Válisti 2

óþarfa truflun. Þá eru miklar takmarkanir á því hvers konar verkfæri eða aðferðir heimilt er
að nota til fuglaveiða. Notkun eiturs eða svefnlyfja til að drepa fugla er til dæmis ólögleg.
Umhverfisráðuneytið hefur yfirumsjón með málum er snerta villta fugla í landinu. I júní 2000
eru í gildi þrjár reglugerðir sem snerta fugla, en þær fjalla um: (1) fuglaveiðar og nýtingu
hlunninda af villtum fuglum (nr. 456/1994, ásamt síðari breytingum), (2) friðun tiltekinna
fugla, friðlýsingu æðarvarps, fuglamerkingar, hamskurð o.fl. (nr. 252/1996) og (3) veiðikort
og hæfnispróf veiðimanna (nr. 291/1995).
Sumar fuglategundir njóta strangari friðunar að lögum en aðrar, annaðhvort fyrir þá sök að þær
eru mjög sjaldgæfar eða vegna þess að beita þarf sérstakri varúð í umgengni við þær. Þannig er
dvöl manna óheimil við hreiður fálka, hafarnar, snæuglu, haftyrðils, keldusvíns og þórshana.
Þessum fuglum og öllum flækingsfuglum ber að skila til Náttúrufræðistofnunar Islands ef þeir
finnast dauðir eða illa haldnir. Einnig er óheimilt að stoppa þá upp nema með leyfi stofnunarinnar.
Þá geta landeigendur takmarkað umferð um æðarvörp með því að láta friðlýsa þau.
I lögum um náttúruvernd (nr. 44/1999) eru m.a. ákvæði um sérstaka verndun búsvæða sem
eru mikilvæg fyrir fugla, t.d. ósnortnar mýrar, vötn og leirur. I Náttúruminjaskrá 78 sem tekin er
saman á grundvelli þessara laga eru skráð mörg mikilvæg fuglasvæði sem annað hvort eru
friðlýst eða talið er æskilegt að njóti sérstakrar verndar. I fyrrgreindum lögum er einnig að
finna ákvæði um innflutning framandi lífvera i náttúru Islands. Þá hafa verið sett sérstök lög
um verndun svæða sem teljast hafa mikla þýðingu fyrir fugla, þ.e. lög um verndun Mývatns
og Laxár (nr. 36/1974) og um vernd breiðafjarðar (nr. 54/1995). Loks er í lögum um mat á
umhverfisáhrifum (nr. 106/2000) fjallað um hvernig standa beri að undirbúningi fyrir
tilteknar framkvæmdir sem hafa kunna umtalsverð áhrif á náttúru landsins.
Alþjóðlegir
samningar
Island hefur skuldbundið sig með Alþjóðasamningum til að vernda ýmsar fuglategundir og
búsvæði margra þeirra. Aðild að Parísarsamningnum um fuglavernd (frá 1950) var samþykkt
árið 1956 og tók íslensk löggjöf mið af þeim samningi um árabil. Island gerðist árið 1977
aðili að samningi um votlendi sem hafa alþjóðlegt gildi, einkum fyrir fugla, (Ramsar, 1971).
Markmið þessa samnings er að stuðla að verndun votlendissvæða í heiminum, sérstaklega
þeirra sem talin eru mikilvæg búsvæði fyrir votlendisfugla. Þrjú votlendissvæði á Islandi eru
nú á skrá skv. Ramsarsamningnum: Mývatn - Laxá, Þjórsárver og Grunnafjörður við Akranes.
Auk þess eru 58 önnur svæði hér á landi talin alþjóðlega mikilvæg svæði fyrir fugla. 80
Arið 1993 gerðist Island aðili að samningi ríkja í Evrópu og Norður-Afríku um vernd villtra
dýra og villtra plantna og lífsvæða þeirra í Evrópu, svokölluðum Bernarsamningi. árið 1994
staðfesti Island aðild sína að RÍÓ-samningnum um vernd líffræðilegs fjölbreytileika, en hann
kveður m.a. á um vernd og sjálfbæra nýtingu lífríkis, stofna og tegunda, búsvæða þeirra og
vistkerfa. Þá fullgilti Island árið 2000 CITES-samninginn sem fjallar um alþjóðlega verslun
með tilteknar tegundir lífvera og flutning þeirra milli landa.
Islensk fuglaverndarlöggjöf frá árinu 1994, (nr. 64/1994), er að verulegu leyti byggð á
Bernarsamningnum. Samningnum fylgja fjórir viðaukar. I viðauka II eru taldar upp tegundir
20