Válisti 2

Útdauðar tegundir (EX)
GEIRFUGL Pinguinus impennis
Staða: Utdauður (EX)
Forsenda: Dó út 1844
Geirfuglinn varð útdauður árið 1844 en þá voru tveir síbustu fuglÁrnir sem vitað er um í heiminum
drepnir í Eldey undan Reykjanesi. Aðalvarpstaður geirfugla við Island var á Geirfuglaskerjum,
sem voru djúpt undan Eldey, en skerin hurfu í sæ við jarðhræringar árið 1830. Geirfuglavarp
er aðeins þekkt með vissu frá sunnan- og suðvestanverðu landinu.
Utbreiðsla og stofnstærð: A sögulegum tíma var íslenski varpstofninn talinn nema nokkrum
hundruðum til fáeinna þúsunda para. Aðeins þrír varpstaðir eru þekktir fyrir víst: Geirfuglasker
undan Reykjanesi og síðar Eldey, eftir að skerin hurfu í sjó við eldgos árið 1830, og loks
Geirfuglasker í Vestmannaeyjum. Hugsanlegt er að geirfuglar hafi orpið á Tvískerjum undan
Öræfum og á Hvalbaki austanlands. 46 Geirfugl er eina fuglategundin sem hefur orðið útdauð
hér á landi og þar með í heiminum/' 46 ' 71 ' 108 Þegar síðustu geirfuglÁrnir voru drepnir í Eldey
1844 hafði stofninn verið á niðurleið öldum saman vegna ofveiði. Geirfuglsbein hafa fundist
í gömlum öskuhaugum en einungis á svipuðum slóðum og vitað er að fuglÁrnir urpu undir
það síðasta, þ.e. á suðvesturhorni landsins og í Vestmannaeyjum. 105 Vera kann að geirfugl
hafi verið útbreiddari hér við landnám.
Lífshættir: Geirfuglinn var stærðtur svartfugla, um 70 cm langur og um það bil 5 kg á þyngd,
mun stærri en núlifandi ættingjar hans, langvía og stuttnefja. Hann varp einu eggi og talið er
að unginn hafi, 9 daga gamall, farið með foreldrum sínum á sjó um miðjan júlímánuð. 24 - 105
Helstu ógnir: Geirfuglinn var nýttur hér öldum saman. Hann var ófleygur og því auðveld bráð
á varpstöðvunum. A Nýfundnalandi smöluðu sjómenn fuglunum saman í réttir og rotuðu þá.
Eftir miklu var að slægjast því hver fugl gaf um 1,5 kg af kjöti auk fitu og lýsis.
Staða á heimsvísu: A sögulegum tíma var geirfugl algengastur við Nýfundnaland þar sem
fuglunum var slátrað gegndarlaust. Geirfuglar urpu einnig á eyjum við strendur Norðvestur-
Evrópu fram yfir aldamótin 1800. 27
English summary: The Great Auk became extinct
in 1844 when the last known pair in the world
was captured on the island of Eldey off the
southwest coast of lceland. Some 80 stuffed
Great Auks still exist, along with a rather
smaller number of egg shells. One stuffed
specimen of lcelandic origin, an egg and a
composite skeleton is on display in the
lcelandic Museum of Natural History.
26