S^Tm#

Aflevering / Issue 1 - Caert-Thresoor Aflevering / Issue 1 - Caert-Thresoor

caert.thresoor.nl
from caert.thresoor.nl More from this publisher
12.09.2015 Views

3. Kwitantie van de door Johan Roggeveen ingediende rekening. Het betreft de levering van ondermeer 264 manuscriptkaarten voor de Zeeuwse VOC-schepen Zuiderbeek, Anna Maria, Strijkebolleen Zandenburg'm 1718. Nationaal Archief, Den Haag. la— 'den Indischen eijs' apart vermeld, maar het betreft hier uitsluitend partijen 'coers linien op pargament'. Dit waren geen zeekaarten, maar perkamentvellen met getekende kompaslijnen: kaartmateriaal dat voor de hydrografische dienst te Batavia was bestemd. Zoals gezegd staan deze perkamentvellen apart vermeld en zijn dus niet bij perkamenten kaarten meegeteld. In circa vijftien jaar tekende Roggeveen dus ruim drieduizend perkamentkaarten. Daaruit volgt een gemiddelde van ongeveer tweehonderd kaarten per jaar. Dat is dus inclusief de kaarten die bestemd tfc SM„^—^fti„ v „^rfic^ . .. ]É/>M:^W \ti^y—&>?*•&••' K°-Î*tk •' ifc 1 ; ^ ^ ! ^ . , ^ 2-1»^ • • « 1 £>. fc-Ct

Batavia. 20 Daarentegen zal de verzending van getekende kaarten, als onderdeel van de Generale Eis, toen vermoedelijk sterk zijn afgenomen. Alleen speciale getekende kaarten, zoals twee 'van de Stadt Batavia' die Isaac de Graaf in juni 1742 leverde, werden nog in de Republiek vervaardigd. 21 Volgens een bescheiden schatting zijn 4. Gekleurde manuscriptkaartvan de Indische Oceaan op perkament van Isaac de Graaf. Op deze 'kleinbestek kaart' of overzeiler', een kaart van eer grootgebied metweinig detail, staan de gegiste bestekken in potlood van een compagnieschip dat rond 1740 van Straat Sunda naar de Perzische Golf zeilde. Collectie Universiteitsbibliotheek Leiden, COLLBN 054- 10-002. jaarlijks ten minste honderd perkamentkaarten in Batavia getekend, met een totaal van vijfduizend stuks voor de eerste helft van de achttiende eeuw. Met de in de Republiek getekende 35.000 perkamentkaarten zijn dat samen ongeveer 40.000 paskaarten voor de achttiende eeuw. Deze indrukwekkende hoeveelheid kaarten wordt door een momentopname uit 1715 goed geïllustreerd. In dat jaar liet baaskaartenmaker Abraham Verviers een inventaris van het kaartmateriaal in Batavia opmaken. Daarin nam hij niet minder dan 3.636 perkamentkaarten op. 22 Daarnaast vertrokken in datzelfde jaar 28 compagnieschepen vanuit de Republiek. De vele honderden perkamentkaarten aan boord van deze schepen zijn hier dus nog niet meegerekend. Het is overigens niet uit te sluiten dat een beperkt aantal daarvan wel in de telling is opgenomen. Het betreft dan uitsluitend kaarten van schepen die voor de inventarisatie in Batavia waren gearriveerd. Tellen we de daarnaast nog de vele perkamentkaarten die in VOCmagazijnen en werkplaatsen van kaartenmakers in de Republiek voorradig waren, dan zal het een weinig gewaagde veronderstelling zijn dat in 1715 ongeveer vijfduizend perkamentkaarten in omloop Levensduur van kaarten Kaartenmakers van de VOC hadden de plicht om samen met de equipagemeesters alle boeken, kaarten en stuurmans- '//////a- //r/j< /»////ft '. ) //^///////>/-////y-/. CAERT-THRESOOR 29STE JAARGANG 2010 - 1

Batavia. 20 Daarentegen zal de verzending<br />

van getekende kaarten, als onderdeel van<br />

de Generale Eis, toen vermoedelijk sterk<br />

zijn afgenomen. Alleen speciale getekende<br />

kaarten, zoals twee 'van de Stadt<br />

Batavia' die Isaac de Graaf in juni 1742<br />

leverde, werden nog in de Republiek<br />

vervaardigd. 21<br />

Volgens een bescheiden schatting zijn<br />

4. Gekleurde manuscriptkaartvan de Indische<br />

Oceaan op perkament van Isaac de Graaf. Op<br />

deze 'kleinbestek kaart' of overzeiler', een<br />

kaart van eer grootgebied metweinig detail,<br />

staan de gegiste bestekken in potlood van<br />

een compagnieschip dat rond 1740 van Straat<br />

Sunda naar de Perzische Golf zeilde. Collectie<br />

Universiteitsbibliotheek Leiden, COLLBN 054-<br />

10-002.<br />

jaarlijks ten minste honderd perkamentkaarten<br />

in Batavia getekend, met een<br />

totaal van vijfduizend stuks voor de eerste<br />

helft van de achttiende eeuw. Met de<br />

in de Republiek getekende 35.000 perkamentkaarten<br />

zijn dat samen ongeveer<br />

40.000 paskaarten voor de achttiende<br />

eeuw.<br />

Deze indrukwekkende hoeveelheid<br />

kaarten wordt door een momentopname<br />

uit 1715 goed geïllustreerd. In dat jaar<br />

liet baaskaartenmaker Abraham Verviers<br />

een inventaris van het kaartmateriaal in<br />

Batavia opmaken. Daarin nam hij niet<br />

minder dan 3.636 perkamentkaarten<br />

op. 22 Daarnaast vertrokken in datzelfde<br />

jaar 28 compagnieschepen vanuit de<br />

Republiek. De vele honderden perkamentkaarten<br />

aan boord van deze schepen<br />

zijn hier dus nog niet meegerekend.<br />

Het is overigens niet uit te sluiten dat<br />

een beperkt aantal daarvan wel in de<br />

telling is opgenomen. Het betreft dan<br />

uitsluitend kaarten van schepen die<br />

voor de inventarisatie in Batavia waren<br />

gearriveerd. Tellen we de daarnaast nog<br />

de vele perkamentkaarten die in VOCmagazijnen<br />

en werkplaatsen van kaartenmakers<br />

in de Republiek voorradig waren,<br />

dan zal het een weinig gewaagde veronderstelling<br />

zijn dat in 1715 ongeveer<br />

vijfduizend perkamentkaarten in omloop<br />

Levensduur van kaarten<br />

Kaartenmakers van de VOC hadden de<br />

plicht om samen met de equipagemeesters<br />

alle boeken, kaarten en stuurmans-<br />

'//////a- //r/j<<br />

/»////ft<br />

'.<br />

) //^///////>/-////y-/.<br />

CAERT-THRESOOR<br />

29STE JAARGANG 2010 - 1

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!