Válisti 2

Tegundir í yfirvofandi hættu (VU)
SKROFA
Puffinus puffinus
Staða: í yfirvofandi hættu (VU)
Forsenda: Fóir varpstaðir
Alþjóðlegar skuldbindingar:
V Bernarsamningur: Viðauki II
Skrofan verpur aðeins i Vestmannaeyium en sést víða við sunnanvert landið að sumarlagi.
Stærð varpstofnsins er áætluð 7-10 þúsund pör og er helmingurinn í Ystakletti.
Utbreiðsla og stofnstærð: Eina varpsvæði skrofunnar hér á landi er í Vestmannaeyjum en þar
verpur hún á fimm stöðum. stærðta varpið er í Ystakletti og var áætlað að þar væru um
6.000 pör sumarið 1991. 52 Önnur vörp eru mun minni: Elliðaey, Bjarnarey, Alsey og
Suðurey. Heyrst hefur til skrofu í Brandi en varp hefur ekki verið staðfest þar. Skrofuegg fannst
í lundavarpi í Krísuvíkurbergi árið 1982 og var það líkast til einstakt tilvik því skrofur hafa
ekki fundist þar síðan, þrátt fyrir leit. 63 Skrofan er úthafsfugl að mestu leyti og sést við Suðurog
Suðvesturland frá marslokum fram í september, en er sjaldséð annars staðar við landið.
Stærð varpstofnsins er áætluð 7-10 þúsund pör.
Lífshættir: Skrofan verpur í holum í grassverði í úteyjum og er þar mest áberandi í þungbúnu
veðri að næturlagi. Síðdegis hópa skrofurnar sig stundum á sjó nærri varpstöðvunum og sjást
þá jafnvel í þúsundatali á flóanum við Faxasker norðan Ystakletts. Þær hverfa frá landinu í
lok varptíma (september) og dvelja sennilega víða í Atlantshafi. Islensk skrofa hefur til dæmis
náðst við strendur Brasilíu. Lífshættir skrofunnar eru um margt sérstakir. FuglÁrnir verða seint
kynþroska. Skrofan verpur einu eggi í holu sína, venjulega um mánaðamót maí-júní, álegutíminn
er langur, unginn klekst eftir 7-8 vikur og yfirgefa foreldrÁrnir hann í holunni þegar
hann er um tveggja mánaða gamall. Unginn dvelst síðan einn í rúma viku en þá rekur
hungrið hann af stað - einan út í heiminn. Hann verður því fleygur á um 10 vikum, eða í
september-október. Fæða skrofunnar er aðallega fiskur, svo sem síld, en einnig smokkfiskur
og krabbadýr.
Helstu ógnir: Skrofan verpur aðeins í Vestmannaeyjum og því geta staðbundin áföll leikið
stofninn grátt. Þannig er friðlýst að aðalsvarpstöðvar skrofunnar í Ystakletti hafi orðið illa úti í
öskufalli í Vestmannaeyjagosinu 1973. Sökum hnappdreifingar stofnsins geta mengunarslys
og önnur áföll verið stofninum dýrkeypt. Sums staðar erlendis hafa dýr sem borist hafa með
mönnum, eins og kettir, rottur og minkar, valdið miklum usla í skrofubyggðum. Bæði kettir og
rottur hafa lagst út í fuglabyggðir á Heimaey.
Vernd og vöktun: Skrofan hefur verið friðuð fyrir skotveiðum frá 1954. Áður fyrr voru ung-
Árnir nýttir en sá siður er löngu aflagður. Aðalvarpsvæði skrofu í Vestmannaeyjum, í Ystakletti
og Elliðaey, eru á náttúruminjaskrá. Stofnstærð er aðeins gróflega þekkt og er æskilegt að
meta hana með meiri nákvæmni og koma á reglubundinni vöktun stofnsins. Friðlýsa ætti tvö
helstu varpsvæðin, Elliðaey og Ystaklett.
76