CAERT-THRESOOR

Van koperplaat tot potbodem
'... en toen bekeek ik die pot eens goed en zag ik letters op
de onderkant staan. Er liepen ook lijntjes ...' - ik raakte meer
geïnteresseerd in het verhaal van mijn kapper - '... het was
een landkaart.'
Die koperen pot stond al een aantal jaren in de kamer bij zijn
vader, die hem bij gelegenheid gekocht had van een boer in
de Alblasserwaard. Nooit was de onderkant door één van de
familieleden goed bekeken. 'Ik loop even mee, ... dat kan ...
mijn volgende klant vergeet vermoedelijk zijn afspraak.' En
inderdaad, tussen de drie pootjes ontdekte ik een plaat die
door een koperslager onder de bodem was gerecycled. Met
strijklicht erop zag ik meteen in Spiegelschrift 'Hertogdom
Kleve'.
Het was een gedeelte van een kaart, maar wat was eraf gesneden
door de koperslager? Betrof het heel Noord-Brabant
of alleen maar het oostelijk deel? De decoratie rond de legendacartouche
herkende ik en de stijl bracht me naar "...
rond 1800'.
Op de Kaartenzaal van de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen
in Utrecht kwam ik niet verder. Toen viel Caert-
Thresoor nummer 3 van de 19de jaargang in de bus met daarin
het artikel van Ineke Kuyer, De beeldbank van de
Brabant-Collectie op internet. Na een paar maal intoetsen zonder
het gewenste resultaat, zoals 'Grave', 'Ravenstein', lukte
het met 'Vierlingsbeek'. Daar verscheen de kaart met in de
cartouche in de linkeronderhoek: NIEUWE KAART DER \ ME-
IJERIJ VAN | 's HERTOGENBOSCH | Geteekend door \ Steph.
Hanewinckel \ Predikant te \ Vierlingsbeek \ 1803 \ Te
Nijmegen Bij \J.C. Vieweg.
Met deze kennis vond ik al snel in de Ackersdijkcollectie van
de Kaartenzaal te Utrecht een afdruk van de koperplaat.
Cornelis van Baarsel heeft hem gegraveerd, het formaat is 28,5
bij 34 centimeter. De vier Meyerijsche kwartieren zijn inge-
De bewuste koperen pot.
^^•HMl
kleurd: 'Maasland' en 'Oosterwijk' in tinten groen, 'Kempenland'
in een rode en 'Peelland' in een gele kleur. Het kader
rond de kaart is ook geel gekleurd. In het kader linksonder
staat in lopend schrift: '51 Graden Noorder Breedte'. De coördinaten
in het kader zijn '51° tot 51°40' N.B.en 23°10' tot 24°
20' O.L.' (bedoeld: van de meridiaan van Tenerife). De legenda
in de rechter bovenhoek kon ik toen ook lezen (die is door
de koperslager te hardhandig bewerkt; de traditionele icoontjes
laat ik maar achterwege): 'Grote Steden - Kleine Steden -
Forten en Sterktens - Kerkdorpen of Hoofdplaatsen - Gehugten
De tot potbodem verwerkte koperplaat van de Nieuwe Kaart Der Meijerij Van 's Hertogenbosch.
21ste jaargang 2002, nr. 2
CAER.T-THRESOOR
53