CAERT-THRESOOR

Het gebruik van zulk commercieel promotiemateriaal begon
in Parijs omstreeks 1850. Het warenhuis 'Au Bon Marché' lokte
kinderen (en hun ouders) door hen een publicitaire kleurenprent
(chromolithografie) aan te bieden. Al gauw volgden
alle andere Parijse warenhuizen. Later bracht de industriële revolutie
vele nieuwe producten, die commerciële ondersteuning
nodig hadden. De chromolithografische plaatjes werden
ook hier snel het publicitair materiaal bij uitstek.
De grondlegger van de grote rage 'verzamelkaartjes' is het
Duitse bedrijf Liebig, opgericht in 1865 door Justus baron von
Liebig, een scheikundige die een methode ontwikkeld had
om de smaak van vlees in de vorm van een extract te behouden.
Liebig begon in 1872 met een serie grootformaat kaarten
met afbeeldingen (7x11 centimeter), die hij in de verpakking
van zijn vleesextract stopte. De eerste serie telde zestien kaarten
en toonde de fabriek van Liebig in Fray Bentos, Uruguay.
De latere Liebig-kaartensets bestonden altijd uit zes kaarten
met een bepaald thema. Ze werden tegelijkertijd uitgegeven
in diverse landen waar Liebig zijn producten verkocht:
Duitsland, Frankrijk, Italië, België en Groot-Brittannië. Ook
zijn er uitgaven bekend in het Russisch, Hongaars, Zweeds en
Tsjechisch. Na ruim honderd jaar, in 1975, stopte het bedrijf
met deze actie, maar onlangs zijn nieuwe uitgaven verschenen
in Italië.
In totaal heeft Liebig 1871 reeksen met in totaal zo'n 11.500
plaatjes uitgegeven. De onderwerpen van de series omvatten
een veelheid aan thema's: dieren, planten, natuurverschijnselen,
gebeurtenissen, personen, noem maar op. Kijken we naar
de personen, dan zien we series over Julius Caesar, Wilhelm
Tell, Guglielmo Marconi, Justus von Liebig, Erasmus, Anthonie
van Dijck, Robin Hood, Willem de Zwijger, Leonardo da Vinci
en ... Gerard Mercator.
De set over Mercator is voorzover nagegaan kon worden de
enige van de 1871 sets die een relatie met de kartografie heeft.
De set is uitgegeven in 1952 voor de Belgische markt in twee
edities, één Nederlandstalige ('Mercator, Belgisch Geleerde')
en één Franstalige ('Mercator, Savant Belge'). Zoals gebruikelijk,
bestaat de serie uit zes plaatjes. Elk ervan is gesigneerd 'R.
PH.'. Op de achterzijde van elk plaatje staat een vrij uitgebreide
toelichting (circa 200 woorden per plaatje):
1. Aankomst van de familie te Rupelmonde.
2. De geleerde beproeft een van zijn uitvindingen.
De Liebig-set over Mercator.
22ste jaargang 2003, nr. 2
CAERT-THRESOOR
55