CAERT-THRESOOR

Thresoortjes
Inzendingen voor deze rubriek, waarin ruimte is voor korte en luchtige historisch-kartografische bijdragen, aan:
Caert-Thresoor, dhr. J.W.F. Voogt, Universiteit Utrecht, FRW-Kartografie, Postbus 80.115, 3508 TC Utrecht, E-mail:
j.voogt@geog.uu.nl
De Cartophoot
Tussen 1953 en 1957 ontwikkelde F.N.P. Klaus in Bussum in
samenwerking met prof. dr. E.W. Hofstee van de Afdeling
Sociale en Economische Geografie van de Landbouwuniversiteit
Wageningen de Cartophoot. Hofstee moest voor publicaties vele
kartogrammen laten tekenen. In zo'n kartogram wordt de
kaart van Nederland verdeeld in gemeenten. Met behulp van
rasters in tien grijswaarden kan de verdeling van allerlei sociologische
gegevens over de Nederlandse gemeenten gevisualiseerd
worden. Het kostte gemiddeld veertien dagen om
zo'n kaart te tekenen, maar als puzzel maken kon het in minder
dan één dag. Dus ontwierpen Klaus en Hofstee een puzzelplateau,
waarop de omtrek van Nederland, de provinciegrenzen
en de rivieren vast waren gelijmd. Voor iedere
gemeente werden tien stukjes gezaagd in de verschillende rasters.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek hielp bij het uitzoeken
van de rasters, zodat een egaal grijswaardenverloop
ontstond, doch geen raster dichtvloeide bij de fotografische
verkleining Alle stukjes werden per gemeente op de achterzijde
genummerd en per provincie op nummer in een ladekast
opgeborgen. Op de legplank waren de gemeenten ook
genummerd. Het geheel werd uitgevoerd in vliegtuig-triplex,
dun en taai, maar moeilijk te zagen vanwege de lijmsoort.
Nadat een kartogram als puzzel was gelegd kon de legenda er
naast worden gemaakt en gefotografeerd om gebruikt worden
voor publicaties. Of uitgedeeld aan studenten tijdens colleges,
dan wel aan vertegenwoordigers om de omzet per regio te laten
zien. Sommige verkooporganisaties kochten een Cartophoot
en ook de Provinciale Planologische Diensten werkten er mee.
De Cartophoot met ladekast van de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, Universiteit Utrecht (foto: Peter van der Krogt).
22ste jaargang 2003, nr. 2
CAERT-THRESOOR
53