarsamningnum ber að friða stormsvöluna í Evrópu og
vernda búsvæði hennar sérstaklega.
English summary: The Storm Petrel breeds mainly on some islands in Vestmannaeyjar, but
small colonies were recently discovered at Ingólfshöfði in the south and Skrúður in the east.
78