ARAŞTIRMA RAPORU TÜRKİYE'DE İŞGÜCÜ PİYASASI ...

SGB - Araştırma Raporu
“istihdamsız büyüme” olarak adlandırılmıştır. 2002-2008 dönemi için büyüme tarım dışı
istihdam arasındaki ilişkiye bakıldığında önceki dönemlere kıyasla söz konusu ilişkinin
zayıflamış olduğu görülmektedir. 7 Ama yine de sözkonusu dönemin istihdamsız
büyüme olarak adlandırılmasının doğru olmayacağı düşünülmektedir. 8 Nitekim 2002-
2008 döneminde istihdam 20-21 milyon civarında seyrederek sabit bir görünüm verse
de, aynı dönem için tarım dışı istihdamın 14 milyon kişiden 16 milyona çıktığı
görülmektedir. Söz konusu rakamlar tarımdan tarımdışı sektörlere kaymanın devam
ettiğini ve yapısal dönüşümün sürdüğünü göstermektedir.
2007’nin son aylarından itibaren, küresel koşullardaki olumsuz değişikliklerin
Türkiye reel sektör ve işgücü piyasasını oldukça olumsuz etkilediği görülmüştür. 2008
yılından itibaren, dış talepteki ve uluslararası sermaye akışlarındaki düşüşler ile birlikte
dış ekonomik ortam kayda değer bir şekilde kötüleşmiştir. Bununla ilişkili olarak iç talep
ve krediye ulaşabilirlik de azalmıştır.
Kriz süresince, erkek işsizliği önemli ölçüde artarken kadın işsiz sayısı fazla
etkilenmemiş, bu durum kadınların yoğun çalıştığı sektörlerin krizden daha az
etkilenmesi, kadınların kendi işlerini kurmaya başlamaları gibi faktörler sonucu, kadın
istihdamının krize rağmen artmasından kaynaklanmıştır. Krizin başladığı dönemden
itibaren kayıt dışı olarak kendi hesabına çalışan kadın sayısında meydana gelen artış
dikkat çekmiştir. Sonuç olarak, 2009 yılında Türkiye ekonomisi yüzde 4,8 küçülmüş ve
işsizlik yüzde 14’e çıkmıştır. 9 Kriz nedeniyle 2009 yılında işsiz sayısı 3,5 milyonun üzerine
yükselmiş, istihdam oranı ise, sadece yüzde 0,4 oranında artarak son beş yılın en
düşük değeri olmuştur.
C. Küresel Kriz Sonrası
Ekonomik toparlanma ile birlikte 2010 yılında bir önceki yıla göre yüzde 6,2’lik
artış oranı ile istihdam edilenlerin sayısı 22 milyon 594 bine yükselmiştir. İşsizlik oranı ise
2009’a göre 2,1 puan azalarak yüzde11,9 olmuştur. İşsiz sayısı da yeniden 3 milyonun
altına inmiştir. Kriz sonrası dönemde, özellikle sanayi sektöründe yaşanan istihdam
artışıyla, erkek işsiz sayıları kriz öncesi düzeyine gerilemiştir. Ancak, kadın işsiz sayısında
yeterli bir azalma meydana gelmemiştir. Bunun nedeni, kadınlara istihdam
7 1988–1998 döneminde ortalama her yüzde 1’lik büyümeye karşılık tarım dışı istihdamın yüzde 0,62, 1998-
2008 döneminin ikinci yarısında ise yüzde 0,55 puan arttığı görülmüştür.
8 Öz, S., “İstihdamsız Büyüme Mi?”, Ekonomik Araştırmalar Forumu, Temmuz 2010
9 “Kriz Ortamının Değerlendirilmesi: Krizden Özel Sektör Öncülüğünde Büyümeye”, YOİKK, Mayıs 2010
Ekonomik ve Sektörel Analiz Dairesi 10