CAERT-THRESOÖR

More documents

Recommendations

Info

2 Het Schermereiland op de uitgave in 16 bladen van de kaart van het hoogheemraadschap van Uitwaterende Sluizen, 1680 (Foto: Universiteitsbibliotheek Leiden). ter buiten kijf. Als bewijs hiervoor mag natuurlijk de zojuist genoemde kaart van Uitwaterende Sluizen gelden, waarvan de vierblads versie nog in 1799 werd gedrukt, maar niet minder die van Rijnland, door Koeman het 'non plus ultra' van de Nederlandse waterschapskartering in de 17de eeuw genoemd 15 . Inkomsten en vermogen bleekte handschriftkaart van Leiden en de stadsheerlijkheden uit 1649 (schaal ca. 1:12.000). Achtergrond van de opdracht voor het maken van deze kaart was de naleving van bouwverboden binnen de zogenaamde rechtskringen van de stad 10 . Een andere grote opdracht was het ontwerpen van de stadsuitbreiding aan de oostzijde van de stad in 1658. Dou maakte in totaal drie plannen; het laatste werd uitgevoerd, zij het in iets gewijzigde vorm 11 . Dou was ook actief buiten de directe omgeving van Leiden. De eerder genoemde kaart van Bergen is hiervan een voorbeeld. Voor het 'kantoor van de regulieren en conventualen' in Brielle vervaardigde de landmeter tussen 1654 en 1656 een kaartboek van het landbezit, gelegen op Voorne-Putten en Flakkee. Dous omvangrijkste werk was de opmeting en kartering van het hoogheemraadschap van Uitwaterende Sluizen in Kennemerland en West-Friesland. De opdracht tot vervaardiging van deze kaart werd gegeven in 1661. De eerste jaren werkte Dou nauwelijks aan het project, vermoedelijk als gevolg van zijn activiteiten voor de Leidse stadsuitbreiding 12 . Na een aanmaning van dijkgraaf en hoogheemraden in het late najaar van 1664 ging en bleef de landmeter aan het werk. Pas in 1677 rondde hij zijn werkzaamheden af en nog eens drie jaar later verscheen de eerste druk van de kaart, in 16 bladen 13 . Niet lang daarna verschenen ook nog een vier- en een éénbladsuitgave. Een onderzoek naar de nauwkeurigheid van de vierbladsuitgave, door middel van vergelijking met een moderne, meetkundig juiste kaart, wees uit dat Dou een fantastisch werkstuk heeft afgeleverd 14 . Ondanks zijn omvangrijke oeuvre was Johannes Dou als landmeter minder invloedrijk dan zijn vader. Geschriften over het landmetersvak, zoals Jan Pietersz. die naliet, zijn van hem niet bekend. Toch staat zijn kunde als landme- Een onderwerp waarover weinig is geschreven is het inkomen en het vermogen van landmeters, belangrijk voor de bepaling van de sociale status van deze beroepsgroep. Over Johannes Dou zijn diverse gegevens voorhanden waamit zijn financiële situatie valt af te leiden. Uit de rekeningen van het hoogheemraadschap van Rijnland wordt duidelijk dat de jaarwedde als landmeter in dienst van die instelling Dou niet rijk maakte. Kreeg zijn vader Jan Pietersz. nog het vrij geringe bedrag van 60 gulden per jaar, Johannes Dou moest dit bedrag zelfs delen met collega Steven van Broeckhuysen, tot diens dood in 1661 16 . De jaarwedde is echter eerder te zien als een bonus boven de eigenlijke verdiensten, die bestonden uit betaling per verrichting. Jaarlijks kreeg Dou hiervoor gemiddeld zo'n 400 gulden uitbetaald 17 . Tussen de jaren bestonden evenwel grote verschillen. Zo kregen Dou en Van Broeckhuysen in 1646 en 1647 voor de meting en kartering van Rijnland samen een bedrag betaald van 4.126 gulden 18 , terwijl Dou in 1655 buiten zijn wedde niets ontving. Hiernaast moet worden opgemerkt dat de uitbetaalde bedragen geenszins netto arbeidslonen 3 Hoofdkaart van de ambachten Warmond en Alkemade in het kaartboek van de landerijen van de Leidse universiteit, 1645 (Foto: Universiteitsbibliotheek Leiden). <strong>CAERT</strong>-THRESOOR 16e jaargang 1997 nr. 1
-, - 2. o *• L * 'J ..IV vv K / 1 L Cjç-f*- D*JS V ~w
Page 1 and 2: 10 EVI LAV ir Al IP vi RS SEPTENTRI
Page 3: Ronald Sluijter Johannes Dou (1615-
Page 7 and 8: van deze lijst: inv.nr. 35. Hierin
Page 9 and 10: 1649 Leiden en haar heerlijkheden O
Page 11 and 12: 1667 1671 1A7Q Leiden. Over 't Hof:
Page 13 and 14: Joost Augusteijn De plattegronden v
Page 15 and 16: ^sdmttteiciiatTzt . *Actiwyfîna de
Page 17 and 18: stad met paginanr. uit Wit 2 Blaeu
Page 19 and 20: LITERATUUR Janssen, J.A.M.M., Op we
Page 21 and 22: Lida Ruitinga Renswoude 1832: recen
Page 23 and 24: 18. Ammerzoden. - 1995 19. Batenbur
Page 25 and 26: Varia Cartographica Inzendingen voo
Page 27 and 28: het Koninklijk Aardrijkskundig Geno
Page 29 and 30: Nederlanden als XVII Provinciën. -
Page 31 and 32: Descriptio ... - Amstelodami : Henr
Page 33 and 34: Nieuwe literatuur en facsimile-uitg
Page 35 and 36: 9?%

CAERT-THRESOÖR

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?