ENTEGRASYON

YIL/JAHRGANG: 14 • SAYI/NR.: 159 • MART / MÄRZ 2008 

PERSPEKTIVE 

Monatliche Zeitschrift der 

Islamischen Gemeinschaft Milli Görüfl 

‹slam Toplumu Millî Görüfl aylık yay›n organ› 

Fikirlerin ayr›ld›¤› nokta 

ENTEGRASYON 

DOSYA: Asr-› Saadet, Sosyal Hayat ve Aile

IGMG 

Perspektive 

IGMG AYLIK YAYIN ORGANI 

ED‹TÖR 

MART / MÄRZ 2008 

Y›l/Jg.: 14, Say›/Nr.: 159 

ADRES · ANSCHRIFT 

IGMG Perspektive 

Boschstr. 61-65, D- 50171 Kerpen 

Tel.: 02237/ 656-0 • Fax: 02237/ 656 555 

www.igmg.de E-Mail: dergi@igmg.de 

YAYINCI · HERAUSGEBER 

Islamische Gemeinschaft Millî Görüfl 

IGMG e.V. 

Amtsgericht Bonn, VR 6621 

Vertreten durch den Vorstand: 

Osman Döring, Vorsitzender 

Oguz Ücüncü, Generalsekretär 

Ali Bozkurt, stellv. Vorsitzender 

GENEL YAYIN YÖNETMEN‹ · CHEFREDAKTEUR 

O¤uz Üçüncü 

(V.i.S.d.P) 

D‹ZG‹-LAYOUT 

‹lhan B‹LGÜ 

BASKI · DRUCK 

Yavuzsöhne-Duisburg 

Yay›nlanan makale ve fikir yaz›lar›n›n 

sorumluluklar› yazarlar›na aittir. 

• 

Die in der Zeitschrift veröffentlichten 

Meinungen binden die Autoren, nicht die IGMG. 

‹LAN SERV‹S‹ · ANZEIGENSERVICE 

Tel.: 02237/ 656-201 • Fax: 02237/ 656 555 

E-Mail: tanitma@igmg.de 

ABONE SERV‹S‹ · ABONNEMENT 

Islamische Gemeinschaft Millî Görüfl 

Lastschriftabteilung 

Boschstr. 61-65, D- 50171 Kerpen 

Tel.: 02237/ 656-0 • Fax: 02237/ 656 555 

E-Mail: mitglied@igmg.de 

Y›ll›k abone ücreti: 59,-EURO 

Jahresabonnement: 59,-EURO 

IGMG Genel Merkez Üyelerine Ücretsizdir 

Für Vereinsmitglieder der IGMG kostenlos 

Der Bezugspreis ist im Mitgliedsbeitrag enthalten 

HESAP NO · BANKVERBINDUNG 

SEB-AG Köln. 

Kontonr.: 162 888 56 00 

BLZ 370 101 11 

Zihin bunaması 

23 Mart’ta, geleneksel Kur’an-ı Kerim Tilavet 

Yarıflmasının 20.cisini yapıyoruz. Kur’an-ı Kerim okumayı, 

Avrupa’daki camilerimizde ö¤renen çocuklarımızın katılaca¤ı 

bu yarıflmada, ayrıca dünyaca ünlü Kârilerden Dr. 

Ahmet Nuayna ile Sümeyye Eddeb de, Kur’an ziyafeti sunacaklar. 

Hepinizi bu programa davet ederken, sahasında 

uzman bilim adamlarımızın katılımı ile “Kur’an ve hayatımız” 

konulu bir panel düzenledi¤imizi de bildirmek istiyorum. 

Geçti¤imiz ayı de¤erlendirirken, karflılaflt¤ımız manzaraların 

hiç te iyi olmadı¤ını söyleyebiliriz. Dünyada savafllar 

ve iflgaller bitmemiflken, ‹srail’in özellikle Filistin’in 

Gazze bölgesindeki ablukasının arkasından yeniden bir 

askerî operasyon yapması ve çocuklarla bebekler dahil, 

çok sayıda sivili öldürmesi, bölge barıflı ile ilgili umutları 

yok etti. Teflkilat olarak, Gazze ve Filistin halkı ile dayanıflma 

içinde bulundu¤umuzu göstermek için insanî 

yardım yapıyoruz. Bu yardımlarımız devam edecek. 

Almanya’da, 9 kiflinin hayatını kaybetti¤i Ludwigshafen 

yangını, bir dizi yangının bafllangıcı olmakla kalmadı¤ı 

gibi, Almanya ile Türkiye arasında resmen entegrasyonasimilasyon 

kavgasını bafllattı. Türkiye Baflbakanı, asimilasyonu 

bir insanlık suçu olarak görürken, entegrasyonu 

destekledi. Alman siyasîler ise söylemleri ile, entegrasyondaki 

baflarısızlıklarını örtmeye çabaladılar. 

Türkiye ise, Müslüman kadınların baflları örtülü olarak 

üniversitelere devam edip edemeyece¤ini tartıfltı. Meclisin 

a¤ırlıklı bir ço¤unlukla kaldırdı¤ı yasa¤a, kimi Üniversiteler 

hâlâ direniyor. CHP, anayasa de¤iflikli¤inin iptalini isterken, 

kemalist elit tabaka, yasa¤ın, hukukî olmaktan öte, 

ideolojik bir tutumun sonucu oldu¤unu da ortaya koymufl 

oldu. 

Gelecek say›m›zda buluflmak üzere Allah’a emanet 

olun. 

• O¤uz ÜÇÜNCÜ

BU 

SAYIDA... 

yorum 

Sab›r denemesi 5 

6 

gündem 

gündem 

10 

gündem 

Provokasyonun Hollandacası 6 

Medyada çamur atma savafl› 8 

Entegrasyon derken asimilasyon istemek 10 

Yasak ideolojik mi, hukukî mi? 12 

Provokasyonun Hollandacası 

Entegrasyon derken 

asimilasyon istemek 

teşkilat 

IGMG yard›m heyeti Gazze’de 14 

Avrupa 20. Kur’an-› Kerim Yar›flmas› 23 Mart’ta yap›l›yor 15 

12 

gündem 

teşkilat 

14 

dosya 

Asr-ı Saadet’te sosyal hayat 16 

Saadetin kayna¤ı: Ev hayatı 18 

Aileyi helâlinden geçindirmek 20 

Hamidullah ve “‹slam Peygamberi” 22 

Yasak ideolojik mi, hukukî mi? 

IGMG yard›m heyeti Gazze’de 

islam coğrafyası 

Bangladefl 24 

26 


kültür 

28 

Batı Sahra sorunu 26 

kültür 

Beytü’l hikme’den Külliye’lere 

Müslümanlar›n günlük yaflama katk›lar› 28 

Bîrûnî 30 

Batı Sahra sorunu 

Beytü’l hikme’den Külliye’lere 

dossier 

Der Lebensunterhalt der Familie 32 

34 aktuell 

aktuell 36 

aktuell 

Ideologie oder Recht? 34 

Die mediale Schlammschlacht 36 

kommentar 

Geduldsprobe 38 

Ideologie oder Recht? 

Die mediale Schlammschlacht

yorum 

Sab›rlar s›nan›yor 

O¤uz ÜÇÜNCÜ • oucuncu@igmg.de 

Yaflan›lanlar önceden çok kolay 

öngörülebilen zincirleme tepkilerden 

ibaret. Dünyaca ünlü karikatürlerin 

çizerlerine yönelik cinayet 

komplosunun ortaya ç›kar›lmas›ndan 

sonra dayan›flma için tüm Danimarka 

gazetelerinde karikatürlerin 

tekrardan yay›nlanmas› veya daha 

sonra Berlin’de bir sergide Kabe’nin 

“ahmak tafl” bafll›¤›yla bir afifle 

yerlefltirilmesinin akabinde al›fl›lagelmifl 

tepkiler yaflan›yor. Olay, kal›- 

b›na uygun olarak flöyle gelifliyor: 

Sanatç›lar›n tahrikleri üzerine, k›zg›n 

Müslümanlar afl›r› tepki gösteriyor, 

sonras›nda da güvenlik birimleri 

ve siyasiler de hemen olaya dahil 

oluyorlar. 

Sonra bir bak›yorsunuz, Avrupa 

ayd›nlanmas›n›n kazan›mlar›n›n, hoflgörüsüz, 

darkafal› ve mizah yoksunu 

Müslümanlara karfl› savunuldu¤u ve 

Do¤u ile Bat› aras›nda günden güne 

artan ve önüne geçilemez kültür savafl› 

bafllam›fl bile. O müslümanlar ki, 

hala birfleyleri “kutsal” diye savunabilme 

cüretini gösteriyorlar. Asayifl 

sorumlumuz Wolfgang Schäuble’nin, 

Alman medyas›na yapt›¤›, bas›n özgürlü¤ünün 

ve Avrupa yaflam tarz›n› 

göstermek için karikatürlerin ayn› 

flekilde yay›nlanmas› yönündeki düflündürücü 

ça¤r›s› daha baflka nas›l 

aç›klanabilir. 

Federal ‹çiflleri Bakan›n›n da bu 

garip bas›n ve fikir özgürlü¤ü kavgas›na 

taraf olarak kat›lmas›, iflin tad›n› 

kaç›r›yor – her ne kadar ald›¤› sert 

tepkilerden sonra tavr›ndan yar›m 

Hollandal› poltikac› Wilders 

a¤›zla da olsa geri ad›m atm›fl olsa da. 

Biz, tekrar tekrar hat›rlatmak zorunda 

olmaktan haz almasak da, özgürlük 

ve sorumlulu¤un bir madalyonun 

iki yüzü oldu¤unu, karfl›dakinin 

hassasiyetlerini dikkate alman›n, kendi 

durufluna bir zarar›n›n olmayaca- 

¤›n› yine de hat›rlatal›m. 

Müslümanlar›n sab›rlar›n›n tekrar 

tekrar bir denemeye tabi tutulmas›n›n 

art›k hiç bir tad› kalmad›. Müslümanlar›n 

sürekli olarak tahrik edilmesi 

çoktan araç olmaktan ç›k›p, 

amaç haline gelmifl durumda ve birçok 

Avrupa ülkesinde tuhaf bir hal 

al›yor. Bir taraftan ak›l fukaras› Hollandal› 

bir politikac› Kur’an’› Kerim’e 

hakaret içeren bir filmin yay›nlanmas›n› 

isterken, di¤er yandan Avusturyal› 

akla zarar bir politikac› da alemlere 

rahmet olarak gönderilen bir Peygamberi 

“çocuk tacizcisi” olmakla itham 

edebiliyor. 

Bahsetti¤imiz zihinsel bunama 

göstergelerinin geçici olup olmad›¤› 

ise, kamuoyunun bu tahriklere ve 

provakatörlere gösterdi¤i dikkati gözönünde 

tutarsak flüpheli. 

Kendi flahs›n›n, kültürünün, dininin 

elefltiriye ve hicive aç›k olmas› ve 

bunlara sab›r gösterilmesi demokrasinin 

gereklerinden ise de, elefltirilekarfl› 

durumuzda, Mahatma Gandi’nin 

afla¤›daki sözü tavr›m›z› belirlemeli: 

“Sabretmek tasvip etmek anlam›na 

gelmez”. 

IGMG PERSPEKTIVE 5

gündem 

Provokasyonun Hollandacası 

Murat KURT • muratkurt66@hotmail.com 

Son zamanlarda Hollanda d›fl›ndakilerin 

genelde merak etti¤i 

soru flu: Hollanda’da neler olur? 

Hollanda’da di¤er Bat›l› ülkelerin 

baz›lar›nda oldu¤u gibi yabanc› 

düflmanl›¤› alevleniyor mu? Eskiden 

Hollanda denince laleler, yel 

de¤irmenleri, su kanallar› ve özgürlükler 

akla gelirdi. Oysa flimdilerde 

maalesef yabanc› düflmanl›¤›, az›nl›klara 

tahammülsüzlük ve ‹slam 

karfl›tl›¤› akla gelir oldu. Pekii, Hollanda’ya 

ne oldu da böyle bir de¤iflim 

söz konusu oldu? 

Hollanda da, di¤er baz› Bat›l› ülkeler 

gibi meflhur 11 Eylül sald›r›lar›ndan 

sonra bir zihniyet de¤iflimine 

u¤rad›. Asl›nda bu bir zihniyet 

de¤ifliminden ziyade “Hollandal›lar›n 

bir k›sm›n›n bilinç alt›nda olan 

yabanc› ve yabanc› de¤erlerine 

düflmanl›¤› gün yüzüne ç›kard›” 

dersek daha do¤ru bir tespit yapm›fl 

oluruz kanaatindeyim. Kafalardaki 

bu çarp›k zihniyet yang›n›na, 

az›nl›klardan baz›lar›n›n yanl›fl tutumlar› 

sonucu adeta yang›na körükle 

gitmelerini de gözard› etmemek 

gerekir. 

Toplumun baz› kesimlerinde 

olan bu düflmanca zihniyet, geçmifl 

dönemlerde Leefbaar Nederland 

Partisi lideri Pim Fortuyn, film yönetmeni 

Theo Van Gogh ve ‹slam 

dininden dönen eski milletvekili 

Ayaan Hirsi Ali ile de kendisini ortaya 

koydu. Hatta bu düflüncede 

olanlar, Hollandal›lardan geçmifl 

seçimlerin birinde epey de oy almay› 

baflard›. Bugünlerde yabanc› 

düflmanl›¤› ve ‹slam karfl›tl›¤› bayra¤›n› 

PVV (Özgürlükler Partisi) 

Baflkan› Geert Wilders etkili bir flekilde 

tafl›yor. 

Seçim çal›flmalar›nda afl›r›, 

uçuk fikirleriyle gündeme oturan 

Pim Fortuyn, 2002 genel seçimlerine 

az bir zaman kala Hollandal› bir 

sosyalist taraf›ndan öldürülmüfltü. 

Daha sonra eflcinsel olan Theo Van 

Gogh, Somali do¤umlu milletvekili 

Ayaan Hirsi Ali ile birlikte yapt›¤› 

“Submission-Teslimiyet” isimli 

filmde yüzleri peçeli ç›plak kad›n 

görüntüleri sergilemiflti. Kas›m 

2004’te Theo Van Gogh, Fas kökenli 

Hollandal› bir genç taraf›ndan 

b›çaklan›p silahla atefl edilerek 

öldürülmüfltü. Genç, söz konusu 

filmde ‹slam’a hakaret edildi¤i için 

bu eylemi gerçeklefltirdi¤ini söylemiflti. 

Milletvekili Hirsi Ali ise partisi 

VVD ile fikir ayr›l›¤›na düflmüfl 

ve ABD’ye göç etmek zorunda kalm›flt›. 

Geert Wilders önceki seçimlerde 

VVD (Liberal Parti) aday› olarak 

meclise girmifl ve daha sonra partisinin, 

Türkiye’nin Avrupa Birli¤i’ne 

girmek için müzakerelere bafllamas› 

karar›na destek verdi¤i için bu 

partiden ayr›larak ba¤›ms›z milletvekili 

olarak yoluna devam etmiflti. 

Hollanda’da 2006 y›l›ndaki son yap›lan 

genel seçimlere kendi partisini 

kurarak giren Wilders, bu seçimlerde 

150 sandalyelik parlementoda 

9 sandalye kazanarak sürpriz yapm›flt›. 

Yabanc›lara, özellikle de Müslümanlara 

karfl› olumsuz tutumunu 

her f›rsatta sürdüren Wilders, geçen 

sene fiubat ay›nda yapt›¤› bir 

konuflmada, “Müslümanlar Hollanda’da 

yaflamak istiyorlarsa, Kur’an’›n 

yar›s›n› y›rt›p atmal›lar” fleklinde çirkin 

bir sald›r›da bulunmufltu. Daha 

sonra parlamentoda Kuran’› Kerim 

ve Hitler’in Kavgam (Mein Kampf) 

kitab›n›n yasaklanmas› teklifini 

vermifl ancak parlamento bu teklifi 

reddetmiflti. Yine geçen y›l›n Kas›m 

ay›nda yapt›¤› bir aç›klamada ise, 

“Müslüman inanc›n›n fliddet ve faflist 

unsurlar›n› gösteren” bir film yapmakta 

oldu¤unu bildirmiflti. Siyaset 

sahnesine ç›kt›ktan sonra Wilders’›n 

iftiralar›n›n arkas› hiç kesilmedi. 

“Sorun ‹slam’›n kendisi. ‹slam 

bir fliddet dinidir” diyen Wilders, 

Peygamberimiz’e de hakaret 

ederek “Peygamber Muhammed 

6 

IGMG 

PERSPEKTIVE

gündem 

Geert Wilders 

bir fliddet adam›yd›. Kur’an, ço- 

¤unlukla bir fliddet kitab›. Müslümanlara 

yat›r›m yapmal›y›z ama 

önce Kur’an’›n ve inançlar›n›n yar›s›ndan 

vazgeçmeliler” diye fütursuz 

ve i¤renç aç›klamalarda bulundu. 

Wilders’in Kur’an-› Kerim’le ilgili 

sözlerine hükümetin ard›ndan, 

baflta Hollanda’da yaflayan Müslümanlar 

olmak üzere çok say›da vatandafl 

da tepki gösterdi. ‹ftirac› 

Wilders, kendisinin ve eflinin 

600’den fazla ölüm tehdidi ald›¤›n› 

iddia ederek “Özgürlü¤ümü ve özel 

hayat›m› ‹slam’a muhalif oldu¤um 

için kaybettim” fleklinde aç›klamalar 

yap›yor. 

‹ftirac› ve faflist milletvekili Wilders’in 

filminin içindeki ayr›nt›lar 

tam olarak bilinmiyor. Filmin hakaret 

boyutu tam olarak bilinmemekle 

birlikte, bu konuda çeflitli söylentiler 

ve duyumlar var. Filmde 

Kur’an’› Kerim’in, Adolf Hitler’in 

“Kavgam” kitab›na benzetildi¤i. 

Kur’an-› Kerim’in; “kad›nlara ve eflcinsellere 

hoflgörüsüzlü¤ün, cinayetin, 

canili¤in ve terörün ilham” 

kayna¤› olarak sunuldu¤u söylentileri 

ortal›kta geziyor. 10 dakikal›k 

film daha yay›nlanmadan büyük 

tepki çekti. Hollanda Müslüman 

Konseyi, Wilders’i “›rkç› ve faflist” 

olarak niteleyerek, ülkedeki Müslüman 

kesime itidal ça¤r›s›nda bulundu. 

Wilders, Hollanda’da yetkililerin 

filmin yay›mlanmas› halinde 

kendi güvenli¤i için ülkeyi terketmek 

zorunda kalabilece¤ini söylediklerini 

belirtiyor. Hükümet de filme 

gerek Hollanda gerekse ülke d›- 

fl›ndan gelecek olas› tepkilere karfl› 

haz›rl›klar›n› yap›yor. Film nedeniyle 

ölüm tehditleri alan Wilders 

de polis taraf›ndan korunuyor. 

Filmin yay›nlanmas› flu anda 

bir müddet ertelenmifl durumda. 

Hollanda Anayasas›’ndaki afl›r› özgürlük 

hükümleri filmin tamamen 

yasaklanmas›n›n mümkün olmad›¤› 

fleklinde yorumlan›yor. Yak›nda 

gösterilmesi muhtemel olan film 

nedeniyle Hollanda alarma geçmifl 

durumda. Hükümet, filmin piyasaya 

sürülmesinde sonra ç›kabilecek 

muhtemel olaylar konusunda bütün 

belediyelere uyar› yaz›s› gönderdi. 

Hollanda hükümeti, provokatif filmin 

yay›mlanmas›ndan sonra meydana 

gelebilecek fliddetli protestolardan 

endifle ediyor. 

D›fliflleri Bakan› Maxime Verhagen, 

Wilders’i bizzat ziyaret ederek 

film konusunda fikrini de¤ifltirmek 

için ikna etmeye çal›flt›. D›fliflleri 

Bakanl›¤›’n›n aç›klamas›na göre 

Verhagen toplant›da, böyle bir film 

çekmenin Wilders ve yak›n çevresi 

için çok tehlikeli olaca¤›n› söyledi. 

Ayr›ca filmin, Hollanda’n›n yurtd›- 

fl›ndaki ç›karlar›n› da olumsuz yönde 

etkileyece¤ini hat›rlatt›. Savunma 

Bakanl›¤› da “Wilders’i 

vazgeçirmek için elimizden 

geleni yap›yoruz” dedi. Fakat 

Wilders, ne tür bask›lar 

olursa olsun filmi internette 

veya televizyonlarda yay›nlayaca¤›n› 

söyledi. Hollanda 

hükümeti ise ulusal kanallar›n 

bu filmi yay›nlamayaca- 

¤›n› umdu¤unu aç›klayarak, 

“E¤er bu film ulusal kanallarda 

yay›nlan›rsa hükümetin 

destekledi¤i bir proje olarak 

alg›lan›r” dedi. ‹stihbarat 

Servisi ise “Bu film çekilirse, 

Danimarka’daki karikatür 

krizinden bile beteri yaflanabilir” 

diye görüfl bildirdi. 

Hükümetin uyar›s› do¤rultusunda 

belediye baflkanlar› 

özellikle camiileri ziyaret ederek 

Müslümanlara itidal ça¤r›s›nda 

bulundular. Bu çal›flmalar kapsam›nda 

Amsterdam Büyükflehir Belediyesi 

Baflkan› Job Cohen de, Kuzey 

Hollanda Millî Görüfl Federasyonu’nun 

en büyük camiisi olan 

Ayasofya Camii’ne bir Cuma namaz›ndan 

önce geldi. Baflkan Cohen, 

Wilders’›n düflüncelerine kat›lmad›klar›n›, 

bu düflüncelerin tehlikeli 

oldu¤unu belirterek, Wilders’›n 

yay›nlayaca¤› filmin içeri¤i konusunda 

bilgi sahibi olmad›klar›n›, 

ama muhtemelen ‹slam’› ve Müslümanlar› 

karalayan bir film olaca¤›n› 

söyledi. Baflkan Cohen, özellikle 

Müslümanlardan sakin olmalar›n›, 

polisi alarma geçirdi¤ini, film ç›kt›ktan 

sonra asayifli bozacak eylemlere 

girmemelerini söyleyerek, filmde 

suç unsuru olabilecek fleyler varsa 

birlikte mücadele etmeleri gerekti¤ini 

söyledi. 

Burada sorun olan, hiç te az›msanmayacak 

say›da olan Hollandal›lar›n 

bu tür afl›r› uçlu fikirlere sahip 

olmas›d›r. Yabanc›lar konusundaki 

bu olumsuz düflüncelere ve uygulamalara 

etkin ve kal›c› bir çözüm 

bulunmad›¤› takdirde, bundan 

sonraki muhtemel olumsuz geliflmelerin, 

az›nl›klar›n bu ülkedeki 

gelece¤ini tehdit etti¤i kadar Hollanda’n›n 

da gelece¤ini tehdit etti¤i 

apaç›k bir gerçektir. 

IGMG PERSPEKTIVE 7

gündem 

Baflbakan Erdo¤an ve Eyalet Baflbakan› Beck 

Medyada çamur atma savafl› 

Ludwigshafen yang›n› üzerine 

Ekrem fiENOL • esenol@igmg.de 

Ludwigshafen’da yaflanan feci yang›ndan 

bizlere ulaflan görüntüler 

gerçekten ac› vericiydi. Çocuklar›n› 

korkudan pencereden afla¤› atan aileler, 

ölümden kurtulmak için kendileri 

de afla¤› atl›yorlard›. Sonunda befli 

çocuk dokuz kifliyi kaybettik altm›fl kifli 

ise yaraland›. 

Ludwigshafen’da yaflanan olay ne 

kadar ac› ise yang›n sonras› medyaya 

yans›mas› da bir o kadar insanl›ktan 

uzakt›. Taraftutma ayyuka ç›km›flt›. 

Ludwigshafen’daki yang›n›n kurbanlar›n›n 

Türk vatandafl› olmalar› 

Türk medyas›n› pazar yerindeki ç›- 

¤›rtkana çevirdi. Sekiz ve dokuz yafllar›ndaki 

iki k›z çocu¤unun bir adam› 

binaya atefl koyarken gördüklerini 

söylemeleri kampanyan›n tetikleyicisi 

oldu. Evde oturanlar›n uzun zamand›r 

›rkç›lar taraf›ndan tehdit edildikleri, 

ayn› eve 2006 y›l›nda bir kundaklama 

daha yap›ld›¤›, olay›n ›rkç› bir sald›r› 

oldu¤u flüphelerini güçlendirdi¤i 

söylenirken, Mölln ve Solingen’de yaflananlar 

büyük harflerle manfletlere 

tafl›nd›. 

Türk haber kanallar›nda yang›n›n 

görüntülerinin tekrar tekrar yay›nlanmas›, 

k›smende bir Alman bayra¤›n›n 

ortas›na nazi gamal› haç iflaretinin 

yerlefltirilerek, sunucunun da yapan 

kiflilerden sözederken “Almanlar” demesi 

gibi tats›z fleylerde yafland›. 

Alman medyas›nda ise Eyalet 

Baflbakan› Kurt Beck’in henüz daha 

yang›n söndürülmeden ve soruflturma 

bafllat›lmadan ›rkç› bir kundaklama 

olay›n›n ihtimal d›fl› oldu¤unu 

aç›klamas› yer ald›. 

‹lk günlerde yaflan›lan›n ›rkç› bir 

kundaklama olay› oldu¤u ihtimali ile ilgili 

birfleyler göremedik. Böylece Almanya’da 

yang›n›n kurbanlar› üzerine 

konuflulmak yerine, medyada yay›nlanm›fl 

veya yay›nlanmam›fl haber bafll›klar› 

üzerine tart›fl›lmaya baflland›. 

Geçmiflte yaflanan zorla evlendirme 

ve namus cinayeti konular›nda 

medyada yer alan haberleri önyarg›- 

s›z olarak hat›rlamaya çal›flt›¤›m›zda 

bu olayda yaflan›lan haber verme tarz› 

ile paralellikler yafland›¤›n› görürüz. 

Tüm Türklerin ayr›ma gidilmeden 

ayn› kefeye koyulmas›na -hakl› 

olarak- ne kadar da k›zm›flt›k? Sonunda 

bu yarg›lar› hakl› ç›karan ne 

8 

IGMG 

PERSPEKTIVE

gündem 

IGMG Genel Baflkan› Karahan taziyede bulunuyor 

bir rakam ne de bilimsel araflt›rma 

ortaya konulabildi. Sözkonusu yarg›- 

lar karfl›s›nda kendimizi haks›zl›¤a 

u¤ram›fl hissettik. Özellikle Türk gazeteleri 

o dönemde nesnel olma ça¤r›s› 

yapan taraft›. Verilen peflin yarg›- 

lara karfl› bilim adamlar›n›n söyledikleri 

hergün gazetelerde yer al›yordu. 

Bugün ayn› Türk gazetelerinin 

Ludwigshafen’daki yang›n haberini 

verdikleri sayfalar›n› çevirdi¤inizde, o 

günlerde Alman medyas›n›n performans›n› 

sergiledikleri görülüyor. Halihaz›rda 

peflin yarg›larda bulunmama 

konusunda uyaran ve nesnellik ça¤r›- 

s› yapan Alman medyas› var karfl›m›zda. 

Kaderin bir oyunu mu desek. 

Almanya’da zorla evlendirme ve 

namus cinayetleri üzerine verilen haberlerin 

flekli ne kadar yanl›fl, nesnellikten 

uzak ve abart›l› ise, yang›n olay›n›n 

da “Almanlar›n” kundaklamas› 

oldu¤unu söylemek veya ima etmekte 

yanl›flt›r. Olay›n bir kundaklama oldu¤u 

ile ilgili görgü flahidi beyanlar› 

veya iflaretler olabilir, ancak hiçbir 

fley peflin yarg›lar› hakl› ç›karmaz. 

Olay›n arkas›nda ›rkç› motifin oldu¤u 

resmen ortaya ç›kar›lsa bile suçlular, 

Türk medyas›nda yer alan “Almanlar” 

olmayacaklar. 

Kendini aç›kça ele veren birfley 

var ki, o da nesnel haberlerin, ma¤durlar›n 

“kendilerinden” olmad›klar› 

sürece medyada yer bulabildi¤idir. 

Baflkas›n›n ac› ve hüzünleri üzerine 

ölçülü, analitik haber yapabilmek, 

kendi hakk›nda yapmaktan daha kolay 

anlafl›lan. 

Medyay› ilgilendiren noktan›n 

son tahlilde sat›fl rakamlar› oldu¤unu 

Bild ve Hürriyet gazetelerinin Genel 

Yay›n Yönetmenleri Kai Diekmann ve 

Ertu¤rul Özkök’ün ortak yorumlar› 

aç›kça gözler önüne serdi. ‹kiyüzlülükleri 

günyüzüne ç›kt›¤›nda ise siyasilere 

güvensizlik ortam›n› körüklememe 

ça¤r›s› yapmaya bafllad›lar. Bu 

arada ayn› gazeteler sürekli bir çamur 

atma habercili¤i yaparak, baz› 

bas›n kurallar›n› da çi¤nediler. Sözkonusu 

gazetelerin gerek Hessen 

Eyaleti’ndeki seçim döneminde gerekse 

Ludwigshafen’daki yang›nla ilgili 

habercili¤ine bakt›¤›m›zda insan›n 

“daha ne kadar piflkin olunabilir 

ki?” sorusunu kendi kendine soras› 

geliyor. 

Yapt›klar› habercilikle adeta yang›na 

körükle giden ve toplumda güvensizli¤i 

körükleyen bu gazeteler de- 

¤il miydi? Tahminleri gerçekmifl gibi 

lanse eden ve güvensizli¤e neden 

olanlar baflka gazeteler miydi? Bu 

aç›dan bak›ld›¤›nda sözkonusu gazetelerin 

ülkelerinde en çok okunanlar 

olmas› trajik de¤il mi? 

Tam da bu noktada kendimize 

medyan›n okuyucu olarak bizlere 

okumak istedi¤imizi servis edip etmedi¤ini 

sormal›y›z. Haberleri okudu- 

¤umuzda bafl›m›zla onayl›yor ve içimizde 

elimize f›rsat geçti¤inde ötekilerinden 

bize yapt›klar›n›n intikam›n› 

ayn› flekilde alm›fl olman›n hazz›n› m› 

yafl›yoruz ? 

Ne diyelim sular duruldu¤unda – 

en ac› yönü bu zaten - olaylarla ilgili 

hat›rlananlar sadece haberlerde gördüklerimizden 

ibaret olacak. Yaflanan›n 

gerçekte ›rkç› bir olay olup olmad›- 

¤›n› sadece az say›da insan bilecek. 

IGMG PERSPEKTIVE 9

gündem 

Erdo¤an’›n yang›n yeri ziyareti... 

Entegrasyon derken 

asimilasyon istemek 

Abdulgani E. KARAHAN • akarahan@igmg.de 

fiubat ay› ortas›nda, Türkiye Cumhuriyeti 

Baflbakan›’n›n yurt d›fl›nda 

yaflayan Türklerle Köln’de bir buluflmas› 

gerçekleflti. Sadece böyle bir 

pro¤ram›n gerçekleflmesi bile Alman 

kamuoyunu rahats›z etmeye yetti. 

Ama asıl, Baflbakan Recep Tayyip Erdo¤an’›n 

konuflmas› s›ras›nda söyledi¤i 

bir cümle kamuoyunu flok etti. 

Erdo¤an, salona gelen dinleyicilere, 

uyum sa¤lamalar› gerekti¤ini, ama, 

asimile olmaktan kaç›nmalar›n› söyledi. 

Çünkü, asimilasyon “bir insanl›k 

suçu” idi. 

Bu bir kaç kelimenin etkisi yo¤un 

oldu; özellikle, güneydeki Birlik Partisi 

siyasetcilerinin üzerinde. Bavyera 

Baflbakan› Beckstein, Baflbakan Recep 

Tayyip Erdo¤an’› “›rkc› söylem” 

kullanmakla itham edip, Erdo¤an’›n 

asimilasyonu ret etmesini sevindirici 

olmad›¤›n› ifade etti. H›ristiyan Sosyal 

Birlik (CSU) partisinin Genel Baflkan› 

Huber ise, hemen, Türkiye’nin 

Avrupa Birli¤i’ne üyeli¤ini tart›flmaya 

açt›. CSU’nun eski Genel sSekreteri 

Söder de, Erdo¤an’›n Almanya’da bir 

Türk partisi kurmak istedi¤ini iddia 

edecek kadar ileri gitti. 

Oysa, Alman siyasetcilerinin bu 

gerginli¤i hayret vericiydi. Bunlar, 

zaten y›llard›r talep ettiklerinin asimilasyon 

de¤il, entegrasyon oldu¤unu 

ifade etmiyorlar m›yd›? Erdo¤an’›n 

söyledi¤i de bundan farkl› bir fley de- 

¤ildi. O da, Almanya’daki Türk kökenli 

insanlara entegre olmalar›n›, Almanca 

dilini ö¤renmelerini, topluma 

uyum sa¤lamalar›n› söylüyor, ama, 

asimile olmamalar›n› istiyordu. 

Fakat bu gerginli¤in varl›¤›, bize 

flunu gösteriyordu: Asl›nda, bu siyasîler 

y›llard›r hep entegrasyon demifl, 

ama hep asimilasyon talep etmifllerdi. 

Yoksa, ileri gelen Birlik Partisi siyasîlerinin 

entegrasyonu “en ileri seviyede 

aynîleflme” olarak tarif etmelerini, ya 

da Federal eski ‹çiflleri Bakan› Otto 

Schily’nin “Entegrasyonun en iyi flekli, 

asimilasyon”dur sözlerini baflka 

türlü anlamak mümkün de¤il. Erdo- 

¤an’›n sözlerinin gerginli¤e sebep olmas›, 

özellikle flu ana kadar entegrasyonda 

yaflanan aksakl›klar›n sorumlulu¤unu, 

her zaman göçmenlerde arayanlar›n 

iç yüzünü de ortaya ç›karm›fl 

oldu. Söyledikleri ile, gerçekten istedikleri 

birbirini tutmad›¤›na göre, 

göçmenlerin de kendilerinden beklenenleri 

hiçbir zaman yerine getireme- 

10 

IGMG 

PERSPEKTIVE

gündem 

Uyum Bakan› Böhmer ve Devlet Bakan› Yaz›c›o¤lu 

mifl olmalar›na flaflmamak laz›m. 

Göçmenlerin hayal k›r›kl›¤›na sebep 

olan fley de iflte tam bu tutumdur. 

Ne yaparlarsa yaps›nlar, dil de ö¤renseler, 

meslek e¤itimlerini de bitirseler, 

ülkenin vatandafll›¤›n› da alsalar, 

kendilerini bu ülkenin vatandafl› olarak 

da hissetseler, tarihlerinden, kültürlerinden, 

dillerinden vaz geçmedikleri 

sürece, yeterli olmayacaklard›r. 

Siyasette birçok etkin isim, göçmen 

as›ll› insanlar› kendi insan› olarak 

kabul etmekten halen çok uzak. 

Say›n Merkel’in, Erdo¤an’›n kucaklay›c› 

ziyaretinden ürküp, kendisinin 

Türk kökenli insanlar›n da baflbakan› 

oldu¤unu aç›klamas› da çok birfley 

de¤ifltirmiyecektir. 

Evet, bu ifadesi do¤ru. Ancak, 

göçmenler böyle bir ifadeyi çok daha 

önce duymak istiyorlard›. Bu söylemi, 

Hessen Eyaleti’ndeki çirkin seçim 

kampanyas›ndan önce hat›rlam›fl olsayd› 

ve Birlik Partili siyasiler her önlerine 

gelen f›rsatta göçmenlerin yurt 

d›fl› edilmelerini talep etmeselerdi, zaten 

birçok k›r›lmalar ve üzüntüler yaflanmam›fl 

olacakt›. 

Unutmamak laz›m, Erdo¤an’›n 

konuflmas› ac› dolu bir haftaya denk 

gelmiflti. Dokuz insan ölmüfltü o hafta 

Ludwigshafen’de; yanarak, dumandan 

bo¤ularak. Ve ço¤u da çocukdu, 

yang›ndan, zehirli dumanlardan kaçamayanlar›n. 

Almanya, dokuz insan›n› 

kaybetti o yang›nda. Almanya 

daha fazlas›n› da kaybetti asl›nda. 

Almanya, biraz da güven kaybetti; 

Türk kökenli göçmenlerinin güvenini. 

Yang›ndan dolay› de¤il, yang›n sonras› 

araflt›rmalardan dolay› da de¤il. 

Gördükleri muameleydi, insanlar›m›- 

z› üzen. Baz› anlar, bu ac› günlerde iz 

b›rakt›. Türkiye d›fl›nda yaflayan 

Türklerden sorumlu bakan›n ziyareti 

böyle bir and›, Türkiye Baflbakan›’n›n 

ziyareti böyle bir and›, Alman Baflbakan›’n›n 

gelmemesi de böyle bir and›. 

‹nsanlar, orada Merkel’i arad›, 

ama, nafile. Oysa ziyareti kesinlikle 

bir suçlulu¤un kabulü olarak de¤il, 

“Ben sizin için de var›m”, ya da “Ben 

sizin de Baflbakan›n›z›m” ifadesinin 

tezahürü olarak beklendi. fiüphesiz 

bir jest olurdu, hükümetin entegrasyon 

söyleminde ciddî oldu¤unu dair 

bir iflaret. Baflbakan›n, entegrasyonu 

sadece bir talep olarak alg›lamad›¤›- 

n›, entegrasyon için kendini de görevli 

olarak hissetti¤inin ifadesi olurdu. 

Ama gelmedi. 

Onun yerine baflsa¤l›¤› dileklerini 

Uyum Bakan› bayan Maria Böhmer 

iletti. Ayn› Uyum Bakan› daha k›sa bir 

süre önce, göçmenlere rijid bir Göç 

Yasas›n›n reklam›n› yap›yor, Roland 

Koch’un ›rkç› seçim kampanyas›nda 

onun arkas›nda yer al›yordu. Bayan 

Böhmer, Uyum Bakanl›¤› görevini, 

kendinden önceki uyum sorumlular› 

gibi göçmenlerin yan›nda görmüyor, 

kendisini Birlik Partisi taleplerine elçi 

olarak alg›l›yordu. “Türk Toplumunun 

dostu olarak güven veren bir siyasetciye 

ihtiyaç var”, diyen Cem Özdemir 

hakl›yd›. Bu güven sahibi siyasetçi 

ise Böhmer de¤ildi. 

Göçmenlerin dikkatinden, daha 

önce kendilerine sahip ç›kmad›¤› için 

elefltirdikleri Türkiye Cumhuriyeti’nin 

olay yerinde oldu¤u kaçmad›. Ony›llard›r 

Avrupa’daki Türk göçmenleri 

Türkiye’yi hakl› olarak elefltiriyordu; 

kendilerine sahip ç›kmad›klar› için, 

din, dil ve kültür ba¤lam›ndaki ihtiyaçlar›n›n 

dikkate al›nmad›¤› için. 

Ama flimdi Ludwigshafen’de üst düzeyde 

varl›¤› göze çarpan olgu, iflte 

bu devletti. Lale Akgün’ün, Türkiye’nin, 

d›fl Türkler ile ilgili yeni do¤an 

bu ilgisinden uyum için bir tehlike 

sezmesi de yersiz de¤ildi. Ama bu 

tehlikenin varl›¤›, Türkiye Baflbakan›’n›n 

Almanya Baflbakan› taraf›ndan 

b›rak›lan bir bofllu¤u doldurmas›ndan 

kaynaklan›yordu. Türk göçmenlerin 

kalbini kazanmaya giden yolun, 

iflaret parm›¤›n› kald›rmak ve s›n›rs›z 

aynîleflmelerini istemek olmad›¤›n›n 

anlafl›lmas› gerekiyor art›k. 

Tüm bu tart›flmalar ba¤lam›nda, 

entegrasyon kavram› da olumlu yans›mas›n› 

kaybetmifl durumda. Ne zaman 

ki entegrasyon, bir engel olarak 

kullan›lmaya baflland›, ne zaman ki 

entegre etmek yerine, d›fllamak için 

kullan›ld›, ne zaman ki entegrasyon 

denilip asimilasyon anlafl›lmaya baflland›ysa, 

iflte o zaman entegrasyon 

kavram› kucaklay›c› etkisini kaybetti. 

Kavram›n içi boflalt›ld›, tek tarafl› bir 

çabaya indirgendi, siyasîlerin talepleri, 

aksine, destek vermek istememelerinin 

fliar› oldu. Bu söylemler, dikkati, 

sadece göçmenlerin sorumlulu¤una 

yöneltip, siyasetin görevlerini kamufle 

etti. 

Almanya’daki siyaset, asimilasyonun 

sadece kendisine entegrasyon 

denmesiyle olumlulaflmayaca¤›n› kabul 

etmek zorunda. Uyum politikalar›, 

ancak göçmen insanlar›n toplumsal 

hayata kat›l›mlar›n› sa¤lad›¤› oranda 

baflar›l› olabilir. Bunun için ise, önce 

güvene ve dürüstlü¤e ihtiyaç var, ki, bu 

da ancak eski kal›plaflm›fl asimilasyon 

taleplerinden vazgeçmek ile olur. 

IGMG PERSPEKTIVE 11

gündem 

‹deolojik mi, hukukî mi? 

Türkiye’de baflörtüsü yasa¤› 

‹lknur MELEKO⁄LU • imelekoglu@yahoo.de 

Türkiye’de 10 y›ldan beri aral›ks›z 

süren, binlerce baflörtülü k›z›n 

e¤itim görmesine mani olan ve sosyal 

bir sanc›ya dönüflen baflörtüsü 

yasa¤›na meclisin sahip ç›kmas› çok 

önemli bir ad›md›r. Ancak yasa¤›n 

kald›r›lmas› için yap›lan çal›flmalar 

tam bir kargafla içinde geçti ve hâlâ 

da geçiyor. AK Parti’nin ilk teklifi 

olan anayasa tasla¤›nda yer alan; 

“Ceza hukuku veya genel ahlaka ayk›r› 

olmamak kayd› ile hiç kimse k›l›k 

ve k›yafetinden dolay› yüksekö¤renim 

hakk›ndan mahrum b›rak›lamaz” 

ifadesi sorunu çözmekten 

uzakt›. Anayasada yer alacak bir 

metnin bu derece ayr›nt› içermesi 

yanl›fl oldu¤u gibi, bu flekilde düzenlenecek 

bir metin çok daha farkl› yorumlanmalara 

yol açacakt›. 

Yasa¤›n kald›r›lmas› yönününde 

yap›lan çal›flmalar da kafalar› kar›flt›- 

ran bir di¤er durum da, “örtünün çene 

alt›ndan ba¤lanmas›” gibi bir s›- 

n›rlama getirilmesinin anayasaya girecek 

olmas› idi. 

Yasa de¤iflikli¤ini haz›rlayan heyet; 

baflörtüsünün çene alt›ndan ba¤lanmas› 

ifadesine gerekçe olarak 

“yüzün aç›kta b›rak›lmas› ve kimli¤inin 

tespitine imkan vermesi”ni gösterdi. 

Böylece bu kanun metniyle peçe, 

burka, çarflaf gibi giysilere s›n›rlama 

getirilmesi amaçlan›yordu. Baflörtüsü 

ile ilgili böyle bir flekil çizilmesi 

ileride Anayasa Mahkemesi’nin 

de farkl› yorumlar›na konu olup, olay›n 

de¤iflik taraflara çekilmesi riskini 

tafl›yacakt›. Özgürlük ad›na; bir yandan 

genç k›zlar›n üniversitede baflörtülü 

okuma hakk›n› kabul ederken, 

bir yandan da ba¤lama flekline müdahale 

edilmesi, çene alt› gibi bir flart 

koflulmas› komik oldu¤u kadar utanç 

verici idi. Baflörtüsünün “kimlik tespitine 

imkan vermesi” hekesce kabul 

gördü; fakat çene alt›ym›fl, tavflan kula¤›ym›fl 

gibi ayr›nt›lar meseleyi basitlefltirip, 

çirkinlefltirdi. Neyse ki, 

gelen tepkiler üzerine bu ibarenin 

anayasaya girmesinin önüne geçildi. 

CHP ve rektörler kanad›nda da ilginç 

geliflmeler yafland›. 

Önceden baflörtüsünü savundu- 

¤u halde, CHP’den vekil oldu¤u için 

“Fikirlerim de¤iflti özgürlük gelmesin” 

dedi bir CHP’li. 

Bir rektör “Baflörtüsü laiklik ilkesine 

tamamen ayk›r›d›r ve üniversiteler 

de serbest olmamal›d›r. Fiyonk 

fleklinde yada çene alt›ndan i¤neyle 

ba¤lama flart› gelse bile baflörtüsüne 

özgürlük tan›nmamal›d›r. Çünkü 

hepsinin eflarb›n› i¤neli mi de¤il mi 

diye kontrol edemeyiz.” fleklinde 

aç›klamada bulundu. Y›llard›r bafllar› 

kapal› m›, aç›k m›? peruklu mu, de- 

¤il mi? diye ö¤rencileri ay›klamak, 

kontrol etmek hiç zor olmam›flt› de¤il 

mi rektör bey? Yine ayn› rektör “Baflörtülü 

ö¤renciler okuluma giremez. 

E¤er serbestlik yasalafl›r da girerlerse 

o zaman biz de laikli¤e ayk›r› davrand›klar› 

gerekçesiyle, hakettikleri 

notlar› vermeyiz” dedi. Bir baflka 

rektör de “Baflörtüsü serbest olursa 

okulu kilitleriz!”diye bir aç›klama 

yapt›. Pes yani rektör ünvan›na sahip 

e¤itimciler bunlar› söyleyebiliyorsa 

var›n gerisini siz düflünün. 

“Baflörtüsü kopya çekmeye yard›mc› 

olur”, “Haks›zl›klar artar”, “Baflörtülüler 

aç›klara sosyal bask› yapar” tarz›ndaki 

aç›klamalar› da hiç kaâle almadan 

sadece gülümseyerek izledim... 

2002’de “Türbanl›lardan oy istiyorum” 

diyen, mitinglerde baflörtülülere 

eflarp da¤›tan, seçim otobüsüne 

türbanl› kad›nlar› alarak oy avc›l›- 

¤› yapan Deniz Baykal ise sürecin bafl›ndan 

beri feryad figan dolafl›yor. 

“Baflörtüsü laikli¤e ayk›r›d›r”. “Dini 

inanc› için kapanan yoktur. Araflt›rd›m 

zaten farz da de¤ildir, yasa¤› kald›rmaya 

u¤raflmay›n” diyen Baykal, 

baflörtüsü sorunun çözümü için getirilen 

referandum önerilerine de 

“Cumhuriyet referandumla kurulmad›”diye 

cevap verdi. “Yeni bir peyganber 

mi ç›kt› da türban› ‹slamiyet’in 

bir ön flart› olarak sunuyorlar” 

laf› da Baykal’a ait. 

Yaflanan süreçte MHP ve AK Parti’nin 

baflörtüsüyle ilgili orta yolu bulma 

çabalar› sonucu asgari bir mutabakat 

sa¤lanarak 5735 say›l› “Türkiye 

Cumhuriyeti Anayasas›n›n Baz› 

Maddelerinde De¤ifliklik Yap›lmas›- 

na Dair Kanun” TBMM Genel Kurulu’nda 

rekor say›labilecek 411 oyla 

kabul edildi. Cumhurbaflkan› Abdullah 

Gül de yasay› onaylad›. 

Yasa ile anayasan›n 10. maddesi, 

12 

IGMG 

PERSPEKTIVE

gündem 

‹deolojinin tezahürü 

“Devlet organlar› ve idarî 

makamlar›, bütün ifllemlerinde 

ve her türlü kamu 

hizmetlerinden yararlan›lmas›nda 

kanun önünde 

eflitlik ilkesine uygun olarak 

hareket etmek zorundad›r” 

fleklinde de¤iflti. 

Anayasan›n “E¤itim 

ve ö¤renim hakk› ve ödevi” 

bafll›kl› 42. maddesine 

ise “Kanunda aç›kça yaz›- 

l› olmayan herhangi bir 

sebeple kimse yüksek ö¤renim 

hakk›n› kullanmaktan mahrum 

edilemez. Bu hakk›n kullan›m›- 

n›n s›n›rlar› kanunla belirlenir” f›kras› 

eklendi. Türbanla ilgili anayasa 

de¤iflikli¤inin Resmi Gazete’de 

yay›mlanmas›n›n ard›ndan YÖK 

Baflkan› Prof. Dr. Yusuf Ziya Özcan, 

üniversite rektörlerine gönderdi¤i 

yaz›da, baflörtüsünün yüksekö¤retimde 

serbest b›rak›lmas›n› öngören 

de¤iflikli¤in yer ald›¤› anayasan›n 

10. ve 42. maddelerine göre baflörtüsüne 

serbestlik tan›nmas› için 

ayr› bir kanunî düzenlemeye ihtiyaç 

olmad›¤›n› belirtti. Bunun üzerine 

baz› üniversiteler kap›lar›n› baflörtülülere 

açt›, baz›lar› da YÖK Kanunu’nun 

ek 17. maddesi de¤iflmeden 

baflörtülü ö¤rencileri derslere almayaca¤›n› 

belirterek, al›rlarsa 

anayasal suç ifllemifl olacaklar›n› 

söyledi. 

Sürecin devam›nda, CHP bir 

kez daha Anayasa mahkemesinin 

yolunu tutarak, üniversitelerde türban 

serbestli¤ine iliflkin anayasa 

de¤iflikli¤inin iptalini istedi. DSP 

ve Kamer Genç’in de destekledi¤i 

dava baflvuru dilekçesinde; Anayasa 

de¤iflikli¤inin, Anayasa’n›n 2. 

maddesinde belirtilen laiklik ilkesine 

ayk›r› oldu¤u, içini boflaltt›¤› ve 

ifllevsiz hale getirdi¤i savunularak, 

Anayasa’n›n ruhuna ayk›r› düzenleme 

yap›ld›¤› ileri sürülüyor. Dini 

simge kabul edilen türban›n üniversitelerde 

serbest b›rak›lmas›n›n 

amaçland›¤› savunulan dilekçede, 

türban yasa¤›na iliflkin önceki mahkeme 

kararlar› bulunuyor. 

Hukukçu CHP’li Önder Sav aç›klamalar›nda, 

türban yasa¤›n›n 1984 

y›l›ndan bu yana Dan›fltay, Anayasa 

Mahkemesi ve Avrupa ‹nsan Haklar› 

Mahkemesi kararlar› ›fl›¤›nda bir uygulama 

oldu¤unu vurgulamaktan geri 

durmuyor. Dilekçede ayr›ca, YÖK 

Baflkan› Prof. Dr. Yusuf Ziya Özcan’›n 

uygulamaya iliflkin yapt›¤› aç›klamalar 

bulunuyor. Bakal›m sonucu hep 

birlikte görece¤iz... 

Meselenin özüne indi¤imizde 

üniversitelerde k›l›k k›yafetin serbest 

olmas› için anayasaya bir f›kra 

eklenmesine hiç gerek olmad›¤›n› 

görüyoruz. Tüm bu süreç gösteriyor 

ki, sorun asl›nda hukukî de¤il, 

siyasî ve ideolojiktir. Anayasay› bu 

ifle alet etmeye ve yasal olarak yeni 

bir düzenleme yapmaya gerek yoktur. 

Ek 17. Madde’ye hiç dokunulmad›. 

Demek ki bütün mesele, YÖK’e 

ve Rektörler Komitesi’ne iliflkin yeni 

düzenlemeler çerçevesinde, yasal 

dayana¤› olmayan bu yasa¤› 

anayasay› araya sokmadan siyasal 

zeminde çözebilmek. 

Türkiye’de on y›ld›r hiç bir kanun 

maddesi de¤ifltirilmeden baflörtüsü 

zulmü uygulan›yor. Anayasan›n 10. 

ve 42. maddelerinde yap›lan de¤ifliklikler, 

söz konusu maddelerin mevcut 

hallerine bir katk› yapmad›¤› gibi bir 

yenilikte getirmiyor. Zaten mevcut 

anayasada benzer hükümler vard›, 

devletin vatandafllar› aras›nda farkl› 

gerekçelerle ayr›mc›l›k yapamayaca- 

¤› belirtilmiflti. Kald› ki, anayasan›n 

42.maddesinde, “Hiç kimsenin e¤itim 

hakk›ndan yoksun b›rak›lamayaca¤›” 

özel olarak düzenlenmifl olmas›na 

ra¤men, baflörtülü k›zlar›n y›llard›r 

yüksekö¤retim kurumlar›n›n 

bahçesine dahi giremedi¤i apaç›k 

bir gerçektir. Öyleyse bu de- 

¤ifliklikler niye yap›ld›? YÖK yap›lan 

anayasa de¤iflikliklerine 

at›fta bulunarak üniversetilerde 

baflörtüsü yasa¤›n›n bundan 

böyle uygulanmayaca¤›n› aç›klad›. 

Bir yenilik olmadan 

YÖK’ten böyle bir karar ç›kmas› 

mümkün de¤ildi. 

Yasadaki Anayasa de¤iflikliklerinin, 

maddelerin özüne iliflkin 

hiçbir yenilik getirmedi¤ini 

bizzat Cumhurbaflkan› da teyit etti. 

Cumhurbaflkan›, de¤ifliklik hakk›nda; 

“Yap›lan incelemede, Anayasan›n 10. 

ve 42. maddelerine eklenmesi öngörülen 

hükümlerin, anayasada zaten 

var olan hükümleri daha ayr›nt›l› bir 

flekilde tavzih ve teyit etmek suretiyle 

kanun önünde eflitlik ilkesini ve e¤itim 

ve ö¤renim hakk›n› güçlendirmeyi 

hedefledi¤i anlafl›lm›flt›r”dedi. 

‹flte, bu kadar aç›k; Anayasan›n 

iki maddesinde yap›lan de¤ifliklik, 

“Zaten var olan hükümlerin daha 

ayr›nt›l› bir flekilde tavzih ve teyit”inden 

ibaret. O zaman y›llard›r 

uygulanan baflörtüsü yasa¤›, söz 

konusu maddelerin yeteri kadar 

tavzih edilmemifl olmas›ndan m› 

kaynaklan›yordu? 

O halde yasa¤›n sürdürülmesindeki 

bu inat ve afl›r› k›zg›nl›k oldukça 

anlams›zd›r. Çünkü flu ana kadar 

de¤iflen pek bir fley olmad›, hukuk 

ayn› hukuk, yasak ayn› yasakt›r. 

Bu nedenle kökten çözüm siyasettedir. 

Kad›nlar›n bafllar›n› nas›l 

açacaklar›n› kanunlarla belirlenmek 

ne kadar saçma olursa, kad›nlar›n 

bafllar›n› nas›l örteceklerini 

kanunlarla belirlemek de o denli 

saçma ve uygunsuz olur. 

As›l at›lmas› gereken ad›m, kad›nlar›n 

bafllar›n› örtme hakk›n›n 

kendilerine ait oldu¤unu kabul ederek, 

herkes için özgürlüklerin önünü 

açan bir de¤ifliklik yap›lmas›d›r. 

Tüm Türkiye’yi kapsayan her 

alanda söz konusu olacak serbestli- 

¤in gelmesi, gerçek insan haklar› ve 

gerçek demokrasi ülkesi olma ad›- 

na önemli bir ad›m olacakt›r... 

IGMG PERSPEKTIVE 13

teşkilat 

Beyt Hanun Belediyesi’nde 

Ailelerle 

IGMG yard›m heyeti Gazze’de 

Filistin'deki insanl›k dram›na sessiz kalmayaca¤›z 

“Her fleye ihtiyaçlar› var” 

‹slam Toplumum Millî Görüfl 

Teflkilat› yard›m heyeti, Filistin’in 

Gazze bölgesine götürdü¤ü yard›mları 

da¤›tt›. 

IGMG Genel Baflkan› Yavuz Çelik 

Karahan, Birleflmifl Milletlerin 

sessiz kald›¤› Gazze’deki insanl›k 

dram›na karfl› sessiz kalmayacaklar›n› 

ve yap›lan insanî yard›mlar›n 

daha da devam edece¤ini söyleyerek, 

Avrupa’daki Müslümanlar olarak 

Filistin halk› ile dayan›flma içinde 

bulunduklar›n› bildirdi. 

IGMG Avusturya-1 Bölge Baflkan› 

Muhammed Turhan baflkanl›¤›ndaki 

heyet, bölgede çeflitli resmî temaslarda 

da bulundu. ‹srail ambargosu ve ablukas› 

sebebiyle sa¤l›k ve g›da temin flartlar›n›n 

giderek kötüleflti¤i Gazze’de 

Sa¤l›k Bakan› Dr. Basim Naim ve Filistin 

Tabibler Birli¤i’ni ziyaret eden 

IGMG heyeti, Gazze’nin en büyük hastenesi 

olan fiifa hastanesinde incelemelerde 

bulundu. 

fiifa Hastanesi Baflhekimi Dr. Hüseyin 

Halef’den hastanenin durumu 

ve sa¤l›k hizmetleri ile ilgili bilgi alan 

heyet, bölgede sosyal hizmetler ve insanî 

yard›mlar yapan Cemiyyet-i ‹slamiye, 

Cemiyet-i Salah ve Mucammeal 

‹slamiye kurulufllar› ile de, ilaç, g›da 

ve giyecekten meydana gelen yard›mlar›n 

da¤›t›m›n› gerçeklefltirdi. Filistin’in 

Gazze bölgesinde 59 poliklinik 

ve 12 hastane bulunuyor. ‹srail 

ambargosu sebebiyle ilaç ve t›bbî 

malzeme s›k›nt›s› çeken hastaneler, 

elektrik kesintileri ve akar-yak›t ambargosu 

sebebiyle de ›s›tma problemi 

ile mücadele ediyorlar. 

IGMG heyeti, Filistin Meclis Baflkan› 

Ahmed Dahhar ile de bir görüflme 

yapt›. Dahhar, uluslararas› kamuoyunun 

Filistin halk›na olan deste¤inin 

sürmesini ve ‹srail’in politikalar›ndan 

vaz geçmesi için diplomatik 

bask› yap›lmas›n› istedi. 

Ocak ay› bafl›ndan beri ‹srail ablukas› 

ve ambargosu alt›nda bulunan 

Filistin’in Gazze bölgesindeki yard›mlar›n 

da¤›t›m› için yerleflim yerlerini 

gezen IGMG heyeti, imkans›zl›klar 

sebebiyle okullar›na gidemeyen bir 

ilk okul ö¤rencileri için iki otobüs 

al›nmas›na yard›mc› oldu. Han Yunis, 

Refah, Vusta, fiimali Gazze ve Gazze 

gibi befl ayr› vilayete ayr›lan Gazze 

fleridinde, Beyt Hanun Belediyesi’ni 

ziyaret eden IGMG heyeti, burada, 

Belediye Baflkan› Dr. Nazik Keferne 

ile de bir görüflme yaparak Filistin 

halk›n›n ihtiyaçlar›n› görüfltüler. 

G›da, ilaç ve akar-yak›t s›k›nt›s›- 

n›n had safhaya ulaflt›¤› Gazze’de, temel 

ihtiyaç maddelerinin temininde 

büyük s›k›nt› yaflan›yor. M›s›r hudut 

kap›s›n›n zorla aç›lmas› sonucunda 

bir nebze de olsa rahatlayan Gazze, 

bu s›n›r kap›s›n›n yeniden kapanmas› 

ile büyük bir s›k›nt› içinde bulunuyor. 

14 

IGMG 

PERSPEKTIVE

teşkilat 

Avrupa 20. Kur’an-› Kerim Yar›flmas› 

23 Mart’ta Wuppertal’da yap›l›yor 

Fatih Çiçek Fatih Arcan Adem Tozlu Mücahit Akargöl Mustafa Papak 

yunus Emre Çiftçi Yunus Emre Yanaz Davut Tekb›çak Abdullah Gündo¤an 

‹slam Toplumu 

Millî Görüfl taraf›ndan 

her y›l düzenlenen 

Avrupa 

Kur’an-› Kerim Tilavet 

yar›flmas› 23 

Mart’ta Wuppertal 

Üniversitesi salonlar›nda 

yap›l›yor. 

Bu sene 20.si yap›- 

lacak olan yar›flma 10–13 ve 14–18 

yafl gruplar› aras›nda gerçeklefltiriliyor. 

Daha önce, cemiyet ve bölgeler 

aras›nda yap›lan yar›flmalar› kazanarak, 

finale kalan yar›flmac›lar›n 

isimleri flöyle: 

Ruhr-A Bölge’sinden Fatih Çiçek, 

Kuzey Ruhr Bölge’sinden Fatih 

Arcan, Berlin Bölge’sinden Adem 

Tozlu, Rhein-Neckar-Saar Bölge’sinden 

Mücahit Akargöl, ve 

Avusturya-1 Bölge’sinden Mustafa 

Papak 14-18 yafl gruplar›nda yar›flmaya 

kat›lacaklar. 

10-13 yafl gruplar›nda yar›flmaya 

kat›lacaklar›n isimleri ise flöyle: 

Kuzey Ruhr Bölge’sinden Yunus 

Emre Çiftçi, Ruhr-A Bölge’sinden 

Yunus Emre Yanaz, Lyon Bölge’sinden 

Davut Tekb›çak, ve 

Avusturya-1 Bölgesi’nden Abdullah 

Gündo¤an. 

Avrupa 20. Kur’an-› Kerim Yar›flmas›’nda 

Jüri üyesi olarak ise Yrd. 

Doç. Mustafa Öztürk, Doç Dr. Zekeriya 

Pak, Ö¤r. Gör. Cemal Ergün, 

Ö¤r. Gör. Dr. Mehmet Emin Maflal› 

ile Yrd. Doç. Mustafa Akdemir bulunuyor. 

Yar›flma program›nda, dünyaca 

ünlü Kârilerden M›s›rl› fieyh Dr. 

Ahmet Nuayna ile Sümeyye Eddeb 

de Kur’an-› Kerim’den ayetler okuyacak. 

Dünya Haf›zlar Birli¤i Baflkan› 

fieyh Dr. Abdullah Basfar’›n 

da kat›larak dua edece¤i program 

Albert Einsteinstr. 20 adresindeki 

Wuppertal Üniversitesi salonlar›nda 

yap›l›yor. 

Öte yandan, Avrupa Kur’an-› 

Kerim Tilavet Yar›flmas› münasebetiyle 

“Kur’an ve Hayat›m›z” konulu 

bir de panel düzenleniyor. Yar›flmadan 

bir gün önce yap›lacak olan 

panel, Solingen’deki Theater- und 

Konzerthaus salonunda yap›lacak. 

Kur’an ve Hayat›m›z konulu panele 

kal›tacak olan ilim adamlar›m›z ve 

müzakerede bulunacak konular› ise 

flunlar: Prof. Dr. A. Lutfi Kazanc›: 

Kur’an Karfl›s›nda Peygamber ve 

Müslümanlar, Doç Dr. Zekeriya Pak: 

Kur’an’›n Okunufl ve Anlafl›lmas›, 

Ö¤r. Gör. Cemal Ergün: Kur’an’›n 

Toplumu Dönüfltürmede Rolü, Dr. 

Mehmet Emin Maflal›: Asr-› Saadette 

ve Günümüzde Kur’an ve Müslümanlar, 

Doç. Dr. Özcan H›d›r: Avrupa’n›n 

Kur’an ve ‹slam’a Bak›fl›. 

IGMG PERSPEKTIVE 15

dosya 

Asr-ı Saadet’te sosyal hayat 

Ahmet ARSLAN • ahmetasl@hotmail.de 

‹ 

slam Tarihi’nin Hz. Peygamber dönemine 

Müslüman âlimler ‘Asr-› 

Saâdet’ ad›n› vermifllerdir. ‘Mutluluk 

Devri’ manas›n› ifade eden bu terkip, 

gerçekten de o dönemin bir kelimeyle 

ifade edilmesini sa¤layan isabetle seçilmifl 

bir terkiptir. Çünkü Peygamber 

Efendimiz (s.a.v.) döneminde bizzat 

O’nun rehberli¤i ve liderli¤inde ashab-› 

kirâm, ‹slam’›n bütün emirlerini 

anlam›fl, yaflam›fl ve yaflatm›fllard›. Hz. 

Peygamber’in e¤itiminden geçmifl 

olan ashab-› kirâm, ‹slam’a gönülden 

ba¤l›yd›lar. Samimiyet ve ihlâs içerisinde 

yaln›z bir Allah’a kul olmufllar, 

O’nun Resûlüne gönül vermifllerdi. 

Ruhlar›n›, düflüncelerini, davran›fl ve yaflay›fllar›n› 

Allah ve Rasûlunun istedi¤i 

flekilde flekillendirmifllerdi; Kitap ve Sünnet, 

onlara yön veriyordu. Bu sebeple 

de inand›klar› ulvî davalar›n› her fleyin 

üstünde tutuyor; dinleri u¤runa sahip 

olduklar›n› feda etmede zerre kadar 

tereddüt göstermiyorlard›. 

‹flte bu anlay›fl ve yaflay›fla sahip 

bulunan fertlerden oluflan ‹slam toplumunda, 

tam bir birlik ve beraberlik, 

âhenk ve uyum, dayan›flma ve yard›mlaflma, 

kaynaflma ve aktivite hakimdi. 

Müslümanlar, idarî, siyasî, sosyal, iktisadî, 

ilmî, askerî ve adlî gibi çok çeflitli 

yönlerden olgunlu¤un zirvesinde idiler. 

Belki idarî müesseseler geliflmemiflti, 

ama idarenin en mükemmeli veriliyordu. 

Henüz dünya imparatorluklar› 

dize getirilmemiflti, Müslümanlar 

dünyan›n dört bir taraf›na hâkimiyetlerini 

götürememifllerdi, ama bunun 

temelleri sa¤lam bir flekilde ve baflar›yla 

at›lm›flt›. Müslümanlar›n hayat 

standard› ve refah seviyesi pek yüksek 

de¤ildi ama, zaten onlar müreffeh, 

lüks ve israfa yönelik bir hayat›n aray›- 

c›lar› de¤illerdi. Çeflitli ilimlerle ilgili 

düzenli, sistemli eserler yaz›lmam›flt› 

ama, ashab-› kirâm, gerçek bilgiye yani 

vahye sahip ç›km›fl, ilmin önem ve 

de¤erini gayet iyi anlam›fllard›. Henüz 

o dönemde devaml› silah alt›nda tutulan 

ve e¤itim yapt›r›lan düzenli ordular 

yoktu ama; ‹slam toplumun her bir 

ferdi, gözünü budaktan esirgemeyen 

cesaret timsali bir kiflili¤e sahipti. Adliye 

saraylar›, mahkeme salonlar›, adliyeye 

dair di¤er organizasyonlar henüz 

mevcut de¤ildi ama; ‘H›rs›zl›k yapan, 

k›z›m Fât›ma da olsa cezas›n› verirdim.’ 

diyen bir peygamberin tabîleri, 

adaletin eflsiz örneklerini sergilemifllerdi. 

Yani toplumun her köflesinde 

huzur, güven, asayifl, düzen ve istikrar 

hakimdi. Bu dönem, daha sonraki 

Müslüman nesillere örnek teflkîl eden 

mutluluk ve saâdet dönemiydi. 

Müslüman toplumun yap›s› 

‹nsan, yarat›l›fl› gere¤i mal, can, ›rz 

ve namus güvenli¤ini sa¤lamak ister. 

Hakk›n› almak, hakl› gördü¤ünü savunmak 

e¤ilimi tafl›r. ‹flte Asr-› Saadet’te 

mal, can, ›rz ve namus güvenli¤i ideal olacak 

ölçüde gerçeklefltirilmifltir. 

Asr-› Saadetin sosyal hayat boyutunu 

kavramak; ‹slam tebli¤inin Mekke 

ve Medine dönemlerini vahyin gelifl 

süreciyle birlikte kavramakla ve bütün 

yönleriyle Hz. Peygamber (s.a.v)’›, ‹slam’›n 

temel kaynaklar› yard›m›yla tan›makla 

ancak mümkün olabilecektir. 

Hz. Peygamber (s.a.v.)’in üstün insanî 

özelliklerini; davas›na inanm›fl olma, 

azimli ve sebatkâr olma, adil olma, kolay› 

tercih etme, cömertlik gibi üstün liderlik 

vas›flar›n›, peygamberlik görevlerini 

Kur’an-› Kerim ve sahih sünnet arac›l›- 

¤›yla kavrad›¤›m›zda Asr-› Saadet toplumunu 

infla eden temel unsuru anlamam›z 

kolaylaflacakt›r. 

Hz. Peygamber (s.a.v) devri toplum 

hayat›, esaslar› Kur’an-› Kerim ve Sünnet-i 

Seniyye taraf›ndan belirlenmifl 

bir hayatt›r. Müslümanlar aras›ndaki 

kardefllik ruhunun, ensar ve muhacir 

kardeflli¤inde oldu¤u gibi, bu devrin 

sosyal hayat›n›n en önemli yönlerinden 

biri oldu¤unu söyleyebiliriz. Ancak 

bununla beraber toplumun güvenli¤i 

ve bütünlü¤ü iç içe oldu¤undan 

Asr-› Saâdet’te Müslüman olmayan 

unsurlara karfl› da kay›ts›z kal›nmam›flt›r. 

Medine Vesikas› diye bilinen 

metnin de ›spatlad›¤› gibi Yahudi kabilelerle 

Peygamber (s.a.v) liderli¤inde 

toplumun güvenlik ve huzuru için antlaflma 

yap›lm›flt›r. Bütün bunlar kan 

ba¤›ndan baflka insanlar› birlefltirici 

unsur tan›mayan bir anlay›fl›n ‹slam’la 

birlikte kardefllik ve vatandafll›k anlay›fllar›yla 

baflar›yla de¤ifltirildi¤ini 

gösterir. 

Müslümanlar›n toplumsal hayattaki 

mutluluklar›n›n anahtar› aralar›nda 

16 

IGMG 

PERSPEKTIVE

dosya 

yapt›klar› istiflare ve bunun sa¤lad›¤› 

dayan›flma ve yard›mlaflmaylad›r. 

“Mü’minlerin iflleri aralar›nda meflveret 

iledir.”(fiûrâ Sûresi, [42:38]) âyeti fluray› 

esas olarak emretmektedir. Asr› Saâdet’te 

bu prensip bizzat Peygamberimiz 

(s.a.v) eliyle en güzel flekilde uygulanm›flt›r. 

Sosyal hayat, flah›slar›n inisiyatifleri 

ile de¤il, genel prensipler 

üzerine binâ edilmifl sa¤lam bir temele 

oturtulmufltur. 

‹slam kardeflli¤inin yaflanmas›, 

Mescid-i Nebevi’nin inflas› ve Medine 

Sözleflmesi flüphesiz toplumsal hayat›n 

geliflmesine önemli katk›lar yapm›flt›r. 

Bunlar d›fl›nda evlili¤in teflviki, Hz. 

Peygamber’in bizzat kendi akrabalar›ndan 

bafllayarak kan davalar›n› kald›rmas› 

da sosyal hayat› canland›rm›fl 

ve geliflimini güven alt›na alm›flt›r. 

Asr-› Saâdet’te mescid yaln›zca ibadet 

yeri olarak kullan›lmam›flt›r. E¤itim 

merkezi, kimsesizler bar›na¤›, flurâ salonu, 

mahkeme, tedavi merkezi ve müsâmere 

alan› gibi çok yönlü toplum hizmetlerinin 

verildi¤i yer olmufltur. Ayr›ca mescidde 

isteyenin kalk›p hutbe irad etti¤i 

ya da fliir söyledi¤i, icab›nda kay›p ilan› 

yapt›¤›da vaki olmufltur. 

Hz. Peygamber (s.a.v.), Kur’an-› 

Kerim ve sünnet do¤rultusunda flekillenen 

‹slamî bir sosyal hayat için gerekli 

düzenlemeleri yaparken, sosyal 

kurulufllar› da ihmal etmemifltir. Yukar›da 

bahsi geçen mescidin inflas›n›n 

ard›ndan mescidin hemen yan›nda kurulan 

Suffa dikkat çekicidir. ‹lk kimsesizler 

yurdu fleklinde anlafl›labilecek 

bu kurum, Medine’ye gelen kimsesiz 

ve fakir sahabiler için bar›nak ve mektep 

olmufltur. Ayr›ca kurulan misafirhanelerde 

Medine’ye gelen misafirler 

a¤›rlanm›fl ve verilen hizmet anlay›fl›yla 

vak›f müessesinin temelleri de at›lm›flt›r. 

Ganimetlerin da¤›t›m organizesiyle 

de devlet hazinesinin fonksiyonlar›ndan 

biri icra edilmifltir. Bunlar›n yan› 

s›ra zamanla Medine’de idarî teflkilatlanmaya 

gidilmifltir. Bugün anlad›¤›- 

m›z manada olmasa bile vali, zab›ta, 

tahsildar, pazar yeri denetçisi, müezzin, 

baytü’l-mal emini gibi toplumsal 

hizmet birimleri ihdas edilmifltir. 

Toplumu meydana getiren faktörler 

Sosyolojik aç›dan toplumu meydana 

getiren faktörler din, dil, ideal, kültür, 

aile, toplumsal ahlak, hukuk ve adalet 

gibi unsurlard›r. Bu unsurlar cahiliye 

devrinden Asr-› Saâdet’e geçiflte, 

di¤er bir deyiflle ‹slamiyet’in do¤ufluyla 

yeniden yap›land›r›lm›flt›r. 

Putperestlik, hurafe ve törenin hakim 

oldu¤u dinî hayattan Kur’an-› Kerim’in 

infla etti¤i tevhid akidesi esasl› 

dinî hayata geçilmifltir. ‹slam’la birlikle 

tebli¤ edilen inanç sistemi önce itikad 

ve ibadet esaslar›na, bir de Allah inanc›na 

aç›kl›k getirmifltir.Bu esaslar›n 

önemli bir özelli¤i, birlefltirici olufllar›- 

n›n yan›nda sosyal hayat› düzenleyici 

karakterdedir. 

Asr-› Saâdet Müslüman toplumunun 

oluflumundaki idealler incelendi- 

¤inde flu hususlarla karfl›lafl›lmaktad›r: 

Tevhidi gerçeklefltirmek; iman, ibadet, 

ahlak, muamelat ve ceza hukuku aç›s›ndan 

en üstün dini yaymak; toplum içinde 

fitneyi ve sebeplerini ortadan kald›rmak; 

her türlü iyili¤i yaymak, kötülü¤ü engellemek; 

huzur ve can güvenli¤ini tesis etmek... 

‹slamiyet’in önemli bir 

yönü, toplumsal hayata 

bakar. Dolay›s›yla dinin 

sosyal hayata bakan yönünü 

ihmal ederek dindarl›k 

olmaz. 

Asr-› Saâdet’te ‹slam öncesi dönemin 

aksine sistemli bir aile düzeni yayg›nlaflt›r›lm›flt›r. 

Bu da kad›nlara ve k›z 

çocuklar›na cahiliyetinin aksine itibar›- 

n›n verilmesiyle gerçeklefltirilmifltir. 

Kur’an-› Kerim, kad›n- erkek rolleri, evlenme, 

boflanma, mehir, iddet, emzirme 

vb. konularda düzenlemeler yapm›flt›r. 

Bu düzenlemeler de baflta Hz. Peygamber’in 

aile hayat› olmak üzere sahabilerin 

hayatlar›nda en güzel flekilde 

tecrübe edilmifltir. 

‹slam öncesi Arap kültürü puta tap›- 

c›l›k ve kabile taassubu etraf›nda flekillenmifl 

bir kültür iken yeni toplumun 

kültür hayat› dinî esaslar etraf›nda flekillenmifltir. 

Oda¤› Kur’an-› Kerim olan 

ilim hayat› kültürün temel unsurunu 

oluflturmufltur. Bu temel unsurun yan›nda 

sözlük ve dil ilimleri, nesep ve tarih 

ilimleri, t›p ve hesap ilimleri de itibar görmüfl 

ve yayg›nlaflm›flt›r. 

Müslüman toplumu cahiliye döneminin 

örf ve adete dayal› hukuk sistemi 

yerine Kur’an ve Sünnet’e dayal› 

hukuk sistemini yaflam›fl ve yaflatm›flt›r. 

Bu yeni sistemin kolaylaflt›r›c›l›k, 

hakka riayeti teflvik, eflitlik ve flahsi sorumlulu¤u 

önceleme gibi hukuk tarihinin 

seyrini de¤ifltiren uygulamalar› 

vard›r. Asr-› Saâdet’te bütün insanlar 

hukuk karfl›s›nda eflittiler. Böylelikle 

adaletten sap›lmam›flt›r. Çünkü imtiyaz, 

adaletin düflman›d›r. Bunun için 

›rkç›, âdil davranamaz. Kur’an-› Kerim, 

sosyal hayatta insanlar›n birbirine 

üstünlü¤ünün ancak fazilet ve takva 

ölçüsüne göre oldu¤unu beyan eder. 

Fazilet ve takva ise tevazuu gerektirir. 

En faziletli ve en müttakî, en mütevazî 

oland›r. Tevazu, eflitlik, eflitlik ise adalet 

ile sonuçlan›r. 

Toplumun huzuru için bozucu etkilere 

karfl› daima dikkatli olmak gerekir. 

Asr› Saâdet’te bu dikkat kendini 

insanlara faydal› olmak ve iyili¤i emredip 

kötülü¤e engel olmak prensipleriyle 

gösterir. Asayiflin ve sosyal dengenin 

korunmas› için Peygamberimiz (s.a.v) 

“‹man altm›fl küsur flubedir. Yolda insanlara 

zarar verecek olan bir tafl› kenara 

koymak da imandand›r” (‹smail 

b. Muhammed b. Abdulhâdî, Aclunî) 

buyurmufltur. Bu hadiste sorumluluk 

duygusunun ve insanlara faydal› olman›n 

iman›n gere¤i oldu¤u vurgulanm›flt›r. 

Sonuç olarak 

‹slamiyet’in önemli bir yönü, toplumsal 

hayata bakar. Dolay›s›yla dinin 

sosyal hayata bakan yönünü ihmal ederek 

dindarl›k olmaz. Müslümanlara toplum 

bilinci vermek için Peygamberimiz 

(s.a.v) flöyle buyurmufltur: ‘Bir gemide 

yolculuk yapan, altta ve üstte bulunan 

yolculardan altta olanlar su almak 

için gemiyi delmek istedikleri takdirde 

üstte olan ve iflin vahametini görenler 

bu duruma müdahale etmezler 

de yapt›klar›na engel olmazlar ise, 

hepsi beraber bo¤ulurlar.”(Buhari, 

fiirket) 

‹slam dininin özünü iman esaslar›, 

ana unsurlar›n› da ibadetler teflkil 

eder. Genel ahlâk, âdâb, görgü ve nezâket 

kurallar› da dinin ve dindarl›¤›n 

gere¤idir. Bundan dolay› ‘Âdab-› muâflereti 

ö¤renmek farz-› aynd›r.” (‹bn-i 

Abidîn, Reddü’l-Muhtar, 1:29) Bunlar 

da aile ve komfluluk iliflkileri, sosyal 

iliflkiler ve kurumsal iliflkilerin tamam›- 

n› içine al›r. Bu da sosyal hayat›n tümü 

demektir. 

IGMG PERSPEKTIVE 17

dosya 

Saadetin kayna¤ı: Ev hayatı 

M. Hulusi ÜNYE • mhulusiunye@hotmail.com 

Kur’an-› Kerim’de de ev tabiri 

“beyt” kelimesi ile anlat›l›yor ve 

yeryüzünde kurulan ilk evin Ka’be 

oldu¤u bildiriliyor. Ancak bu evin 

ibadet için yap›ld›¤›n› bilmek gerekir: 

“‹nsanlar için yeryüzünde kurulan 

ilk ev, Mekke’de bulunan mübarek 

ve alemler için hidayet kayna¤› 

olan Ka’be’dir. Orda apaç›k ayetler 

(ve) ‹brahim’in makam› vard›r. Kim 

oraya girerse o güvenliktedir. Ona bir 

yol bulup güç yetirenlerin Ev’i haccetmesi 

Allah’›n insanlar üzerindeki 

hakk›d›r. Kim de küfre saparsa, kuflku 

yok, Allah alemlere karfl› muhtaç olmayand›r.” 

(Ali ‹mran Sûresi, [3:96/97]) 

Adem (as) yeryüzüne, bu yeni 

hayat›nda kendisine laz›m olacak 

bütün bilgilerle donanm›fl olarak 

geldi. Yeryüzünde ço¤ald› ve bir 

medeni insan olarak kendisi ve çocuklar› 

için de bar›naklar yapt›. Mekan 

ya da mesken hep sayg› ve hurmete 

lay›k yerler oldu. Nitekim 

Kur’an-› Kerim’de evlerin, hatta ev 

içindeki odalar›n bile korunmas› 

gereken hukuklar› vard›: “Ey iman 

edenler! Evlerinizden baflka evlere 

izin almadan ve ev halk›na selam vermeden 

girmeyin. E¤er düflünecek 

olursan›z bu sizin için daha hay›rl›d›r. 

‹çinde eflyan›z bulunan ve oturulmayan 

bofl evlere girmenizde size bir 

günah yoktur. Allah, aç›¤a vurdu¤unuzu 

da, gizledi¤inizi de bilir.” (Nur 

Sûresi, [24:27-29]) 

Dolay›s› ile ev ve ev eflyalar› hep 

olageldi. Çünkü evler insan›n huzur 

bulaca¤› s›¤›naklard›r. fiu ayet bunu 

gayet güzel beyan ediyor: “Allah, 

evlerinizi sizin için huzur yeri k›ld›. Size 

hayvanlar›n derisinden, yolculu¤unuzda 

ve oturdu¤unuzda kolayca tafl›yaca¤›n›z 

evler ve onlar›n yününden, 

tüyünden ve k›llar›ndan belli bir 

süre kullanaca¤›n›z, ev eflyas› ve de- 

¤erli mallar haz›rlad›.” (Nahl Sûresi, 

[16:80]) 

Zaman zaman yap›lan kaz›larda 

ortaya ç›kan veriler gösteriyor ki, 

insanlar kendi ça¤lar›n›n getirdi¤i 

ilim ve bilgi çerçevesinde ve de imkanlar› 

ölçüsünde evler edindiler. 

“Âd kavminden sonra sizi halifeler 

yapt›¤›n›, ovalar›nda köflkler kurup, 

da¤lar›nda evler infla etti¤iniz bu topraklara 

yerlefltirdi¤ini bir hat›rlay›n. 

Allah’›n nimetlerini düflünün de yeryüzünde 

bozgunculuk yaparak taflk›nl›k 

etmeyin!” (A’raf Sûresi, [7:74]) ayetinde 

de görüldü¤ü gibi baz›lar› 

bizzat da¤lar› yontarak kaya evler 

yaparken bir k›sm› da¤lardaki mermeri 

tafl›yarak, onu hamur gibi yo- 

¤urup kal›nt›lar› halen yaflayan saraylar 

yapt›lar. Dolay›s› ile ‹slam’›n 

ilk geldi¤i günlerde, ‹ran’›n, Bizans’›n 

ve geliflmifl di¤er krall›klar›n 

saraylar›, Arap bedevilerin de 

çad›rlar› vard›. 

Peygamber Efendimiz (as), do¤du¤unda 

flehirli bir hayata gözlerini 

açm›flt›; ama ömrünün ilk y›llar›ndan 

3-5 senesini çöl evi olan çad›rda 

sürdürmüfltü. Evlilik dönemine 

kadar amcas› Ebu Talib’in evi 

ayn› zamanda kendisinin de evi olmufltu. 

Evlendikten sonra ise Hz. 

Hatice (ra) validemizin evine yerleflmiflti. 

O zaman Peygamber efendimizin 

evi, Ebu Leheb ile Ukbe bin 

Ebi Mu’ayt denilen iki az›l› müflrikin 

evleri aras›nda idi. Onun için de 

bu iki nasipsiz insan her f›rsatta 

18 

IGMG 

PERSPEKTIVE

dosya 

sevgili Peygamberimize eziyet etmeye, 

s›k›nt› vermeye çal›fl›rlard›. 

Efendimiz (as) Medine-i Münevvere’ye 

göçünce Mekke’de bulunan 

ev ve di¤er mali varl›klar› amcas›- 

n›n o¤lu Akil taraf›ndan sat›ld›. Daha 

sonra Peygamber Efendimiz 

(as), “Akîl bize evden, menzilden birfley 

b›rakt› m› ki?” (Buharî, Megazi 

Bölümü) buyuracakt›r. 

Sade bir hayat sürmeyi kendisine 

fliar edinen Peygamber Efendimiz 

(as): “Kölenin yedi¤i gibi yerim, 

kölenin oturdu¤u gibi otururum. 

Çünkü ben bir kuldan baflka bir fley 

de¤ilim” buyurmufltu. Hz. Peygamber 

(sav) sade ve temiz yaflamay›, 

hem ev içerisinde hem de evlerin 

d›fl›nda sürdürmüfl ve evlerin temizli¤ine 

büyük önem vermifltir.”Allah 

güzeldir ve güzeli sever , 

cömerttir ve cömerdi sever, kerimdir 

ve kerimi sever, temizdir ve temizi sever. 

Evlerinizin çevresini temizleyin” 

(Tirmizî, edeb 41) buyurarak ça¤lar 

öncesinden, ça¤lar ötesine mesajlar 

vermiflti. 

‹nsan hayat›n›n büyük bir k›sm›- 

n›n içinde yafland›¤› mekanlar›n temiz, 

hijyenik ve dolay›s›yla sa¤l›kl› 

yerler haline getirilmesinde; düzenli 

havaland›rma, banyo ve mutfak 

gibi en çok mikrop bar›nd›rabilecek 

yerlerin her kullan›mdan sonra 

detayl› temizli¤i, toz tutan yerlerin 

s›kça tozunun al›nmas›, hal›lar›n 

her gün veya gün afl›r› süpürülmesi 

ve gerekti¤inde y›kanmas›, eve girildi¤inde 

ayakkab›lar›n ç›kar›larak 

soka¤›n kir ve pisliklerinin evin ortas›na 

kadar tafl›nmamas› gibi faktörlerin 

önemli rolü bulunmaktad›r. 

Bunun yan› s›ra yaflanan yerlerin 

mümkün oldu¤unca genifllik ve ferahl›k 

hissi veren, güne alan, tertipli, 

düzenli ve ayd›nl›k yerler olmas› 

insanlaa sa¤layaca¤› olumlu psikolojik 

etki bak›m›ndan da önemlidir. 

Peygamberimiz (as), yukarda 

da iflaret edildi¤i gibi o gün mevcut 

olan örf ve adetlere göre, sedir, 

divan, yatak, yorgan, ihram, ibrik, 

le¤en ve bunun gibi ev eflyas› kullanm›fl, 

ama en pahal›s› olsun diye 

özel bir arzu beslememifltir. Çünkü 

O, ayn› zamanda örnek bir aile reisi 

idi. O, efllerine karfl› son derece 

nazik, çocuklar›na karfl› flefkatli bir 

baba idi. Ev ifllerinde han›mlar›na 

yard›m eder, evin ihtiyaçlar›n› çarfl› 

ve pazardan alarak eve kendisi 

getirirdi. O, ne kad›n ne de hizmetçi 

hiç kimseyi dövmemifl ve incitmemiflti. 

Yuvas›nda kavga-gürültü 

olmaz, her an huzurla dolard›. 

Evinde daima güler yüzle hareket 

eder, han›mlar›na karfl› k›r›c› söz 

söylemez, kaba davran›flta bulunmazd›. 

Ayn› fleyi Müslümanlardan 

da ister ve flöyle buyururdu: “Sizin 

en hay›rl›n›z, kad›nlar›na karfl› iyi 

davranand›r.” 

‹nsan hayat›n›n büyük 

bir k›sm›n›n içinde yafland›¤› 

mekanlar›n temiz, hijyenik 

ve dolay›s›yla sa¤l›kl› 

yerler haline getirilmesinde; 

düzenli havaland›rma, 

banyo ve mutfak gibi en 

çok mikrop bar›nd›rabilecek 

yerlerin her kullan›mdan 

sonra detayl› temizli¤i, 

toz tutan yerlerin s›kça tozunun 

al›nmas›, hal›lar›n 

her gün veya gün afl›r› süpürülmesi 

ve gerekti¤inde 

y›kanmas›, eve girildi¤inde 

ayakkab›lar›n ç›kar›larak 

soka¤›n kir ve pisliklerinin 

evin ortas›na kadar tafl›nmamas› 

gibi faktörlerin 

önemli rolü bulunmaktad›r. 

‹slam tarihine bak›ld›¤›nda, evlerin 

en önemli fonksiyonu e¤itime, 

bilhassa vahiy e¤itimine yapm›fl olduklar› 

müsbet katk›da ortaya ç›- 

kar. ‹slam’›n o ilk ve zor y›llar›nda 

Peygamber Efendimiz (as)’›n kendi 

evi de dahil, yak›n arkadafllar›n›n 

evleri ve Ka’be, Müslümanlar›n 

dinlerini ö¤renme imkan› olmayan 

evler haline gelmiflti. Çünkü müflriklerin 

amans›z takibi söz konusu 

idi. Ne zaman ki Hz. Erkam Müslüman 

oldu, sevgili Peygamberimiz’i 

evlerine davet etti. Peygamber 

Efendimiz ve baflta Hz. Ebu Bekir 

olmak üzere ilk Müslümanlar›n ço- 

¤u bu evi flereflendirdiler. Erkam 

Hazretlerinin genifl ve ferah salonlar›nda, 

topluca namaz k›ld›lar. Huzur 

içinde sohbet ettiler, uzun uzun 

konufltular. Hz. Erkam, “Ya Resulallah, 

evim, evinizdir. Emrinizdedir. 

Nas›l, ne zaman ve ne kadar arzu buyurursan›z, 

kullanabilirsinz” dedi. Bu 

teklif sevgili Peygamberimiz’i çok 

ferahlatt›. Erkam ailesi, Mekke’nin 

ileri gelen ailelerinden oldu¤u için 

müflrikler ses ç›kartam›yorlard›. 

Peygamberimiz ve sevgili arkadafllar› 

üç y›l kadar, bu ilk ‹slam kalesinde 

bulufltular. Birçok ayet-i kerime, 

orada nazil oldu. Birçok meflhur 

kimse, orada hidayete erdi ve 

Müslüman oldu. Medine döneminde 

ise art›k toplum hayat›na yönelik 

düzenlemeler yer almaya bafllad›. 

Bunlar aras›nda evlere nas›l girilip 

ç›k›lmas› gerekti¤i de ö¤retildi. Bu 

manada inen baz› ayetlere yukarda 

iflaret edilmiflti. Bu ayetlerde görülece¤i 

gibi, evler e¤itimin uygulama 

merkezidir adeta. Ev içindeki edepler 

de yine bu dönemde ayetlerle 

belirlenmiflti. 

fiu ayet-i kerimelerde bu durumu 

aç›kça görmekteyiz: “Ey iman 

edenler, Yeme¤e ça¤r›lmadan Peygamber’in 

evlerine vakitli vakitsiz girmeyin. 

Davet edildi¤iniz zaman gidin 

ve yemek yiyince da¤›l›n, söze dalmay›n. 

Bu hal onu incitiyor, size söylemekten 

de çekiniyor. Allah ise gerçe- 

¤i söylemekten çekinmez. Peygamber’in 

han›mlar›ndan bir fley istedi¤iniz 

zaman, perde arkas›ndan isteyin. 

Bu hem sizin kalbiniz, hem de onlar›n 

kalpleri için daha temizdir. Sizin Allah’›n 

Resulü’ne eziyet etmeniz ve ondan 

sonra da onun efllerini nikahlaman›z 

asla caiz de¤ildir. Bu Allah kat›nda 

büyük bir günaht›r.” (Ahzab Sûresi, 

[33:53]). 

IGMG PERSPEKTIVE 19

dosya 

Aileyi helâlinden geçindirmek 

Fatma YILMAZER • yilmazer_f@yahoo.de 

Aile geçimini sa¤layacak 

olan kazanc›n ‹slamî 

kurallara uygun ve helal 

yolla elde edilmesi büyük 

önem tafl›maktad›r. Bu 

hususta riayet edilmesi 

gereken emir ve yasaklar 

mevcuttur. 

Ailenin toplumun en temel direklerinden 

biri oldu¤unu düflünürsek, 

muntazam bir aile yaflam›- 

n›n toplumun huzuru aç›s›ndan ne 

kadar önemli oldu¤unu kavrayabiliriz. 

Temeli ‹slam olan bir aile, Allah’›n 

(cc) takdirine mahzar olmak 

için tüm gücüyle çal›flacakt›r. ‹slam 

dini insan hayat› ile ilgili di¤er konularda 

oldu¤u gibi, aile düzeni 

aç›s›ndan aile kurumunun hangi 

kurallar çerçevesinde yürütülece¤ini 

de düzenlemifltir. Peygamber 

Efendimizin yaflam›fl oldu¤u ve ‹slam’›n 

alt›n dönemi olan “Asr-› 

Saadet” diye adland›rd›¤›m›z dönemde, 

‹slam dini en mükemmel 

haliyle yaflan›lm›fl ve o dönemden 

beri Peygamberimizin ailesi ve 

dostlar›n›n hayatlar› bizlere örnek 

olmufllard›r. fiimdi bu önemli konunun 

biraz detay›na girerek, Kur’an 

ve Sünnet ›fl›¤›nda ‹slam’da ailenin 

geçimi meselesinin üzerinde duraca¤›z. 

‹slam’da ailenin geçimini sa¤lamak 

erke¤in görevidir. Erkek, ailenin 

yiyecek ve giyecek gibi temel 

ihtiyaçlar›n› gidermekle yükümlüdür. 

Kur’an-› Kerim’de; “Allah´›n insanlardan 

bir k›sm›n› di¤erlerine üstün 

k›lmas› sebebiyle ve mallar›ndan 

harcama yapt›klar› için erkekler kad›nlar›n 

yöneticisi ve koruyucusudur.” 

(Nisa Sûresi, [4:34]) buyrulmaktad›r. 

Bu yükümlülük Allah’›n (cc) 

teveccühünü kazanmak için bir imkan 

sunmaktad›r. Zira ev geçimini 

sa¤lamak için yap›lan tüm tasarruflar 

ibadet niteli¤indedir. Ebu 

Mes’ud El-Ensari, Peygamber 

Efendimizin flu hadisini nakletmektedir: 

“Bir adam Allah’›n (cc) r›zas›n› 

umarak ailesinin geçimini sa¤larsa, 

harcad›klar› onun için birer sadaka 

olur.” (Buhari, 62. bölüm, No: 1) ‹slam 

dininin aile kurumuna verdi¤i 

büyük önem, Efendimizden nakledilen 

bu hadisten de aç›kça anlafl›lmaktad›r. 

‹nsan en yak›n›nda bulunan 

kimseleri koruma ve geçimini 

sa¤lamaya teflvik edilmekte, bunu 

yapt›¤› takdirde de ödüllendirilmektedir. 

Aile geçimini sa¤layacak olan kazanc›n 

‹slamî kurallara uygun ve helal 

yolla elde edilmesi büyük önem tafl›- 

maktad›r. Bu hususta riayet edilmesi 

gereken emir ve yasaklar mevcuttur. 

Bu emir ve yasaklara riayet edilmemesi, 

gerek bu dünyada gerekse ahirette 

menfi sonuçlar do¤urabilir. 

Kur’an-› Kerim’de yasaklanan, örne- 

20 

IGMG 

PERSPEKTIVE

dosya 

¤in flans oyunlar›, faiz, tefecilik ve alkollü 

içeceklerin sat›fl› gibi kazanç 

yollar›, caiz ve helal olmay›p yasaklanm›flt›r. 

Çok say›da ayet ve hadiste 

helal kazanc›n önemine dikkat çekilmifltir: 

“Ey iman edenler! Size verdi¤imiz 

r›z›klar›n temiz olanlar›ndan yeyin, 

e¤er siz yaln›z Allah’a kulluk ediyorsan›z 

O’na flükredin.” (Bakara Sûresi, [2:172]). 

Bir hadiste de “Farz olan ibadetleri eda 

ettikten sonra helal kazanç pesinden 

koflmak, farz k›l›nm›flt›r” (Abdullah 

ibn Mesud, Beyhaki, 

Miflkat). Burada ailenin geçiminin 

de ayn› di¤er farz 

olan ibadetler gibi farz k›l›nd›¤› 

belirtilmifl, helal ve meflru 

bir kazanc›n önemine 

vurgu yap›lm›flt›r. 

Çokça dile getirilen düflüncenin 

aksine, ‹slam’da 

kad›n›n da ailenin geçimine 

katk› sa¤lama imkan› 

vard›r. Zira Efendimizin 

han›mlar›ndan Zeynep 

binti Cahfl, el iflleri, örgü 

ve dokuma iflleri yaparak 

para kazan›yor, kazand›¤› 

paray› üçe bölerek, bir bölümünü 

orduya, bir bölümünü 

kendi evine ve kalan 

di¤er bölümünü de dokuma 

yapmak üzere yün sat›n 

almak için ay›r›yordu. 

Bugün de han›mlar, Efendimizin 

han›m›n› örnek 

al›p kendi kazançlar›n› 

sa¤layarak diledikleri flekilde 

tasarrufta bulunabilirler. 

Zira aile içerisinde 

kad›n, isterse ailenin geçimine 

katk›da bulunabilir, 

ancak erkek gibi aileyi geçindirmekle 

yükümlü de¤ildir. Baz› 

ataerkil kültürlerde kad›nlara çal›flma 

yasaklanm›flt›r, ancak bu yasa- 

¤›n sebebi dinî olmaktan ziyade 

kültürel bir arka plana sahiptir. 

Erke¤in ailenin geçimini sa¤lama 

konusundaki yükümlülü¤ünü 

yerine getirmemesi ‹slam inanc›nda 

günah olarak de¤erlendirilmektedir. 

Abdullah ibn Ömer (ra), 

Efendimizin flu hadisini naklediyor: 

“Bir kiflinin mesuliyetinde oldu¤u insanlar›n 

yiyeceklerini k›s›tlamas›, ona 

günah olarak yeter.” (Ebu Davud). 

Peygamber Efendimizin bu sözü, 

‹slam’da aile kurumunun korunmas›n›n 

önemine vurgu yaparken, ihmalinin 

ise günah oldu¤unu belirtmektedir. 

Ayr›ca ‹slam dininde kiflinin 

daima çal›flkan ve üretken olmas› 

esas› vard›r. Tembellik ve avarelik 

ise çirkin bir davran›fl biçimi 

olarak nitelendirilmektedir. 

Al›nteri, helâl ise hay›rl›dr... 

Bunun yan› s›ra ‹slam, Müslümanlar› 

zevk-ü sefa içerisinde olma 

ve ölçüsüz davran›fllardan men 

ederken, ailenin geçimi hususunda 

hem cimrilik hem de israf etmeme 

konusunda uyarm›flt›r. Kur’an-› Kerim’de 

Allah (cc): “Ey Adem o¤ullar›! 

Her secde ediflinizde güzel elbiselerinizi 

giyin; yeyin, için, fakat israf etmeyin; 

çünkü Allah israf edenleri sevmez 

” (Araf Sûresi, [7:31]) buyurmaktad›r. 

Peygamber Efendimizin, 

maddi imkanlar›n geniflledi¤i dönemlerde 

dahi gözlemlenen mütevazi 

yaflant›s›, Müslümanlara örnek 

teflkil etmektedir. Efendimiz sadakaya 

çok önem vermifl, hatta k›tl›k 

zamanlar›nda bile yoksullar ve ihtiyaç 

sahipleri için yard›mda bulunmufltur. 

Ancak bu yard›mlarda da 

orta yolun bulunmas› tavsiye edilir. 

Bu konuyla ilgili Allah (cc) Kur’an-› 

Kerim’de Müslümanlar› flu flekilde 

tasvir eder: “(O kullar), harcad›klar›nda 

ne israf ne de cimrilik 

ederler; ikisi aras›nda 

orta bir yol tutarlar.” 

(Furkan Sûresi, [25:67]) 

Son olarak belirtilmesi 

gereken bir di¤er husus 

da, Efendimizin sünnetinde 

bereketin ehemmiyetinin 

vurgulanmas›- 

d›r. Ev geçiminin bereketli 

olmas› için gerekli 

davran›fl biçimlerine dikkat 

edilmesi tavsiye edilmektedir. 

Örne¤in yemek 

zamanlar› hep birlikte 

sofraya oturman›n, tüm 

aile bireylerinin birlikte 

olmas›n›n bereket getirdi¤i 

belirtilmektedir. Peygamber 

Efendimizin bereket 

hususundaki tavsiyelerine 

riayet edilmesi, 

ailenin geçimini sa¤lama 

aç›s›ndan son derece 

önem tafl›maktad›r. Öte 

yandan insan da tüm insanl›¤›n 

r›zk›n› verenin 

Allah (cc) oldu¤unu unutmamal›d›r. 

Kur’an-› Kerim’de 

bu konuda: “fiüphesiz 

r›z›k veren, güç ve 

kuvvet sahibi olan ancak Allah´t›r.” (Zariyat 

Sûresi, [51:58]) ve “Yeryüzünde yürüyen 

her canl›n›n r›zk›, yaln›zca Allah’›n 

üzerinedir.” (Hud Sûresi, [11:6]) 

buyrulmaktad›r. ‹flte bu sebeplerle insan, 

ailenin geçimini sa¤lama konusundaki 

çabalar›nda daima Allah’a 

(cc) tevekkül etmelidir. 

Kaynak: 

• M. Abdulhalim: ‹slam‘da erke¤in efline 

karfl› vazifeleri, Bütün yönleriyle Asr-› 

Saadet’te ‹slam, 1. Cilt 

IGMG PERSPEKTIVE 21

dosya 

‹slam Peygamberi 

‹lhan B‹LGÜ • ibilgu@igmg.de 

Modern biyografi kitaplar›, daha 

çok roman/hikaye fleklinde 

kaleme al›n›r. Okuyucunun ilgisi, 

kitab›n konusu olan kiflinin hayat›ndan 

çok, zaman zaman, kitab› kaleme 

alan yazar›n edebî dili, olaylar› 

ve konular› ifade edebilme yetene- 

¤ine tak›l›p kal›r. Böylesi bir anlat›mla, 

bir insan›n hayat›n› kaleme 

olmak çok kolay olabilir. Ama, hayat› 

ele al›nan insan, Allah’›n elçisi 

Hazreti Muhammed Mustafa 

(s.a.v.) ise, yaz›lacak her kelime, verilecek 

her hüküm, yazar›n dili ne 

kadar edebî olursa olsun, dikkatle 

de¤erlendirilecektir. Zira, Peygamberimiz’in 

hayat›, tamam›yla di¤er 

insanlar için örnek olmak durumunda 

olan bir hayatt›r. Dolay›s›yla, 

O’nun bu yüce hayat›n› dillendirmek, 

baflkalar›na aktarmak, edebî 

becerilerin yan› s›ra, derin bir tarih 

ve fik›h bilgisini de gerekli k›lmaktad›r. 

Buradaki f›k›h bilgisi, ister 

istemez, tesfir, hadis gibi temel 

hüküm kayna¤› olan ilimlerde de 

donan›ml› olmay› gerektirir. 

‹slam tarihi boyunca Peygamberimiz’in 

hayat›n› kaleme alan eserler 

olmufl ve bu eserlerin ço¤u da, 

ilk dönem tarihçilerinden ‹bn ‹shak’›n 

tertib etti¤i usul üzere devam 

ede gelmifltir. Takdim etmeye 

çal›flt›¤›m›z, merhum Prof Dr. Muhammed 

Hamidullah’›n “‹slam Peygamberi” 

adl› kitab› ise, bu eski gelenekle, 

Peygamberimiz’in hayat›- 

n›n her safhas›n›n Müslümanlar 

için örnekli¤ini ortaya koyma gayretini 

içeren tefsir, hadis ve f›k›h 

ilimlerinin yo¤urulmas›yla ortaya 

konmufl bir eser. Merhumun talebelerinden 

say›lan Prof. Dr. Salih 

Tu¤ taraf›ndan da terceme edilen 

“‹slam Peygamberi”, Hamidullah’›n 

kendine has olarak ortaya koydu¤u 

bir yazma usulu ile yaz›lm›fl. Neredeyse 

her paragraf bir madde halinde 

ortaya konulmufl. Fakat kitab›n 

alamet-i farikas› burada de¤il. 

As›l alamet-i farika, kronolojik anlat›mdan 

tamam›yla vazgeçilmemifl 

olsa da, Peygamberimiz’in özel ve 

aile hayat›, sosyal ve iktisadî hayat› 

yönlendirmesi, getirdi¤i inanç ve 

ibadetler, farkl› din ve inançlar ile 

uluslaras› iliflkileri, savafl ve bar›fl 

gibi konulardaki tavr› ve hükümleri 

gibi konular› ayr› ayr› de¤erlendirmesinde 

yat›yor. 

Hamidullah, bu kitab›n› her ne 

kadar Frans›zca olarak yazsa da (Le 

Prophète de l’Islam, sa vie et son euvre”) 

kitab›n›n kaynaklar›n› Türkiye’de 

ders verdi¤i s›rada gezdi¤i 

kütüphenelerde bulmufl. Bu yüzden 

de bu kitab›n Türkçe’ye çevrilmesine 

önem vermifl ve zaman zaman 

da yard›mc› olmufl. 

Peygamberimiz Hz. Muhammed’in 

(s.a.v.) hayat›n› niçin tetkik 

ediyoruz? sorusu ile bafllayan kitab, 

Peygamberimiz’in hayat›n›n bir hikaye 

fleklinde ele al›namayaca¤›n›, 

dolay›s›yla okuyucunun, Peygamber’in 

hayat›n› okurken, kendisinde 

zorunlu örneklik bulmas› gerekti¤ine 

iflaret ediyor. Hamidullah, bu 

soruya çeflitli cevaplar vererek 

aç›kl›k getirmeye çal›fl›yor: “Hayatta, 

o rehberin gösterdi¤i yol takip 

edilmezse Müslüman olunamaz. ... 

‹lâhî tebli¤e bafllamas›n›n ilk gününden 

itibaren Muhammed a.s.s., bütün 

dünyaya hitap ediyordu, kendisini hiç 

bir flekilde sadece bir milletle s›n›rland›rm›yordu; 

›rk ve s›n›f farklar›n› 

tan›m›yordu. ‹slam aç›s›ndan, insanlar›n 

mutlak eflitli¤i ve ancak gönülden 

gelerek yapt›¤› ifller dolay›s›yla 

(takvâ bak›m›ndan) baz› fertlerin üstün 

olabilece¤i, köklü bir kâidedir. ... 

Muhammed a.s.s., kendisini, mü’minlere 

tatbikini emretti¤i kâidelerin üstünde 

asla görmemifltir. Tamamen 

aksine O, namaz k›lm›fl, oruç tutmufl 

ve etraf›ndaki sahabîlerine verilmesini 

emretti¤i zekat miktarlar›n› aflan 

nisbetlerde tasaddukta bulunmufltur. 

... O’nun ö¤retti¤i fleylere gelince. O, 

insan hayat›n›n bütün görünüflleri ile 

ilgilenmifltir: ‹nan›fllar, ruhî-manevî 

alan, ahlâk, iktisat, siyaset, hulâsâ, ister 

ferdî veya toplumsal, ister ruhî ve 

dünyevî olsun, her alanda kaideler 

getirmifltir. Bütün bunlar›n da ötesinde, 

ayr›ca kendi flahs›nda en güzel örne¤i 

de bize b›rakm›flt›r.” 

“‹slam Peygamberi” kitab›n›n temel 

özeti bu. Bu noktalardan hareketle 

haz›rlanm›fl ve okuyucunun 

22 

IGMG 

PERSPEKTIVE

dosya 

buna göre okumas› gereken 

kitab, ilk dönemlerde 

Peygamberimiz’in 

hayat› ile ilgili 

kaynaklar›n özelliklerini 

anlatt›ktan sonra, 

Arab yar›madas› ve o 

zaman›n dünyas›n›n 

genel bir resmini çizer. 

Sonra da, ilâhî vahyin 

neden Mekke’de ve 

Peygamberimiz’e indirilmifl 

olabilece¤inin, 

psikolojik, sosyolojik, 

co¤rafî ve fiilî sebeblerinin 

hikmetlerini araflt›r›r. 

Hamidullah, bu hikmetleri 

araflt›r›r ve 

Peygamberimiz’in hayat›n›n›n 

örnekli¤ini 

ortaya koymaya çal›- 

fl›rken, siyer ile ilgili ilk 

kaynaklar› anlatt›¤› bölümde 

dikkat çekti¤i flu 

ilkeye de s›k› s›k› uymaya 

çal›fl›r: “... Nihayet, 

‘ilâhî tebli¤i’ insanlara 

ulaflt›ran bu ‘elçi’, 

bir çok vas›flar› nefsinde 

cemetmifl bir kimse oldu¤una 

göre, onun hayat›n› 

kaleme alma ifli, biyofrafi yazar›n›n 

da bir tak›m istisnaî 

vas›flar› nefsinde toplam›fl olmas›n› 

gerektirir. Her fleyden evvel, böyle 

bir biyograf›n, objektif ve tarafs›z bir 

etüdü gözeterek, konusunda samimî 

bir sevgi ile derin bir anlay›fl arzusu 

tafl›mas› laz›m gelmektedir... ‘ 

Bu yüzdendir ki Hamidullah, Allah 

Resûlü’nün (s.a.v.) hayat›n› anlat›rken, 

sadece anlatmaya de¤il, 

bu muhteflem hayat› anlamaya da 

çal›fl›r. En çok üzerinde durdu¤u 

nokta ise, O’nun bir insan, bir kul 

ve ayn› zamanda bir vahiy elçisi 

olarak, bir insan›n hayat›nda karfl›- 

laflaca¤› her fleyde örnek olma vasf›na 

vurgu yapmas›d›r. Efendimizin 

(s.a.v.) sosyal, ekonomik ve uluslararas› 

iliflkilerdeki hayat›n› anlatmak 

için özel bir gayret sarfeden 

Hamidullah, belki de Avrupa’da 

yayg›n olan oryantalist/flark›yatç› anlay›fl›na 

da cevap olmak üzere, Peygamberimiz’in, 

hem gerçekten de 

var oldu¤unu ve bütün insanlara, 

k›yamete kadar her alanda örneklik 

olma vasf›n› korudu¤unu anlatmaya 

çal›fl›r. ‹slam’›n hükümlerinin tarihte/geçmiflte 

kald›¤› iddias›n›n 

aksine, bu hükümlerin hem tarihî/tarihin 

örne¤i, hem de gelece¤i 

kuflatt›¤›n› vurgulamak ister. Medine 

Vesikas› ve Peygamber Efendimiz’in 

çevre ülke hakimlerine yazd›¤› 

mektuplar›n önemini, uluslararas› 

iliflkiler bak›m›ndan yeniden 

de¤erlendirir. Bu de¤erlenedirmelerle 

Hamidullah, Peygamberimiz’in, 

baflka dünyalarla diplomasiye 

uygun bir iliflki kurdu¤unu ortaya 

koyar ve günümüz Müslümanlar›n›, 

bu iliflkilerden ders almaya ça- 

¤›r›r. 

Peygamberimiz Hz. Muhammed’in 

(s.a.v.) hayat› ile ilgili yaz›lm›fl 

pek çok kaynak eserdeki bilgileri 

yo¤urarak ortaya 

konulan “‹slam Peygamberi” 

adl› eser, tam 

bir tarih s›ralamas›na 

göre anlat›m yap›lmasa 

da, daha sonra ikinci 

bölümde, bu kronolojik 

bilgilendirmenin 

d›fl›na ç›k›p, konulara 

ayr›lan bir kaynak eser 

haline gelir. Zaten kitab›n 

tam ismi “‹slam 

Peygamberi: Hayat› ve 

Faaliyeti (Eseri)” fleklindedir. 

Tercemelerin birinde, 

“‹slam Peygamberi: 

Hayat› ve Faaliyeti” 

tercemesi yap›l›rken, 

bir baflkas›nda “‹slam 

Peygamberi: Hayat› ve 

Eseri” ibaresi yer al›r. 

Ad›, gerek faaliyeti, gerekse 

eseri olsun, kitap, 

Efendimiz Hazreti 

Muhammed’in (s.a.v.) 

dünya insanl›¤›na kazand›rd›klar›, 

insanlardan 

yap›lmas›n› veya 

yap›lmamas›n› istedikileri 

emirleri anlat›r. 

Hamidullah, bu bölümün 

ilk konusu olarak, 

Efendimizin flahsî ve aile hayat›n› 

de¤erlendirir. Daha sonra da, 

O’nun getirdi¤i dinin kaynaklar›- 

n›n, yani Kur’an-› Kerim ile Hadislerin 

günümüze kadar daha sonraki 

nesillere nas›l sa¤lam bir flekilde 

aktar›ld›¤›n› aktar›r. 

Kitab›n bundan sonraki bölümleri, 

her biri ayr› bir konu veya kitap 

halinde de¤erlendirilebilecek 

flekilde haz›rlanm›fl. Yani, bir insan 

hayat›n› anlatan biyografik bilgilerin 

ötesinde, bu biyografiyi oluflturan 

olaylar›n de¤erlendirilmesi ve 

bunlardan ortaya ç›kan hükümler 

fleklinde ayr› ayr› bölümlere ayr›lm›fl. 

K›sacas›, “‹slam Peygamberi” 

kitab›, kendisinin bir kaynak kitap 

olmas›n›n yan› s›ra, baflka kitaplara 

kaynakl›k edecek eserleri de ortaya 

koyuyor ve Peygamber Efendimizi 

anlama yolunda önemli bir kaynak 

olarak karfl›m›za ç›k›yor. 

IGMG PERSPEKTIVE 23


Baflkent Dakka’da trafik 

Bangladefl 

Ad›n› televizyonlarda genelde açl›k 

ve sefaletin kol gezdi¤i fakir bir ülke 

olarak veya muson ya¤murlar›n›n, 

f›rt›nalar›n, kas›rgalar›n yol açt›¤› felaketler 

nedeniyle duydu¤umuz uzak bir 

ülkeden, Bangladefl’ten bahsedece¤iz. 

Son olarak geçti¤imiz kurban bayram› 

öncesinde yaflanan saatteki h›z› 240 

km’yi bulan Sidr kas›rgas›, Bangladefl’te 

befl binden fazla insan›n ölmesine, 

yedi milyondan fazla insan›n da evsiz 

kalmas›na yol açm›flt›. 

Bangladefl’te daha önce yaflanan 

en büyük kas›rgalardan 1970 y›l›nda 

meydana gelen kas›rgada da 500 bin, 

1991'deki kas›rgada ise 143 bin kifli ölmüfltü. 

Sidr kas›rgas›n›n hemen ard›ndan, 

tüm dünya Müslümanlar›n›n 

bayram› olan Kurban Bayram›’n›n 

gelmesi, kas›rga ma¤durlar›n›n yaralar›n›n 

sar›lmas›na, ihtiyaçlar›n›n giderilmesine 

mümkün oldu¤unca etkili 

olurken, dünyan›n farkl› bölgelerinde 

yaflayan Müslümanlar Bangladefl’te 

yaflayan kardefllerini unutmayarak çeflitli 

kurulufllar arac›l›¤› ile yard›mlar›n› 

onlara ulaflt›rd›lar. 

Genel bilgiler 

Güney Asya ülkelerinden olan 

Bangladefl, resmî ad› ile Bangladefl 

Müslüman Halk Cumhuriyeti, bat›, kuzey 

ve do¤udan Hindistan'la, güneydo¤udan 

Birmanya (Burma) ile, güneyden 

de Bengal körfeziyle çevrili 

Müslüman bir ülkedir. 

1971 senesine kadar Müslüman 

Pakistan'›n "Do¤u Pakistan" adl› eyaleti, 

daha önceleri de ‹ngilizlerin K›ta 

Hindi'nde Bengal eyaleti idi. 

2007 y›l› tahminlerine göre nüfusu 

150.000 milyon civar›nda olan Bangladefl, 

dünyan›n nüfus yo¤unlu¤u bak›- 

m›ndan en kalabal›k ülkelerindendir. 

Halk›n yüzde 90'› köylerde, yüzde 10'u 

flehirlerde yaflar. 

Dakka Bangladefl'in baflflehri ve en 

büyük flehridir. Di¤er büyük flehirler 

Chittagong, Khulna, Rajshahi, Barisal 

ve Sylhet dir. 

Güneydo¤u sahilindeki Chittagong 

flehri, önemli bir limand›r. Bangladefl'in 

resmî dili Bengal dilidir. Halk›n 

ço¤u bu dili konuflur. Ayr›ca Urduca 

dili de yayg›nd›r. Kuzey ve do¤u 

da¤l›k bölgelerinde yaflayanlar da mahalli 

lisanlar› konuflurlar. 

Din 

Halk›n yüzde 85'i Müslüman olup 

devletin resmî dini ‹slam’d›r. Baz› flehirlerde 

bulunan küçük az›nl›klar hariç 

Müslümanlar›n hepsi Sünni mezheplere 

ba¤l›d›r. Bunun yan› s›ra bölgeye 

Yusuf Z‹YA • yza301@hotmail.com 

gelen ilk tebli¤cilerin daha çok sûfi olmalar› 

nedeniyle halk aras›nda tasavvuf 

da yayg›nd›r. Bu davetçilerin en etkilisi 

Celaleddin-i Rumi’nin talebesi oldu¤u 

ileri sürülen ve türbesi dini bir ziyaret 

merkezi haline gelmifl bulunan 

fiah Celal’dir. 

Nüfusun yüzde 10’unu oluflturan 

Hindular kast diye adland›r›lan dört s›- 

n›fa ayr›l›r. Bunlar Brahmanlar (rahipler), 

Kflatriyalar (askerler), Veysiyalar 

(tüccarlar) ve fiudralar’d›r (en alt tabaka). 

Hinduizm’de kastlar aras›nda evlilik 

yasaklanm›flt›r. Hindular›n Hindu 

olmayanlarla yemek yemeleri bile 

mümkün de¤ildir. Ancak bu kurallar›n 

sertli¤i modern e¤itimin etkisiyle gittikçe 

yumuflat›lm›flt›r. 

Bangladefl’te yaflam 

Toprak büyüklü¤ü olarak Türkiye’nin 

beflte biri kadar olan bir ülke 

olan Bangladefl’te 150 milyon insan 

yafl›yor. Bu demek oluyor ki ülkenin 

her taraf› insan kayn›yor. fiehre indi¤inizde 

Rikfla denilen bisikletlerin fazlal›- 

¤›n›, hatta tüm ülkenin her taraf›nda 

motorlu veya motorsuz olabilen üç tekerlekli 

bu ulafl›m arac›n›n çok önemli 

oldu¤unu fark edebilirsiniz. Ayr›ca ‹ngilizlerden 

kalma bir hat›ra olarak araç 

trafi¤inin soldan akmas› gibi hususlar 

24 

IGMG 

PERSPEKTIVE


da dikkatinizi çekebilir. Vahfli hayvanlar 

aras›nda bulunan dünyaca meflhur 

bengal kaplanlar›n›n da Sunderban 

ormanlar›nda yaflad›¤› bilinmektedir. 

Ülkenin para birimi "Taka"d›r. Erkekler 

genelde "Lungi" denilen bir elbise, 

kad›nlar da "Burka" denilen vücudu 

örten geleneksel bir elbise giyerler. 

Bangladefl’te IGMG Kurban Kampanyas› 

Ülkenin tarihine bak›fl 

Bangladefl’in bulundu¤u topraklar›n 

tarihini ‹slam öncesi, ‹slam, ‹ngiliz, 

Pakistan ve bugünkü dönem olmak 

üzere befl döneme ay›rabiliriz. ‹slam’›n 

bölgeye geliflinden önce s›ras›yla Maurya, 

Gupta, Harfla, Pala ve en son Sena 

imparatorluklar›n›n hakimiyeti alt›nda 

kalan Bengal bölgesi, baflta Hinduizm, 

Budizm olmak üzere birçok 

inanç ve felsefenin tesirlerini hissettirdi¤i 

bir bölge olmufltur. Onuncu as›rdan 

itibaren Müslüman tüccarlar yoluyla 

‹slam bölgeye nüfuz etmeye bafllarken, 

bugünkü Bangladefl topraklar›na 

‹slam’›n, Türk kumandan› Muhammed 

Bahtiyar Halaci'nin 1203’te 

Bengal'i fethetmesiyle girdi¤i bilinmektedir. 

1203-1340 y›llar› aras›nda 

Bengal yönetimi Delhi Sultanl›¤›'na 

ba¤l› kalm›flt›r. 1340’ta ba¤›ms›z sultanl›k 

olan Bengal, 1576’da Babürlüler 

taraf›ndan iflgal edilmifl, 1757’ye kadar 

Babürlülerin hakimiyetinde kalm›flt›r. 

Bu tarihte Bengal sultan› Siracuddevle'nin 

‹ngilizlere yenilmesi ‹ngilizlerin 

ülkede hakimiyetlerini kurmalar›na 

imkan sa¤larken, bu durum Müslümanlar›n 

ülke yönetimindeki etkinliklerinin 

zay›flamas› sonucunu do¤urmufltur. 

12. as›rdan 1757 y›l›na kadar Müslümanlar›n 

idaresinde kalan bugünkü 

Bangladefl ve Pakistan’› içeren Hint 

yar›madas›, 1757’den 1905 y›l›na kadar 

‹ngilizlerin sömürgesi alt›nda kalm›flt›r. 

Bu dönemde özellikle Müslümanlar 

bask›lara maruz kalm›fl, resmî 

dil ‹ngilizce yap›lm›flt›. Müslümanlara 

bask› yap›l›rken Hindulara kendilerini 

yönetme hakk› verilmesi Muhammed 

Ali Cinnah önderli¤inde ‹slami bir hareketi 

do¤urmufl ve bu hareket Pakistan 

ad›nda ba¤›ms›z Müslüman bir 

devlet kurduklar›n› ilan etmiflti. ‹ngiltere’ye 

karfl› bafllayan direnifl h›zlan›rken 

1940’da ba¤›ms›z Pakistan devletinin 

kurulmas› kararlaflt›r›lm›fl ve bu 

hareketin önderli¤ini de Muhammed 

Ali Cinnah yapm›flt›. 1946’da Hint Yar›madas›’nda 

Hindistan ve Pakistan 

adlar›yla iki devletin kurulmas›na karar 

verildi. ‹ngiltere’nin 1947’de Hint 

yar›madas›ndan tamamen çekilmesiyle, 

Hindistan'dan ba¤›ms›z Pakistan 

devletinin kuruluflu ilan edildi. Bugünkü 

Bangladefl’te, Do¤u Pakistan ad›yla 

bu devlete ba¤land›. Hindistan'›n elinde 

kalan topraklar Bat› ve Do¤u Pakistan'› 

birbirinden ay›r›yor ve ba¤lant›y› 

kesiyordu. Bu bölünmeler s›ras›nda 

milyonlarca Müslüman ve Hindu yer 

de¤ifltirmek zorunda kal›rken, arada 

ç›kan çat›flmalarda yüz binlerce insan 

ölüyordu. Ayr›ca bu bölünme sonras›nda 

Do¤u Pakistan'›n elinde kalan 

topraklar›n ‹ngilizlerin sömürge döneminde 

özellikle ihmal etti¤i topraklar 

olmas› zaman içinde çeflitli problemlere 

yol açt›. Ekonomik sorunlar›n yan›nda 

devletin resmî dili konusunda 

da bir anlaflmazl›k ç›kt›. Çünkü Do¤u 

Pakistan halk› ço¤unlukla Bengalce, 

Bat› Pakistan halk› ise Urduca konufluyordu. 

Bu ve benzeri problemler 

1971’de iki Pakistan'› bir iç savafla götürdü. 

Savafla çok say›da Hindu’nun 

ülkesine geçmesini bahane eden Hindistan 

da müdahale etti. Hindistan 

müdahalesi Pakistan yönetimini zor 

durumda b›rakt›. Dolay›s›yla Pakistan 

kuvvetleri daha fazla direnemeyerek 

Do¤u Pakistan'› kendi haline b›rakt› ve 

Do¤u Pakistan 26 Mart 1971 tarihinde 

Pakistan'dan ayr›larak Bangladefl 

ad›nda ba¤›ms›z bir devlet haline geldi. 

Ancak ba¤›ms›zl›¤›n› kazanmas›, 

Bangladefl’in sorunlar›n› çözmesine ve 

huzura kavuflmas›na yetmedi. ‹leriki 

dönemlerde de gerek siyasi sistemin 

tam manas›yla oturtulamamas› gerekse 

ülkenin ‹slami kimli¤inin aksine 

sosyalist bir yönetim yada diktatörlük 

kurma denemeleri, ülkede baz› aral›klarla 

darbe giriflimleri ve buna ba¤l› 

olarak da cunta yönetiminin hüküm 

sürdü¤ü dönemlerle sonuçland›. Bugün 

‹yacuddin Ahmed’in baflkanl›¤›n› 

yapt›¤› Bangladefl, BM, ‹KÖ (‹slam 

Konferans› Örgütü), ‹ngiliz Uluslar 

Toplulu¤u, IMF (Uluslararas› Para Fonu), 

‹slam Kalk›nma Bankas› gibi uluslararas› 

örgütlere üyedir. 

Arkadafllar›m›z Bangladefl’te 

Kurban organizasyonu çerçevesinde 

Bangladefl’in farkl› bölgelerine görevli 

olarak giden arkadafllar›m›z bölgede 

yaflad›klar› izlenimleri paylaflt›lar. 

Bangladefl'i vuran Sidr kas›rgas› sonras›nda 

her ne kadar baflkent Dakka ›slah 

edilmifl olsa da kas›rgan›n büyüklü¤ünü 

ve korkunçlu¤unu hissetmenin mümkün 

oldu¤unu söyleyen Nihat Köse arkadafl›m›z, 

Dakka flehrinde yaflanan felaket 

nedeniyle var›n› yo¤unu kaybederek, 

sokakta yaflayan çok say›da insan›n 

bulundu¤unu ve bu insanlar›n gelecekten 

ümitsiz bir flekilde sefalet içerisinde 

hayatlar›n› sürdürdüklerini belirtiyor. 

Bu insanlara yard›mda bulunabilmek 

için Kurban organizasyonu çerçevesinde 

belirli bir plan dahilinde harekete 

geçmenin do¤ru olaca¤›n› düflünen 

görevli arkadafllar›m›z, çal›flmalar›- 

n›, bölgede bulunan kardefl organizasyonlarla 

birlikte haz›rlam›fl olduklar› 

plan çerçevesinde uygulamaya koyduklar›n›, 

böylelikle kurbanl›klar› tespit edilen 

bölge ve flehirlere da¤›tt›klar›n› rapor 

ediyor. Bunun yan› s›ra farkl› bölgelerde 

kurulmufl olan e¤itim yuvalar›n› 

da ziyaret edip, orada bulunan çocuklara 

hediyeler verip, ihtiyaçlar›n› giderme 

gayretinde olan arkadafllar›m›z, kurban 

bayram›n› Bangladeflli çocuklarla beraberce 

karfl›lad›klar›n› ve onlar›n duyduklar› 

sevincin görme¤e de¤er oldu- 

¤unu belirtiyorlar. 

Kaynaklar: 

• TDV ‹slam Ansiklopedisi 

• “Sidr kas›rgas›n›n ard›ndan Bangladefl’te”, 

Nihat Köse, igmg.de 

• Bangladefl, M. Ahmet Varol, Vahdet dergisi 

• Ac›n›n ve güzelli¤in doruklar›nda bir ülke: 

Bangladefl, As›m Gültekin, ihh.org 

IGMG PERSPEKTIVE 25


Batı Sahra sorunu 

Mehmet ÖZKAN • metkan82@hotmail.com 

Fas’›n güneyinde Atlas Okyanusu’nun 

k›y›s›nda bulunan Bat› Sahra 

bölgesinin asl›nda halen, uluslararas› 

iliflkilerde problemli alanlardan birisi 

oldu¤u gerçe¤i hep gözden kaçm›flt›r. 

Uluslararas› toplumun ilgisi ancak s›- 

cak çat›flmalar yafland›¤› zaman o bölgeye 

yönelmifl olup, ‹slam dünyas›n›n 

konuya ilgisi ise hemen hemen yok denecek 

kadar azd›r. Konuyu ele alan yaz›m 

literatürünün bile di¤er bir çok küçük 

soruna göre çok daha az olmas› asl›nda 

Bat› Sahra’n›n genifl kitlelerce bilinmemesine 

yol açm›fl dolay›s›yla gözden 

uzak b›rakm›flt›r. Konuya en çok ilgi 

duyanlar Afrika devletleri olmufl 

olup halen konuyu yak›ndan takip 

eden ve çözüm arayan yine onlard›r. 

Bu yaz›da Bat› Sahra sorunu uluslararas› 

hukuk, bölge dengeleri ve küresel 

dengeler aç›s›ndan olmak üzere üç aç›- 

dan ele al›nacak, son bölümde ise genel 

de¤erlendirmeye yer verilecektir. 

Bat› Sahra, Afrika k›tas›n›n Avrupa 

devletleri taraf›ndan resmen 

sömürge olarak paylafl›ld›¤› 1884 y›- 

l›nda yap›lan Berlin Konferans› sonucunda 

‹spanya’n›n egemenli¤i alt›na 

girmiflti. Bat› Sahra halk› ve zaman 

zaman da Fas ordusu, ‹spanyol 

sömürgesine karfl› direnifl gösterdi 

ise de, bölgenin ikinci sömürgeci 

gücü olan Fransa’n›n askerî yard›m› 

ile bu direnifller baflt›r›lm›flt›, ‹kinci 

Dünya Savafl› sonras›nda sömürge 

alt›ndaki uluslar›n ba¤ms›zl›klar›n› 

kazanmaya bafllamas›n›n do¤al bir 

sonucu olarak Bat› Sahra da Birleflmifl 

Milletler tarafindan muhtemel 

ba¤›ms›z devlet statüsü kazanm›flt›. 

Ba¤›ms›zl›¤›n› kazan›p modern ulus 

devletler aras›na kat›lmay› uman 

Bat› Sahra, ‹spanya sömürgecili¤i 

Batı Sahra Bayra¤ı 

sona ermesine ra¤men sömürgecilikten 

kurtulamam›flt›r. 

Önceleri BM kararlar›na direnen 

‹spanya daha sonra, 31 Ekim 1975 tarihinde 

Fas’›n askeri müdehelesinin yan› 

s›ra, Kral Hasan’›n 6 Kas›m’da düzenledi¤i 

ve 350 bin Fasl›’n›n yürüyüfle 

geçti¤i Yeflil Yürüyüfl tehditi sonras›nda 

bölgeyi terketmek durumunda kald›. 

Ancak, 1973 y›l›nda silahl› direnifl 

bafllatan ve ba¤›ms›zl›k için mücadele 

eden Polisario örgütünün baflar›lar› da 

bunda etkili olmakla birlikte, Fas Bat› 

Sahra’n›n kuzeyini iflgal etti. Fas ile beraber 

Bat› Sahra’n›n güney bölgesini 

iflgal eden Moritanya ise daha sonra 

bölgeyi terk etmifl, fakat Fas halen bölgenin 

tamam›nda egemenlik iddias›n› 

sürdürmektedir. Fas ve Moritanya’n›n 

iflgaline karfl› mücadele eden Polisario 

adl› Bat› Sahra’n›n temsilcisi örgüt, 

özellikle Cezayir’in deste¤i sayesinde 

direniflinde baflar›l› olmufltur. Bat› 

Sahra’n›n nüfusu 275 bin civar›nda 

olup, yaklafl›k 170 bini savafl sonucu 

mülteci konumuna düflmüfl ve halen 

Cezayirdeki Tindouf mülteci kamplar›nda 

yaflamaktad›rlar. 

Bat› Sahra, Birleflmifl Milletlerin 

1975 ve sonraki y›llarda ald›¤› kararlar 

çerçevesinde ba¤›ms›zl›¤›n› kazanmas› 

öngörülen ve bunun sa¤lanmas›n› 

uluslararas› toplumun sorumlulu¤u 

olarak gören bir hukukî statüye sahipti. 

Fakat Bat› Sahra’n›n ba¤›ms›zl›¤›n›n 

uluslararas› toplumca kabulü Fas’›n 

engellemeleri sonucu hep geciktirildi. 

Fas bölgede referandum yap›lmas›n› 

ve ancak bu sayede bölgenin ba¤›ms›z 

olup olamayaca¤›na karar verilmesi 

gerekti¤ini belirten politikas›n› uluslararas› 

alanda özellikle Fransa’n›n deste¤iyle 

kabul ettirdi. Bu çerçevede 1990 

sonras›nda Birleflmifl Milletler referandum 

yap›lmas› için çal›flmalara bafllad›. 

Kimlerin oy kullanaca¤› meselesi halen 

çözülememifl olup, bu durum Bat› Sahra’n›n 

gelece¤ini ertelemektedir. Fas’›n 

bölgeye göçü teflvik etti¤i ve dolay›s›yla 

demografik dengeleri de¤ifltirmeye 

çal›flt›¤› bugün için bilinen bir gerçektir. 

Uluslararas› toplum soruna çözüm 

bulma giriflimlerini 1990’lar›n ikinci yar›s›nda 

artt›rm›flt›. Amerika’n›n eski 

D›fliflleri Bakan› James Baker, dönemin 

Birleflmifl Milletler Genel Sekreteri Kofi 

Annan taraf›ndan özel temsilci olarak 

konuyla ilgilenmek üzere 1997 y›- 

l›nda atanm›flt›. 2003 y›l›na kadar çal›flmalar›n› 

yürüten Baker, referandumda 

oy kullanacak kiflilerin belirlendi¤i yaklafl›k 

doksan bin ismi içeren bir liste haz›rlam›fl 

ve referandum için gerekli ön 

çal›flmalar› yapm›flt›. Fakat Fas bu listeye 

itiraz etmifl ve 130 bin kiflilik eklenmesi 

gereken yeni bir liste sunmufltur. 

Bu durum hem süreci t›kam›fl hem de 

durumu zorlaflt›rm›flt›r. Bat› Sahra’nın 

bir kısmı, Polisario’nun 1975 y›l›nda 

26 

IGMG 

PERSPEKTIVE


Tindouf yakınlarındaki mülteci kampı 

ilan etti¤i sürgünde ba¤›ms›z hükümeti 

taraf›ndan idare edilmektedir. Genel 

anlamda Fas kontrol etse de, mültecilerin 

yafladi¤› Cezayir s›n›r›ndaki bölgenin 

içiflleri ve asayifli Polisario’nun 

kontrolündedir. Toplam 70 ülkenin tan›d›¤› 

Sahravî Arap Demokratik Cumhuriyeti 

halen BM üyesi olmay›p, ba- 

¤›ms›zl›¤› BM Güvenlik Konseyi taraf›ndan 

da tan›nmam›flt›r. Özel de Fransa, 

genel de ise ‹ngiltere ve Amerika, 

Bat› Sahra’n›n ba¤›ms›zl›k ilan›n›n 

flimdilik BM taraf›ndan tan›nmas›na 

karfl› ç›kmaktad›r. Sorun flu an itibariyle 

uluslararas› toplumun gündeminden 

uzak varl›¤›n› sürdürmektedir. 

Bat› Sahra sorunu Kuzey Afrika 

bölge dengeleri aç›s›ndan çeflitli aktörlerin 

ç›kar ve çat›flma merkezi olarak 

özel bir incelemeyi hak etmektedir. 

Genel olarak Ma¤rib bölgesinde iki 

devlet bölgesel liderlik mücadelesi 

yapmaktad›r: Fas ve Cezayir. Bu iki 

devletin konumuna göre di¤er küçük 

aktörler kendilerine rol belirlemektedirler. 

Cezayir Atlas Okyanusu’na s›n›- 

r› olmayan bir devlettir. Bat› Sahra 

üzerinde bu aç›l›m› yapmay› planlamakta 

ve bölgenin Fas taraf›ndan tam 

kontrolü sa¤lan›rsa, bunun Cezayir’i 

bölgesel güç dengeleri aç›s›ndan zay›flataca¤›n› 

düflünmektedir. Fas için 

ise hem Bat› Sahra’n›n stratejik önemi 

hem de Cezayir gibi bir bölgesel rakibin 

gücünü azaltmak önemlidir. En temel 

olarak bu sebeple Cezayir tarih 

boyunca Bat› Sahra’n›n temsilcisi Polisario’yu 

silahsal, maddi ve diplomatik 

aç›dan hep desteklemifltir. Bat› Sahra’y› 

bölge aç›s›ndan önemli k›lan bir 

di¤er etken ise orada bulunan fosfat 

yataklar›, çok verimli bal›kç›l›k sektörü 

ve de muhtemelen varl›¤› tahmin edilen 

petrol yataklar›d›r. Stratejik önemin 

yan›nda bu tür yeralt› zenginliklerinin 

de iflin içine girmesi, Bat› Sahra’y› 

bölgesel çat›flma alan›n›n merkezi 

haline getirmifltir. 

Küresel anlamdaki stratejik denklem 

bölgesel dengeleri de yak›ndan etkilemektedir. 

Fransa özellikle Fas’›n 

tezlerini aç›kça desteklemekte ve Bat› 

Sahra’n›n ba¤›ms›zl›¤›na karfl› ç›kmaktad›r. 

Bunda en temel sebep Fransa’n›n 

Fas ile olan yo¤un ticari iliflkileri 

ve ortak yat›r›mlar›d›r. 1990’lardan itibaren 

ortaya ç›kan radikal ‹slamî hareketlere 

karfl› Bat›c› bir durufl gösteren 

Fas’›n önemi özellikle 11 Eylül sonras›nda 

artm›fl ve Fas, Amerika’›n kuzey 

Afrika’daki en önemli partneri haline 

gelmifltir. Cezayir’e bu konularda pek 

de güvenmeyen Bat› için Fas, küstürülmemesi 

ve desteklenmesi gereken bir 

devlet olarak alg›lanmaktad›r. 2003 

sonras›nda Fas’›n yapt›¤› s›n›rl› da olsa 

demokratikleflme ad›mlar› bat›l›lar taraf›ndan 

hem desteklenmekte hem de 

aç›l›mlar›n ‹slamc› bir partiyi iktidara 

getirmemesi için yak›ndan takip edilmektedir. 

Eski sömürgeci devlet olan 

Baflkent el Uyun Merkez Camii 

‹spanya, Bat› Sahra’n›n ba¤›ms›zl›¤›na 

kavuflmas› konusunda do¤rudan sorumlulu¤a 

sahiptir, fakat ‹spanya’n›n 

Fas’›n kuzeyinde bulunan iki bölge 

üzerindeki egemenlik iddialar› ve bu 

konuda Fas ile do¤rudan bir çat›flmaya 

girmeme niyeti bir nevi z›mmi bir ikili 

anlaflmaya yol açm›fl durumdad›r. ‹spanya, 

Bat› Sahra konusunda çok ba- 

¤›ms›zl›kç› bir talepte bulunmayacak 

buna karfl›l›k ise Fas, ‹spanya’n›n kontrolündeki 

iki bölge konusunda çok konuflmamaktad›r. 

Küresel dengeler aç›- 

s›ndan Bat› Sahra’y› en çok destekleyen 

Afrika devletleri olmufltur. Güney 

Afrika ve Kenya gibi bir çok büyük 

devlet Bat› Sahra’n›n ba¤›ms›zl›¤›n› tan›m›fl 

ve diplomatik temsilci açm›flt›r. 

Bat› Sahra Afrika Birli¤i’nin tam üyesi 

olarak kabul edilmifl olup, bu durumu 

protesto eden Fas halen Afrika Birli- 

¤i’ne kat›lmam›flt›r. Bat› Sahra’ya deste¤in 

en çok Afrika k›tas›ndan gelmesinin 

arkas›nda Cezayir’in Afrika k›tas›nda 

etkili bir devlet olmas›n›n da rolü 

vard›r. Gerek Afrika Birli¤inin kurulmas›nda 

gerekse Afrika’daki birçok 

geliflmede liderlik yapan Cezayir’in Bat› 

Sahra’ya destek ça¤r›lar› flimdilik Afrika 

k›tas›nda yan›t bulmufltur. 

Bat› Sahra konusu gerek Avrupa 

gerekse Afrika siyasetinin önemli bir 

parças› konumundad›r. Fakat gerek 

‹slam Konferans› Örgütü ve Arap Birli¤i 

gibi örgütler gerekse Müslüman 

devletler tek bafllar›na bu konuya pek 

ilgi götermemifllerdir. ‹slam dünyas›- 

n›n bir sorunu olmas›na ra¤men en 

çok deste¤in Afrikal› devletlerden gelmesi, 

‹slam dünyas›ndaki siyasî bofllugun 

bir di¤er göstegesi olarak da okunabilir. 

‹slam dünyas›n›n bu konuya 

e¤ilmesi art›k bir ihtiyaçtan ziyade zorunluluktur. 

 

IGMG PERSPEKTIVE 27

kültür 

Beytü’l hikme’den Külliye’lere... 

Müslümanlar›n günlük yaflama katk›lar› 


Müslümanlar›n bulufllar›n› ve 

çal›flmalar›n› tan›tmaya çal›flt›¤›m›z 

yaz› dizimizin bu ayki konusu 

kapsam›nda “Okullar ve E¤itim” 

alan›n› ele alaca¤›z. Konu genifl olmas› 

hasebiyle “Üniversiteler ve Kütüphaneler” 

konular›n› gelecek say›- 

m›za b›rakmak durumunday›z. 

Beytül Hikme ve Halife Mamun 

Ba¤dat 1200 y›l önce ‹slam devletinin 

Baflkenti olarak en parlak 

günlerini yaflam›flt›r. Abbasi Halifeleri 

Raflid, Mamun, Mu’tadid ve 

Muktafi dönemlerinde bir ilim ve 

kültür merkezi haline gelen Ba¤dat; 

dünyan›n en zengin flehri ve ‹stanbul(o 

dönemki ad›yla Konstantinapol)’dan 

sonra dünyan›n en kalabal›k 

kenti idi. Müslüman ilim adamlar›n›n 

ve de¤erli kitaplar›n biraraya 

gelmesiyle oluflturulan Beytül 

Hikme’nin de kurulmas›yla Ba¤dat; 

bir sanat, mektuplar ve ilim merkezi 

haline gelmifltir. 

Beytül Hikme; befleri ilimlerin 

yan›s›ra, matematik, astronomi, t›p, 

kimya, fizik, ço¤rafya gibi ilim dallar›nda 

araflt›rmalar yap›lan bir 

merkeze dönüflmüfltür. Beytül Hikme’nin 

ve Ba¤dat’›n bu denli yüksek 

bir geliflmifllik seviyesine ulaflmas›n›n 

temelinde, yukar›da bahsedilen 

dört halifenin ilmî çal›flmalara 

verdi¤i kiflisel önem yatmaktad›r. 

Halife Harun Reflid’in dedesi 

Halife Muhammed el-Mehdi kiflisel 

merak›ndan dolay› elyazmas› kitaplar› 

toplamaya bafllam›fl; onun bu 

gelene¤ini önce o¤lu, sonra torunu 

Harun Reflid devam ettirmifl, Harun 

Reflid toplanan bu kitaplar› 

“Beytül Hikme” ad›n› verdi¤i tek bir 

salondan oluflan bir binada toplam›flt›r. 

Ard›ndan 813-833 y›llar› 

aras›nda halifelik yapan Halife Mamun, 

Beytül Hikme’yi bir akademiye 

dönüfltürüp bir çok bilim dal› 

için yeni bölümler oluflturmufltur. 

Beytül Hikme’nin ad› Mamun döneminde 

Darul Hikme olarak de¤ifltirilmifltir, 

ancak Beytül Hikme de 

Dar’ul Hikme de “ilim-hikmet evi” 

anlam›ndad›r. 

Harun Reflid, Beytül Hikme’de 

Hazinat al-Hikme (hikmet hazinesi) 

ad›nda bir de kütüphane oluflturmufltur. 

Bu kütüphane de bir çok 

bilimsel kitap toplanm›fl, bu sayede 

Beytül Hikme adeta bir bilim akademisine 

dönüflmüfltür. 

Beytül Hikme bir çok de¤erli bilim 

adam›n› birarada toplam›flt›r. 

Bunlardan biri olan fizik, astronomi, 

kimya, matematik, geometri, 

felsefe ve mant›k alanlar›nda uzman 

el-Kindi, Halife Mamun taraf›ndan 

Aristo’nun eserlerini tercüme 

etme iflini yönetmekle görevlendirilmiflti. 

Bu ba¤lamda Aristo’nun 

eserlerinin dünyaya yay›lmas› burada 

yap›lan tercümeler sayesinde 

olmufltur. Beytül Hikme’de yaklafl›k 

10 farkl› dil konufluluyor ve bu dillerde 

tercümeler yap›l›yordu. 

Halife Mamun, Sicilya hükümdar›yla 

irtibata geçerek Sicilya kütüphanesinde 

bulunan tüm kitaplar›n 

bir kopyas›n› da Beytül Hikme’ye 

kazand›rm›flt›r. Mamun Bizans 

‹mparatorlu¤u’na da bilim 

adamlar› göndererek orada bulunan 

de¤erli Rumca kitaplar› tercüme 

ettirmifltir. Halife Mamun’un, 

‹ran-Horasan’dan yüzlerce deveyle 

elyazmas› kitaplar› Beytül Hikme’ye 

getirtti¤i de tarihçiler taraf›ndan 

tesbit edilmifltir. Mamun Madras 

al-Falaki ad›nda bir de astronomi 

merkezi kurmufltur. Halife Mamun 

Ptolemy’nin ve di¤er Rum bilimcilerin 

mevcut haritalar›n› bilim 

adamlar›na gelifltirterek bir dünya 

haritas› haz›rlatm›flt›r. Mamun 

Beytül Hikme’nin geliflmesi için çal›flmakla 

kalmam›fl, kendisi de burda 

oluflturulan ilim meclislerine 

bizzat kat›lm›fl, ilim adamlar›yla fikir 

al›flveriflinde bulunmufltur. Baz› 

Arap tarihçileri Halife Mamun’a 

geride b›rakt›¤› kültür ve ilim miras› 

nedeniyle “Arap medeniyetinin 

efendisi” ünvan›n› vermifllerdir. 

Mamun’un çabalar› sayesinde bir 

tercüme bürosu ve bir kütüphane 

olarak kurulan Beytül Hikme bir 

çok sanatç›n›n, yazarlar›n, flairlerin, 

bilim adam›n›n buluflma merkezi 

olmufltur. 

Beytül Hikme’de çal›flmalar yapan 

ünlü flah›slar aras›nda; cebirin 

babas› olarak bilinen Harezmi, al- 

Kindi, fizikçi ve tercüman el-‹badi, 

28 

IGMG 

PERSPEKTIVE

kültür 

yine ünlü tercüman Ibn el- 

Bitrik el-Turcuman’› sayabiliriz, 

ancak bu flah›slar›n 

yapt›klar› çal›flmalar› daha 

sonra ayr›nt›l› olarak ele 

alaca¤›m›z için burda de- 

¤inmiyoruz. 

Yaklafl›k 500 y›l boyunca 

Ba¤dat’›n bir ilim ve 

kültür merkezi olmas›nda 

en önemli etken olan, dünyada 

da sanat ve ilmî çal›flmalar›n 

gelifltirilmesi ve 

yay›lmas›na çok büyük 

katk›lar› olan Beytül Hikme, 

Mo¤allar’›n sald›r›lar› 

sonucu tahrip edilmifltir. 

Camiler ve Okullaflma 

1000 y›l önce Müslüman 

ülkelerde camiler 

okuldu. Din ve ilim aras›nda 

fark gözetilmezdi, bu 

nedenle de camiler hem 

ibadet hem de ö¤retim ve 

e¤itim yerleri idi. Müslüman 

ülkelerde, di¤er ülkelerde 

görülmemifl bir flekilde 

bilim ve din yanyana 

yürütülüyordu, öyleki bir 

yere cami yap›lmas› oradaki 

temel yap›n›n bafllat›lmas› anlam›na 

geliyordu. Peygamberimiz, 

camileri bir e¤itim ve ö¤retim merkezi 

haline getirmifl, bir camiden 

di¤erine koflarak buralarda hem 

e¤itim vermifl hemde camileri yönetmifltir. 

Peygamberimiz “ilim ehli” 

olarak adland›r›lan Kur’an ö¤retmenlerini 

de¤iflik kabilelere yollam›fl, 

bu sistem sayesinde e¤itim 

heryere yay›lm›flt›r. Peygamber 

Efendimiz(sav) zaman›nda Medine’de 

7 cami vard›. 

Medine’deki ilk okul 653 y›l›nda 

kuruldu ve okullaflma fikri di¤er ülkelere 

de yay›ld›. fiam’da 744’de, 

8.yy’da Kordoba’da ve 9.yy’da ‹spanya’da 

okullar kuruldu ki bunlar 

camiler kapsam›nda idi. K›z ve erkek 

çocuklar›n›n e¤itimi için hemen 

hemen her cami kapsam›nda bir de 

ilkokul seviyesinde okul kuruldu. 

Müslüman ülkeler de zengin olup 

özel ö¤retmenleri bulunan çocuklar 

hariç, her çocuk 6 yafl civar›nda 

Medreseleri anlatan minyatür 

okula bafllard›. E¤itim herkesin ulaflabilmesi 

için ya ücretsizdi, yada 

çok cüzi bir miktar talep ediliyordu. 

Çocuklar temel ‹slamî bilgiler ve 

Kur’an e¤itiminin yan›s›ra aritmetik 

dersleri de al›yordu. 

10.yy’a gelindi¤inde ilk önce 

‹ran’da e¤itim camilerden “ö¤retmen 

evleri” olarak adland›r›lan mekanlara 

kayd›r›lm›flt›r ki, bu da yavafl 

yavafl okullar›n geliflmesi anlam›na 

geliyordu. 10.yy’da Palermo’da 

ünlü co¤rafyac›, gezgin ve ticaret 

adam› ‹bn Hawqalin’in yaklafl›k 

300 hocas›-ö¤retmeni oldu¤u 

söylenir. 

1066 y›l›nda Selçuklu Türkleri’nin 

kurdu¤u “Nizamiye Medresesi” 

adl› okul, ilk ayr› binas› bulunan 

okuldur. Müslüman ülkelerde devlet 

yada halife e¤itim ö¤retim üzerinde 

baz› yetkilere sahipti, örne¤in 

ö¤retmenlerin mesleklerine bafllamadan 

önce halifeden izin almalar› 

gerekiyordu. Okul sistemi de 4 k›sma 

ayr›l›yordu. ‹lki temel 

e¤itimin verildi¤i ilkokul 

düzeyindeki okullar. ‹kincisi 

ortaö¤retim okullar›. 

Üçüncüsü; Kur’an e¤itimi 

verilip imam ve müezzin 

yetifltirilen “Okuyucu okullar›’ 

denen okullar. Dördüncüsü 

de “Hadis okullar›”, 

hadis e¤itimi verip üniversite 

seviyesinde idi, mezunlar› 

camilerde Cuma 

Ö¤retmenli¤i yap›yordu. 

T›p e¤itimi veren ilk 

okul 1231 y›l›nda fiam’da 

kurulmufltur. Bu tarihten 

önce t›p e¤itimi hastanelerde 

veriliyordu. Osmanl› 

hükümdar› Kanuni Sultan 

Süleyman devrine kadar 

t›p e¤itimi veren okullar›n 

say›s› çok azd›, onun devrinde 

bu okullar›n say›s›nda 

büyük bir art›fl ve geliflme 

yaflanm›flt›r. 

Külliyeler 

Osmanl›lar 15.yy da 

“Külliye” ad› verilen bir sistem 

kurmufllard›r. Külliyeler 

okul, hastane, cami, yemekhane 

ve avludan olufluyordu. 

Sa¤l›k hizmetleri ve yemeklerin bedava 

oldu¤u bu sistem sayesinde 

e¤itim büyük kitlelere ulaflt›r›lm›flt›r. 

Bursa ve Edirne’de büyük külliyeler 

kurulmufltur, sadece ‹stanbul’daki 

Fatih Külliyesi’nde 16 ayr› 

okul bulunuyordu. Ö¤retmen maafl›, 

yemek masraf›, ö¤renci bursu 

gibi tüm masraflar halk yada çeflitli 

kurulufllar›n oluflturdu¤u vak›flar 

taraf›ndan karfl›lan›yordu. ‹slamî 

temellere dayand›¤› müddetçe her 

vak›f okul açabiliyordu. E¤itime verilen 

bu de¤erle bu alana büyük yat›r›mlar 

yap›lm›fl ve Müslüman ülkelerde 

e¤itimin yay›l›p geliflmesi 

sa¤lanm›flt›r. 

Kaynak: 

• 1001 Inventions-Muslim heritage 

in our world, Chief Editor: Prof. Salim 

T S Al-Hassani 

• www.1001inventions.com 

IGMG PERSPEKTIVE 29

kültür 

Bîrûnî 

Ömer Faruk ALTINTAfi • ofaltintas@igmg.de 

Bîrûnî’nin dünya haritas› 

Birçok ilim dal›nda eserler 

vermifl olan Bîrûnî (973- 

1061) dünya tarihinin en tan›nm›fl 

ilim adamlar› aras›nda yer 

almaktad›r. Soyu, milliyeti, ailesi 

hakk›nda belirsizlik sözkonusu 

ise de kendisi hakk›ndaki tarihi 

malûmattan ve kendi flahsî 

hayat› ve entellektüel serüveniyle 

ilgili ayr›nt›lardan s›k s›k 

sözetti¤i eserlerinden ç›kar›lan 

ip uçlar›na göre Türk oldu¤u 

kabul edilmektedir. Çocuklu- 

¤undan beri araflt›rmac› bir ruha 

sahip oldu¤u ve çeflitli konular› 

ö¤renmek için afl›r› bir istek 

duydu¤unu eserlerinde belirten 

Bîrûnî’nin, uzun süreli bir 

ö¤renim hayat›n›n olmad›¤›, 

daha çok kendi kendini yetifltirdi¤i 

bilinmektedir. Bu husus, 

onun sahip oldu¤u araflt›rma 

ruhu ve ilmî tecessüsün yan› s›- 

ra erken yafllarda eser vermifl 

olmas›ndan da ç›kar›labilir. 

Bîrûnî’nin ilmî yönünü belirleyen 

en önemli özelliklerden biri, onun 

çok çeflitli alanlarda baflar›l› eserler 

verebilmifl olmas›d›r. Araflt›rma tutkusu, 

ça¤›n›n ilmî ve felsefî birikimini 

yeniden üretici tarzda de¤erlendirme 

baflar›s›yla birleflince döneminin 

zirveye ulaflan isimlerinden olmufltur. 

Bîrûnî’nin özellikle tabiî ve 

matematik ilimlerdeki baflar›s› ve 

orijinalli¤i göz al›c›d›r. Ayn› baflar›y› 

gösterdi¤i beflerî ilimler ve dinler tarihi 

sahas› da onun ilmî tavr›ndan 

objektiflik ilkesinin belirgin tarzda 

kendini gösterdi¤i alanlard›r. Bu genel 

ilmî çerçeve içinde astronomi, 

aritmetik, geometri, fizik, kimya, t›p, 

eczac›l›k, tarih, co¤rafya, filoloji ve 

etnolojiden jeodezi, botanik, mineraloji, 

dinler ve mezhepler tarihine kadar 

otuza yak›n bilim dal›nda çal›flmalar, 

bulufllar gerçeklefltirmifl olan 

Bîrûnî, yo¤un ilmî faaliyetinin yan› 

s›ra dinî hassasiyetini daima korumas›n› 

bilen bir flahsiyettir. 

Onun tükenmek bilmeyen araflt›rma 

gayretini, taviz vermez 

objektiflik endiflesini ve çok samimi 

dinî duygular› kendi flahs›nda 

baflar›yla dengeledi¤i öncelikle 

belirtilmelidir. 

Bîrûnî’nin yaflad›¤› dönemde 

zirveye ulaflan öteki flahsiyetin 

‹bn Sinâ oluflu, onun ‹slam 

medeniyetinin en üretken dönemlerinde 

varl›k gösterdi¤inin 

baflka bir kan›t›d›r. “Efl-fiifa” 

gibi dev bir aklî ilimler ansiklopedisinin, 

“El- ‹flarât ve’ttenbihat’ 

gibi veciz bir felsefe 

flaheserinin yazar› olan ‹bn Sinâ’n›n, 

t›ptaki efsanevi flöhreti 

yan›nda metafizik ve psikolojideki 

derinli¤iyle de ça¤dafllar›ndan 

ayr› de¤erlendirilmesi 

gerekir. Ancak buna karfl›l›k 

ça¤dafl› olan Bîrûnî’nin matematik, 

astronomi, ve fizikte 

gösterdi¤i baflar› ‹bn Sinâ’ya 

nisbetle ileri bir ad›m say›lmal›d›r. 

Her ikisi de ansiklopedist olan bu iki 

büyük âlimi ay›ran özellik, ‹bn Sinâ’n›n 

psikoloji üzerine temellendirilmifl 

bir metafizi¤i öne ç›karmas›, 

Bîrûnî’nin ise matematik ve fizik 

ilimlere çok fazla önem verip metafizi¤in 

akla dayal› spekülatif kan›tlama 

metoduna ‹bn Sinâ kadar fazla ilgi 

duymamas›d›r. Buna karfl›l›k gözlem 

ve deneyi matematik diliyle aç›klamaya 

verdi¤i önem ve ilmî metodo- 

30 

IGMG 

PERSPEKTIVE

kültür 

Bîrûnî’nin günefl tutulmas›n› izah› 

loji titizli¤i Bîrûnî’yi Ortaça¤’›n öteki 

üstâd›ndan daha fazla modern 

ilim adam› tipine yaklaflt›rm›flt›r. 

Ancak bu farkl›l›k do¤al olarak Bîrûnî’nin 

sadece bir “bilim adam›” tipi 

çizip felsefe ile u¤raflmad›¤› anlam›na 

gelmez. Felsefî eserlerinden 

neredeyse hiçbiri günümüze ulaflmamas›na 

ra¤men onun derin flekilde 

felsefe çal›flt›¤› ve özellikle Ebu 

Bekir er-Râzi gibi filozoflar›n Aristoculuk 

aleyhtar› felsefesiyle ilgilendi¤i 

bilinmektedir. Bu ilgi, ona Râzi’nin 

S›rrü’l-esrar adl› eserini k›r›k 

y›l aratacak kadar da yo¤undur. 

Ancak Bîrûnî, daha sonra birçok 

bölümünü anlams›z buldu¤u bu 

esere bir elefltiri yazmaktan da geri 

durmam›flt›r. 

Bîrûnî’nin ilmî flahsiyetini belirlerken 

gözlem ve deneye verdi¤i 

önemin özel olarak vurgulanmas› 

gerekir. Ancak onun bütün ilmî metodu 

deneycilikten ibaret de de¤ildir. 

Ona göre tabiat› anlamak için sadece 

tek bir yol yoktur. Gözlem ve deney 

kadar tefekkür ve ak›l yürütme, bunun 

da ötesinde ilahî vahyin iflaretleri 

de bilgi kayna¤›d›r. Bîrûnî’nin en 

çok temayüz etti¤i saha hiç flüphesiz 

astronomi olmakla beraber, modern 

araflt›rmac›lar›n pek fazla yönelmedi¤i 

astroloji de ilgi duydu¤u alanlar 

aras›ndad›r. Bunun yan›s›ra onun 

yer kabu¤undaki de¤iflikliklerle ilgili 

olarak gerçeklefltirdi¤i jeolojik incelemeler, 

onun keskin bir gözlemci oldu¤unun 

bir baflka delilidir. Denizlerin 

karalara, karalar›n denizlere dönüfltü¤ü 

teorisini fosiller üzerindeki 

gözlemlerine dayand›rm›fl ve tabiat 

tarihi bak›m›ndan önemli bulgular 

elde etmifltir. 

Sahip oldu¤u ilmî araflt›rma ruhu 

yan›nda dinî inançlara ba¤l›l›¤› onun 

düflüncesinde ilim ve dinin dengeli 

bir uyumunu gerçeklefltirmifltir. Çok 

çeflitli dinler ve felsefelerle mukayeseli 

olarak u¤raflmas›na, Grek, ‹ran 

ve Hint kültürlerinin belli bafll› klasiklerini 

derinden incelemifl olmas›- 

na ve çeflitli pozitif bilim dallar›nda 

ça¤›n›n standartlar›n›n çok üstünde 

bilgi seviyesine ulaflm›fl bulunmas›- 

na ra¤men daima samimi bir Müslüman 

olarak kalm›flt›r. Kendisinden 

önce ortaya konmufl bulunan ve çeflitli 

kültürlerin sonuçlar› olan ilmî birikim 

üzerinde cesaretle e¤ilen Bîrûnî, 

bu birikimi yeniden keflfetme konusunda 

emsalsiz bir gayret sarfetmifltir. 

Bununla birlikte eserlerinden 

tan›d›¤› çok say›daki ilmî flahsiyetin 

otoritesi, onda bir taklit duygusu 

uyand›rmak yerine orijinal katk›da 

bulunma flevki do¤urmufltur. ‹lmî 

otoriteyi takdir etmek, bu otorite sebebiyle 

taklide düflmemek, aksine tenkit 

ve tâhkike yönelmek, bunlar› yaparken 

mensup oldu¤u dinin ilkelerine sonuna 

kadar ba¤l› kalmak ve nihayet bu ba¤l›l›¤› 

ilmî araflt›rmalar›ndaki objektiflik 

ölçüsünü zedelemeyecek flekilde sürdürmek 

onun ilmî flahsiyetini ifade 

eden en tipik tav›rlard›r. Bu anlamda 

Bîrûnî’nin eserlerinde dinin önemi, 

hidâyet üzere olma iste¤i, ilimsiz ibadetin 

eksikli¤i, iç ve d›fl temizlik, ibadetin 

vazgeçilmezli¤i, Allah korkusunun 

fert ve toplum psikolojisi üzerindeki 

olumlu rolü, dünyevî ihtiraslardan 

uzak olman›n gereklili¤i gibi konulara 

dair beyanlar›, dinî inanç ve 

yaflay›fl› hakk›nda önemli ip uçlar› ihtiva 

etmektedir. 

Bunun yan› s›ra Bîrûnî’nin öteki 

dinlere de ciddi bir flekilde e¤ilmesi, 

bunun da ötesinde oldukça objektif 

de¤erlendirmeler yapabilmesi, kendisine 

inanç fenomenini ilmî flekilde 

inceleme ve farkl› dinler aras›nda 

mukayeseler yapma imkân› vermifltir. 

Do¤rudan do¤ruya bir dinler tarihi 

yazmam›flsa da bu sahada yap›- 

lacak araflt›rmalar için ortaya sa¤lam 

metodolojik esaslar ve örnekler 

koymufltur. Farkl› din ve kültürleri 

mukayeseli olarak incelemek için gerekli 

olan dilleri ö¤renen Bîrûnî bu 

konuda da devrinin en büyük ismidir. 

Kendisi Harizmce, So¤dca, Arapça, 

Farsça, Grekçe, ‹branice, Süryânice, 

Sanskritçe bilmekteydi. Bunlardan 

Arapça, Farsça ve Sanskritçe’ye 

birinden di¤erine tercümeler yapacak 

kadar hakimdi. Hatta bir eserinde 

Grekçe iki kitab› çevirece¤inden 

sözetmektedir. Hindistan’la ilgili eserinde 

ise Sanskritçe’den Arapça’ya 

yapt›¤› çevirileri zikretmektedir. Bîrûnî’nin 

tespit edilmifl baflka çevirileri 

de mevcuttur. Bîrûnî hakk›nda 

modern dönemde yap›lan araflt›rmalar›n 

çoklu¤u onun ne kadar 

önemli ve iz b›rakm›fl bir flahsiyet oldu¤unu 

göstermektedir. 

Kaynak: 

TDV- ‹slam Ansiklopedisi, “Bîrûnî” 

IGMG PERSPEKTIVE 31

dossier 

Der Lebensunterhalt der Familie 

Fatma YILMAZER • yilmazer_f@yahoo.de 

In Anbetracht der Tatsache, dass 

die Familie zu den wichtigsten 

Grundpfeilern der Gesellschaft 

gehört, ist ein solides Familienleben 

für das Gemeinwohl dieser 

Gesellschaft sehr wichtig. Eine Familie, 

dessen Fundament der Islam 

ist, wird mit aller Kraft danach streben, 

das Wohlgefallen Allahs zu 

erlangen. Wie in allen anderen 

Lebensfragen gibt der Islam auch 

in Bezug auf das Familienleben 

Aufschluss darüber, nach welchen 

Regeln die Institution der Ehe zu 

führen ist. Zu Lebzeiten des 

Propheten, die in der Literatur als 

das „Goldene Zeitalter“ (Asr-i Saâda) 

des Islams beschrieben wird, 

wurde uns der Islam in seiner 

besten Form vorgelebt und seitdem 

gilt die Lebensweise der Prophetenfamilie 

und der Gefährten als Richtlinie 

für uns Muslime. Wir wollen 

uns im Folgenden mit dem gewichtigen 

Thema befassen, was uns 

Koran und Sunna im Hinblick auf 

die Versorgung der Familie lehren. 

Im Islam gehört die Versorgung 

der Familie zu den Pflichten des 

Mannes. Ihm obliegt die Aufgabe 

den Bedürfnissen seiner Familie, 

wie Nahrung und Kleidung, nachzukommen. 

Im Koran heißt es: „Die 

Männer stehen für die Frauen in 

Verantwortung ein, mit Rücksicht 

darauf wie Allah den einen von ihnen 

mit mehr Vorzügen als den anderen 

ausgestattet hat, und weil sie von 

ihrem Vermögen (für die Frauen) 

ausgeben.“ (Sure Nisâ, [4:34]) Diese 

Verpflichtung hat den Vorzug, dass 

es eine Möglichkeit bietet das 

Wohlwollen Allahs zu erlangen. 

Denn alle Ausgaben, die für den 

Haushalt ausgegeben werden, 

haben den Wert einer gottesdienstlichen 

Handlung (Ibâda). 

Abu Mas’ûd al-Ansârî berichtete, 

dass der Gesandte Allahs (saw) 

sagte: „Wenn der Muslim, den Lohn 

Allahs erwartend, etwas von seinem 

Vermögen für den Unterhalt seiner 

Familie ausgibt, dem werden seine 

Ausgaben gleich dem Lohn einer Sadaka 

(Almosen) bewertet.“ (Buchârî, 

Kapitel 62, Nr. 1) 

Anhand dieser Aussage des 

Propheten wird deutlich welch hohe 

Stellung die Familie im Islam 

hat. Der Mensch wird zum Schutz 

und zur Versorgung jener, denen 

er am nächsten ist, ermuntert und 

erhält für diese Handlung einen 

Lohn. 

Hierbei ist es von großer Bedeutung, 

dass der Lebensunterhalt 

auf eine islamgerechte Art und 

Weise verdient wird. Diesbezüglich 

gibt es einige Gebote und Verbote, 

dessen Missachtung sowohl im 

Diesseits, als auch im Jenseits mit 

fatalen Folgen verbunden wird. 

Einnahmequellen, die nicht mit 

dem Koran zu vereinbaren sind, 

z.B. Glücksspiele, Zinsen und 

Wucher sowie der Verkauf von 

alkoholischen Getränken, gelten als 

unrein, als nicht halâl. In zahlreichen 

Versen und Hadîthen wird 

auf die Wichtigkeit eines Einkommens 

hingewiesen, das halâl ist: „O 

ihr, die ihr glaubt! Esst von den guten 

Dingen, mit denen Wir euch versorgen, 

und dankt Allah, so ihr Ihm 

dient.“ (Sure Bakara, [2-172]) In einem 

Hadîth heißt es: „Das Streben 

nach dem Erwerb von statthaftem 

Lebensunterhalt ist (ebenso) Pflicht 

wie die übrigen Pflichten (im Islam).” 

(Abdullâh Ibni Mas’ud, Bajhâkî, 

Mischkat) Hieraus geht hervor, dass 

die Versorgung der Familie eine 

Pflicht ist, gleich den anderen 

Pflichten, denen nachgegangen 

werden muss. Zudem wird betont 

wie wichtig ein statthaftes, reines 

Einkommen ist. 

Entgegen der häufigen Annahme, 

hat auch die Frau die Möglichkeit 

zum Lebensunterhalt der Familie 

beizutragen. So ist es bekannt, 

dass eine der Frauen des Propheten, 

Zajnab bint Dschahsch, mit 

Handarbeiten, Spinnerei und 

Weberei Geld verdiente. Ihre Ein- 

32 

IGMG 

PERSPEKTIVE

dossier 

nahmen teilte sie in drei Teile, 

einen Teil spendete sie an Arme, 

einen Teil behielt sie fürs Haus, und 

den letzten Teil verwendete sie, um 

Rohwolle und andere Arbeitsmaterialien 

zu kaufen. Nach dem Vorbild 

der Frau des Propheten können 

die Frauen ihr eigenes Geld 

verdienen und je nach belieben 

ausgeben. Denn im Gegensatz zum 

Ehemann, ist es nicht die Pflicht 

der Frau zum Haushaltseinkommen 

beizutragen. In manch patriarchalisch 

geprägten Kulturen 

wird den Frauen das Recht zu 

arbeiten verwehrt, doch diese Vorgehensweise 

hat vielmehr einen 

kulturellen als einen religiösen Hintergrund. 

Die Vernachlässigung der 

Pflichten, die der Mann gegenüber 

seiner Familie hat, wird der muslimischen 

Glaubenslehre zufolge als 

etwas Sündhaftes angesehen. Abdullâh 

ibni Umar (ra) berichtet, 

dass der Prophet (saw) sagte: „Es ist 

(schon) genug an Sünde, dass ein 

Mann jene vernachlässigt, die er zu 

ernähren hat.“ (Abû Dâwûd) Am 

Beispiel dieser Aussage des 

Propheten, wird deutlich welchen 

Schutz die Familie im Islam genießt, 

wird doch die Vernachlässigung 

dieser als eine Sünde 

beschrieben. Ferner existiert im 

Islam der Grundsatz, dass der 

Mensch stets aktiv und produktiv 

sein muss, wohingegen Faulheit 

und Müßiggang als etwas Verwerfliches 

betrachtet werden. 

Des Weiteren ist darauf hinzuweisen, 

dass der Islam als der Weg 

der Mitte die Muslime dazu auffordert, 

Ausschweifungen und Maßlosigkeit 

zu vermeiden. Im Hinblick 

auf die Versorgung der Familie 

wird angemahnt, weder Geiz noch 

Verschwendung an den Tag zu 

legen. Im Koran gebietet Allah: „O 

ihr Kinder Adams! Zieht euch für 

jede Gebetsstätte schön an und esst 

und trinkt, aber schweift nicht aus. 

Siehe, Er liebt die Ausschweifenden 

nicht.“ (Sure Âraf, [7:31]) Die 

bescheidene Lebensweise des 

Propheten, der selbst in Zeiten des 

Wohlstands kein Leben im Überfluss 

führte, dient den Muslimen als 

Beispiel. Er legte großen Wert auf 

das Verteilen von Sadaka und hatte 

sogar in Zeiten dringender Not, 

stets eine Spende für die Armen 

und Bedürftigen. Auch beim Spenden 

wird angemahnt, den Weg der 

Mitte einzuschlagen. Allah 

beschreibt im Koran die Muslime 

wie folgt: „Und diejenigen, welche 

beim Spenden weder verschwenderisch 

noch geizig sind, sondern die 

richtige Mitte dazwischen einhalten.“ 

(Sure Furkân, [25:67]) 

Abschließend bleibt noch zu 

erwähnen, dass in der Sunna die 

Wichtigkeit der Baraka (Segen) 

hervorgehoben wird. Es wird 

empfohlen die Möglichkeiten, die 

Segen in den Haushalt bringen, zu 

beachten. Beispielsweise wird 

darauf hingewiesen, dass die gemeinsame 

Einnahme der Mahlzeiten, 

im Beisammensein aller Familienmitglieder, 

Segen mit sich 

bringt. Die Befolgung dieser und 

weiterer Empfehlungen des 

Propheten in Bezug auf die Baraka 

im Haushalt sind hinsichtlich der 

Versorgung der Familie sehr 

bedeutend. Auch muss der Mensch 

zu der Einsicht gelangen, dass 

Allah der Erhabene der Haupternährer 

aller Menschen ist. Im 

Koran heißt es dazu: „Wahrlich, 

Allah, Er (allein) ist der Versorger, 

der Herr aller Stärke, der Unerschütterliche“ 

(Sure Zârijât, [51:58]) „Kein 

Lebewesen gibt es auf Erden, dessen 

Versorgung Ihm nicht obläge.“ (Sure 

Hûd, [11:6]) Aus diesem Grunde soll 

der Mensch bei seinen Bemühungen 

und Bestrebungen die Familie 

zu ernähren stets auf Allah vertrauen. 

 

Quelle: 

M. Abdulhalim: ‹slam‘da Erke¤in Efline 

Karfl› Vazifeleri, Bütün Yönleriyle Asr-ı 

Saadet’te ‹slam, 1. Cilt 

IGMG PERSPEKTIVE 33

aktuell 

Ideologie oder Recht? 

Das Kopftuchverbot in der Türkei 


Das Kopftuchverbot ist eine soziale 

Misere, die es tausenden jungen 

kopftuchtragenden Frauen seit zehn 

Jahren unmöglich macht, ein Studium 

zu absolvieren. Dass sich das Parlament 

des Problems angenommen hat, 

ist ein sehr bedeutender Schritt. Doch 

die Aufhebung des Verbotes war und 

ist immer noch ein einziges Dilemma. 

Der Vorschlag der AKP (Partei für Gerechtigkeit 

und Entwicklung), die folgenden 

Zusatz befürwortete, konnte 

das Problem nicht lösen: „Niemandem 

darf das Recht auf höhere Bildung aufgrund 

seines äußeren Erscheinungsbildes 

oder seiner Kleidung verwehrt 

werden, solange diese nicht dem Strafgesetz 

oder der allgemeinen Moral 

verstoßen.“ Eine so detaillierte Aussage 

hat keinen Platz in einem Verfassungstext 

und kann unterschiedlichen 

Willkürlichkeiten Tür und Tor öffnen. 

Ein anderer Gedanke, der für noch 

mehr Verwirrung sorgte, war der 

Vorschlag, für das Tragen des Kopftuches 

die Ergänzung „das Kopftuch 

unter dem Kinn binden zu lassen“ in 

die Verfassung aufzunehmen. Die 

Gruppe, die diese Verfassungsänderung 

ausgearbeitet hat, begründete 

den Vorschlag damit, dass „das Gesicht 

unverhüllt bleibt und somit die 

Möglichkeit der Identifizierung gegeben 

ist“. Doch die eigentliche Intention 

ist, Kleidungsarten wie den 

Schleier, die Burka oder den Ganzkörperschleier 

zu verbieten. Eine solch 

genau festgelegte Beschreibung birgt 

die Gefahr der Auslegung, insbesondere 

vonseiten des Verfassungsgerichtes, 

in eine völlig andere Richtung. 

Ein Vorschlag wie der, das Kopftuch 

unter dem Kinn binden zu lassen, womit 

jungen muslimischen Frauen das 

Recht des Besuches der Hochschule 

gegeben werden soll, ist lächerlich 

und gleichzeitig beschämend. Dass 

das Kopftuch die Identifizierung ermöglichen, 

also das Gesicht offen gelassen 

werden soll, kann von jedem 

nachvollzogen werden. Doch der genannte 

Vorschlag dient zu nichts anderem 

als der Vereinfachung und Entstellung 

des Sachverhaltes. Glücklicherweise 

konnte verhindert werden, 

dass dieser Zusatz in die Verfassung 

eingefügt wurde. 

Besonders die Reaktionen aus den 

Reihen der CHP (Republikanische 

Volkspartei) und der Universitätsrektoren 

sind interessant. Obwohl sich 

beispielsweise ein Abgeordneter der 

CHP vorher für das Kopftuch ausgesprochen 

hatte, wollte er nun nichts 

mehr von Freiheit wissen und gab bekannt, 

seine Ansicht geändert zu haben. 

Währenddessen meinte ein Rektor: 

„Das Tragen eines Kopftuches 

steht dem Prinzip des Laizismus entgegen 

und sollte an den Universitäten 

nicht getragen werden dürfen. Das 

gilt auch, wenn es unter dem Kinn in 

Form einer Schleife gebunden oder 

mit einer Nadel befestigt wird. Denn 

wir können nicht kontrollieren, ob es 

nun mit einer Nadel befestigt wurde 

oder nicht.“ Man müsste diesen Herren 

fragen, ob es denn nicht schwer 

war, jahrelang zu kontrollieren, ob die 

Köpfe bedeckt waren oder nicht bzw. 

eine Perücke getragen wurde. Der 

gleiche Rektor sagte auch: „Kopftuchtragenden 

Studentinnen kommen bei 

mir nicht rein. Wenn diese Freiheit 

per Gesetz Gültigkeit erlangen sollte 

und sie doch hinein kämen, würden 

wir ihnen einfach nicht die ihnen 

zustehenden Zensuren geben, weil sie 

das Prinzip des Laizismus missachten.“ 

Ein anderer Rektor gab bekannt, 

dass er die Universität schließen wolle, 

wenn das Tragen des Kopftuches 

legalisiert werden würde. Wenn man 

solche Äußerungen von jemandem 

hört, der ja immerhin Rektors ist, 

kann man nur noch den Kopf schütteln. 

Genauso kann man über Sätze 

wie „Durch das Kopftuch wird das 

Abschreiben erleichtert.“ und „Die 

Ungerechtigkeiten nehmen zu.“ oder 

„Die Kopftuchtragenden üben einen 

sozialen Druck auf die Unbedeckten 

aus.“ nur noch lachen. 

Von Deniz Baykal, der 2002 um die 

Stimmen der kopftuchtragenden 

Frauen warb, indem er auf Wahlveranstaltungen 

Kopftücher verteilte und 

Kopftuchträgerinnen auf seine Wahltouren 

mitnahm, stammen die folgenden 

Sätze: „Das Kopftuch widerspricht 

dem Laizismus.“, „Niemand 

bedeckt sich aufgrund seiner religiösen 

Überzeugung. Das Tragen eines 

Kopftuchs ist sowieso keine religiöse 

Pflicht. Versucht nicht das Verbot aufzuheben.“ 

Den Vorschlag, ein Referendum 

einzuberufen, um das Problem 

zu lösen, kommentierte Baykal 

mit „Die Republik wurde auch nicht 

durch ein Referendum gegründet.“ 

Auch der Satz „Ist den ein neuer Prophet 

gesandt worden, dass man das 

Kopftuch als Erfordernis des Islams 

hinstellt?“ stammt von Deniz Baykal. 

Auf dem Weg zur Aufhebung des 

Verbotes und im Bemühen, einen Mittelweg 

zu finden, hat sich zwischen 

der AKP und der MHP (Partei der Nationalistischen 

Bewegung) ein minimaler 

Konsens gebildet, infolge dessen 

das „Gesetz zur Änderung einiger 

Artikel der Verfassung der Republik 

34 

IGMG 

PERSPEKTIVE

aktuell 

Polizeigewalt... 

Türkei“ mit 411 Stimmen in der Großen 

Nationalversammlung der Türkei 

beschlossenen und später von Staatpräsident 

Abdullah Gül ratifizierte 

wurde. Nach dem Gesetz lautet Artikel 

10 der Verfassung nun: „Die staatlichen 

Organe und Verwaltungsinstanzen 

sind verpflichtet, sich bei allen 

Verfahren und öffentlichen Diensten 

an das Prinzip der Gleichheit zu halten.“ 

Artikel 42, der Artikel über 

„Recht und Pflicht zu Erziehung und 

Bildung“, wurde um die Sätze „Niemandem 

darf das Recht auf Bildung 

verwehrt werden, wenn es nicht einen 

eindeutig in einem Gesetz festgelegt 

Grund dafür gibt. Die Grenzen des 

Gebrauchs von diesem Recht werden 

vom Gesetz festgelegt.“ Nachdem das 

Gesetz amtlich bekannt gegeben wurde, 

wies der Vorsitzende des Türkischen 

Hochschulrates (YÖK), Prof. 

Dr. Yusuf Ziya Özcan, in einem Schreiben 

die Universitätsrektoren darauf 

hin, dass das Gesetz, mit dem das Tragen 

des Kopftuches laut Artikel 10 und 

42 der Verfassung nun freigestellt ist, 

keiner weiteren gesetzlichen Regelungen 

bedarf. Daraufhin ließen manche 

Universitäten auch kopftuchtragende 

Studentinnen an die Hochschule, 

während dies andere mit Verweis auf 

Artikel 17 des Hochschulgesetzes ablehnten, 

da sie sonst eine verfassungsrechtliche 

Straftat begehen würden. 

Des Weiteren hat die CHP erneut 

den Versuch unternommen, die Freistellung 

des Kopftuches durch das 

Verfassungsgericht aufheben zu lassen. 

In der auch von der DSP (Demokratische 

Linkspartei) und Kamer Genç 

unterstützten Verfassungsklage heißt 

es, dass die aktuelle Änderung der 

Verfassung dem Prinzip des Laizimus 

in Artikel 2 widerspreche, diese aushöhle 

und überflüssig mache und somit 

nicht in Einklang mit dem Geist 

der Verfassung stünde, wobei auch 

auf andere Gerichtsurteile bezug genommen 

wird. Der Jurist und CHP- 

Abgeordnete Önder Sav betont indes, 

dass das Kopftuchverbot seit 1984 in 

Einklang mit den Urteilen des Staatsrates, 

des Verfassungsgerichtes und 

des Europäischen Gerichtshofes für 

Menschenrechte stünde. In der Verfassungsklage 

befinden sich auch 

Aussagen des Vorsitzenden des Türkischen 

Hochschulrates Prof. Dr. Yusuf 

Ziya Özcan. Was dabei herauskommen 

wird, bleibt abzuwarten. 

Bei genauerer Betrachtung sieht 

man, dass es im Grunde keiner Änderung 

der Verfassung bedarf, um dem 

Einzelnen die Art seiner Kleidung an 

einer Hochschulen freizustellen. Das 

ganze Verfahren verdeutlich jedoch 

sehr gut, dass es sich hierbei um keine 

rechtliche, sondern vielmehr politische 

und ideologische Angelegenheit 

handelt. Es ist nicht nötig die Verfassung 

einzubeziehen und eine neue 

gesetzliche Regelung einzuführen. Artikel 

17 des Hochschulgesetzes blieb 

während der ganzen Prozedur unberührt. 

Das heißt, dass die ganze Angelenheit 

eigentlich in das Aufgabenfeld 

der Politik gehört, die sich auf den 

Hochschulrat und die Rektorenkonferenz 

konzentrieren müsste, ohne je die 

Verfassung miteinzubeziehen. Seit 

zehn Jahren besteht nun das Kopftuchverbt 

in der Türkei, ohne dafür je 

ein Gestz geändert zu haben. Die 

Änderungen, die an den Artikeln 10 

und 42 der Verfassung vorgenommen 

wurden, haben weder einen Einfluss 

auf ihre ursprüngliche Aussage noch 

fügen sie ihnen etwas neues hinzu. In 

der bestehenden Verfassung waren 

ohnehin Bestimmungen enthalten, die 

den Staat daran hindern sollen, die 

Staatsbürger unterschiedlich zu behandeln, 

so wie in Artikel 42, wonach 

„niemandem das Recht auf Bildung 

verwehrt werden darf“. Die 

Realität jedoch ist, dass trotz dieser 

Bestimmungen, kopftuchtragende 

Frauen nicht einmal den Vorhof 

einer höheren Bildungsanstalt betreten 

dürfen. 

Es stellt sich also die Frage, weshalb 

diese Änderungen dann überhaupt 

vorgenommen wurden? Man 

erkennt die Antwort im Verhalten des 

Türkische Hochschulrates, der in Anlehnung 

an die Verfassungsänderung 

die Aufhebung des Verbotes bekannt 

gab. Ohne das Gesetz wäre solch eine 

Entscheidung nicht vorstellbar. Dabei 

bestätigt auch der Staatspräsident, 

dass die Änderung der Verfassung ihr 

im Grunde nichts hinzufügen: „Die 

Untersuchung der Änderungsvorschläge, 

die man an den Artikeln 10 

und 42 der Verfassung vorzunehmen 

beabsichtigt, ergibt, dass es die Absicht 

dieser Änderung ist, das Prinzip 

der Gleichheit vor dem Gesetz und 

das Recht auf Erziehung und Bildung, 

die ohnehin in der Verfassung verankert 

sind, genauer zu erklären und zu 

bestätigen.“ Das sagt alles. Die Änderung 

der beiden Artikel besteht darin, 

sie „genauer zu erklären und zu 

bestätigen“. Nun muss man aber fragen, 

ob das Verbot bisher bestehen 

konnte, weil die Artikel der Verfassung 

nicht deutlich genug waren? In diesem 

Fall ergibt es nämlich keinen Sinn, sich 

so über die Aufhebung des Verbotes 

aufzuregen. Denn verändert hat sich 

eigentlich nicht viel. Wenn das Gesetz 

dasselbe ist, ist auch das Verbot immer 

noch gültig. Aus diesem Grund kann es 

für dieses Problem nur eine politische 

Lösung. 

Genauso wie es falsch ist das 

Kopftuch per Gesetz zu verbieten, so 

unsinnig und unangebracht wäre es, 

den Frauen vorzuschreiben wie sie sich 

zu verdecken haben. Der einzig richtige 

Schritt, der getan werden muss, ist, die 

Entscheidung für oder gegen ein Kopftuch 

den Frauen zu überlasen, um somit 

die Freiheit zu gewährleisten. Nur wenn 

in der gesamten Türkei Freiheit 

herrscht, kann von Menschenrechten 

und einem demokratischem Staat 

gesprochen werden. 

IGMG PERSPEKTIVE 35

aktuell 

Recep Tayyip Erdo¤an und Kurt Beck in Ludwigshafen 

Die mediale Schlammschlacht 

Nach dem Brand in Ludwigshafen 

Ekrem fiENOL • esenol@igmg.de 

Die Bilder vom verheerenden Hausbrand 

in Ludwigshafen waren 

schrecklich. Eltern warfen in Panik 

ihre Kinder aus den Fenstern und 

sprangen hinterher, um dem sicheren 

Tod in den Flammen zu entkommen. 

Am Ende kamen neun Menschen 

ums Leben, fünf davon Kinder. 

Mehr als 60 Menschen wurden teilweise 

schwer verletzt. 

So schrecklich die Ereignisse in 

Ludwigshafen waren, so unmenschlich 

war auch die an Einseitigkeit 

kaum mehr zu überbieten. 

Da die Opfer in Ludwigshafen 

türkische Staatsbürger waren, mutmaßten 

türkische Medien über die 

Ursachen, wie ein Wahrsager auf 

dem Jahrmarkt. Die Aussagen zweier 

Mädchen (8 und 9 Jahre jung), die 

einen Mann beim Feuerlegen gesehen 

haben wollten, gaben den 

Startschuss für die Kampagne. 

Drohungen, die die türkischen 

Hausbewohner von Rechtsextremisten 

seit längerem erhalten hätten 

und auch die Nachricht, dass auf das 

Haus im Jahre 2006 bereits einmal 

ein Anschlag verübt wurde, erhöhten 

sowohl den Verdacht, es könne 

sich um eine rechtsextremistische 

Tat handeln, als auch die Auflagen. 

Erinnerungen an Mölln und Solingen 

wurden mit besonders großen 

Schriften geweckt. 

Türkische Nachrichtensendungen 

zeigten Bilder vom Brand in 

endlosen Wiederholungsschleifen. 

Auch geschmackloses flimmerte ab 

und zu über die Bildschirme. So 

wurde beispielsweise mitten auf die 

deutsche Flagge das Hakenkreuz 

platziert oder der Moderator sprach 

über “die Deutschen“, wenn er die 

möglichen Täter meinte. 

Deutsche Medien dagegen zitierten 

allenfalls den rheinland-pfälzischen 

Ministerpräsidenten Kurt 

Beck, der eine fremdenfeindliche Tat 

ausschloss, noch bevor das Feuer 

gelöscht war und Ermittler das 

36 

IGMG 

PERSPEKTIVE

aktuell 

Gebäude untersuchen konnten. 

Einen möglichen fremdenfeindlichen 

Hintergrund konnte man in 

den ersten Tagen nach dem Brand 

jedenfalls noch nicht lesen. So kam 

es, dass in Deutschland mehr über 

die gedruckten bzw. nicht gedruckten 

Schlagzeilen diskutiert wurde als 

über die Opfer selbst. 

Und wenn wir ehrlich zurückblicken, 

werden wir unweigerlich 

gewisse Parallelen zur Berichterstattung 

über Zwangsehen oder Ehrenmorde 

in den deutschen Medien erkennen. 

Wie sehr - und zu Recht - 

haben wir uns darüber aufgeregt, 

dass keine Differenzierung stattfinde 

und alle Türken über einen Haufen 

geworfen werden? Schließlich gab 

und gibt es weder Zahlen noch Studien, 

die eine pauschale Verurteilung 

rechtfertigten. Wir waren verletzt, 

beleidigt und fühlten uns zu 

Unrecht verurteilt. Insbesondere 

türkische Zeitungen riefen zu mehr 

Sachlichkeit auf. Aussagen zahlreicher 

Wissenschaftler wurden tagtäglich 

abgedruckt, um der pauschalen 

Verurteilung entgegenzuwirken. 

Wenn wir uns dieselben türkischen 

Blätter über den Brand in Ludwigshafen 

berichten sehen, fällt auf, dass 

sie in einem atemberaubenden Tempo 

an den Ungeschicken deutscher 

Medien jener Tage vorbeiziehen. 

Heute sind es die deutschen Medien 

vor voreiligen und pauschalen 

Verurteilungen warnen und zur 

Sachlichkeit aufrufen. Ironie des 

Schicksals. 

Genauso falsch, unsachlich, übertrieben 

und vorurteilsbehaftet die 

Berichterstattung in Deutschland 

über Ehrenmorde und Zwangsehen 

war, genauso war es falsch zu behaupten 

oder gar zu unterstellen, es könnte 

ein Anschlag von „den Deutschen“ 

gewesen sein. Es mögen noch so 

viele Indizien oder Zeugenaussagen 

vorliegen, die ein Anschlag als möglich 

erscheinen lassen. Nichts könnte 

eine pauschale Verurteilung 

rechtfertigen. Selbst wenn ein fremdenfeindlicher 

Hintergrund, der von 

der Oberstaatsanwaltschaft als 

Nach dem Brand 

„äußerst unwahrscheinlich“ bezeichnet 

wurde, wären die Täter sicher 

nicht „die Deutschen“. 

Allem Anschein nach hat es sich 

eingebürgert, dass die objektivsachliche 

Berichterstattung nur so 

lange anhält, bis Opfer nicht „die 

Eigenen“ sind. Über fremdes Leid 

und Schmerz lässt sich wohl ruhiger 

und analytischer berichten als über 

das Eigene. 

Dass es den Medienmachern 

letzten Endes nur um Auflagenzahlen 

geht, zelebriert ein gemeinsamer 

Kommentar des Bild-Chefredakteurs 

Kai Diekmann und Hürriyet- 

Chefredakteurs Ertugrul Özkök besonders 

eindrucksvoll. Als ihr Doppelspiel 

offensichtlich wurde, riefen 

sie Politiker dazu auf, kein Misstrauen 

zu schüren. Dabei lieferten 

sich gerade diese Blätter regelmäßig 

Schlammschlachten und verstießen 

gegen so manche Regel des Pressecodexes. 

Angesichts der Schlagzeilen 

der beiden Blätter, sei es um 

den hessischen Wahlkampf oder um 

die Brandkatastrophe in Ludwigshafen, 

fragt man sich, wie unverfroren 

man überhaupt noch sein kann. 

Sind es nicht gerade diese Zeitungen 

gewesen, die mit ihrer 

Berichterstattung meist Öl ins Feuer 

gegossen und gerade Misstrauen in 

der Bevölkerung geschürt haben? 

Sind es nicht gerade diese Zeitungen 

gewesen, die aus vagen Vermutungen 

Tatsachen machten und damit 

insbesondere Misstrauen geschürt 

haben? Ist es angesichts dessen 

nicht traurig, dass beide Blätter zu 

den meist gelesenen ihrer Länder 

gehören? 

Müssen wir uns an dieser Stelle 

nicht die Frage gefallen lassen, ob 

wir nicht unseren Teil dazu beitragen, 

dass Medien letztlich dass berichten, 

was wir als Leser serviert 

haben möchten. Nicken wir nicht 

mit unseren Köpfen zustimmend 

und empfinden im innersten eine gewisse 

Genugtuung, wenn der Andere 

auf die gleiche Art und Weise fertig 

gemacht wird, wie sie uns nur 

eine Gelegenheit vorher abgefertigt 

haben? 

Am Ende, wenn das ganze ausgestanden 

ist,- und das ist das Fatale 

– werden die Erinnerungen stark 

von der Berichterstattung geprägt 

sein. Ob sich im Nachhinein eine 

fremdenfeindliche Tat bewahrheitet 

hat oder auch nicht, werden nur die 

wenigsten registrieren. 

IGMG PERSPEKTIVE 37

kommentar 

Geduldsprobe 

O¤uz ÜÇÜNCÜ • oucuncu@igmg.de 

Es ist inzwischen eine allzu vorhersehbare 

Kettenreaktion. Ob 

mit der Neuauflage der weltbekannten 

Karikaturen, die nach der 

Aufdeckung eines Mordkomplotts 

gegen den Initiator der Karikaturenaktion 

aus Solidarität in allen dänischen 

Tageszeitungen abgedruckt 

wurden oder aktuell mit einer 

Plakat-Ausstellung in Berlin bei 

dem die Kaâba in Mekka als „Dummer 

Stein“ tituliert wird, es funktioniert 

nach dem inzwischen vertrauten 

Muster: Künstler provozieren, 

wütende Muslime überreagieren 

und rufen unweigerlich Sicherheitsbehörden 

und Politiker auf 

den Plan. 

Und plötzlich ist er dann wieder 

da, der von Zeit zu Zeit aufflammende 

und allem Anschein nach 

unvermeidliche Kulturkampf zwischen 

Okzident und Orient, bei 

dem es gilt, ohne wenn und aber 

die Errungenschaften der europäischen 

Aufklärung gegen engstirnige, 

intolerante und humorlose 

Muslime, denen unerklärlicherweise 

immer noch Dinge „heilig“, sprich 

unantastbar sind, zu verteidigen. 

Wie sonst ist denn auch der jüngste, 

denkwürdige Aufruf unseres 

obersten Ordnungshüters Wolfgang 

Schäuble an die Herausgeber 

der deutschen Printmedien zu verstehen, 

die dänischen Karikaturen 

als Ausdruck gelebter Pressefreiheit 

und europäischer Lebensart ebenfalls 

nachzudrucken. 

Ehrlicherweise vergeht einem 

doch das Lachen, wenn selbst der 

Bundesinnenminister sich in diesem 

bizarren Streit um Presse- und 

Meinungsfreiheit parteiisch erklärt, 

wobei er seinen Standpunkt unter 

dem Eindruck der harschen Kritik 

die auf ihn niederging, wenn auch 

etwas halbherzig, relativiert hat. 

Man mag dann auch eigentlich 

nicht mehr zum so und sovielten 

Male daran erinnern, dass Freiheit 

und Verantwortung zwei Seiten ein 

und derselben Medaille sind und 

keinem ein Zacken aus seiner Krone 

bricht, wenn er auf offenkundige 

Sensibilitäten seines Gegenübers 

Rücksicht nimmt. 

Nein, lustig ist es längst nicht 

mehr, wenn die Geduld der Muslime 

immer wieder aufs Neue auf die 

Probe gestellt wird. Die permanente 

Provokation von Muslimen verkommt 

immer mehr zum Selbstzweck 

und treibt in vielen europäischen 

Ländern merkwürdige 

Blüten. Da kündigt ein minderbemittelter 

holländischer Politiker einen 

Film an, der den Koran im wahrsten 

Sinne des Wortes auseinander nehmen 

will. Oder eine österreichische 

Politikerin mit einem offensichtlich 

ähnlich „hohen“ Intelligenzquotienten 

beschimpft den als Barmherzigkeit 

für alle Welten entsandten Propheten 

Muhammed als „Kinderschänder“. 

Ob diese geistigen Ausfälle 

schon den vorläufigen Höhepunkt 

an Geschmacklosigkeiten markieren 

bleibt, angesichts der öffentlichen 

Aufmerksamkeit die solchen Provokateuren 

nach wie vor gewiss ist, 

zweifelhaft. Auch wenn es ohne 

Zweifel zu den Spielregeln der 

Demokratie gehört Kritik und Satire 

an der eigenen Person, der eigenen 

Kultur und der eigenen Religion 

zu ertragen bzw. zu erdulden 

gilt doch für den Umgang damit 

folgende Maxime von Mahatma 

Gandhi: „Zur Duldsamkeit gehört 

nicht, dass ich auch billige, was ich 

dulde.“ 

38 

IGMG 

PERSPEKTIVE

25 yaşından küçük gençlere, Nisan-Haziran arasında özel Umre fiyatı (800,- Euro) (*) 

IGMG UMRE UÇUŞ PLANI / FLUGPLAN 2008 / 1429 IGMG RAMAZAN UMRESİ UÇUŞ PLANI / FLUGPLAN 2008-1429 

NO BÖLGE G‹D‹fi DÖNÜfi UÇUfi YER‹ PROGRAM MÜDDET ÜCRET 

1 HAMBURG 09.03.2008 23.03.2008 FRANKFURT PASKALYA 2 Hafta 1190,- y Turist program› 

2 Ruhr-A/K-Ruhr 14.03.2008 28.03.2008 FRANKFURT PASKALYA 2 HAFTA 940,- y Gençler: 800,- y 

3 KÖLN 16.03.2008 30.03.2008 FRANKFURT PASKAYA 2 HAFTA 940,- y Gençler: 800,- y 

4 HESSEN 23.03.2008 06.04.2008 FRANKFURT PASKALYA 2 Hafta 940,- y Gençler: 800,- y 

5 STRASBURG 06.04.2008 20.04.2008 FRANKFURT PASKALYA 2 Hafta 1040,- y Gençler: 900,- y 

6 STUTTGART 11.05.2008 25.05.2008 FRANKFURT PFINGSTEN 2 Hafta 940,- y Gençler: 800,- y 

7 FREIBURG/SCHWB 09.05.2008 23.05.2008 FRANKFURT PFINGSTEN 2 Hafta 940,- y Gençler: 800,- y 

8 MÜN‹H 10.05.2008 24.05.2008 MÜN‹H PFINGSTEN 2 Hafta 940,-y Gençler: 800,- y 

9 HAMBURG 17.07.2008 31.07.2008 HAMURG YAZ TAT‹L‹ 2 Hafta 1050,-y 

10 STUTTGART 24.07.2008 07.08.2008 STUTTGART YAZ TAT‹L‹ 2 Hafta 1050,-y 

11 MÜN‹H 04.08.2008 28.08.2008 MÜN‹H YAZ TAT‹L‹ 2 Hafta 1050,-y 

12 LYON 01.07.2008 15.07.2008 LYON YAZ TAT‹L‹ 2 Hafta 1150,-y 

13 PAR‹S 01.07.2008 15.07.2008 PAR‹S YAZ TAT‹L‹ 2 Hafta 1150,-y 

14 DÜSSELDORF 26.06.2008 10.07.2008 DÜSSELDORF YAZ TAT‹L‹ 2 Hafta 1050,-y 

15HANNOVER/BREMEN 10.07.2008 24.07.2008 HANNOVER YAZ TAT‹L‹ 2 Hafta 1050,-y 

16 BERL‹N 17.07.2008 31.07.2008 BERL‹N YAZ TAT‹L‹ 2 Hafta 1050,-y 

17 STRASBURG 01.07.2008 15.07.2008 STRASBURG YAZ TAT‹L‹ 2 Hafta 1150,-y 

18 AMSTERDAM 22.07.2008 05.08.2008 AMSTERDAM YAZ TAT‹L‹ 2 Hafta 1150,-y 

19 FRANKFURT 23.06.2008 07.07.2008 FRANKFURT YAZ TAT‹L‹ 2 Hafta 1050,-y 

NO BÖLGE G‹D‹fi DÖNÜfi UÇUfi YER‹ PROGRAM MÜDDET ÜCRET 

1 GENEL 01.09.2008 01.10.2008 Frankfurt TÜM RAMAZAN 4 Hafta 1495,- y 

2 GENEL 15.09.2008 02.10.2008 Frankfurt SON ‹K‹ Hafta 2 Hafta 1395,-y 

3 PAR‹S 01.09.2008 01.10..2008 PAR‹S TÜM RAMAZAN 4Hafta 1595,-y 

4 PAR‹S 15.09.2008 02.10.2008 PAR‹S SON ‹K‹ Hafta 2 Hafta 1495,-y 

5 AMSTERDAM 01.09.2008 01.10..2008 AMSTERDAM TÜM RAMAZAN 4 Hafta 1595,-y 

6 AMSTERDAM 15.09.2008 02.10.2008 AMSTERDAM SON ‹K‹ Hafta 2 Hafta 1495,-y 

8 LYON 01.09.2008 01.10..2008 LYONN TÜM RAMAZAN 4 Hafta 1595,-y 

9 LYON 15.09.2008 02.10.2008 LYONN SON ‹K‹ Hafta 2 Hafta 1495,-y 

10 STRASBOURG 01.09.2008 01.10..2008 STRASBOURG TÜM RAMAZAN 4 Hafta 1595,-y 

11 STRASBOURG 15.09.2008 02.10.2008 STRASBOURG SON ‹K‹ Hafta 2 Hafta 1495,-y 

12 V‹YANA 01.09.2008 01.10..2008 V‹YANA TÜM RAMAZAN 4 Hafta 1595,-y 

13 V‹YANA 15.09.2008 02.10.2008 V‹YANA SON ‹K‹ Hafta 2 Hafta 1495,-y 

14 BRÜKSEL 01.09.2008 01.10..2008 BRÜKSEL TÜM RAMAZAN 4 Hafta 1595,-y 

15 BRÜKSEL 15.09.2008 02.10.2008 BRÜKSEL SON ‹K‹ Hafta 2 Hafta 1495,-y 

16 ZÜR‹H 01.09.2008 01.10..2008 ZÜR‹H TÜM RAMAZAN 4 Hafta 1595,-y 

17 ZÜR‹H 15.09.2008 02.10.2008 ZÜR‹H SON ‹K‹ Hafta 2 Hafta 1495,-y 

18 DÜSSELDORF 28.09.2008 12.10.2008 Frankfurt SON BAHAR 2 Hafta 1250,-y 

• Uçuş tarihlerinde 1-2 günlük değişiklik olabilir. 

• Türkiye üzeri uçuşlarda Umre dönüşü Türkiye’de 

aynı bilet ile izin yapma imkanına sahipsiniz. 

• Ferdî gitmek isteyenler için özel fiyat 

1025,- Euro (Bu fiyat Nisan ve Ağustos 

arası geçerlidir.) 

Hacc ve Umre ‘Millî Görüş’ ile bir başkadır 

Banka Hesap Numarası: IGMG • SEB AG – Köln • Konto Nr.: 162 888 5602 • BLZ: 370 101 11 

Islamische Gemeinschaft Millî Görüş · İslam Toplumu Millî Görüş · Hac ve Umre Organizasyonu 

Boschstr. 61-65 · D-50171 Kerpen · Tel.: +49 (0)2237-656 310/311 · Fax: +49 (0)2237-656 319 

· E-Mail: hacumre@igmg.de · www.igmg.de 

* Genclere özel olan bu program, 

Almanya haricindeki 

ülkeler için 900 Euro’dur. 

• 6 hafta önceden müracaat 

etmek ve en az 30-40 kişilik 

grup olunması halinde yukarıda 

belirtilen program harici, istenilen 

tarihte Umre organizasyonu 

yapılabilir.

ENTEGRASYON

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?