Tweemaandelijkse uitgave Revue bimestrielle

Tweemaandelijkse uitgave
Nr. 1 januari - februari 2005 - 25 ste Jaargang
Revue bimestrielle
Nr. 1 janvier - février 2005 - 25iéme Année
I.M.S.O. MELSBROEK
WWW. IMSO.be
UIT EN THUIS
AMICALEMENT VOTRE
Verantwoordelijke uitgever :
Editeur Responsable :
IMSO-team Uitgiftekantoor :
Vanheylenstraat 16 Bureau de distribution :
1820 Melsbroek 1820 Steenokkerzeel

INHOUDSTAFEL / SOMMAIRE
Overzicht….............................................................................................................1
Wist u dat?..............................................................................................................1
Overleden/ Nous ont quittés..................................................................................2
De elektronische rolstoel weer betaalbaar voor de MS patiënt.........................3
Lachen is gezond – Deel II.....................................................................................5
Het gebruik van alternatieve geneeswijzen door ms-patienten.........................7
4 weken revalidatie in Melsbroek.........................................................................10
Westhoek (11.09)....................................................................................................11
24 december in Polen.............................................................................................12
Misverstanden ........................................................................................................14
Met vakantie in Toscane, In Venturina “La Ranocchiaia” Agriturismo .........15
Huidige klinische vooruitzichten bij de behandeling van MS ...........................20
Puzzel nederlands...................................................................................................23
Marc ........................................................................................................................24
Fondation Cédric ..................................................................................................27
Telenet….................................................................................................................30
Anniversaires - Verjaardagen …..........................................................................31
Les chaises roulantes électroniques de nouveau á un prix abordable ..............33
Westhoek (11.09)…................................................................................................35
Le 24 décembre en Pologne..................................................................................36
Perspectives actuelles dans le traitement de la sclérose en plaques ..................38
Puzzle fr. .................................................................................................................41
Fondation Cédric ...................................................................................................42
Quand je pense à tous les livres qu’il me reste à lire..........................................45
Monsieur le Président du Rotary .........................................................................47
Bêtisier des journaux (Blagues). ...........................................................................48
Recette de spéculoos...............................................................................................49
Pour les quadras et quinquas… Qu’est-ce être D.A.D.A ? ................................51
L’amitié ..................................................................................................................53
Si ..............................................................................................................................54
Au tribunal… .........................................................................................................55
Oplossing puzzel/ Solution du puzzle ...................................................................57

OVERZICHT
In dit nummer vertelt een patiënt zijn ervaringen in Melsbroek, vervolgens test hij
de rolstoelvriendelijkheid van verschillende festivals uit en hij besluit zijn
“Vlaanderen vakantieland “ in Toscane. Een andere patiënt vond de Westhoek al
ver genoeg en vertelt.
Petra Bober gaat door met haar artikelen over humor. De teksten “Marc” en
“Misverstanden” proberen de praktijk aan de theorie te koppelen.
Vanzelfsprekend houden onze verslagen over “Dialoog” u verder op de hoogte van
eventuele oplossingen van bepaalde problemen of vragen.
U krijgt méér informatie over verlaagde GSM-tarieven en over een nieuwe
regeling i.v.m. elektronische rolstoelen voor niet volledig verlamde patiënten.
Dr. Ketelaer vat voor ons een artikel samen over geneesmiddelen, gebruikt in de
strijd tegen m.s..Hij somt voor- en nadelen op.
Maar iedereen weet ook dat er steeds een hele batterij alternatieve geneesmiddelen
ter beschikking staat. Bij een zodanig invaliderende ziekte zou je immers bij de
duivel te biecht gaan. Arts en patiënte Els Huybregts bespreekt het gebruik van
dergelijke middelen. Onze cybercafé-helpers vertellen over kerstavond in Polen.
Dat en nog méér verneemt u in ons eerste nummer.
WIST U DAT?
A.W.
Dat Amelie Van der Vorst ons haar beste nieuwjaarswensen heeft toegezonden.
Amelie is een bekend figuur in Melsbroek waar ze gedurende jaren vele patiënten
heeft bijgestaan (met bezoeken, hulp bij de maaltijden e. z.). Sinds ze last heeft
met haar gezondheid leeft ze nu in Perk, bij haar dochter, en kijkt uit naar een
bezoek te Melsbroek om al haar vrienden van vroeger in de cafetaria te komen
begroeten. Dit zal slechts mogelijk zijn na de winter. Ondertussen is een
telefoontje zeker welkom op 02/751 88 89.
IMSO 2004/6 1

Overleden
Nous ont quittés:
Mejuffrouw
Malou De Leuze
geboren op 15 maart 1924
overleden te Malle op 5 november 2004
IMSO 2004/6 2

De elektronische rolstoel weer betaalbaar voor de MS patiënt
Op 21 januari 2005 verscheen, in het Belgisch Staatsblad een nieuw
Koninklijk besluit (KB) van 12.01.2005, betreffende de
terugbetalingsmodaliteiten voor hulpmiddelen voor patiënten met
mobiliteitstoornissen.
Dit artikel wens in een kort overzicht de bijdrage te schetsen van dit nieuw
KB tot vaststelling van de nomenclatuur van de geneeskundige
verstrekkingen inzake verplichte verzekering voor geneeskundige
verzorging en uitkeringen.
Voor de publicatie van dit KB hadden MS patiënten die niet volledig
verlamd waren aan de onderste ledematen geen recht op terugbetaling
door de Ziekenkas van een elektronische rolstoel. Ze moesten het toen
stellen met een tussenkomst van 550 € voor een gewone manueel
aangedreven rolstoel daar waar de gemiddelde kostprijs van een
elektronische rolstoel 10.000 € bedraagt, bedrag dat ze toen van eigen
middelen moesten betalen. Het huidig KB stelt hier gelukkig een einde aan.
In dit KB lezen we onder de rubriek ”Elektronische rolstoelen” het
volgende:
a) De elektronische rolstoel is enkel vergoedbaar voor gebruikers met een
bewezen en definitieve volledige verplaatsingsstoornis.
De gebruiker kan niet staan of stappen. Een zelfstandige transfer in en uit
de rolstoel naar stoel, zetel of bed is ernstig beperkt zonder de hulp van een
hulpverlener.
De gebruiker beschikt niet over de kracht, coördinatie of uithouding in de
bovenste ledematen om autonoom een manuele rolstoel aan te drijven en te
besturen. Een besturing van de elektronische rolstoel is daarentegen wel
mogelijk.
De gebruiker beschikt over voldoende intellectuele en cognitieve
vermogens en de uithouding om de rolstoel op een veilige en
IMSO 2004/6 3

oordeelkundige wijze te gebruiken zowel binnen als buiten.
b) De elektronische rolstoel is ook vergoedbaar voor een gebruikerdie
voldoet aan de specifieke functionele indicaties van een modulaire
manuele rolstoel op voorwaarde dat hij school loopt, beroepsopleiding of
herscholing volgt, werkt of een zelfstandige beroepsactiviteit uitvoert.
Zonder gebruik van de elektronische rolstoel zijn deze activiteiten niet
mogelijk. Dit moet blijken uit het multidisciplinair adviesrapport.
c) Voor de gebruikers die lijden aan een evolutieve neuromusculaire
aandoening, een evolutieve myopathie, multiple sclerose, chronische autoimmune
inflammatoire polyarthritis volgens de definitie aanvaard door de
Koninklijke Belgische Vereniging voor Reumatologie (reumatoïde artritis,
spondyloartropathie, juveniele chronische artritis, systemische lupus en
sclerodermie) of voor gebruikers met tetraparese of quadriparese, worden
de typeringen voor de verplaatsingsstoornis, het staan of stappen
binnenshuis en verplaatsingen buitenshuis zonder rolstoel verlaagd naar
minimaal typering 3 (typering 3 beantwoordt aan een ernstige beperking
of participatieproblemen welke zich situeren tussen 50 en 95 %).
Voor die gebruikers moet het bewijs geleverd worden dat zij deze rolstoel
effectief kunnen gebruiken.
Uitgebreide informatie rond de procedure van aanvraag en aangaande
ander materiaal i.v.m. mobiliteitstoornissen zoals scooters, statafels,
driewielers, antidecubitus kussens e.a. vindt U eveneens in het K.B. dat U
kan raadplegen via internet op www.just.fgov.be/index_nl.htm
Wenst U bijkomende informatie gelieve dan contact op te nemen met
Pascal Vanderbeeten, ergotherapeut, verantwoordelijke voor de
Hulpmiddelen en rolstoelen in ons Centrum op tel. N° 02/753.16.99.
Dr.P.Ketelaer
IMSO 2004/6 4

LACHEN IS GEZOND
Vorige editie had ik het over ‘lachen’. Humor en het komische is
daar een heel belangrijk aspect van. Omdat men humor nodig
heeft om te kunnen lachen.
DEEL II: Wat is humor ?
Humor betekent oog en gevoel hebben
voor het grappige in situaties, bij personen
of hun gedragingen, waar op één of andere
manier iets onaangepast, iets onverwacht
aanwezig is.
Volgens Freud zijn er verschillende humorvarianten. Bijvoorbeeld
één variant is degene die het mogelijk maakt om door de cultuur
en de opvoeding verboden lustbronnen weer toegankelijk te
maken.
Een andere theorie beantwoordt aan de behoefte van de mens
zich superieur te voelen ten opzichte van anderen en aan de
behoefte ingewikkelde, moeilijke constucties te vatten en te
creëren.
Humor kan men ook gebruiken als afweerproces, om conflicten te
relativeren of te hanteren, of om een krenkende situatie te
ontvluchten. Men lacht ook om het herkenbare.
Naargelang van het gebruikte medium kan men spreken van:
‣ Verbale humor zoals bij een limerick, cabaret, woordenspel,
e.a. ( De Rechtvaardige Rechters, Raf Coppens, Geert
Hoste, Chris Van Den Durpel….)
‣ Grafische humor zoals bij een cartoon, een karikatuur of bij
strips.(Zak, Gal, en onze eigen kiné Yves Dedecker...”Sevy’)
‣ Pantomimische humor
‣ Muzikale (humoreske) humor
Bij al deze vershillende vormen van humor, of het nu verbaal,
grafisch, pantomimisch of muzikaal is, kan men bepaalde aspecten
terug vinden zoals het uiterlijke, de imitatie, de herhaling en de
omkering.
IMSO 2004/6 5

•
De typetjes van C. Van Den Durpel, bijvoorbeeld, omvatten al
voorgaande kenmerken:
De imitatie van BV’s (Bekende Vlamingen) : Jan Hoet, Prins
Laurent, Jambers, e.a. doen ons allen een breuk lachen. (naast de
imitatie ook het uiterlijke, de herhaling en de omkering)
Benny B & Kamil
Spiesens doen ons
lachen om enerzijds hun
uiterlijk en anderzijds
hun imitatie van hun
‘anders’ zijn.
Ook Urbanus als zanger, zijn ‘kind’ zijn (omkering).
Toon Hermans, de Nederlandse cabaretier was een grootmeester
in zowel verbale als pantomimische humor.
Of er nu sprake is van een imitatie, een herhaling, het uiterlijke,
een omkering of andere, het doel is meestal bereikt : lachen
Bronnen: Grote Nederlandse Larousse encyclopedie, 1975; Bober P.:
eindwerk: 1997: “lachen is gezond, humor als vormingmiddel & Marc Bober
Petra Bober
PUB ORTHOPEDIE
IMSO 2004/6 6

Juni 1987 studeerde ik af als huisarts aan de V.U.B.
Na een korte carrière van 6 maand werd mijn opleiding tot erkend huisarts in de
kiem gesmoord door een zware postvaccinale encefalitis op mijn ENGERIX B
vaccin.
Omdat aanvankelijk de vermoedelijke diagnose van een ernstige multiple
sclerose werd gesteld brak ik mijn opleiding tot erkend huisarts af en ging voor
revalidatie eerst 5, en later 2 keer per week naar de MS-kliniek van Melsbroek.
Vandaag heb ik mijn werk en opleiding tot erkend huisarts hernomen. Omdat ik
15 jaar geleden ook werd bestookt door mijn goedbedoelende omgeving met
allerlei mogelijke behandelingen voor multiple sclerose besloot ik hierover voor
mijn eindverhandeling een studie te maken:
Ik heb 100 Nederlandstalige externe patiënten van de ms-kliniek ondervraagd
naar hun ervaringen met al de niet wetenschappelijk erkende behandelingen.
Het resultaat is verassend; bij deze een korte samenvatting van mijn besluiten:
Het gebruik van alternatieve geneeswijzen door ms-patienten
Multiple Sclerose is tot op de dag van vandaag een ongeneeslijke
neurologisch invaliderende aandoening.
De klassiek gevormde arts heeft dan ook de plicht om dit aan zijn patiënt mee te
delen.
Aanvaarden dat je ongeneeslijk ziek bent kan gepaard gaan met een verlies aan
hoop.
Niet alleen de patiënt, maar vooral ook zijn omgeving - vrienden, kennissen en
artsen - is daarom permanent op de uitkijk naar een behandeling.
Uit dit onderzoek naar de ervaringen van de MS-patienten van de MS-kliniek van
Melsbroek blijkt het volgende:
45% heeft een alternatieve geneeswijze geprobeerd, 7 % is nog bezig met zijn
alternatieve behandeling op het moment van mijn onderzoek (februari 2004)
In dit onderzoek van MS-patienten die revalideren in de MS-kliniek van
Melsbroek kunnen we geen statistisch verband aantonen tussen het al dan niet
toepassen van een alternatieve geneeswijze en de opleiding, de woonplaats, het
moment van de diagnose of de graad van invaliditeit, zoals dit wel in de
litteratuur wordt teruggevonden. De onderzochte groep van eerder zwaar
aangetaste MS-patienten van de MS-kliniek is inderdaad ook enkel
representatief voor de meestal zwaarder aangetaste MS-patiënt die de MSkliniek
opzoekt .
IMSO 2004/6 7

Ik veronderstel daarom dat voor deze specifieke groep het al dan niet gebruiken
meer door andere factoren wordt bepaald, zoals bij voorbeeld de persoonlijkheid,
ervaringen van de patiënt en de steun van zijn omgeving. Een argument voor
deze stelling is het feit dat de meerderheid van de AG - gebruikers hier door hun
omgeving mee in contact werden gebracht.
Tevens stellen we vast dat er geen meergebruik is van alternatieve geneeswijzen
in de eerste jaren na de diagnose.
De meeste gebruikers van alternatieve geneeswijzen doen dit op aanraden van
hun familie en vrienden. De voorschrijver en uitvoerder is meestal een arts die
zich hoofdzakelijk met alternatieve geneeswijzen bezig houdt.
Het valt ook op dat een belangrijk percentage ms-patienten zichzelf alternatief
behandelt met als genezend aangeboden middelen waarvan men
wetenschappelijk nooit enige werking heeft kunnen bewijzen.
Samenvattend zien we dat hier, in tegenstelling tot wat we in de litteratuur
terugvinden, de MS-patiënt die revalideert in de MS-kliniek, aan wie continu
nieuwe behandelingen wordt aangeboden, daar regelmatig en onafhankelijk van
het stadium van zijn ziekte zal blijven op ingaan.
Het vaakst worden de klassiek gekende geneeswijzen als Homeopathie en
Accupunctuur toegepast. Een enkeling probeert ook de meer nieuwe en specifiek
voor MS aangeboden behandelingen zoals Tolpa en Bioresonantie.
“Apitherapie”
1 , een andere meer specifieke alternatieve aangeboden
behandeling voor MS is (nog) niet gekend bij de patiënten van de MS-kliniek .
In een meerderheid van de gevallen worden geen nevenwerkingen gesignaleerd.
Enkele gerapporteerde nevenwerkingen waren uitputting, verwarring en een
hoge kostprijs.
In enkele gevallen gaf de alternatieve behandeling aanleiding tot opname op
intensieve zorgen.
Het aantal patiënten dat de verschillende soorten alternatieve geneeswijzen
toepaste is in ons onderzoek te klein om significante conclusies te trekken maar
we merken wel op dat de acupunctuurgebruikers in de meeste gevallen niet
klagen van nevenwerkingen, met uitzondering van 1 patiënt die er gek van werd.
Gevaarlijke nevenwerkingen zien we in ons onderzoek bij de homeopaten die
soms gebruik maken van kruiden en diëten met in enkele gevallen een opname
op intensieve zorgen tot gevolg.
Alternatieve genezers beloven over het algemeen symptoomverbetering of
stabilisatie. Slechts 1 en uitzondering beloofde zijn patiënt genezing.
Deze beloofde resultaten worden in een meerderheid van de gevallen slechts
gedeeltelijk of helemaal niet bereikt.
1 zie http://www.Apitherapie.nl
IMSO 2004/6 8

Hoewel over het algemeen wordt verondersteld dat alternatieve genezers een
betere uitleg en begeleiding bieden dan de klassieke arts blijkt uit ons onderzoek
dat de MS-patiënt,die de vergelijking kan maken, meer tevreden is over zijn
klassieke behandeling! Dit geld niet alleen voor de uitleg en de begeleiding, maar
ook voor het resultaat van de behandeling.
Wanneer de tevredenheid over de alternatieve behandeling met de tevredenheid
over de gevolgde klassieke behandeling wordt vergeleken is men gemiddeld
meer tevreden over de gevolgde de klassieke behandeling dan over de gevolgde
alternatieve behandeling. Dat is significant voor de uitleg en de resultaten van de
behandeling.
Een 5 % van de ondervraagden overweegt om een nog niet bewezen
behandeling te proberen: het gaat hier over een in de pers als werkzaam
aangeprezen behandeling die in werkelijkheid nog niet voldoende bestudeerd of
op de markt is.
De MS-patiënt heeft meestal geen inzicht in het feit of de hem aangeboden
behandeling al dan niet wetenschappelijk onderbouwd is. Een voorbeeld hiervan
is de respondent die T-cel vaccinatie - een klassieke behandeling die momenteel
nog in een experimenteel stadium verkeert – als alternatief beschouwd en
beschrijft. Dit is een merkwaardige uitzondering: in de regel zien we het
omgekeerde: alternatieve niet bewezen behandelingen worden verkeerdelijk als
bewezen en wetenschappelijk beschouwd.
Ik concludeer het volgende:
Wanneer de diagnose van een ongeneeslijke ziekte zoals MS gesteld wordt
gaan patiënt en omgeving vaak zelf op zoek naar een mogelijke oplossing.
Men hoopt die te vinden in de alternatieve behandelingswijzen.
Van deze andere geneeswijzen is nooit enige positieve invloed op het verloop
van de aandoening die meer is dan placebo bewezen
MS-patienten die vergelijken zijn dan ook meer tevreden over hun klassieke
behandeling dan over de uitgeprobeerde, vaak kostelijke en soms ook
gevaarlijke alternatieve behandelingen. Toch voelt de MS-patiënt zich vaak
verplicht om iedere kans op genezing te benutten, dit vaak op aandringen van
zijn omgeving.
Alternatieve genezers blijken zeer bescheiden in het beloven van resultaten aan
de MS-patiënt. Toch worden de beloofde resultaten slechts in een minderheid
van de gevallen bereikt.
“It’s not the disease you die from, it’s the lack of hope”,
Alan Osmond, MS-patient
IMSO 2004/6 9

Uit dit onderzoek blijkt dat de MS-patiënt nood heeft aan een goede uitleg en
begeleiding. Dat de reguliere arts, niet alleen de neuroloog, maar vooral de
huisarts perfect geplaatst is.
Om deze steun te bieden blijkt uit de grotere tevredenheid van de MS-patiënt
over zijn klassieke behandeling
Ik wil dan ook iedere persoon met MS aanmoedigen om een goede huisarts te
consulteren en elke arts om de uitdaging - de MS-patiënt bijstaan in het omgaan
met zijn tot op heden ongeneeslijke ziekte - aan te nemen.
Dr. Els Huybregts
Email: Els.Huybregts@skynet.be
Tel.: 02/267.81.71
G.S.M.:0478/44.02.78
4 Weken revalidatie in Melsbroek van 07/06/04 tot 02/07/04
Het verblijf in het ziekenhuis was zoals de vorige keer uitstekend, en de
verschillende therapieën waren boeiend en nuttig. Vele nieuwe gezichten gezien en
vrienden gemaakt, en ook bekende terug gezien. Een pluim voor de verpleegsters en
verplegers, ook de therapeuten, want ze waren allemaal lief en behulpzaam. Ze zeggen dat
het normaal is maar het is toch het vermelden waard !!! Voor de muziek liefhebbers heb ik
nog een goede tip, tijdens de zomermaanden bezocht ik verschillende festivals. Sommige
waren echt rolstoelvriendelijk aangekondigd, en dat moest dan ook gecontroleerd worden.
Het eerste festival in de reeks die ik bezocht was "Couleur Café" en dat was echt
rolstoelvriendelijk. De toiletten waren aangepast, een cabine met een brede deur,
handgrepen en net en proper. In de tent waar verschillende optredens plaatsvonden, was
een podium met hellend vlak waar je met de rolstoel op kon, en je begeleider mocht bij je
blijven. Zo kon je zonder problemen over de hoofden van de andere festivalgangers kijken.
Op het terrein lagen houten platen, zo kon je gemakkelijk met je rolstoel rijden. "Intro" is
de naam van de organisatie die zich op verschillende festivals verdienstelijk maakt.
Ter informatie het adres:
verantwoordelijke Intro Bart Parmentier
Sint Jorisstraat 1, 8800 Roeselare
tel: 051/24.88.06 fax: 051/20.51.89
e-mail: intro@inclusie.be
www.intro.inclusie.be
IMSO 2004/6 10

WESTHOEK (11.09)
Dit is niet de datum van de aanvallen op de torens van New York maar
het begin van het begin van de herfstvakantie die ik in een impulsieve bui
als antwoord op een reclamefolder aan mijn echtgenote,de grote steun en
hulp bij mijn handicap, in de streek waar zij is opgegroeid heb willen
aanbieden. Het was de eerste datum die vrij was in het Domein Westhoek
voor een veertiendaags verblijf in het hotel.
Bij mijn aankomst kreeg ik een steek in mijn hart. In de mooie duinen van
onze kust is een groot complex, een hotel en een school, opgetrokken.
Onze eerste wandeling was een uitstap naar haar geboortedorp Coxsijde,
naar het kerkhof waar de familie en de vrienden begraven liggen. De weg
loopt door het natuurreservaat. Rechts van de straat liggen de bossen van
het domein Hannecart met de wandelwegen, en links bestaat het
natuurreservaat uit weiden waar een paard, geiten, schapen en kippen het
gras kort houden.
Bij de wandeling langs de Groener Dyck was het eerste bouwwerk een
bunker, restant van de Duitse verdedigingswerken, een overschot van de
Atlantic Wall. De 2 de Canadese divisie die de linkerflank vormde van het
geallieerde bevrijdingsleger had in 1944 zware gevechten te leveren op de
Groene Dyck en de ganse kust. In de Westhoek zijn veel slachtoffers
gevallen, jonge mannen werden geëxecuteerd of naar de
concentratiekampen gestuurd. Door deze pijnlijke herinneringen aan onze
vrienden verlegden wij onze wandelroute naar Nieuwpoort. Op het
staketsel zijn wij goed uitgewaaid en kregen wij een dubbele dosis
jodiumkuur. Woensdag hadden wij een zonnige dag maar toch een strakke
zeewind, een wind waarvan de eoliennes* dankbaar gebruik maakten en
lustig draaiden. Bij onze wandelingen langs Oostduinkerke, Koksyde en
Nieuwpoort vonden wij regelmatig een vuilnisbak, deze werd altijd enkele
meters vooraf aangekondigd door lege flessen, bierblikjes en andere afval.
Die ongedisciplineerden hebben echter wel gezorgd voor arbeidsplaatsen:
een oppervlaktedeskundige die gewapend met een mechanische grijparm
en een grote vuilniszak van de gemeente al wandelend deze vuilnis
inzamelt, en misschien ook een dierenarts die soms moet tussenkomen
wanneer een dier deze vuilnis opeet en ziek wordt.
* windmolens (nieuwe)- electriciteitsgeneratoren
STAES ROGER
IMSO 2004/6 11

24 DECEMBER IN
POLEN
Polen is een land met intrigerende tradities en
gewoontes. Het meest gevoelige moment van
de kerstvakantie is de Kerst zelf. Het
avondmaal op 24 december begint niet voor de
eerste ster aan de hemel staat, dit ter
nagedachtenis aan de ‘ster van Bethlehem’.
Het menu voor deze speciale, onveranderlijke
en uiterst uitgekiende aangelegenheid bestaat
uit 12 gangen. Een voor elke Apostel. Een klein beetje stro wordt
verspreid over het witte tafellaken, ter nagedachtenis van Jezus die in een
kribbe geboren werd. Er wordt altijd een bord bijgezet voor een
eventueel onaangekondigde gast, die vooral deze avond, niet mag
uitgesloten worden. Dit om Jozef en Maria te gedenken die destijds op
zoek waren naar een onderkomen. De avond begint met het breken van de
gezegende hostie en het verdelen ervan waarbij elkaar de beste wensen
worden overgebracht. De roze versie van de hostie gaat naar de dieren.
Het breken en uitdelen van de hostie is de
meest belangrijke ceremonie van de avond daar
zij het symbool is van de verbintenis met
Christus. Er wordt alleen vis geconsumeerd
tijdens dit avondmaal ondanks het feit dat de
Rooms Katholieke Kerk toelaat vlees te eten.
Naast de vis is er ook nog soep, rode
bietensoep, gedroogde paddestoelen, en een soort ravioli met allerlei
vullingen ...
IMSO 2004/6 12

Kinderen wachten ongeduldig op het moment dat ze hun cadeautjes
mogen open maken, maar eerst moeten ze een gedichtje voordragen of
een liedje zingen.
Het is de magische nacht: dieren kunnen
spreken met een menselijke stem (wordt
gezegd) en iedereen is beleefd en genereus.
Er wordt steevast geloofd dat wat er
gebeurd de avond van Kerstmis een stevig
impact zal hebben gedurende het komende
jaar. De nachtmis wordt meestal ingeleid
door gemeenschappelijk gezang.
Kerstdag zelf wordt meestal gevierd zoals een gewone zondag:
uitnodigen van vrienden, kennissen en familie.
Ewa & Piotrek
PUB DRUKKERIJ
IMSO 2004/6 13

Misverstanden
Die ochtend had de keukendame mijn ontbijt wel vroeg op tafel gezet. Ik was nog
naar het radionieuws op de televisie aan het luisteren, toen plots twee meisjes de kamer
binnengegiecheld kwamen. “We komen u wassen.” “Bent u verdikt, mijnheer ?” “Neen”, zei
ik, “Verdickt verblijft hiernaast, ik ben Werelds.” “Aha, mijnheer Mondaine”, zei de
bruinharige, “ Goed dat we het weten.”
Tijdens drie deuntjes van Eddy Kwally, Helmut Lotto en Koen Op Crucke werd ik ingezeept,
afgespoeld, drooggewreven en aangekleed. Daarna werd ik met behulp van stalen Carolien op
het toilet gemikt. De ladies verdwenen weer. Intussen kwam miss kitchen binnengebeend, ze
gluurde even naar de badkamer en vroeg : “Hebt u al gedaan ?” Hongerig had ik mijn ontbijt
in de gaten.
“Ik ben nog niet begonnen”, zei ik dromerig. Gehaast liep ze weer de gang af met haar
rammelkar.
Na vijf minuten dook de blonde weer op, maar vóór ze kon binnenkomen, riep de
voedseldame : “Hij is nog niet begonnen !” Twee minuten later onderging de brunette
hetzelfde lot. Ik kon niet bij de bel en even later echode de hele gang : “Hij is nog niet
begonnen.” “Hij is nog niet begonnen.” Voor de schoonmaakster die haar bevallig oog op mijn
kamer had laten rusten, werd het zelfs in het Brussels vertaald : “Il n’est pas encore
begonnèn.” Na 35 minuten werd ik uit mijn netelige positie bevrijd en voor mijn bord gezet.
“Begin maar al te eten,” zei ze, “maar wees gerust hoor, in een wip ben ik met u klaar.”
Verbaasd over het wel erg vreemde woordgebruik, staarde ik haar aan. Plots hoorde ik in de
badkamer een diep gekreun : “Dat is hier nu altijd hetzelfde, je wil es wat doen,” blies ze, “en
dan zit de sluiting klem.” Drie zuchten verder jammerde ze ontgoocheld : “Aan die twee hier
zult u ook niet meer veel plezier beleven. Ze zijn helemaal plat. En de topjes zijn roestbruin en
totaal verschrompeld.” Ongerust vroeg ik mij af of ze niet de verkeerde spullen aan ‘t
uitpakken was. Ineens doemde ze triomfantelijk voor me open duwde me haar “twee platte,
roestbruine en verschrompelde “ dingen onder de neus. Het waren de twee geoxideerde
batterijen van mijn scheerapparaat. “Wat nu ?” vroeg ze. “Met elektriciteit gaat het ook,”
suggereerde ik. Fluks werd ik geschoren. “Goed zo ?” informeerde ze. “Acht op tien,” zei ik,
“je hebt te hard geduwd.” Wie uit het onderwijs komt, is het gewend zijn oordeel in cijfers uit
te drukken.
“Bent u al klaar met eten ?” vroeg ze. “Ik ben ...” zei ik. “Nauwelijks begonnen” wilde ik er
aan toevoegen, maar bijtijds zweeg ik, anders was het einde helemaal zoek geweest.
“Voor het vervoer is het nu te laat,” zei ze, “Ik breng je zelf wel naar beneden. Kiné, here we
come.”
Verder dan de deur van de lift zijn we niet geraakt. Om de bekende redenen natuurlijk.
A.W.
IMSO 2004/6 14

Met vakantie in Toscane,
In Venturina "La Ranocchiaia" Agriturismo
Zaterdag 16 oktober
We vertrokken zaterdag om 10u20 met tante Jinny naar de luchthaven.
Wouter, Amélia en Teresa kwamen toe om 11 u, we konden dadelijk inchecken. Het vliegtuig
van Alitalia" vertrok om 12u20. Met de rolstoel tot aan het vliegtuig, en dan overstappen in een
supersmalle rolstoel om door de gang van het toestel te rollen tot aan mijn plaats, en dat onder
deskundige begeleiding van een steward. Richting Milaan 1 u 45 vliegen en toen we daar
aankwamen wachtte ons weer een verrassing. Een speciale lift met 2 begeleiders reed met
ons naar de aankomsthal.
Karen, Wouter, Amélia en Teresa mochten bij mij blijven. Dan nog even wachten op de
volgende vlucht richting Pisa. Nog even tijd voor een sanitaire stop, en ook de toiletten waren
rolstoelvriendelijk. De wachtruimte was speciaal voor de rolstoelgebruikers en hun familie.
Toen het tijd was om naar het vliegtuig te gaan, kwamen opnieuw 2 begeleiders ons halen en
reden met de lifttruck tot aan de deur van het vliegtuig, de lift naar omhoog en een
verbindingstuk schoof uit en ikzelf zat in de smalle rolstoel en werd tot op mijn plaats gebracht.
Als dat geen service is van Alitalia. Om een idee te geven, in Milaan worden elke dag 300
rolstoelgebruikers van en naar de vliegtuigen gebracht !!!
Na ongeveer 40 min landden we in Pisa. Even wachten tot alle passagiers uit het vliegtuig
waren gestapt, en de lifttruck kwam al aangereden. Naar de aankomsthal en dan wachten op
de bagage, gelukkig waren alle reiszakken er en konden we navraag doen bij Europcar waar
de wagen - een Renault Scénic met voldoende bagageruimte voor rolstoel en vier koffers -
stond. In Milaan was het mooi zonnig 22°maar in Pisa winderig en fris 17°. We reden nog een
uur tot we in Venturina aankwamen aan onze vakantiewoning. Het was een prachtwoning,
helemaal gerenoveerd. In de verbouwde boerderij waren 4 appartementen gemaakt. De
woning die wij huurden voor 1 week was helemaal aangepast aan rolstoelgebruikers, naar de
inkom liep een hellend vlak en de binnendeuren waren allemaal breed genoeg. De
badkamerdeur was een schuifdeur, het toilet was aangepast met handgrepen en was
verhoogd. Ook de doucheruimte was oké. Er was een klapstoeltje en een handgreep, er was
geen op of instap, de afvoer van het water was centraal in de vloer gemaakt en de tegels
waren antislip. Ook de wastafel was aangepast, en je kon ofwel met een stoel of met je rolstoel
onder de wastafel en zo je toilet maken. Ook de bediening van de waterkraan was met een
IMSO 2004/6 15

lange arm, wat zeer handig was, deze vakantie kon niet meer stuk. De vorm van vakantie die
Wouter gekozen had heet "Agriturismo" maar had één voordeel, we moesten niet helpen met
melken, druivenpluk, olijvenpluk, en kippen voeren. Dus tijd genoeg om te genieten van het
mooie Toscaanse landschap en al dat lekker eten. Zaterdag in een ristorante "Otello" lekkere
soep gegeten, dan pasta, en in Italië is die keuze vrijwel onbeperkt, dan nog een dessert, en
om af te ronden een kleine koffie. Dan reden we richting ons verblijf, en konden moe maar
gelukkig ons bed op zoeken.
Het was vandaag al een heel toffe dag geweest, en ook een beetje vermoeiend, maar onze
vakantie was al goed begonnen.
Zondag 17 oktober
Goed geslapen, een beetje last gehad van spasmen, maar
terug in vorm om een rustig ontbijt te nemen en een nieuwe
dag te beginnen. Onze eerste uitstap ging richting kust, want
daar zaten we vrij dicht tegen - 3 km. We bezochten "San
Vicenzo", een aan de zee liggend stadje, dat buiten het
seizoen erg rustig oogde.
Het was die dag erg winderig, en de zee was woest en kwaad,
op wie, daar hadden we het raden naar. We lieten ons dan maar eens goed uitwaaien, ikzelf
had een goede reling gevonden deed mijn kine-oefeningen, blik op oneindig en verstand op
nul. Wat kan zo'n zee toch mooi en inspirerend zijn met een vakantie.
Zondagavond hebben Amélia en Karen lekker gekookt voor ons vijf, om in de sfeer te blijven
gevulde pasta en spinazie, en daar nog een aangepast streekwijntje bij, meer moet dat niet
zijn! Vandaag ook nog wat gezocht naar een medische dienst waar men mijn spuit Betaferon
kon zetten, en daar was zelfs een dokter van dienst die dat wou doen. Er werd dan ook een
afspraak gemaakt voor de volgende dagen, dinsdag- en donderdagavond (weeral een
probleem minder.
Maandag 18 oktober tot en met zaterdag 23 oktober
Maakten we verschillende uitstappen met de wagen, eigenlijk te veel om in detail te vertellen ik
noem enkele plaatsen die we bezochten. Castagnetto Carducci, Suverreto, Massa Marittima,
Venturina, Populonia, Castiglione Della Pascale, Follonica. En wat zeker op mijn harde schijf
staat, is het bezoek aan het middeleeuws stadje met zijn smalle steegjes, pittoreske hoekjes,
en de prachtige vergezichten over de valleien en dat was Campiglia Marittima. Wat nog het
IMSO 2004/6 16

meeste indruk op me maakte, was de universiteitsstad Siena, zijn legendarische marktplaats
waar elk jaar een ongelooflijke en spectaculaire paardenkoers gelopen wordt, op de "Piazza
del Campo ". Ook zijn smalle en kronkelende straatjes, wat meer dan een bezoek waard was!!!
De "Kathedraal" een brok gigantisch barok marmer kunstwerk, met talrijke kunstwerken zowel
binnen als buiten, op de vloer, de koepels, de glasramen, het hout sculptuur werk, ik had met 2
ogen niet genoeg, zoveel was er te genieten.
Voor iemand die een soortgelijke vakantie wil ondernemen een paar nuttige tips:
• Vergeet je parkeerkaart niet (voor rolstoelgebruikers).
• In Italië zijn heel veel parkeerplaatsen met het gele symbool van een rolstoel.
• Lekker eten kan je bijna overal en in de meeste restaurants en pizzeria's is veel
aandacht en zorg besteed aan de toiletten voor rolstoelgebruikers. Rolstoelvriendelijke
restaurants maken zich kenbaar door aan het raam een blauwe rolstoelsticker te
kleven.
Zondag 23 oktober reden we richting Pisa, naar de luchthaven en
aangezien we nog tijd genoeg hadden, bezochten we de befaamde
toren. En inderdaad hij staat nog altijd scheef, die van Pisa. De
kathedraal was ook indrukwekkend, en de sfeer er rond, de kraampjes
met alle mogelijke versies van "de scheven ". Op het einde van het
toeristisch seizoen, en de drukte was ook te pruimen. (maar daar
hadden wij ook een beetje schuld aan)
Mijn algemene indruk van Toscane, een heel mooie streek, vriendelijke mensen en buiten het
seizoen, betaalbaar. Voor de dames en meisjes, knappe mannen en jongens, voor de mannen
en jongens, mooie dames en toffe grieten, in de prijs begrepen. Wat opviel was de netheid in
de stad en op het platteland, ook de vele vespa's en brommers, maar ja dat hoort nu eenmaal
bij Italië. De vele hoogspanning pillonen en kabels die het landschap doorkruisen, aan stroom
voorziening geen gebrek. Tot zover deze nabeschouwing, terug naar onze laatste
vakantiedag. Voor we naar de luchthaven van Pisa reden nog een snelle hap in een pizzeria in
het centrum, en dan luchthavenwaarts. De gewone incheckprocedure, en rolstoelbegeleiding
zoals bij het vertrek, en we konden vertrekken richting Milaan voor een korte vlucht van
ongeveer 50 min. Zonder problemen in Milaan geraakt. Kauwgom helpt bij het opstijgen en
landen en dat was ik de vorige keer vergeten!
IMSO 2004/6 17

Het nadeel van de rolstoelbehandeling is dat je als eerste op het vliegtuig zit, maar dat je er
pas als laatste maar af mag. Ik gebruikte die tijd om de andere passagiers te observeren, of
een praatje te maken met Karen als mijn oren niet dicht zaten. Voor we op het vliegtuig gingen
was ik - in Milaan - nog even langs de medische dienst gepasseerd, om mijn spuit Betaferon te
laten zetten. Dat gebeurde door de dokter van dienst, dat probleem was dus ook weer
opgelost. Om 20u. zaten we in het vliegtuig richting Brussel, om 22u. landden we op
Zaventem, nog even wachten tot iedereen uitgestapt was, en dan kwamen er 2 begeleiders mij
van het vliegtuig halen en in mijn eigen rolstoel zetten. Het toeval wil dat één van begeleiders
een ex-klant was van ons café, je merkt hoe klein de wereld is.
Nog even wachten op de bagage, en dan naar de uitgang, tante Jinny stond al te wachten en
dat deed veel plezier, zelfs na een korte week vakantie. Afscheid nemen van Wouter, Amélia
en Teresa en dan de auto in richting Elewijt.
Moe maar gelukkig na een week vakantie, en blij om weer thuis te kunnen slapen.
Voor de geïnteresseerden ons vakantie adres:
Jan De Broeck
Agriturismo "La Ranocchiaia "
www.ranocchiaia.com
Wij gaan terug met zijn allen zwemmen voor het
Onze Swimso 2005 heeft plaatst op zondag 24 april 2005.
Aandacht aandacht aandacht aandacht aandacht
Place to be : Zwembad Hofstade Bloso
Inschrijven : Veerle DE BAERDEMAEKER
Nationaal MS Centrum
Tel : 02/753.16.81
IMSO 2004/6 18

PUB ORTEC
IMSO 2004/6 19

Huidige klinische vooruitzichten bij de behandeling
van Multiple Sclerosis
In December 2004 verscheen in een supplement van het tijdschrift Neurology een op
puntstelling van de huidige therapeutische aanpak van MS. We dachten dat het nuttig was
hier even bij stil te staan en een kort relaas te brengen over het huidig therapeutisch aanbod
in MS.
Hierbij kwamen ondermeer de volgende twee thema’s aan bod:
A- Welke medicatie komt in aanmerking als basistherapie (platform therapy) bij de
relapsing-remitting vorm van MS (RRMS) welke verloopt met opflakkeringen en periodes
van herstel ?
B- Welke therapie valt aan te raden bij patiënten bij wie de basistherapie niet bij machte is
om het ziekteproces af te remmen ?
A- De basistherapie (of platform therapie) bij de relapsing-remitting vorm van MS
(RRMS).
Niettegenstaande de bewezen efficiëntie van immunomodulerende medicatie op het
ziekteverloop gebruikten in 2002 slechts 45 % van de Amerikaanse MS populatie, die
hiervoor in aanmerking kwam, deze ziekte beïnvloedende medicatie (DMA : disease
modifying agent). Hieruit blijkt dat het nodig is om de patiënten beter voor te lichten over de
werking van deze stoffen die de frequentie van opflakkeringen kunnen reduceren en het
verlies van zelfredzaamheid of de graad van handicap in het ziekteverloop kunnen vertragen.
Hiervoor dient deze DMA medicatie zeer vroegtijdig te worden voorgeschreven.
Onder DMA medicatie worden de volgende geneesmiddelen gerangschikt : interferon beta-
1b (Betaferon), interferon beta-1a (Avonex), interferon beta-1a (Rebif), Glatirameeracetaat
(Copaxone). Deze serie aangevuld met mitoxantrone (Novantrone) die door de EDA werd
erkend voor de snel evolutieve vormen van relapsing-remitting MS, de secundair
progressieve vorm van MS en progressieve-relapsing vorm van MS.
De best mogelijke basistherapie moet voldoen aan volgende criteria : maximale
werkzaamheid, veiligheid, tolerantie, laag gehalte van neutraliserende antistoffen
(Neutralizing antibody formation of NAb) en geschiktheid. Deze stoffen moeten zich ook
lenen tot combinatie (Concomitant therapy) met andere geneesmiddelen zoals corticoïden,
immunosuppressiva e.a.
De interferon beta produkten (Avonex, Rebif, Betaferon) en Glatirameeracetaat (Copaxone)
komen voor de basistherapie in aanmerking.
Na kennisname van de vergelijkende studies tussen deze produkten besluiten de auteurs dat
er belangrijke verschillen bestaan tussen de DMA’s die een rol gaan spelen bij de
uiteindelijke keuze van het produkt. Zij besluiten dat rekening houdend met de aanwezige
evidentie de interferon beta-1a het eerste keuze DMA produkt is.
Alhoewel Mitoxantrone duidelijk werkzaam is om het aantal opflakkeringen en de handicap
te beperken wordt dit produkt minder gebruikt wegens zijn potentiële cardiotoxiciteit en het
zelden (in 0,07 %) optreden van leukemie.
IMSO 2004/6 20

Omdat een produkt niet bij alle patiënten en in alle stadia van de ziekte werkzaam is wordt er
aangenomen dat bij verdere doorbraak van de ziekte een combinatie therapie (concomittant
therapy) aangewezen is.
B- De combinatie therapie (Concomittant therapy) in MS
Wanneer niettegenstaande de DMA behandeling de ziekte toch verder evolueert (met
optreden van frequente opflakkeringen) en regresseert (met toename van de handicap) is
deze vorm van therapie aangewezen.
In eerste instantie dacht men de efficiëntie te kunnen vergroten door de dosissen van de
DMA medicatie te verhogen doch klinische studies konden deze hypothese niet
ondersteunen. Daarnaast traden er een naast meer uitgesproken ongewenste
nevenverschijnselen ook verhoogde neutraliserende antistoffen op.
De combinatietherapie werd voorgesteld vanuit de benadering dat verschillende
geneesmiddelen een complementair aangrijpingspunt kunnen hebben op het ziekteproces
(i.v.m. de multifactoriële en heterogene oorzaak van MS) en mekaar kunnen aanvullen.
Aldus werd voorgesteld om de DMA medicatie (Interferon beta) aan te vullen met
immunosuppressiva of anti-inflammatoire medicatie.
Verschillende associaties werden reeds gedeeltelijk uitgetest of worden op dit ogenblik
uitgetest o.v.v. gerandomiseerde, dubbel blind en placebo-gecontroleerde klinische studies :
- Interferon beta + Glatirameer acetaat : een eerste klinische studie op 25 patiënten met
RRMS toonde aan dat het mogelijk was de nieuwe MS letsels te reduceren zonder nochtans
de frequentie van de opflakkeringen en de graad van handicap te kunnen beïnvloeden. Op dit
ogenblijk loopt er een studie met 750 patiënten.
- Interferon beta + Immunosuppressiva (Azathioprine, cyclophosphamide, mitoxantrone,
methotrexaat), anti-inflammatoire niet steroïdale medicatie, en corticoïden. Deze
prospectieve multicenter klinische studies zijn allemaal lopende en gebeuren over een groot
aantal patiënten. Ze zullen binnen de komende 2 jaar duidelijkheid brengen.
Doch is er nu reeds een beperkte preliminaire informatie beschikbaar over de werking van
Mitoxantrone, corticoïden, cyclophosphamide, azathioprine, methotrexaat, mycophenolaat
mofetil en de laatste generatie immunomodulerende agentia.
Betreffende Mitoxantrone is het belangrijk te weten dat deze medicatie in de US en in
Europa door de Overheid erkend werd voor de behandeling van RRMS en van de secundair
progressieve vorm van MS (SPMS). Studies hebben uitgewezen dat deze medicatie, tijdens
de tot 2 à 3 jaar beperkte behandeling, in belangrijke mate de progressie van de ziekte kan
beïnvloeden zowel wat betreft het reduceren van de opflakkeringen als het beperken van de
handicap.
In de beschikbare partiële studies die er momenteel bestaan werd aangetoond dat de
associatie met Interferon beta de frequentie van opflakkeringen kon beperken in 74 tot 92 %
van de behandelde patiënten. Zoals reeds vermeld heeft deze medicatie een cardiotoxisch
effect en dienen patiënten vooreerst een uitgebreid cardiologisch onderzoek te ondergaan
alvorens te kunnen deelnemen aan deze behandeling. Dr. R. Gonsette (Melsbroek) was een
IMSO 2004/6 21

van de allereerste onderzoekers die het gunstig effect (de reductie van de opflakkeringen)
met deze medicatie kon aantonen.
De associatie Inferferon beta + Corticoïden (3 tot 5 dagen 1 gr. per dag) zou en gunstig effect
hebben op het aantal nieuwe MS letsels en onder vorm van prednisolone (15 mg per dag)
werd het anti-inflammatoir effect versterkt.
Cyclophosphamide is een cytotoxisch immunosuppressivum. In beperkte klinische studies
werd aangetoond dat, in combinatie met interferon beta, een belangrijke verbetering wordt
bereikt bij snel evoluerende MS welke gepaard gaat met veelvuldige opflakkeringen en
snelle accumulatie van de handicap.
Azathioprine in combinatie met Interferon beta blijkt in beperkte klinische studies eveneens
nuttig om de frequentie van de opflakkeringen met 50 % te verminderen en de handicap te
reduceren.
Methothrexaat in combinatie met Interferon beta was bij machte om bij secundair
progressieve vormen van MS de trage progressie van stoornissen tegen te gaan.
Mycophenolaat mofetil een immunosuppressor van de nieuwe generatie werd samen met
Inferferon beta bij RRMS uitgetest. De resultaten toonden een reductie aan van 72% der
opflakkeringen.
Natalizumab (Antegren) werd tot heden slechts in enkele klinische studies uitgetest bij
RRMS en SPMS met hoopgevende resultaten. In zeer recente studie werd deze medicatie in
combinatie met Interferon beta opgestart. Ook hier worden gunstige resultaten van verwacht.
Tenslotte kan men besluiten dat de combinatie therapie, in de tot heden slechts beperkte
studies, gunstige resultaten oplevert en dat deze combinatie therapie met nieuwe
immunomodulatorische agentia naar alle waarschijnlijkheid zal leiden tot een meer efficiënte
behandeling in MS.
Samengevat door Dr.P. Ketelaer.
Referenties
Current Clinical Perspectives on the Treatment of Multiple Sclerosis. W.H. Stuart, Guest
Editor. Suppl. to Neurology, Vol 63, N° 11, Suppl 5, Dec. 14, 2004, S1-S49.
Selecting a disease modifying agent as platform therapy in the long-term management of
multiple sclerosis. W.H. Stuart, S.Cohan and A.Achiron. Neurology, Vol 63, N° 11, Suppl 5,
Dec. 14, 2004, p. S19-S27.
Concomittant therapy for multiple sclerosis. W.H.Stuart and P. Vermersch. Neurology, Vol
63, N° 11, Suppl 5, Dec. 14, 2004, p. S28-S34.
IMSO 2004/6 22

PUZZEL NR° 1 2005 (nederlands)
IMSO 2004/6 23

MARC
Zijn vrouw ging niet werken en hij wilde toch in een riante villa in het bos wonen.
Hij had dus elke week een dubbele opdracht in het onderwijs ,wat in die tijd nog
mogelijk was. Een jaar vóór zijn terbeschikkingstelling zag hij het weer helemaal
zitten . The sky was the limit. De bomen groeiden tot in de hemel .Binnenkort
mocht alles en moest er niets meer. Elke dag zijn hobby, het schilderen ,beoefenen.
Dagelijks een stevige boswandeling met de hond én een natje of een droogje in een
plaatselijke kroeg of afspanning .
Welgeteld drie maand is het goed gegaan .Toen sloeg het blinde noodlot toe. Een
hersenbloeding maakte een brutaal einde aan alle illusies en dagdromen .Hij kan
niet meer spreken en herkent je nog nauwelijks . Hij woont nu in een
bejaardentehuis , vijftig meter voorbij de bocht opzij van zijn huis. Soms bezoeken
we hem wel eens, maar dan zie ik alleen treurnis en narigheid . Thuis zie ik weer de
échte Marc, de leperd die als een schaamteloze Reinaert de Vos de gebreken van
een ander uitbuitte en / of tot eigen voordeel aanwendde.
Hij durfde letterlijk alles. In volle les kwam hem eens de inspecteur opzoeken .Dat
zinde hem helemaal niet. Die ochtend was dat voor hem een brug te ver.
Hij legde tien minuten lang de theorie van Adam Smith uit, duwde het krijtje in de
handen van de ander en zei ijzig kalm: “ En nu zal meneer de inspecteur jullie de
rest vertellen. “ En die dééd dat nog ook. Hadden de leerlingen het ons niet verteld,
we hadden het nooit geloofd.
Als hij zijn zinnen op iets had gezet, haalde hij zijn slag thuis. Daar kon je gif op
innemen . Zo heeft hij ooit een trip versierd naar een vakantieverblijf mét
rondleiding en gratis etentje .Hij deed het altijd op dezelfde manier ,mét een kleine
variant . En iedereen wist dat én tuinde er met muil en poten in. Als een paling in
een emmer groene zeep gleed hij door de vingers.
Op een dag – de computer was nog jong, 1984 of zoiets- had hij er schoon genoeg
van punten op te tellen en gemiddeldes te berekenen. Hij trok naar de juiste man, de
pater computer m.a.w. en begon die stroop om de baard te smeren .Hij als doctor in
de wiskunde – wat niet waar was! – was als enige in de hele streek in staat een
systeem te ontwikkelen dat alle uitslagen van alle klassen kon uittellen en het
percentage per leerling kon berekenen . En dat zelfs nog vόόr de proefwerken
begonnen. Iedereen kon de ander zien groeien. Elk woord maakte hem een
centimeter groter.
De volgende dag had hij de klus geklaard .De hele nacht had hij eraan gewerkt.
Maar er was méér: per leerling had hij zijn gemiddelde en behaalde plaats voor
dagwerk, proefwerk en totaal uitgerekend . Het systeem stond op poten.
IMSO 2004/6 24

Zonder een spier te vertrekken , begon de ander de loftrompet te steken : “Ach, Jef,
het spreekwoord is duidelijk :’Olie drijft altijd boven.’ Zoiets kan jij alleen .”
De anderen lachten,maar gingen volmondig akkoord .
Het jammerlijke was echter dat hij géén maat kende .Hij deed het ook als de
tegenstander te licht uitviel. Zo hadden wij bij het CLB een assistent die zijn taak
erg ter harte nam en die op een dag zelf voorstelde een klassenraad bij Marc te
komen bijwonen.
Zoals altijd bestond die raad uit 3 personen: de klassenleraar (Marc dus) en 2
leraren die in die klas onderwezen. Elke week werden leef- en leerattitudes van een
aantal leerlingen besproken . Maar Marc zag de ander enkel als een pottenkijker en
als hij ergens het land aan had, was het wel dat. Als vergaderplaats had hij een
werktafel van de lerarenkamer uitgekozen .
De ander zat al op hete kolen. Marc echter haalde een spel kaarten tevoorschijn en
bromde :” René, ken jij iets van whist? “ Die wilde zijn goede wil en kennis van dit
volksvermaak tonen en zei op gretige toon:”Ja, natuurlijk .”Wel, we beginnen hier
altijd nogal ludiek , de boog kan tenslotte niet altijd gespannen staan. Eén frank per
slag, bij troel is de vierde aas troef.”
René was volledig uit het veld geslagen en accepteerde totaal beduusd zijn eerste
vier kaarten. Hij ging met een bolle rug naar de ingang zitten en hield zijn dertien
kaarten gebogen als een leerling die zijn buur wil verhinderen te spieken. Het eerste
partijtje verliep rimpelloos . Het tweede begon.
Maar er kwam een abrupt einde aan de “pret”. De directeur kwam in een
sigarenwolk naar binnengeschreden. Zoals Reinaert bij Tibeert, haalde Marc de
strop om de hals van de overijverige druiloor dicht. “ Pater directeur , René zit hier
begot te kaarten, als ze dat ook al klassenraad noemen.” De ander viel als een kat
op zijn poten en antwoordde streng :
“Dat moet ik tegen zijn directeur zeggen.” René voelde zich op heterdaad betrapt
en mompelde iets van ‘niet de gewoonte’ en ‘abnormaal’ en zo. De baas vond dan
weer dat iedereen zoiets kon zeggen en alle anderen beaamden dat.
En dat doe je al eens iets voor de toenadering tussen het CLB en de school en dan
hebben ze je zό liggen.
Marc van zijn kant heeft nooit meer last gehad van ongewenste indringers .
André W.
Onze leraar heette Frans Engels. Heel zijn leven had hij zijn Latijn gestoken in het
geven van Duits en nog bleef het Grieks voor ons.(A.W.)
IMSO 2004/6 25

PUB HENDRIKS
IMSO 2004/6 26

Wenst U in aanmerking te komen voor een
GSM voorkeurstarief ?
Geachte lid,
Wist U dat U een aanvraag kan doen voor het bekomen van het GSM voorkeurtarief
?. Dit voorkeurtarief wordt U als MS patiënt aangeboden dankzij een initiatief van
Stichting ʺCedricʺ en de welwillende medewerking van Proximus.
Het gebruik van de GSM moet de bestuurder van een aangepast voertuig
(besturingsfuncties aan het stuur) de mogelijkheid bieden om hulp in te roepen bij
panne of eventuele moeilijkheden, daar waar de praatpalen moeilijk te bereiken zijn
(ook geldig voor personen die alleen buiten gaan met een manuele of elektrische
rolstoel). U dient te weten dat dit voorkeurtarief enkel geldig is voor personen met
een functiestoornis aan de onderste ledematen. Om deze reden vraagt de Stichting
“Cedric” dat U hen een attest bezorgt (welk IMSO voor u gratis zal opstellen na
overleg met uw neuroloog) en waarin uw handicap officieel erkend wordt.
U betaald uitsluitend het abonnement ProxiFun : 13,00‐Euro/maand. U geniet:
• 60 minuten AnyTime gratis: nationale oproepen op elk uur van de dag naar
vaste nummers of Proximusabonnees (Proximus, Mobistar, Orange) *
• 60 minuten Proxiweekend gratis: nationale oproepen tijdens het weekend naar
vaste nummers of Proximusabonnees *
• Overdracht van de minuten: de ongebruikte minuten worden uitsluitend
overgedragen naar de volgende maand
(uitgezonderd speciale nummers: (0900,2424, ...).
Teneinde uw aanvraag zo objectief mogelijk te kunnen behandelen, vragen de
Stichting “Cedric” U ons zonder verwijl het bijgevoegde formulier ‐ ingevuld en
ondertekend ‐ samen met uw attest en de gevraagde documenten terug te sturen.
Van zodra deze papieren in hun bezit zijn zullen zij contact met u opnemen en u
verder inlichten inzake de te volgen procedure voor het bekomen van het
voorkeurtarief.
Voor eventuele bijkomende inlichtingen kan u telefonisch contact opnemen met de
Stichting Cedric (02/387.23.85).
Inmiddels tekenen wij,
met vriendelijke groeten.
Ch. KEMPENEERS
Voorzitter
Dr. P. KETELAER
Ondervoorzitter
IMSO 2004/6 27

Hoe kan men het « Voorkeurtarief Cedric » bekomen?
Schriftelijk of telefonisch, neem contact op met:
Stichting Cedric ‐ Sekretariaat
rue René Francq 7 ‐ 1428 Lillois
Tel: 02/387 23 85 ‐ Fax: 02/387 23 54.
Per post ontvangt u dan:
‐ een lijst van de acht medische centra in België, met de coördinaten van de
geneesheren die het attest waarbij uw handicap erkend wordt, kunnen bezorgen.
‐ een aanvraag voor het voorkeurtarief waarop u de voor ons noodzakelijke
inlichtingen (persoonlijke coördinaten, rijbewijs, informatie betreffende uw
voertuig... enz) dient in te vullen.
Vanaf het ogenblik dat de Stichting Cedric in het bezit is van deze documenten,
bezorgen wij u een formulier: Doorbreek de stilte.
Wij blijven tot uw dienst voor meer inlichtingen.
Stichting Cédric, 72 rue Ramelot – 1428 Lillois –België
Tel. 02/387.23.85 – Fax: 02/387.23.54 – e‐mail: mail@fondationcedric.be
IMSO 2004/6 28

STICHTING CEDRIC
AANVRAAG VOORKEURTARIEF
INVULLEN IN DRUKLETTERS AUB
NAAM ………….…………………………………………………………………………………………
VOORNAAM ……………………………………………………………………………………………
ADRES:………………………………………………………………………………………………….
TELEFOONNUMMER……………………………….. E‐MAIL………………………………………
BEROEP …………………………………………………………………………………………………..
Indien U lid bent van TOURING, N° :………………………………………………………………..
GEBOORTEDATUM …………………………………………………………………………………
AARD VAN DE HANDICAP …………………………………………………………………………
ROLSTOEL: JA ‐ NEEN
BEZIT U REEDS EEN GSM ?.................................... ALS JA, N° ......................
VOERTUIG: (enkel in te vullen voor de personen die zelf met de wagen rijden)
merk: ……………………………….. type: …………………………. nummerplaat:………………
groene kaart afgeleverd door: ………………………………………………………………………….
polisnummer:……………………………………… geldig tot: ……………………………………….
aanpassing aan het voertuig door ……………………………………………………………………..
technische controle op : ……………………………………………… door: ........................................
Opgemaakt te…………………………..
op …………………………..
Handtekening
Document invullen en terugbezorgen aan de Stichting Cedric (rue René Francq 7, 1428
Lillois), samen met het medisch attest en de fotokopie recto verso van het rijbewijs. Geen
aangetekende zending a.u.b.
IMSO 2004/6 29

MS Centrum Melsbroek vzw
Van den Heede René C3/311
Vanheylenstraat 16
1080 Steenokkerzeel
Melsbroek, 6 oktober 2004
Telenet
Liersesteenweg 4
2800 Mechelen
Geachte Heren,
Betreft: ExpressNet voor mindervalide personen.
Met als TV spot:
“… wij geven een digitaal fototoestel – de eerste 6 maanden het internet
voor slechts 29 euro per maand –
dan zullen alle Belgen van het snelle ADSL-internet van Belgacom
kunnen genieten…”
…en zelfs in oktober geven we de modem en de eerste maand GRATIS
!…
wil Belgacom de race van het ‘ Internet ‘ trachten te winnen. Ondertussen wacht ik nog steeds op een
antwoord op mijn vele brieven aan Belgacom om een beetje sociale medewerking.
Te weten:
Ik ben een alleenstaande 62 jarige MS patiënt met een bilaterale spastische quadriparese waardoor ik
voor 100% invalide ben.
Aangezien ik het WIGW statuut geniet krijg ik reeds gedurende verschillende jaren een
vermindering van 50% op mijn telefoonkosten
Tijdens mijn revalidatieperiode in de MS-kliniek in Melsbroek heb ik kunnen kennis maken met de
grote voordelen van het Internet voor ons mindervalide. Enerzijds als bron van informatie en
documentatie, anderzijds om desondanks onze beperkte mobiliteit ons te helpen om thuis vanuit onze
rolstoel zelf bestellingen, ja zelfs inkopen te doen!.
Omwille van mijn beperkte handfunctie ben ik genoodzaakt om mijn computer met behulp van mijn
kinbesturing te bedienen. Hierdoor verlies ik dikwijls veel nutteloze en vooral veel kostbare tijd.
Om die reden zou een jaarabonnement op ExpressNet voor mij zeer nuttig zijn.
Aangezien ik echter het WIGW statuut heb, dus een beperkt invaliditeitsinkomen heb, en wij van het
ADSL-internet enkel overdag tussen 9 en 21 uur kunnen genieten, zou ook hier een sociaal tarief van
50% vermindering zeer interessant zijn.
Mag ik u daarom beleefd verzoeken dit bij u te laten onderzoeken en ik hoop dat
Bij voorbaat dank, en met achting.
“Telenet ook voor mij de wereld opent!”
Van den Heede René
IMSO 2004/6 30

Anniversaires – Verjaardagen
Hartelijke Gelukwensen !!!
Chaleureuses Félicitations !!!
MAART - MARS
VAN SNICK Mr. Jacques
HAYEN Mevr. Maria
LAMARQUE Bernadette
KENNIS Dhr Daniël
KALOGEROPOULOS Mevr Rosa
EL BENNI Omar
NIJS Christiane
RAEMDONCK Dhr. Gerard
HERMANS Marleen (Baeten)
VERBEKE Rita (Debels )
SMEKENS Werner
EMMERECHTS Dhr.Marcel
LUYCKFASSEEL Francine
LAUWENS Rudolf
SMET Kurt
WERELDS A. (Van Vaerenbergh H.)
MILLAN Anna
EYCKMANS Maria
VERRECK Mevr. Lisette
DESWAEF Irene
WYCKMANS Anne
VANTAELEN Pascal
OLBRECHTS Mr. Jozef
ERWOINE Josette (Hardy J.H.)
DE POOTER Mr. Rudiger
HUYGENS André (Vangelder)
DE WEVER Jozef
PULICI Michelangelo
DEWINTER Simonne
ROELS Erwin
VAN ROOSBROECK Jos
VAN NOBELEN Mr. Etienne
LESSIR Dominique
STOCKX Mevr. Cecile
VAN HECKE Mr. Julien
LE RICHE Mr. Marcel
ABAS Dhr.Raymond
VERVOORT Martha
SNEIDERS Jean-P.
DE COUX Annie
TRAEN J. (Ovenberghe M.)
VAN DAM Marie (Bisschot)
HALLE
MELSBROEK
HORRUES
SCHILDE
ANDERLECHT
BORGERHOUT
GRIMBERGEB
WAASMUNSTER
BEVEREN
HOEVENEN
DEURNE
MECHELEN
VILVOORDE
MECHELEN
LONDERZEEL
DENDERHOUTEM
VILVOORDE
AARTSELAAR
HEVERLEE
HERSEAUX
BERINGEN
WAUTHIER-BRAINE
BEIGEM
BEYNE-HEUSAY
OVERPELT
TESSENDERLOO
HEIST O/D BERG
FONTAINE-EVEQU
AALST
LIEDEKERKE
PUTTE
KORTENBERG
FOREST
MEISE
AALST
KORTENBERG
ANTWERPEN
SCHOTEN
OVERIJSE
HOTTON (Hampteau)
BLANKENBERGE
LINKEBEEK
IMSO 2004/6 31

Anniversaires - Verjaardagen
Hartelijke Gelukwensen !!!
Chaleureuses Félicitations !!!
APRIL - AVRIL
STROOBANT Mevr. Gaby
CALVO Jorge - Ruisanchez
VAN SNICK Christiane
OLECH – KRIJSTEK
VAN LANDEGHEM Debora
GIJSBRECHTS Mevr. Agnes
VANHAVER Isidoor
VANTILT René
DE JONGE Erna (De Gendt A.)
MUYLDERMANS Melania
HEIREWEGH Mevr. Monique
VAN EESBEEK Philippe
STASSYNS Mr. Rudy
BARTHELEMY Luc
ZENGERS Marie-Paule
DE WIT Mevr.Monique
DE SCHUYMER Rositta
ZAMMUTO Rosa
VANDENWIJNGAERDEN Josée
GIANCATERINI Gabriele
CUVELIER Marleen (Vercruysse H.)
D'HOE Ivonne (Roeland Gust.)
GOVAERTS M.J. (De Corte)
SALIEN Dhr. Georges
DEDECKER Mevr.Josephina
DUINSLAEGER Mr. Rony
LIMPENS Jurgen
PINKOWSKI Marie (Res. AL ESCH)
LODEWIJCKX Dhr. René
CHEVALIER Bernard
WETTEREN
EVERE
HALLE
HOUTHALEN-HELCHTEREN
SINT NIKLAAS
BEERZEL
WATERM-BOITSFORT
BRUSSEL
EDEGEM
WEERDE
HAMME
BRUXELLES
BUGGENHOUT
MECHELEN
LANAKEN
LEBBEKE
DEINZE
HOUDENG-GOEGN
ZOUTLEEUW
NOIRCHAIN
ELENE
MAARTENS-BODEGEM
AFFLIGEM
WAGNELEE
PUURS
BRUGGE
DENDERMONDE
ESCH-surALZETTE
EVERE
OHEY
IMSO 2004/6 32

Les chaises roulantes électroniques de nouveau à un prix
abordable pour les patients atteints de SEP.
Ce 21/01/05 un nouvel arrêté royal vient de paraître concernant les
conditions d’intervention financière de l’INAMI dans le matériel destiné à
améliorer les difficultés de déplacement des patients.
Cet article vise à vous donner un bref aperçu de cet arrêté royal (A.R.), du
12 janvier 2005, modifiant lʹarrêté royal du 14 septembre 1984 établissant la
nomenclature des prestations de santé en matière dʹassurance obligatoire
soins de santé et indemnités. Pour tous les détails il vous renvoie à la
publication au Moniteur du 21.01.2005 mais dans ce bref aperçu nous
avons tenu à vous avertir au plus tôt des renseignements suivants :
Avant la date de publication de ce nouvel arrêté, les patients n’avaient
droit au remboursement d’une chaise roulante électronique que si ils
étaient complètement paralysés des membres inférieurs. Ceci a eu pour
conséquence qu’au cours des dernières années les patients devaient payer
leur chaise roulante électronique de leurs propres deniers, l’intervention de
la Mutuelle se limitant à 550 € sur un montant approximatif de 10.000 €.
Heureusement le nouvel A.R. met fin à cette situation insupportable.
Dans l’A.R. nous lisons ce qui suit :
Les voiturettes électroniques
a) La voiturette électronique est uniquement remboursable pour les
utilisateurs présentant des difficultés de déplacement complètes,
démontrées et définitives. Lʹutilisateur ne peut se tenir debout ou marcher.
Un transfert autonome de la voiturette vers une chaise, un fauteuil ou le lit
et inversement, est extrêmement limité sans lʹaide dʹune tierce personne.
Lʹutilisateur ne dispose pas au niveau des membres supérieurs, de la force,
la coordination ou lʹendurance nécessaire pour propulser et conduire une
voiturette manuelle. La conduite dʹune voiturette électronique est par
contre possible.
IMSO 2004/6 33

Lʹutilisateur dispose de facultés intellectuelles et cognitives suffisantes ainsi
que dʹassez dʹendurance pour utiliser la voiturette dʹune façon sûre et
judicieuse tant à lʹintérieur quʹà lʹextérieur.
b) La voiturette électronique est également remboursable pour lʹutilisateur
satisfaisant aux indications fonctionnelles spécifiques dʹune voiturette
manuelle modulaire à condition quʹil fréquente lʹécole, suive une formation
professionnelle ou un recyclage, quʹil travaille ou exerce une activité
professionnelle indépendante. Ces activités ne sont pas possibles sans
lʹutilisation dʹune voiturette électronique. Le rapport dʹavis
multidisciplinaire doit lʹattester.
c) Pour les utilisateurs souffrant dʹune maladie neuromusculaire évolutive,
dʹune myopathie évolutive, de sclérose en plaques, dʹune polyarthrite
chronique inflammatoire dʹorigine immunitaire selon les définitions
acceptées par la Société Royale Belge de Rhumatologie (arthrite
rhumatoïde, spondyloarthropathie, arthrite rhumatoïde juvénile, lupus
erythémateux et sclérodermie) et pour les utilisateurs avec tétraparésie ou
quadriparésie, les codes qualificatifs du trouble du déplacement, de la
station debout ou de la marche à lʹintérieur et du déplacement à lʹextérieur
sans voiturette sont réduits au code qualificatif minimal 3 (le code
qualificatif 3 correspond à : grave limitation ou problème de participation,
se situant entre 50 et 95 %).
Pour ces utilisateurs, il faut apporter une preuve quʹils peuvent
effectivement utiliser cette voiturette. L’A.R. peut être consulté sur internet
: http://www.just.fgov.be/index_fr.htm
Pour tout renseignement complémentaire je vous conseille de prendre
contact avec Pascal Vanderbeeten, ergothérapeute, responsable au Centre
dans le domaine des “Aides techniques ‐Chaises roulantes” au n°
02/753.16.99.
Dr.P. Ketelaer
IMSO 2004/6 34

WESTHOEK (11 09)
Quant à moi, ce n’est pas seulement la commémoration des attaques
contre les tours de New York, mais le début de mes vacances d’automne. Dans
un élan impulsif, j’avais répondu à une publicité. Pour faire plaisir à ma femme,
mon soutien et mon aide dans mon handicap, je voulais lui offrir des vacances
dans la région de son enfance. C’était le premier jour disponible dans l’hôtel du
Westhoek. Nous devions y passer quinze jours.
A notre arrivée, j’étais malheureux de découvrir un grand complexe, une école
et un grand hôtel dans la réserve flamande, dont une partie était demeurée
intacte, à coté de l’hôtel. La réserve est composée de deux parties: les bois du
domaine Hannecart et des prairies entretenues par un cheval, des chèvres, des
moutons et des poules.
Lors de notre première promenade, le long du Groenen Dyck, la première
construction qui sautait aux yeux était un bunker allemand faisant partie des
travaux de défense de notre littoral. Ces fortifications étaient destinées à freiner
la deuxième division canadienne, le flanc gauche des armées de libération en
1944.
Pour ne plus penser à cette période, durant laquelle beaucoup de jeunes furent
exécutés ou enfermés dans les camps de concentration, nous avons modifié notre
itinéraire, en direction de Nieuport.
Là, sur l’ estacade, nous nous sommes bien aérés. Une véritable cure d’iode !
Lors des promenades à Oostduinkerke, Coxyde ou Nieuport, nous trouvions une
poubelle à chaque kilomètre. Elles étaient toujours annoncées par des déchets
posées à leur pied : bouteilles, canettes de bière ou papiers sur la rue ou même
dans les prairies. Et dire qu’ on parle d’écologie ! Mais ces indisciplinés donnent
du travail ! Nous avons rencontré tous les jours un employé municipal, équipé
d’un vêtement réfléchissant, d’un bras mécanique et d’un sac poubelle livré par
la commune qui ramassait ces ordures.
N’y aurait-il pas lieu de faire aussi appel à un vétérinaire quand un animal ne
digère pas la saleté ?...
STAES ROGER
IMSO 2004/6 35

LE 24 décembre en Pologne
Ewa & Piotrek raconte :
La Pologne est un pays plein de traditions intrigantes et
de coutumes. Noël fait partie d’un moment très
émouvant pour une famille polonaise. En souvenir de
l’étoile de Bethlehem, le repas du 24 décembre
commence seulement après avoir vu les premières étoiles
au ciel. Pour cette occasion, le menu est traditionnel,
inchangeable et bien planifié.
Le repas, pour cette fête, existe en 12 plats, un pour chaque apôtre.
Traditionnellement, un peu de paille sera dispersée sur le tapis de table blanc en
mémoire de la naissance du Christ dans un bac à foin.
La table sera dressée pour une personne qui pourrait éventuellement venir à
l’improviste, et qui, surtout ce soir là, ne peut pas se sentir rejetée. Tout ceci
pour nous rappeler qu’aussi Joseph et Marie cherchaient un abri.
Le dîner de Noël commence en fractionnant
l’hostie, qui a été bénie par l’église chrétienne
romaine. Cette hostie sera partagée entre les
gens en se souhaitant les meilleurs vœux.
L’hostie de couleur rose est donnée aux
animaux. Fractionner l’hostie et la partager est
la cérémonie la plus importante de la soirée.
Elle est le symbole de l’union avec le Christ. Pas de viande : le dîner se compose
uniquement de poisson. Toutefois cette règle ayant été revue, la viande est
maintenant permise, mais le vrai repas traditionnel reste celui sans viande.
D’autres plats sont des soupes, soupe de betteraves rouges, soupe de poissons ou
IMSO 2004/6 36

soupe aux champignons secs, choucroutes aux champignons sauvages, compote
de fruits secs, sorte de raviolis farcis, des nouilles, etc.…
Les enfants attendent impatiemment la fin du
repas pour récolter les cadeaux sous l’arbre, mais
ils doivent préalablement réciter un poème ou
chanter une chanson. C’est la nuit de la magie : les
animaux parlent, les gens sont polis et généreux.
La coutume veut que ce qui se passe la nuit de
Noël, aura un impacte sur ce qu’il se passera
pendant l’année à venir. Le point d’orgue de la
fête est la Messe de Minuit.
Les enfants portent, le jour de Noël, une étoile illuminée et chantent de porte à
porte. Ils se rendent également en ville dans l’espoir de récolter plus de cadeaux.
Le jour de Noël se passe généralement comme le dimanche : invitation de la
famille, amis,… pour le dîner ou le souper.
Ewa, Piotrek
PUB DRUKERIJ
IMSO 2004/6 37

Perspectives actuelles dans le traitement de la sclérose en plaques.
En décembre 2004 a paru dans le supplément du journal Neurology une mise au
point sur l’approche actuelle du traitement de la sclérose en plaques. Nous pensons qu’il est
opportun de rapporter brièvement son contenu.
Deux thèmes ont notamment été abordés :
A- Quelle médication rentre en ligne de compte pour constituer le traitement de base (platform
therapy) dans la forme évoluant par poussées et remissions, dénommé en anglais relapsing
remitting MS (RRMS) ?
B- Quelle médication choisir quand cette thérapie de base s’avère insuffisante pour ralentir
l’évolution spontanée de la maladie ?
A- Traitement de base dans la forme évoluant pas poussées et rémissions
En 2002, seulement 45 % de la population S.E.P. américaine, satisfaisant aux critères de
sélection pour la prise des médicaments ayant une action sur le cours de la maladie (DMA :
disease modifying agent), ont pris un traitement immunomodulateur et ce, malgré l’ efficacité
prouvée par les études cliniques.
Il s’avère dès lors nécessaire de mieux informer les patients sur l’action des substances
réduisant la fréquence des poussées et le degré de handicap au cours de la maladie et qu’il
convient de prescrire la médication DMA de façon très précoce.
Sous la dénomination médication DMA on entend :
L’interferon beta-1b (Betaferon), interferon beta-1a (Avonex), interferon beta-1a (Rebif) et
l’acétate de Glatiramer (Copaxone). Cette liste est complétée par la mitoxantrone
(Novantrone), reconnue par l’ EDA pour le traitement des formes à évolution rapide par
poussées et remissions, des formes secondaires progressives et des formes progressives
associées à des poussées évolutives.
Le meilleur traitement de base doit correspondre aux critères suivants :
efficacité maximale, sécurité, tolérance, seuil limité des anticorps neutralisants (Neutralizing
antibody formation of NAb) et application appropriée. Ces substances doivent pouvoir être
associées à d’autres médicaments (Concomitant therapy) tels que les corticoïdes, les
immunosuppresseurs et autres. Les interférons (Avonex, Rebif, Betaferon) et l’acétate de
Glatiramer (Copaxone) rentrent en ligne de compte.
A partir des études comparatives entre ces différents produits DMA, les auteurs constatent
l’existence de variations importantes concernant l’efficacité, la tolérance, le taux d’anticorps
etc., facteurs qui détermineront pour chaque cas individuel le choix du médicament. Compte
tenu de toutes ces informations les auteurs retiennent comme DMA de premier choix,
l’interferon beta-1a, sachant par ailleurs qu’un seul produit ne parvient cependant pas à assurer
une efficacité chez tous les patients, ni dans tous les stades de la maladie.
IMSO 2004/6 38

Bienque la Mitoxantrone présente une efficacité certaine pour réduire les poussées et la
limitation du handicap, ce produit est moins fréquemment utilisé à cause de sa cardiotoxicité et
de l’apparition, très rare de leucémie dans 0,07 % des patients, soit 7 sur 10.000 patients traités
par la Mitoxantrone.
B- La thérapie par association de médicaments (Concomittant therapy)
Si malgré le traitement DMA, la maladie poursuit son évolution avec de fréquentes poussées et
évolue vers une accentuation du handicap, cette deuxième forme de thérapie s’impose.
Dans un premier temps on a cru pouvoir augmenter l’efficacité en augmentant les dosages des
médicaments mais les études ont montré que cette hypothèse ne pouvait pas être confirmée.
Par ailleurs l’augmentation des doses provoque un renforcement des troubles secondaires
néfastes et des anticorps neutralisants obligeant l’arrêt du traitement.
La thérapie par association est basée sur le concept que différents médicaments ont un moyen
d’action complémentaire sur le cours de la maladie agissant ainsi à différents niveaux. Il est
bien connu que la sclérose en plaques est une maladie dont la cause est multifactorielle.
Ainsi a-t’on proposé d’associer la médication DMA (Interferon beta) avec des
immunosuppresseurs ou des anti-inflammatoires.
De nombreuses associations médicamenteuses ont ainsi été proposées. Certaines ont fait
l’objet d’études cliniques randomisées, en double aveugle et controlées par rapport à un
placebo :
- Interferon beta + acétate de Glatiramer: une première étude sur 25 patients avec RRMS
a démontré leur efficacité à réduire les lésions anatomiques sans réduire pour autant le nombre
des poussées ou le degré de handicap. Actuellement une étude sur 750 patients est en cours.
- Interferon beta + Immunosuppresseurs (cyclophosphamide, mitoxantrone,
méthotrexate), anti-inflammatoires non stéroidiens (azathioprine), corticoïdes. Des études
multicentriques prospectives sur un grand nombre de patients sont actuellement en cours. Ils
nous apporteront endéans les deux ans plus de clarté.
Il existe cependant déjà une information préliminaire concernant l’efficacité des associations
avec ces derniers médicaments :
Concernant la Mitoxantrone, il est à retenir que ce médicament a été reconnu par les Instances
Publiques des Etats –Unis et en Europe pour son efficacité dans le traitement des patients
RRMS et patients MS ayant une forme secondaire-progressive (SPMS).
Les études ont montré que cette médication pendant le temps de 2 à 3 ans durant lesquels il
peut être administré, s’accompagne d’une nette réduction de la progression de la maladie tant
en réduisant le nombre des poussées qu’en limitant le handicap du patient. Quelques rares
études actuelles associant la Noventrone et l’ Interferon beta ont montré que la fréquence des
poussées est observée dans 74 % à 92 % des patients traités.
Ce médicament, à caractère cardiotoxique, nécessite une sélection des patients ainsi qu’un
contrôle cardiaque régulier.
Notons que le Dr. R. Gonsette (Melsbroek) a été un des tous premiers investigateurs ayant
montré l’effet réducteur sur la fréquence des poussées.
IMSO 2004/6 39

L’association de l’ Interferon beta + Corticoïdes (administrés pendant 3 à 5 jours 1 gr. per dag)
réduirait le nombre de nouvelles lésions démyélinisantes : sous interféron beta + prednisolone
(15 mg par jour) l’effet anti-inflammatoire serait renforcé.
La Cyclophosphamide est un immunosuppressif cytotoxique. En la combinant, dans quelques
études préliminaires, avec l’interféron beta, on observe dans les formes très évolutives, une
amélioration importante au cours des études préliminaires.
L’Azathioprine associée à l’ Interferon beta semble également efficace pour réduire le nombre
de poussées : elle pourraient se réduire de 50 % et réduire le handicap.
En associant le Méthothrexate et l’Interferon beta, il a été possible dans les formes secondaires
progressives de ralentir la progression de la maladie.
Le Mycophenolate mofetil, un immunosuppresseur de la dernière génération, associé à
l’Inferferon beta a été étudié dans les formes RRMS. Les résultats ont montré une réduction
des poussées à 72 %.
Le Natalizumab (Antegren) a jusqu’à présent été testé au cours de quelques rares études
cliniques dans les formes RRMS et SPMS ; les résultats ont été très encourageants. Très
récemment une étude clinique combinant l’Antegren et l’Interferon beta a été démarrée. Ici
aussi nous espérons des résultats très positifs.
Enfin, nous pouvons conclure à des résultats très encourageants de la thérapie concommitante :
bienque les données se limitent à des études préliminaires, les résultats sont très favorables. La
combinaison avec les nouveaux agents immunomodulateurs nous guidera selon toute
vraisemblance vers un traitement plus efficace de la sclérose en plaques.
Synthèse faite par le Dr.P. Ketelaer.
References
Current Clinical Perspectives on the Treatment of Multiple Sclerosis. W.H. Stuart, Guest
Editor. Suppl. to Neurology, Vol 63, N° 11, Suppl 5, Dec. 14, 2004, S1-S49.
Selecting a disease modifying agent as platform therapy in the long-term management of
multiple sclerosis. W.H. Stuart, S.Cohan and A.Achiron. Neurology, Vol 63, N° 11, Suppl 5,
Dec. 14, 2004, p. S19-S27.
Concomittant therapy for multiple sclerosis. W.H.Stuart and P. Vermersch. Neurology, Vol
63, N° 11, Suppl 5, Dec. 14, 2004, p. S28-S34.
IMSO 2004/6 40

PUZZEL fr
IMSO 2004/6 41

Aimeriez‐vous bénéficier d’un tarif réduit pour
vos communications par GSM ?
Cher Membre,
Grâce à lʹinitiative de la fondation Cédric et avec l ʹaimable collaboration de
Proximus vous pouvez disposer d ʹun tarif solidarité GSM.
Le tarif préférentiel permet au conducteur d’un véhicule adapté (commandes au
volant) ainsi quʹà lʹutilisateur d ʹune chaise électrique de contacter lʹextérieur en cas
de panne ou de difficulté (bornes de secours, cabines téléphoniques, sonnettes
...inaccessibles).
Ce tarif est donc limité aux seuls moins valides, handicapés des membres inférieurs.
La Fondation Cédric vous demande de leur adresser l ʹattestation relative à la
reconnaissance du handicap. Celle‐ci peut être obtenue gratuitement auprès de
l’IMSO qui la remplira pour vous après concertation avec votre neurologue.
Seront à votre charge le prix de lʹabonnement ProxiFun : 13,00‐Euro/mois. Vous
bénéficierez de:
• 60 minutes gratuites AnyTime : appels nationaux à nʹimporte quelle heure
vers des numéros fixes ou mobiles (proximus, Mobistar, Orange) *
• 60 minutes ProxiWeekend gratuites: appels nationaux le week‐end vers des
numéros fixes ou Proximus *
• Report des minutes : les minutes non utilisées sont reportées au mois suivant
(excepté appels spéciaux : 0900, 2424...).
Afin de traiter votre demande avec le maximum d ʹobjectivité, nous vous prions
d’envoyer à la Fondation Cédric, sans tarder, le formulaire ci‐joint en ayant pris soin
de le compléter, de le signer et dʹy annexer les attestations et documents requis.
Dès réception de ces documents, la Fondation Cédric vous contactera pour vous
signaler la marche à suivre afin dʹobtenir votre tarif solidarité. Tout renseignement
complémentaire peut être obtenu par téléphone au siège de la fondation (02/387 23
85).
Veuillez agréer, cher Membre, lʹassurance de nos sentiments très cordiaux.
C. KEMPENEERS Dr.P.KETELAER
Président
Vice‐Président
IMSO 2004/6 42

Marche à suivre pour lʹobtention du tarif « Solidarité Cédric».
Adressez‐vous, par téléphone ou par écrit, auprès de :
Fondation Cédric ‐ Secrétariat
rue René Francq 7 ‐ 1428 Lillois
Tél. : 02/387 23 85 ‐ Fax: 02/387 23 54
Vous recevrez alors par envoi postal:
‐ une liste des huit centres médicaux répartis en Belgique, avec les coordonnées des
médecins à contacter pour obtenir une attestation nécessaire à la reconnaissance de
votre handicap.
‐ une demande de tarification préférentielle reprenant les divers renseignements que
nous vous demandons de nous fournir (vos coordonnées personnelles, permis de
conduire, certains renseignements au sujet de votre véhicule... etc.).
Ces documents devront être renvoyés à la Fondation Cédric qui vous fera parvenir
un formulaire nominatif intitulé : LAISSEZ‐PARLER.
Pour plus de renseignements, nʹhésitez pas à nous contacter.
Fondation Cédric 72 rue Ramelot – 1428 Lillois –Belgique – Tel. 02/387.23.85
Fax: 02/387.23.54 – e‐mail: mail@fondationcedric.be
IMSO 2004/6 43

FONDATION CEDRIC
DEMANDE DE TARIFICATION PREFERENTIELLE
ECRIRE EN CARACTERES DʹIMPRIMERIE SVP
NOM : ……………………………………………………………………………………………………..
PREN0M……………………………………………………………………………………………….......
ADRESSE………………………………………………………………………………………………….
N° DE TELEPHONE :………………………………………. E‐MAIL………………………………
PROFESSION………………………………………………………………………………………….....
SI MEMBRE TOURING, N°: …………………………………………………………………………..
DATE DE NAISSANCE : ……………………………………………………………………………….
NATURE DU HANDICAP : ……………………………………………………………………………
CHAISE ROULANTE: OUI – NON
POSSEDEZ ‐ VOUS DEJA UN GSM ? …………. SI 0UI, N°: ……………………………………..
VEHICULE : (à ne remplir que pour les personnes qui roulent eux‐mêmes en voiture)
marque: ……………………… type: ………………………… immatriculation:…………………….
carte verte délivrée par: …………………………………………………………………………………
n° de police : ……………………………………………………………………………………………...
valable jusquʹau : ………………………………………………………………………………………..
adaptation au volant réalisée par: …………………………………………le :………………………
contrôle technique le :…………………………………..à : ……………………………………………
Fait à ………………………………….
le…………………………….
signature
Document à compléter et à transmettre à la fondation Cédric.
(rue René Francq, 7 à 1428 Lillois) accompagné de Iʹattestation médicale et de la photocopie recto verso
du permis de conduire.
PAS DE RECOMMANDE S.V.P.
IMSO 2004/6 44

« Quand je pense à tous les livres qu’il me reste à lire, j’ai la certitude d’être
encore heureux. » Jules Renard.
Madame, Monsieur,
Chers patients,
Chères familles,
Il y a quelques semaines, je quittais le centre de Melsbroek, mon travail d’assistante sociale
auprès de vous et de mes différents collègues.
Le temps pour rejoindre ma nouvelle fonction auprès de personnes âgées maltraitées a été
compté et je n’ai pas eu l’occasion d’informer chacun d’entre-vous de mon départ.
Croyez bien que ce n’était pas mon intention.
Aussi, j’avais pensé, avec l’accord de l’Imso, vous adresser ces quelques lignes. Comme
nombreux d’entre-vous sont affiliés à l’association, ce choix m’est apparu judicieux.
Que dire pour résumer toutes ces années ? Est-il possible d’ailleurs de le faire ? Je ne le
pense pas.
Sachez cependant que ce temps passé à vos côtés m’a apporté une solide expérience
professionnelle mais aussi humaine. Celle-ci m’est très précieuse aujourd’hui dans mon
nouveau travail mais aussi dans ma vie privée.
J’ai partagé et essayé de défendre avec vous des valeurs qui me sont chères : la solidarité, un
accès le plus grand possible à une qualité de soins et à un accompagnement adéquat, le
respect de l’autre dans ses différences physiques, intellectuelles, culturelles ou encore
linguistiques…
Afin de vous saluer, je vous confie ces quelques mots qui suivent.
Merci pour votre accueil lorsque j’ai débuté mon travail, avec vous, il y a presque douze
ans…,
Merci pour votre confiance,
Merci pour votre vécu personnel,
Merci pour le courage déployé,
Merci pour vos interpellations,
Merci pour votre colère,
Merci pour vos larmes, votre détresse parfois…,
Merci pour les rires, spontanés, échangés avec vous,
Merci pour la relation humaine que nous avons construite ensemble.
Merci de poursuivre votre route malgré votre handicap et votre maladie, auprès de ceux qui
vous sont chers et auprès de ceux qui vous aident.
Merci encore pour vos nombreux mercis et vos encouragements dans mon nouveau job.
Bien à vous,
Véronique Picavet.
IMSO 2004/6 45

PUB HENDRIKS
IMSO 2004/6 46

Monsieur le Président du Rotary - Zaventem et tous ses membres,
Chaque année, la fête que vous organisez permet à de nombreux
patients de se sentir heureux. C’est un lieu de rencontre et de joie
toujours plus intense.
Nous vous remercions pour cette chaleur que vous nous offrez.
J’espère de tout cœur que cette association pourra encore nous
épanouir pendant longtemps.
Je vous souhaite de passer de joyeuses fêtes de Noël.
Hilal El Benni
PUB ORTHOPEDIE
IMSO 2004/6 47

Bêtisier des journaux
Très gravement brûlée, elle s'est éteinte pendant son transport à l'hôpital. (Dauphiné
Actualité)
Il y aura un appareil de réanimation dernier cri.
En raison de la chaleur, les musiciens ne porteront que la casquette de l'uniforme.
(Ouest France).
M. Jean C. remercie chaleureusement les personnes qui ont pris part au décès de son
épouse. Ses dernières paroles furent un silence farouche.
L'église étant en travaux, ses obsèques ont été célébrées à la salle des fêtes.
Tous portaient une crêpe à la boutonnière.
Comme il s'agissait d'un sourd, la police dut, pour l'interroger, avoir recours à
l'alphabet Braille.
Ayant débuté comme simple fossoyeur, il a, depuis, fait son trou.
Détail navrant, cette personne avait déjà été victime l'an dernier d'un accident mortel.
Quand vous doublez un cycliste, laissez-lui toujours la place de tomber. (Le
Républicain Lorrain)
Les mosquées sont très nombreuses car les musulmans sont très chrétiens.
Tombola de la Société Bayonnaise des Amis des Oiseaux :le numéro 5963 gagne un
fusil de chasse.
Le syndicat des inséminateurs fait appel à la vigueur de ses membres.
Les kinés se sont massés contre les grilles de la préfecture.(Presse Océan).
Visiblement, la victime a été étranglée à coups de couteau. (Journal du Dimanche).
A Montaigu, la fête du 1er mai aura lieu le 1er mai (Le Rouge Choletais).
Journée du sang : s'inscrire à la boucherie. (Presse Océan).
IMSO 2004/6 48

A la sortie du temple, sur le trottoir, le gamin vient de voir passer le cortège d'un
mariage...Alors, il déclare:-"Elle est pas idiote la mariée, elle rentre avec un vieux...
et elle ressort avec un jeune..."
Pourquoi certains théologiens affirment-ils qu'il n'y a pas de femmes au Paradis?
Parce que dans l'Apocalypse, il est écrit qu'à "l'ouverture du septième sceau, il y eut un
silence d'environ une demi-heure...".
*
Un pasteur belge est nommé pasteur d'une paroisse de Bretagne.
Dès le premier jour, un vieil homme abattu s'approche de lui et lui dit:
-"Monsieur le Pasteur, j'ai beaucoup péché!"
-"Ca tombe bien, une fois, je raffole du poisson !".
Depuis qu'un Belge a entendu que, dans les 10 Commandements donnés par Dieu à
Moïse, il était dit: "Honore ton père et ta mère" il les installe depuis, à chacune de leurs
visites, dans la pièce la plus froide de sa maison, celle située au Nord, selon
l'expression: "Au Nord, ton père et ta mère"...
C'est un vieux marin qui a beaucoup bourlingué... Il a l'habitude de pêcher près d'une
falaise qu'il doit escalader. Un jour, la falaise s'écroule sous ses pieds et il se trouve
suspendu à un piton rocheux dans le vide...
Il crie "A l'aide ! A l'aide ! Au secours ! Est-ce qu'il y a quelqu'un ?”
Une voix lui répond :
- “C'est moi ton créateur; rejoins-moi, tu peux lâcher sans crainte”
Et le marin :
- “Y a-t-il quelqu'un d'autre ?”
Recette de spéculoos.
Faites un pudding vanille comme d’habitude.
Versez-le dans des raviers.
A l’aide d’une fourchette, enfoncez-y des morceaux de spéculoos.
Mangez quand s’est refroidi. Bon appétit.
Colette.
IMSO 2004/6 49

PUB ORTEC
IMSO 2004/6 50

Pour les quadras et quinquas....
Qu'est-ce être D.A.D.A ?
Je crains que bon nombre de quadras et de quinquas parmi nous se
reconnaîtront ...
Récemment, j'ai été diagnostiqué D.A.D.A. - Déficit d'Attention Dû à l'Age
Voilà comment cela se manifeste :
Je décide de laver ma voiture.
Alors que je vais vers le garage, je remarque qu'il y a du courrier sur la table
de l¹entrée.
Je décide de regarder le courrier avant de laver la voiture.
Je pose mes clés de voiture sur la table, mets dans la corbeille à papiers, en
dessous de la table,
tout le courrier publicitaire et remarque que la corbeille est PLEINE !!
Alors, je décide de reposer les factures sur la table et de vider d'abord la
corbeille.
Mais, alors, je me dis que puisque je vais être à côté de la boîte aux lettres
quand je vais sortir la poubelle,
autant préparer d¹abord le règlement des factures.
Je prends mon carnet de chèques sur la table et je vois qu¹il ne me reste plus
qu'un seul chèque.
Mon autre chéquier est dans mon bureau, donc j¹y vais
et je trouve sur le bureau la boîte de Coca que j'ai commencé de boire.
Je vais chercher mon chéquier, mais, avant tout, il faut que j'enlève ce Coca
de là avant de le renverser accidentellement.
Je remarque qu¹il commence à devenir tiède, je décide donc de le mettre au
frigo pour le rafraîchir.
Alors que je me dirige vers la cuisine avec le Coca, le vase sur le comptoir me
saute aux yeux : les fleurs ont besoin d'eau !
Je pose le Coca sur le comptoir et découvre mes lunettes de lecture, que je
cherchais depuis le matin.
Je me dis que je ferais mieux de les remettre dans mon bureau, mais avant, je
vais donner de l'eau aux fleurs.
IMSO 2004/6 51

Je repose les lunettes sur le comptoir, remplis un pichet d¹eau et, soudain,
j'aperçois la télécommande.
Quelqu'un l'a laissée sur la table de la cuisine.
Je me dis que, ce soir, quand on va vouloir regarder la télé, je vais la chercher
partout et je ne me souviendrai plus qu'elle est dans la cuisine.
Je décide donc de la remettre à sa place, dans le salon, mais avant
je vais donner de l'eau aux fleurs.
Je donne de l¹eau aux fleurs, mais j'en renverse la plus grande partie sur le
sol.
Alors, je remets la télécommande sur la table, vais chercher un chiffon et
nettoie les dégâts.
Ensuite, je reviens dans l'entrée en essayant de me souvenir de ce que je
voulais faire.
A la fin de la journée,
la voiture n'est pas lavée,
les factures ne sont pas payées,
il y a un Coca tiède sur le comptoir de la cuisine,
les fleurs n'ont pas assez d'eau,
je n'ai pas mon nouveau chéquier,
je ne trouve pas la télécommande,
je ne sais pas où sont mes lunettes
et je n'arrive pas à me souvenir de ce que j'ai fait des clés de voiture.
Et puis, quand je me rends compte que rien n'a été fait aujourd'hui,
je n'y comprends rien parce que je n¹ai pas arrêté de la journée
et que je suis complètement crevé !
Je réalise qu'il y a un sérieux problème et qu¹il faut que j'essaie de me
faire aider,
mais, d'abord, je vais m'occuper de mes mails.
Vous ne voulez pas me rendre un service ?
Envoyez ce message à ceux que vous connaissez,
parce que je ne me souviens plus à qui il a déjà été envoyé.
Ne riez pas, si ce n'est pas encore votre cas, ça vous arrivera un jour!
LA VIEILLESSE EST INEVITABLE.
LA MATURITE EST EN OPTION
RIRE DE SOI EST UNE THERAPIE !
IMSO 2004/6 52

L'amitié,
Elle porte un nom de fleur, elle m'a ouvert son coeur.
Quand je I'ai rencontrée, elle savait bouger, elle savait boire un pot (de
café), conduire son amigo...
Elle était au C1, en même temps que mon conjoint.
Il n'y avait pas de machines pour se payer un « drink ». Soeur Ludgarde,
à son heure, a dû capituler tant tu Iui a réclamé ce thermos de café. II
était déposé sur une table, dans un coin de la salle du C1. C'est fait, tu as
gagné, tu ne te laisses pas faire, tu as du caractère.
Les années ont passé et cette fichue SeP ne t'as pas épargnée.
Accrochée à tes basques, elle a fait table rase de ton autonomie, elle
bouscule ta vie.
Devenue bénévole, à I'heure du dîner, je m'occupe de toi, je remplace tes
bras. J'apprends à te connaître : tu dis ce qui ne vas pas, je rectifie mes
gestes. Ok : c'est bon cette fois.
Quand, après mon boulot à la cafétéria, nous sommes tous rassemblés,
les copains, toi et moi, tu bois ce pot de café que je tiens dans mes
doigts.
Aujourd'hui, tu t'en vas, à la mer, çà et là, le métro et le train n'ont plus de
secrets pour toi.
De ton évolution, je retiens la leçon : une leçon de vie, de courage, de
fierté, et je sais qu'entre nous, il y a beaucoup d'amitié.
IRMA.
IMSO 2004/6 53

Un poème inspiré, mondialement connu, d'un auteur aux idées par ailleurs parfois contestal
SI
Si tu peux vair détruit I'ouvrage de ta vie
Et sans dire un seul mot te mettre à rebâtir,
Ou perdre d'un seul coup le gain de cent parties
Sans un geste et sans un soupir ;
Si tu peux être amant sans être fou d'amour,
Si tu peux être fort sans cesser d'être tendre
Et, te sentant haï, sans haïr à ton tour,
Pourtant lutter et te défendre ;
Si tu peux supporter d'entendre tes paroles
Travesties par des gueux pour exciter des sots,
Et d'entendre mentir sur toi leurs bouches folles
Sans mentir toi-même d'un mot;
Si tu peux rester digne en étant populaire,
Si tu peux rester peuple en conseillant les rois,
Et si tu peux aimer tous tes amis en frère,
Sans qu'aucun d'eux soit tout pour toi ;
Si tu sais méditer, observer et connaître,
Sans jamais devenir sceptique ou destructeur ;
Rêver, mais sans laisser ton rêve être ton maître,
Penser sans n'être qu'un penseur ;
Si tu peux être dur sans jamais être en rage,
Si tu peux être brave et jamais imprudent,
Si tu sais être bon, si tu sais être sage,
Sans être moral ni pédant ;
Si tu peux rencontrer Triomphe après Défaite
Et recevoir ces deux menteurs d'un même front,
Si tu peux conserver ton courage et ta tête
Quand tous les autres la perdront,
Alors les Rois, les Dieux, la Chance et la Victoire
Seront tous jamais tes esclaves soumis,
Et, ce qui vaut mieux que les Rois et la Gloire,
Tu seras un homme, mon fils.
Rudyard KIPLING
(30 décembre 1865 à Bombay -18 janvier 1936 à Londres)
IMSO 2004/6 54

AU TRIBUNAL
Voici une sélection de questions ʺréellementʺposées à des témoins par des
avocats durant des procès aux Etats‐Unis et, dans certains cas, il y a la
réponse donnée par des témoins qui ont le sens de la répartie.
AVOCAT: Docteur, avant de faire votre autopsie, avez‐vous vérifié le pouls?
TÉMOIN: Non.
AVOCAT: Avez‐vous vérifié la pression sanguine ?
TÉMOIN: Non.
AVOCAT: Avez‐vous vérifié sʹil respirait ?
TÉMOIN: Non.
AVOCAT: Alors, il est possible que le patient ait été vivant quand vous avez
commencé lʹautopsie
TÉMOIN: Non.
AVOCAT: Comment pouvez‐vous en être certain, Docteur?
TÉMOIN: Parce que son cerveau était sur mon bureau dans un bocal.
AVOCAT: Mais le patient ne pouvait‐il quand même pas être encore en vie?
TÉMOIN: Maintenant que jʹy pense, il est possible quʹil soit encore en vie en train
dʹexercer le métier dʹavocat quelque part.
AVOCAT: Quʹa donné le prélèvement de tissu vaginal ?
TÉMOIN: Des traces de sperme.
AVOCAT: Du sperme masculin?
TÉMOIN: Cʹest le seul que je connaisse.
AVOCAT: Quel est le jour de votre anniversaire?
TÉMOIN: 15 juillet.
AVOCAT: Quelle année ?
TÉMOIN: Chaque année.
AVOCAT: Cette maladie, affecte‐t‐elle vraiment votre mémoire ?
TÉMOIN: Oui.
IMSO 2004/6 55

AVOCAT: Et de quelle manière cela affecte‐t‐il votre mémoire ?
TÉMOIN: Jʹai oublié.
AVOCAT: Vous avez oublié. Pouvez‐vous nous donner un exemple de ce que
vous avez oublié
AVOCAT: Quelle fut la première chose que votre mari vous a dite quand il sʹest
réveillé ce matin‐là
TÉMOIN: Il a dit ʺ Où suis‐je Cathy ʺ
AVOCAT: Et pourquoi cela vous a‐t‐il mis en colère ?
TÉMOIN: Mon nom est Susan.
AVOCAT: Et à quel endroit a eu lieu lʹaccident?
TÉMOIN: Approximativement au kilomètre 499.
AVOCAT: Et où se trouve le kilomètre 499 ?
TEMOIN: Probablement entre les kilomètres 498 et 500.
AVOCAT: A quelle distance étaient les véhicules au moment de la collision
AVOCAT: Vous étiez là jusquʹà ce que vous partiez, est‐ce exact ?
AVOCAT: Docteur, combien dʹautopsies avez‐vous effectuées sur des morts?
TEMOIN: Toutes mes autopsies ont été effectuées sur des morts.
AVOCAT: Vous souvenez‐vous à quelle heure vous avez examiné le corps ?
TÉMOIN: Lʹautopsie a commencé vers 20h30.
AVOCAT: Et Mr. Densitomètre était mort à cette heure
TÉMOIN: Non, il était assis sur la table à se demander pourquoi je
lʹautopsiais.
Ces phrases sont extraites dʹun livre appelé ʺDisorder in the Court.ʺ
Cette contribution nous est envoyée par
Cathy Ghislain
IMSO 2004/6 56

Oplossing puzzel van november – december
(2004)
Solution du puzzle du novembre – décembre
(2004)
IMSO 2004/6 57

REDACTIERAAD/COMITE DE REDACTION :
P. BOBER, F. DE KUYSSCHE, L. DE VOGELAERE, DR. P. KETELAER
A. WERELDS, L. WEYGAERTS
REDACTIEADRES/ADRESSE DU BUREAU DE REDACTION :
I.M.S.O. v.z.w.
VANHEYLENSTRAAT 16
1820 MELSBROEK
TEL. : 02/752.96.00
PATIENTEN/PATIENTS : € 5
FAMILIE EN SYMPATHISANTEN : € 7,5
FAMILLES ET AMIS
STEUNENDE LEDEN/MEMBRES DE SOUTIEN : € 12,5
DOOR STORTING OF OVERSCHRIJVING OP VOLGEND
REKENINGNUMMER/A VERSER OU VIRER AU COMPTE :
310-0452575-59 OP NAAM VAN IMSO/AU NOM D'IMSO
GRAAG VERMELDEN : RIJKSREGISTERNUMMER
BTW - NUMMER
OF GEBOORTEDATUM
VEUILLEZ MENTIONNER VOTRE NUMERO DE REGISTRE NATIONAL, NUMERO
TVA OU DATE DE NAISSANCE
OPMERKING: GIFTEN VAN € 30 OF MEER GEVEN RECHT OP FISCAAL ATTEST.
LIDMAATSCHAPSGELD DIENT EXTRA BETAALD TE WORDEN EN GEEFT
RECHT OP HET TIJDSCHRIFT. (vb.€ 30 = gift + € 5 lidmaatschap) (voor nietpatiënten
€ 30 + € 7,5= € 37,5)
ATTENTION : UNE ATTESTATION FISCALE SERA DELIVREE POUR LES DONS
DE € 30 OU PLUS . (p.e. € 30 don+ € 5 = € 35 pour les patients/ € 30 don+ € 7,5 = €
37,5 pour les autres) LA COTISATION A VERSER EN SUPPLEMENT DONNE
DROIT A L'ABONNEMENT DE LA REVUE.
TARIEF RECLAME / TARIF PUBLICITAIRE :
1/2 BLZ./PAGE : € 62,5 PER NUMMER/PAR NUMERO OF € 375 PER JAAR/PAR
AN
1/1 BLZ./PAGE : € 125 PER NUMMER/PAR NUMERO OF/OU € 750 EURO PER
JAAR/PAR AN
VOOR ALLERLEI INLICHTINGEN IN VERBAND MET LIDMAATSCHAPSGELDEN,
AANKONDIGINGEN, RECLAME :
NEEM CONTACT OP MET ONZE REDACTIE.
POUR TOUS RENSEIGNEMENTS A PROPOS DES COTISATIONS,
ANNONCES OU PUBLICITES, VEUILLEZ VOUS ADRESSER A NOTRE
SECRETARIAT.
IMSO 2004/6 58