MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANMASINDA ANAYASAL ... - Maliye Bakanlığı

Tablo 4: Türkiye’de Kamu Kesimi Genel Dengesi
Vergiler (Dolaylı + Dolaysız)
Vergi Dışı Normal Gelirler
Faktör Gelirleri
Sosyal Fonlar
Cari Transferler
I- Kamu Harcanabilir Geliri
Cari Giderler
II- +/- Kamu Tasarrufu
Yatırımlar (Sabit Sermaye + Stok Değişmesi)
III- Tasarruf – Yatırım Farkı
Sermaye Transferleri (Servet Vergileri +/- Diğer
Transferler + Kamulaştırma ve Sabit Değer
Artışları)
IV- Kasa-Banka / Borçlanma
(Kasa-Banka Değişimi + Net Dış Borçlanma +
Net İç Borç/Alacak +/- Stok Değişim Fonu)
Kamu Kesimi Borçlanma Gereği (KKBG)
A
B
C
D
E
(A+B+C+/-D-E)
F
{(A+B+C+/-D-E)-F}
G
{(A+B+C+/-D-E)-F}-G
H
{(A+B+C+/-D-E)-F}-G
{(A+B+C+/-D-E)-F}-G+/-H
Kaynak: Hüseyin ŞEN - İsa SAĞBAŞ, Bütçe Açıkları Teori ve Türkiye Uygulaması,
Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2004, s.213.
Yukarıdaki tablodan da anlaşıldığı gibi, kamu kesimi borçlanma
gereği, kamu tasarruf – yatırım farkına sermaye transferleri ve stok değişim
fonunun ilave edilmesiyle hesaplanmaktadır. Kamu kesimi borçlanma
gereğini finansman yönüyle de hesaplamak mümkündür. Finansman
kısmından hesaplanan kamu kesimi borçlanma gereği ise, kasa-banka
değişimi, net dış borçlanma ve net iç borç/alacak kalemlerinin toplanması
yoluyla elde edilmektedir.
KKBG, kamu kesiminin mali kaynaklara yönelik net talebine ilişkin
bir fikir vermesine karşın; yüksek-kronik enflasyonla yaşayan ülkelerde
devlet faaliyetlerinin neden olduğu talep baskısı konusunda sağlıklı bilgi
sunmakta yetersiz kalmaktadır. KKBG’nin açık göstergesi olarak
uygulanmasına yönelik bir diğer sorun ise, birçok ülkede kamu hesaplarında
tahakkuk esaslı muhasebe sisteminin olmaması ve hesapların tahsilât yani
nakit bazında izlenmesi nedeniyle KKBG’nin nakit hareketlerini
yansıtmaktan öteye gidememesidir. Bu durum ise, kamu kesiminin birikmiş
25