Stadsarchief Antwerpen
Jaaroverzicht 2011 - Felix Archief
Jaaroverzicht 2011 - Felix Archief
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Jaaroverzicht 2011<br />
<strong>Stadsarchief</strong> <strong>Antwerpen</strong>
5<br />
Dit jaar vierde het FelixArchief haar eerste jubileum: in november was het 5 jaar geleden dat de leeszaal<br />
opende in het gerenoveerde Sint-Felixpakhuis. Op deze 5 jaar is er veel gebeurd.<br />
In 2007 kregen we van de toenmalige stadsdichter Bart Moeyaert een stadsgedicht, en in 2009 een kunstwerk<br />
van Denmark na de tentoonstelling Archief vs Archief. In 2008 kregen twee Antwerpse archieven van<br />
de Vlaamse overheid de erkenning als topstuk: de Scheldekaart (1505) en de Wandkaart van de Nederlanden<br />
(na 1638). Dé bekroning is ongetwijfeld de erkenning van het archief Insolvente Boedelskamer, door<br />
UNESCO op 30 juli 2009, tot Werelderfgoed. Hiermee is dit archief opgenomen in de lijst van het ‘Register<br />
van het Geheugen van de Wereld’.<br />
Voorwoord<br />
We kunnen er niet aan voorbij dat in deze afgelopen 5 jaar het aantal archieven dat naar het <strong>Stadsarchief</strong><br />
wordt overgebracht, spectaculair is gestegen: de bewaarde archieven stegen van iets minder dan 16 km<br />
naar 24 km. Deze aangroei komt deels door het grote initiatief om alle back-office diensten van de stad te<br />
centraliseren in het gebouw van Den Bell: 41 locaties moesten worden verlaten en ontruimd. Sedert dit<br />
jaar vervoegt ook het rijke en historische OCMW-archief ons. Behalve een magazijn voor papieren archieven,<br />
hebben we sedert 2008 ook een werkend Digitaal depot: een primeur voor België en Nederland.<br />
Sedert de start met 2 TB, beheren we nu 13,1 TB digitale archieven.<br />
Van dit jubileum hebben we ook gebruik gemaakt om vooruit te blikken, naar FelixArchief 2020. Daarbij<br />
hebben we gezamenlijk de wens geuit om nog meer in te zetten op het digitaal werken. In de voorbije<br />
jaren, en dit jaar ook zo, hebben we vooral ingezet om archieven bij hun ontstaan zo digitaal mogelijk te<br />
vormen en te archiveren. Het baanbrekend werk dat we hier uitvoeren zullen we verder zetten in projecten<br />
zoals de digitale handtekening en nieuwe functionaliteiten van het digitale depot.<br />
Voor onze klanten en voor al wie geïnteresseerd is in de geschiedenis van <strong>Antwerpen</strong>, willen we ons<br />
organiseren zodat we meer archieven digitaal beschikbaar kunnen maken, zodat meer archieven van op<br />
afstand kunnen worden geraadpleegd en zodat we meer digitale tools kunnen aanbieden in een digitale<br />
leeszaal.<br />
Inge Schoups<br />
Stadsarchivaris <strong>Antwerpen</strong><br />
Januari 2012
7<br />
Voorwoord 5<br />
Inhoud 7<br />
Inhoud<br />
1. Archiveringsbeleid 9<br />
2. Archiveren 17<br />
3. Archieven raadplegen 29<br />
4. Geschiedenis bestuderen 35<br />
5. Communicatie en promotie 39<br />
6. Vijf jaar FelixArchief 45<br />
7. Personeel en zakelijk beheer 49<br />
Bijlagen<br />
A. Schenkers private archieven 56<br />
B. Statistieken 2011 62<br />
C. Publicaties en lezingen van medewerkers 66<br />
Het jaarverslag is ook digitaal beschikbaar op www.felixarchief.be
9<br />
1. Archiveringsbeleid<br />
De hoofdopdracht van het <strong>Stadsarchief</strong><br />
is alle diensten en bedrijven van de stad<br />
te ondersteunen bij hun informatie- en<br />
documentbeheer.<br />
Om dit zo goed mogelijk op te volgen, houdt het <strong>Stadsarchief</strong> en de afdeling Archieftoezicht de gegevens<br />
bij over het informatiebeheer in de verschillende entiteiten van de stad. Deze gegevens hebben betrekking<br />
op zowel papieren als digitale klassementen.<br />
In 2011 voerde Archieftoezicht 42 gerichte evaluaties uit: 6 uitgebreide evaluaties op de werkvloer en<br />
36 controles op digitale klassementen. De evaluatiebezoeken op de werkvloer beogen een inkijk in alle<br />
aspecten van het informatiebeheer van een volledige bedrijfseenheid of een gedeelte ervan. Het geeft een<br />
overzicht van zaken waarop de geëvalueerde afdeling verder moet focussen.<br />
Toch bleek deze methode om gegevens te verzamelen op de werkvloer niet efficiënt. Bij de in het najaar<br />
2011 uitgewerkte aanpak ligt de klemtoon voortaan op het permanent verzamelen van cijfermateriaal<br />
over het dossierbeheer van de verschillende afdelingen door een cijfermonitor vanop afstand. Zo kunnen<br />
we sneller reageren op buitenmatige cijfers en kunnen we met gerichte acties bijsturen waar nodig. Hiermee<br />
willen we de doeltreffendheid van ons toezicht vergroten.<br />
De controles van digitale klassementen beogen een inkijk in het beheer van digitale informatie van een<br />
bepaalde entiteit. Op basis hiervan schrijft Archieftoezicht rapporten zodat de stadsdiensten verbeteracties<br />
kunnen uitvoeren.<br />
Zicht op de façade van Bell Telephone, gefotografeerd door Charles Suykerbuyk (2/3/1927).<br />
© stadsarchief <strong>Antwerpen</strong>.
10 11<br />
1.1 Digitaal werken en archiveren<br />
Kern van de acties van het <strong>Stadsarchief</strong> is sedert het project documents@stad geconcentreerd op het<br />
Digitaal Werken. Hiervoor heeft het managementteam eind 2010 de Taskforce Archiveren & Digitaal Werken<br />
(TADW) opgericht onder aansturing van het <strong>Stadsarchief</strong>. De doelstellingen van deze Taskforce zijn:<br />
• het digitaal werken verder invoeren bij alle stedelijke diensten,<br />
• in Den Bell, de centrale back-office, het digitaal werken nog versterken en het volume papier<br />
verminderen.<br />
In 2011 bundelt het Actieplan van de TADW de initiatieven om meer digitaal te werken en minder papier<br />
te produceren. Aan het managementteam is gerapporteerd over de voortgang en zij hebben een aantal<br />
beleidsopties van de Taskforce bekrachtigd:<br />
• de overstap naar een stadsbreed digitaal klassement (G 2.0) (zie hierna),<br />
• de taak en functie van Centrale InformatieBeheerder, en<br />
• de principes voor het digitaliseren van archief.<br />
De principes voor het digitaliseren van archief zijn als volgt vastgelegd:<br />
• Het digitaal werken moet voorrang krijgen op het digitaliseren van papieren documenten door ervoor<br />
te zorgen dat:<br />
de diensten documenten digitaal aanmaken en bijhouden in de centrale klassementen of in<br />
applicaties<br />
documenten zoveel mogelijk al in digitale vorm worden aangeleverd.<br />
• Het digitaliseren van papieren documenten op de werkvloer is verantwoord als een dienst of<br />
bedrijfseenheid hierdoor vermijdt<br />
dat het papieren klassement aangroeit<br />
dat er nog papieren documenten doorheen de organisatie circuleren.<br />
• Digitaliseringsinitiatieven van verschillende diensten voor dezelfde documenten moeten op elkaar zijn<br />
afgestemd. Digitaliseringsprojecten die ertoe leiden dat diensten of bedrijfseenheden hun digitale<br />
documenten delen en nog slechts één dossier op het stads- of groepsbrede klassement hebben, zijn<br />
verantwoord.<br />
• Bij goede digitalisering is het vernietigen van het papieren dossier te overwegen. Het <strong>Stadsarchief</strong> is<br />
de gemachtigde om de toelating tot vernietiging van het papieren origineel te geven. De kwaliteit van<br />
de digitale kopie is daarbij van essentieel belang. Daarom moet elke digitalisering gebeuren volgens<br />
de richtlijnen en aanbevelingen van het <strong>Stadsarchief</strong>. Papieren originelen kunnen na digitalisering pas<br />
worden vernietigd na toestemming van de stadsarchivaris.<br />
• Het FelixArchief beschikt over een dienstverlening voor het op vraag digitaliseren van dossiers,<br />
de scanningOnDemand dienstverlening. Deze dienstverlening zorgt voor het digitaliseren van<br />
gearchiveerde dossiers die een dienst (terug) nodig heeft op de werkvloer. Bedrijfseenheden moeten<br />
geen middelen voorzien voor deze retroactieve digitalisering.<br />
Cijfers over papiergebruik en aangroei van papieren archieven tonen dat er al vooruitgang is geboekt,<br />
maar dat er nog werk aan de winkel is om tot een volledige uitvoering van digitaal werken te komen.<br />
Vanuit de diensten werd in 2011 voor 155 meter aan nieuwe papieren dossiers toegevoegd aan het<br />
archiefdepot. Mede dankzij de inzet van jobstudenten is er 214 meter archief uit Den Bell overgedragen<br />
naar het FelixArchief of vernietigd. Zo is het totaal volume papieren archief op Den Bell netto gezien wel<br />
gedaald maar slechts met een bescheiden 59 meter (of - 1,13%) omdat de diensten nog steeds teveel<br />
dossiers op papier creëren.<br />
Een van de aandachtspunten bij het digitale werken zijn diverse acties om de instroom van papier te<br />
controleren. In een aantal van de domeinen heeft het stadsarchief acties genomen:<br />
• Het stadsarchief zoekt samen met de juridische dienst naar een gebruiksvriendelijke en efficiënte<br />
implementatie van de digitale handtekening.<br />
• In het kader van het pilootproject digitale bouwaanvraag helpt het stadsarchief de dienst<br />
stedenbouwkundige vergunningen om deze bouwvergunningsdossiers in de toekomst ook digitaal te<br />
klasseren en te archiveren.<br />
• Digitaliseren van inkomende post. Sedert december 2011 werkt het team van medewerkers dat alle<br />
stedelijke inkomende post scant, in het FelixArchief.<br />
1.2 Project 2011-2013 : G 2.0<br />
Tijdens het project Documents@stad kregen de stedelijke diensten die naar Den Bell verhuisden een<br />
gemeenschappelijk digitaal klassement, per bedrijfseenheid opgebouwd.<br />
Met het project G 2.0, opgestart in 2011, gaan we hierbij een stap verder en zullen we ervoor zorgen dat<br />
het informatiedelen niet beperkt blijft tot de eigen bedrijfseenheden. Na dit project zullen alle medewerkers<br />
toegang kunnen krijgen tot de mappen van alle bedrijven of diensten van de groep <strong>Antwerpen</strong>.
12 13<br />
Dit zal worden bereikt door enerzijds een technische overstap naar een zogenaamd Distributed File System<br />
(DFS) die het mogelijk maakt om een groepsbreed klassement op te stellen. Anderzijds zal er een optimalisatie<br />
plaats vinden van de toegangsrechten en de bijhorende rechtengroepen.<br />
In 2011 hebben we dit project voorbereid en ook al uitgevoerd bij de bedrijfseenheden Stadsontwikkeling<br />
en Actieve stad. In 2012-2013 zijn de andere bedrijfseenheden en het OCMW aan de beurt.<br />
1.3 Archiefwaarderingen<br />
Informatiebeheersplannen (IBP) hebben als doel aan te geven aan de administratie waar en hoe ze hun<br />
documenten moeten klasseren en wat er op termijn met hun dossiers moet gebeuren: bewaren of<br />
vernietigen. In 2007-2008 stelde het stadsarchief een eerste reeks informatiebeheersplannen op in het<br />
kader van het project Documents@stad.<br />
Intussen werken de stedelijke diensten optimaal digitaal. Daarom moesten wij de oude informatiebeheersplannen<br />
die gebaseerd waren op papier, herzien. Dat gebeurde in 2011. Bij deze herziening hebben wij de<br />
koppelingen gelegd met de officiële goedgekeurde selectielijsten van VVBAD*, zodat alle beslissingen in<br />
het IBP ook ingedekt zijn door formele beslissingen van het Algemeen Rijksarchief. Daarnaast hebben we<br />
ook de zoekmogelijkheden voor de administratie sterk uitgebreid, zodat ze veel makkelijker raadpleegbaar<br />
zijn. Zo kan men nu rechtstreeks zien welke beslissingen aan een bepaalde map (rubriek/dossier) in het<br />
digitale klassement gekoppeld zijn.<br />
* VVBAD: Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief & Documentatie<br />
1.4 Waardering van digitale applicaties<br />
Op het vlak van applicaties volgden we ook in 2011 de afbouw van de vele mainframetoepassingen op.<br />
Hierbij geven we prioriteit aan het waarderen van de documenten en de informatie die niet mee werd<br />
overgezet naar de nieuwe toepassingen. Voor enkele toepassingen (GIS, postregister en ingescande<br />
briefwisseling, het samenwerkingssysteem voor het gebouw denBell, …) werd een archiveringsstrategie<br />
uitgewerkt en toegepast. Zo werd het postregister en alle gedigitaliseerde briefwisseling voor de periode<br />
2005-2010 naar het stadsarchief overgedragen en in het digitale depot opgenomen.<br />
Tijdens de tweede jaarhelft van 2011 werden een procedure en bijhorende instrumenten voor overdrachten<br />
uit de digitale klassementen uitgerold. In samenspraak met Digipolis werd voor elk organisatieonderdeel<br />
een beveiligde archiefmap aangemaakt. Een eerste groep informatiebeheerders kreeg een opleiding.<br />
Zij konden na afloop starten met het overdragen en het vernietigen van dossiers uit de digitale klassementen<br />
van hun dienst. Op basis van de bijgeleverde metadata worden automatisch ISAD-fiches* gegenereerd<br />
zodat de archiefbeschrijvingen snel aan MACZ** kunnen worden toegevoegd. De vernietigde dossiers<br />
worden bij de bestemmingsaanvragen gedocumenteerd.<br />
In overleg met Digipolis werden ook een aantal afspraken met betrekking tot de digitale klassementen op<br />
de gedeelde netwerkschijven verfijnd. Zo geeft Archieftoezicht voortaan een bindend advies bij aanvragen<br />
voor schijfuitbreiding. Archieftoezicht ondersteunt de informatiebeheerders ook actiever bij het opsporen<br />
van dubbele documenten, uitgepakte zip-bestanden en het identificeren van te archiveren dossiers die in<br />
de mappenstructuren op de netwerkschijven staan.<br />
* ISAD-fiches: Een ISAD-fiche is een volgens de internationale standaard ISAD gemaakte beschrijving van<br />
een archief of een archiefbestanddeel.<br />
** MACZ: Het archiefbeheersysteem dat het FelixArchief ontwikkelde en gebruikt.<br />
1.5 Opleidingen, communicatie en netwerk van informatiebeheerders<br />
De omvang van het netwerk van informatiebeheerders bleef in 2011 nagenoeg stabiel. Archieftoezicht<br />
werkt samen met 189 informatiebeheerders bij de stedelijke diensten. Op 19 mei 2011 organiseerden we<br />
de 4de editie van de Dag van de Informatiebeheerder. Deze vond plaats in het <strong>Stadsarchief</strong> en focuste op<br />
de vernieuwde werking met informatiebeheersplannen (IBP 2.0). Na de lezing kregen de 64 informatiebeheerders<br />
een rondleiding door het <strong>Stadsarchief</strong> met bezoek aan de scanstudio.<br />
In het najaar keurde het managementteam het besluit goed om in elke bedrijfseenheid een Centrale<br />
InformatieBeheerder aan te duiden. De aanstellingen vonden al plaats, de werking wordt begin 2012<br />
opgestart. De Centrale InformatieBeheerder zal het informatiebeheer binnen zijn of haar bedrijfseenheid<br />
coördineren. Daarnaast krijgt hij of zij enkele specifieke taken: beheer van de rechtenstructuur, jaarlijks<br />
rapporteren aan de bedrijfsdirecteur, en het organiseren van intern overleg met de informatiebeheerders<br />
van zijn of haar bedrijfseenheid. De Centrale InformatieBeheerder zal het eerste aanspreekpunt zijn voor<br />
de consulenten van Archieftoezicht.
14 15<br />
Om alle medewerkers te sensibiliseren om digitaal te werken, organiseerde Archieftoezicht infosessies in<br />
samenwerking met de bedrijfseenheid Personeelsmanagement. Daarbij zetten we in op twee luiken.<br />
Retroactief organiseerden we een inhaalbeweging: nieuwe medewerkers die in dienst kwamen na de<br />
verhuis naar Den Bell werden uitgenodigd om alsnog een infosessie over digitaal werken bij te wonen. In<br />
het najaar werden zo 106 medewerkers opgeleid. In januari 2012 voltooien we deze actie. Sinds oktober<br />
volgen nieuwe medewerkers voortaan standaard deze infosessie. Deze maandelijkse infosessie zetten we<br />
verder in 2012. In zo’n infosessie leggen we de principes en richtlijnen over klasseren in de digitale mappenstructuur<br />
uit en komen enkele hulpmiddelen om digitaal te werken aan bod.<br />
De opleidingen voor informatiebeheerders, een basisopleiding en een specialisatieopleiding rond het beheren<br />
van mappenstructuren met de RecordManagementToolbox (RMToolbox), werden periodiek georganiseerd.<br />
De inhoud werd aangepast in functie van de samenwerking met het OCMW.<br />
Intranet en archivANT-nieuwsbrief<br />
Ter ondersteuning van het informatiebeheer publiceerden we regelmatig berichten in de interne nieuwsbrieven<br />
van de verschillende bedrijfseenheden en werkten we aan een volledige vernieuwing van onze<br />
eigen intranetpagina’s. Het resultaat is een heldere en diepgaande site die elke stadsmedewerker kan<br />
raadplegen. Op het intranet kan je terecht voor informatie over het <strong>Stadsarchief</strong>, informatiebeheer, het<br />
raadplegen van archieven en het archiefdepot van Den Bell.<br />
Handboek ‘Wie klasseert, die vindt’<br />
Het <strong>Stadsarchief</strong> verzorgt sinds 2008 jaarlijks de hoofd- en eindredactie van twee aanvullingen van het losbladig<br />
handboek ‘Wie klasseert, die vindt’ van uitgeverij Politeia. Dit handboek handelt over hedendaags<br />
document- en archiefbeheer in besturen en organisaties. Daarnaast schreven de medewerkers van het<br />
<strong>Stadsarchief</strong> in 2011 ook bijdragen over de organisatie van opruimdagen, terminologie en kabinetsarchieven<br />
(zie bijlagen).<br />
1.6 Informatiebeheer bij OCMW <strong>Antwerpen</strong><br />
Het OCMW volgt de richtlijnen van het <strong>Stadsarchief</strong> inzake informatie- en archiefbeheer. De centrale informatiebeheerder<br />
volgt dit op samen met haar netwerk van informatiebeheerders.<br />
Het aantal informatiebeheerders bleef in 2011 geleidelijk aan stijgen, tot 86 in december. Het opleiden<br />
van deze medewerkers gebeurt door het <strong>Stadsarchief</strong>.<br />
De informatiebeheerders kregen relevante informatie aangereikt via de gemeenschappelijke nieuwsbrief<br />
Archivant. Op 19 mei 2011 namen ze ook deel aan de de 4e editie van de Dag van de Informatiebeheerder.<br />
Nieuwe medewerkers bij het OCMW kregen een opleiding over hoe ze optimaal digitaal moeten werken en<br />
klasseren. Er vonden ook opleidingen plaats voor mensen die al langer in dienst zijn.<br />
Het OCMW is ook betrokken bij het project G2.0. Door de verhuizing naar Den Bell hebben de OCMW-departementen<br />
hun mappenstructuren en rechtenstructuren over het algemeen al gereorganiseerd. Slechts<br />
enkele diensten moeten de overschakeling naar het centrale groepsklassement nog maken.<br />
In 2011 werd vooral ingezet op het opruimen, reorganiseren of omvormen van kleinere mappenstructuren.<br />
De Gemeenschappelijke Preventiedienst en de sociale centra werden geïntroduceerd in de principes van<br />
het informatiebeheer bij OCMW.
17<br />
2.1 Bestemmen en overdragen<br />
2.1.1 Stedelijk archief<br />
Het <strong>Stadsarchief</strong> behandelde 1.460 bestemmingsaanvragen van stedelijke diensten in 2011. In vergelijking<br />
met 2010 (1.408 aanvragen) is dit een lichte stijging. Deze stijging is opmerkelijk omdat in 2010 twee derden<br />
van de bestemmingsaanvragen werden behandeld in het kader van het project Documents@stad dat<br />
eindigde op 31 maart 2010. De stijging in het aantal bestemmingsaanvragen toont aan dat stadsdiensten<br />
steeds vaker de weg naar het <strong>Stadsarchief</strong> vinden.<br />
Van de 1.460 bestemmingsaanvragen kon 45% (661 toelatingen) overgedragen worden naar het <strong>Stadsarchief</strong>,<br />
40% (583) kregen toelating tot vernietiging. In totaal werd 1690 meter papier vernietigd, bijna een<br />
vijfde minder dan vorig jaar (124.478 kg). Bij 36 aanvragen moest de dienst de dossiers nog zelf bewaren,<br />
in 180 gevallen werd besloten om een selectie uit te voeren.<br />
2. Archiveren<br />
De intensieve begeleiding van stadsdiensten bij de verwerking van archief, opgestart in 2010, werd verder<br />
gezet. Dankzij opleidingen en een regelmatige opvolging van stadsmedewerkers ter plaatse kon 765 meter<br />
stedelijk archief in 2011 overgedragen worden. Dit betekent dat er 86.430 nieuwe inventarisnummers<br />
beschikbaar zijn in het <strong>Stadsarchief</strong>.<br />
Hieronder een overzicht van de in totaal 34 locaties waar het stadsarchief in 2011 de overdrachten en vernietigingen<br />
van archief ondersteunde en begeleidde. De archiefverwerking kon op 22 locaties afgerond worden.<br />
Begeleide diensten Locatie Afgerond<br />
Actieve Stad/Algemeen<br />
Onderwijsbeleid<br />
Open Onderwijshuis, Lange Gasthuisstraat 29,<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Actieve Stad/Bedrijvenloket Den Bell, Francis Wellesplein 1, 2018 <strong>Antwerpen</strong> X<br />
AG Stedelijk Onderwijs Montrealstraat 6, 2030 <strong>Antwerpen</strong> X<br />
<strong>Antwerpen</strong> ’93 vzw Havanastraat 5, 2030 <strong>Antwerpen</strong> X<br />
<strong>Antwerpen</strong> Open vzw Kammenstraat 18, 2000 <strong>Antwerpen</strong> X<br />
X
18 19<br />
Begeleide diensten Locatie Afgerond<br />
<strong>Antwerpen</strong>/ Districts- en<br />
loketwerking/ Bevolking,<br />
burgerlijke stand en<br />
vreemdelingenzaken<br />
<strong>Antwerpen</strong>/ Districts- en<br />
loketwerking/ Manifestaties<br />
openbare weg<br />
Lange Gasthuisstraat 21, 2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Lange Gasthuisstraat 21, 2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Bestuurszaken/Juridische zaken Den Bell, Francis Wellesplein 1, 2018 <strong>Antwerpen</strong> X<br />
Bestuurszaken/Juridische zaken<br />
Havanastraat 5, 2030 <strong>Antwerpen</strong><br />
Brandweer Noorderlaan 69, 2030 <strong>Antwerpen</strong> X<br />
Cultuur, sport & jeugd /<br />
Volkskundemuseum<br />
Cultuur, sport & jeugd /<br />
Volkskundemuseum (fotoarchief)<br />
Cultuur,sport & jeugd/ Openbare<br />
bibliotheek-Hoboken<br />
Cultuur, sport & jeugd/ Openbare<br />
bibliotheek-Kotterstraat<br />
Cultuur, sport & jeugd/<br />
Rubenianum<br />
Cultuur, sport & jeugd/Nationaal<br />
Scheepvaartmuseum<br />
Gildekamersstraat 2, 2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Hanzestedenplaats 1, 2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Kapelstraat 64, 2660 Hoboken-<strong>Antwerpen</strong><br />
Straatsburgdok-Noordkaai 29, 2030 <strong>Antwerpen</strong><br />
Kolveniersstraat 20, 2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Steenplein 1, 2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Ekeren/Districts- en loketwerking Havanastraat 5, 2030 <strong>Antwerpen</strong> X<br />
Ekeren/Districts- en loketwerking Veltwijcklaan 19, 2180 Ekeren-<strong>Antwerpen</strong> X<br />
Gemeentelijk havenbedrijf<br />
<strong>Antwerpen</strong><br />
Kaai 63, 2030 <strong>Antwerpen</strong><br />
X<br />
X<br />
X<br />
X<br />
X<br />
X<br />
Begeleide diensten Locatie Afgerond<br />
Gemeentelijk havenbedrijf<br />
<strong>Antwerpen</strong><br />
Gemeentelijk havenbedrijf<br />
<strong>Antwerpen</strong><br />
Hoboken/ Districts- en<br />
loketwerking<br />
Lokale Politie<br />
Lokale Politie (Politiemuseum)<br />
Ombudsvrouw<br />
Kaai 102, 2030 <strong>Antwerpen</strong><br />
Hofstraat 17, 2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Districtshuis Hoboken, Marneflaan 3, 2660 Hoboken<br />
De Wittestraat 1, 2600 Berchem<br />
Oudaan 5, 2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Sint-Jacobsmarkt 5-7, 2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Samen Leven/Ontmoeting Carnotstraat 110, 2060 <strong>Antwerpen</strong> X<br />
Samen Leven/Opsinjoren Nachtegaalstraat 27-29, 2060 <strong>Antwerpen</strong> X<br />
Stadsontwikkeling (Bouwdossiers<br />
Berendrecht-Zandvliet-Lillo)<br />
Stadsontwikkeling (Bouwdossiers<br />
Borgerhout)<br />
Stadsontwikkeling (Bouwdossiers<br />
Ekeren)<br />
Stads- en buurtonderhoud<br />
(Begraafplaats Schoonselhof)<br />
Stads- en buurtonderhoud<br />
(Begraafplaats Silsburg)<br />
Stads- en buurtonderhoud<br />
(Planarchief begraafplaatsen)<br />
Verschillende diensten<br />
(jobstudenten)<br />
Veltwijcklaan 27, 2180 Ekeren<br />
Moorkensplein 1, 2140 Borgerhout<br />
Veltwijcklaan 27, 2180 Ekeren<br />
Sint-Bernardsesteenweg/Krijgsbaan, 2610 Wilrijk<br />
Herentalsebaan 576, 2100 Deurne<br />
Sint-Bernardsesteenweg/Krijgsbaan, 2610 Wilrijk<br />
Den Bell, Francis Wellesplein 1, 2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
X<br />
X<br />
X<br />
X<br />
X
20 21<br />
2.1.2 Overdrachten OCMW-archieven<br />
In juli 2011 startte de overdracht van OCMW-archieven naar het FelixArchief.<br />
Verschillende archiefreeksen van het centraal bestuur, de instellingen en de rechtsvoorgangers van het<br />
OCMW van <strong>Antwerpen</strong>, Borgerhout, Deurne en Wilrijk, kregen een plaats in het FelixArchief. Die zijn goed<br />
voor 3 049 inventarisnummers.<br />
Daarnaast werden reeksen sociale dossiers van <strong>Antwerpen</strong>, Borgerhout en Merksem naar het FelixArchief<br />
gebracht (3.738 inventarisnummers).<br />
In totaal werden bijna 3.500 archiefdozen overgedragen, goed voor ongeveer 440 strekkende meter<br />
archief.<br />
2.1.3 Private archieven<br />
In 2011 boden 75 personen, verenigingen of bedrijven ons in totaal 115 reeksen aan, tegenover 90 reeksen<br />
van 67 personen in 2010.<br />
Voor het verwerven van private archieven wordt gewerkt met een acquisitieprofiel dat permanent wordt<br />
verfijnd en toelaat om de aangeboden archieven te waarderen.<br />
Van de 115 reeksen, stukken of dossiers werden er 73 opgenomen in het archief, 14 vragen zijn nog in<br />
behandeling. 27 bestemmingsaanvragen werden geweigerd of doorverwezen, ofwel omdat het archief<br />
niet in het acquisitieprofiel paste, ofwel omdat de eigenaar er een financiële vergoeding voor vroeg. Het<br />
<strong>Stadsarchief</strong> voert immers een beleid van niet-aankopen van archieven en niet deelnemen aan het verhandelen<br />
van archieven en erfgoed.<br />
Voor de archieven die niet in onze collectie passen, trachten we steeds een geschikte bestemming te zoeken.<br />
Bij de bijlagen vindt u een overzicht van de particuliere archieven en hun schenkers in 2011.<br />
Een afzonderlijke groep schenkingen die we dit jaar graag onder de aandacht brengen zijn de dagboeken<br />
en persoonlijke nota’s.<br />
Dagboeken worden samen met autobiografieën en memoires gerekend tot wat historici ‘egodocumenten’<br />
noemen. Hoewel dit absoluut geen objectieve bronnen zijn, zijn dit wel interessante bronnen voor historici<br />
omdat zij weerspiegelen hoe de auteur een bepaalde periode beleefd heeft.<br />
In 2011 kregen we 4 egodocumenten aangeboden:<br />
762#1: Oorlogsdagboek Winkeler 1916-1919<br />
762#2: Losse oorlogsnota’s en aantekeningen van Tony Winkeler<br />
765#1: Dagboek van periode als krijgsgevangene mei 1940 - december 1940<br />
790#1: Bernard de Groot: transcriptie van zijn oorlogsbelevenissen in <strong>Antwerpen</strong> 1944-1945<br />
Misschien niet toevallig dateren ze allemaal uit oorlogsperiodes. Tijdens zulke ingrijpende en emotionele<br />
periodes hebben mensen meer behoefte om te schrijven en hun herinneringen voor nabestaanden vast te<br />
leggen.<br />
Andere bijzondere archieven:<br />
829#1-144: Archief Antwerp Bicycle Club<br />
Achilles Van Goolen was wisselagent van beroep maar ook voorzitter van de Antwerps Bicycle Club en<br />
afgevaardigde van de Belgische Wielrijdersbond. Dit archief omvat in hoofdzaak nota’s, krantenknipsels en<br />
briefwisseling van het jaar 1940 en betreft de poging om tot een Vlaamse wielerbond te komen waarbij<br />
Achilles Van Goolen de leiding nam van het Antwerps Actiecomiteit.<br />
913#1: Kaart Nederland, België en Frankrijk op zijden sjaaltje 1/2.000.000<br />
Op het einde van WOII kreeg Rosa Van der Auwera deze zijden zakdoek van een Britse piloot. De piloot<br />
vertelde haar dat deze zakdoek gedragen werd door piloten tijdens WOII. Indien ze neergeschoten zouden<br />
worden, hadden ze steeds een handige kaart op zak om de weg terug te vinden. Deze zogenaamde escape<br />
maps werden op zijden parachutestof gedrukt. Naar schatting werden er 70.000 exemplaren van de dubbelzijdige<br />
kaarten gedrukt tussen juli 1942 en augustus 1943.<br />
848#1: Anna Possemiers (°1884) opname van 8 liedjes gezongen tijdens het kerstfeest<br />
Deze opname dateert van Kerstmis 1958. Anna zingt niet-commerciële Nederlandstalige liedjes, die ze<br />
vermoedelijk van haar moeder leerde.
22 23<br />
2.2 Beschrijven en beheren van archieven<br />
De prioriteiten uit de meerjarenplanning hier zijn:<br />
1: Wegwerken van irritante nummers<br />
Het omzetten van complex samengestelde inventarisnummers naar natuurlijke getallen vergroot het<br />
gebruikscomfort aanzienlijk, zowel bij het beheer van de archieven als het digitaal aanvragen van de<br />
stukken. In 2011 werkten we 7.079 irritante nummers weg. Van de oorspronkelijke 308.409 blijven er nu<br />
nog 12.173 over.<br />
2: Actualiseren openbaarheidsinfo<br />
In 2009 detecteerden we 334 privacygevoelige archiefreeksen waarvan in het archiefbeheersysteem<br />
de openbaarheidsbeperking onvoldoende gedocumenteerd was voor zowel archiefbeheerders als<br />
archiefgebruikers. Hierdoor moesten leeszaalvoorzitters permanent op hun hoede zijn en moesten<br />
we soms ad hoc beslissingen nemen. Het betrof vooral archiefreeksen van de politie en van<br />
Personeelsmanagement. Van al die reeksen is nu de openbaarheid geëvalueerd en waar nodig vulden we<br />
de logistieke informatie en de ISAD-beschrijvingen aan met data over de openbaarheidsbeperking. 15,5%<br />
van de 1.819.182 inventarisnummers heeft nu een openbaarheidsbeperking.<br />
3: Archieven Wereldoorlog I<br />
Tegen januari 2014 willen we alle archieven uit de periode 1914-1918 optimaal ontsloten hebben. In 2011<br />
lag de klemtoon op de politiearchieven en de oorlogsplakkaten. Alle maatregelen van de Duitse bezetter<br />
werden afgekondigd met affiches. Ze illustreren als geen ander de regulerende rol van de bezetter maar<br />
zijn erg kwetsbaar door hun grootte en de slechte kwaliteit van het oorlogspapier. Hoog tijd dus voor<br />
een duurzame archivering! Reeds 2.485 oorlogsplakkaten werden gevlakt, individueel genummerd en<br />
beschreven en liggen nu klaar voor digitalisering. Het gedetailleerd beschrijven van de oorlogsarchieven<br />
zal ongetwijfeld nog nieuwe exemplaren opleveren.<br />
2.2.1 Beschrijven van archieven<br />
Archiefbeschrijvingen<br />
Met het archiefbeheersysteem MACZ streven we ernaar om alle archiefbestanddelen digitaal te beschrijven<br />
en als één geheel ter beschikking te stellen. Voorlopig zijn de bibliotheek (A-net) en de beeldbank<br />
(AVA) hierin nog niet geïntegreerd.<br />
Op 31 december bevatte MACZ 248.704 archiefbeschrijvingen, een toename met 46.322 eenheden ten opzichte<br />
van 2011. Hieraan zijn 241.890 inventarisnummers gekoppeld. Sinds 2010 kunnen we ook detailtoegangen<br />
geautomatiseerd opladen naar een zoekmodule op de website van het FelixArchief. Een belangrijke<br />
stap vooruit waardoor het voorbije jaar niet minder dan 350.161 inventarisnummers toegankelijk gemaakt<br />
werden door middel van 1.238.993 beschrijvingen.<br />
Op 31 december 2011 waren er via MACZ 669.397 inventarisnummers of 37% van het totale aantal online<br />
toegankelijk met een archief- of een detailbeschrijving. Een forse toename met 20,2% ten opzichte van 2010.<br />
De integratie in MACZ van de databank met beschrijvingen van de milieu- en bouwdossiers verklaart voor<br />
een groot deel deze stijging. Het opzoeken, consulteren en aanvragen van deze gigantische reeksen verloopt<br />
nu een stuk gestroomlijnder. We streven ernaar om in 2012 ook de beeldbank in MACZ te integreren.<br />
Nieuwe toegangen<br />
In 2011 konden we onze archiefgebruikers weer heel wat nieuwe toegangen aanbieden. Het stedelijk<br />
beleid komt uitgebreid aan bod in de kabinetsarchieven van burgemeester Bob Cools en schepen Wim Geldolf.<br />
Liefhebbers van het oud archief komen aan hun trekken met de online ontsluiting van het archief van<br />
de Rekenkamer terwijl genealogen zich verheugden met de detailtoegang op de akten van de vondelingen.<br />
Ook de waardevolle private archieven van Willy Oomes (een prille toerist), Achilles Van Goolen (voorzitter<br />
van de Royal Antwerp Bicycle Club) en de Bouwmaatschappij Zurenborg zijn nu online doorzoekbaar.<br />
2.2.2 Vrijwilligerswerking<br />
Het <strong>Stadsarchief</strong> heeft een lange traditie inzake vrijwilligerswerk. Onbezoldigd besteden vrijwilligers een<br />
belangrijk deel van hun vrije tijd aan het duurzaam bewaren en ontsluiten van onze archieven. Ondertussen<br />
zijn er al 13 vrijwilligers wekelijks aan de slag. Dat vertaalt zich in het opbouwen van heel wat expertise,<br />
maar ook in een steeds grotere productiviteit. We geven prioriteit aan het behandelen van particuliere<br />
archieven (Gazet van <strong>Antwerpen</strong>, familie Van Kuyck) en specifieke verzamelingen (iconografie, plannen<br />
en kaarten, glasnegatieven) en het uitvoeren van niet reguliere taken (droge reiniging van glasplaten,<br />
stukverpakking voor grote en kwetsbare stukken).<br />
In 2011 werden uit het Modern Archief:<br />
• 1.317 foto’s uit het politiearchief genummerd en verpakt<br />
• de oudste plannen en geveltekeningen (481 stuks) uit de bouwdossiers hernummerd en individueel verpakt
24 25<br />
• 5.700 plannen uit het planarchief opgemeten, herverpakt volgens formaat en hernummerd<br />
• 3.800 naamdossiers van herbergiers (19de eeuw) individueel genummerd en beschreven<br />
• 1.045 dossiers van ondernemingen individueel genummerd en verpakt<br />
• een dubbele reeks bouwdossiers gecontroleerd: er werden 1.599 dossiers uitgehaald die nog niet in<br />
het archief zaten, 21.610 dubbele dossiers (98 meter) werden vernietigd<br />
• circa 1.500 oorlogsaffiches (1914 - 1918) individueel beschreven<br />
• circa 1.400 plakkaten uit de periode 1790 - 1830 individueel beschreven<br />
• van 978 dossiers, bundels en banden uit het politiearchief de data opgezocht<br />
• 833 banden uit het Modern Archief hernummerd<br />
• 4.600 foto’s uit de verzameling FOTO-PEO (feestelijkheden en ontvangsten stadhuis) gedigitaliseerd<br />
• 2.704 dossiers (19de eeuw) over openbare werken (oud MA # 933) individueel genummerd en verpakt<br />
Uit de particuliere archieven werden:<br />
• 680 tekeningen uit het archief van Frans Van Kuyck genummerd en individueel verpakt<br />
• de eerste 4.000 foto’s uit het fotoarchief van de Gazet van <strong>Antwerpen</strong> definitief verpakt en vervolgens<br />
de eerste 1.133 foto’s individueel beschreven<br />
• 1.800 dossiers uit het archief van notaris Cols individueel hernummerd<br />
Uit de verzamelingen werden:<br />
• circa 2.500 overlijdensberichten beschreven en individueel genummerd<br />
• 4.420 negatieven gedigitaliseerd<br />
Samengevat namen de vrijwilligers 26.459 inventarisnummers logistiek onder handen, maakten ze<br />
12.628 beschrijvingen en digitaliseerden ze 9.020 inventarisnummers.<br />
2.2.3 Beheren van archieven<br />
Vijf jaar FelixArchief heeft al een flinke aangroei van het archief opgeleverd. En een hoop ervaring<br />
die we gebruiken om met enkele efficiëntieoperaties het depotbeheer nog meer op punt te stellen.<br />
Proefopstellingen leverden een plaatswinst van 10 tot 15% op.<br />
Dit realiseren we door:<br />
1. het opvullen van de resterende open centimeters op een legbord<br />
2. het efficiënter plaatsen van dozen (vb. dozen met gedigitaliseerde glasplaten in een dubbele rij<br />
plaatsen)<br />
3. het efficiënter vullen van dozen (vb. 1cm vrije ruimte naast een register opvullen met een dun dossier,<br />
geeft voor 1000 dozen 10 meter plaatswinst<br />
4. kleine archiefverpakkingen met gedigitaliseerde inhoud in twee rijen achter elkaar op een legbord<br />
plaatsen (dit kan omdat de originelen nog zelden opgevraagd zullen worden)<br />
In 2012 besteden we dan ook extra aandacht aan deze optimaliseringsacties.<br />
2.3 Digitaal depot<br />
De opname van gedigitaliseerde en digitale archieven zette zich in 2011 verder. In 2011 werd ongeveer 5<br />
TB aan nieuwe gedigitaliseerde of digitale archieven in het digitale depot opgenomen. Het aantal digitale<br />
objecten groeide aan met 700.000.<br />
Eind 2011 waren 106.098 inventarisnummers digitaal beschikbaar, wat gelijk is aan 5,89 % van het totaal<br />
aantal inventarisnummers dat het FelixArchief beheert.<br />
Het aantal inventarisnummers dat via onze website digitaal raadpleegbaar is (gedigitaliseerd of digital<br />
born) stijgt jaar na jaar:<br />
Totaal aantal<br />
inventarisnummers<br />
Inventarisnummers<br />
in het digitaal depot<br />
Omvang digitaal<br />
depot<br />
Jaar<br />
ProcentVanTotaal<br />
2008 1.259.966 15.141 1.20 % 252,3 GB<br />
2009 1.340.695 31.174 2.33 % 1,9 TB<br />
2010 1.509.772 49.430 3.27 % 2,4 TB<br />
2011 1.659.050 72.878 4.39 % 8,3 TB<br />
2012 1.807.010 106.098 5.87 % 13,1 TB<br />
Deze tabel geeft steeds de toestand weer bij het begin van het kalenderjaar.
26 27<br />
Op het vlak van infrastructuur en uitbreiding van diensten onderging het digitale depot ook enkele wijzigingen.<br />
Voor de opslag van minder geraadpleegde archieven en vooral de masters van gedigitaliseerde<br />
documenten werd een nieuw technisch platform in gebruik genomen. Binnen dit technisch platform is de<br />
digitale opslag goedkoper. Dit platform maakt het ook mogelijk dat de opslagcapaciteit van het digitale depot<br />
gestaag kan toenemen. Er werd ook voorzien in de ondersteuning van nieuwe bestandsformaten. Deze<br />
uitbreiding was nodig omdat nieuwe types bestandsformaten vanuit de diensten werden overgedragen.<br />
2.4 Materiële zorg: preventie, conservatie, restauratie<br />
166 inventarisnummers werden behandeld tegen schimmels. Door deze behandeling wordt het papier<br />
onvermijdelijk brosser. 42 nummers zullen dan ook in 2012 gedigitaliseerd worden.<br />
20 bevolkingsregisters van Ekeren en 10 registers uit de oude archieven werden hersteld en gereinigd.<br />
503 perkamenten charters uit procesdossiers werden gereinigd en gevlakt.<br />
Ook intern worden een aantal restauratieopdrachten uitgevoerd. De voornaamste realisatie op dit vlak<br />
was het losmaken van +/- 1.000 ingebonden affiches uit de periode van de eerste wereldoorlog. Op deze<br />
wijze kunnen deze bijna 100 jarige stukken beter bewaard en gedigitaliseerd worden.<br />
2.5 Oudste stadsplattegrond<br />
Bij het oplijsten van te restaureren stukken kwam een uniek cartografisch document bovenaan de prioriteitenlijst<br />
te staan. De met de hand getekende stadsplattegrond is mogelijk de oudst gekende plattegrond<br />
van <strong>Antwerpen</strong>. Daarom is hij van uitzonderlijk belang voor de geschiedenis van de stad.<br />
hoogstwaarschijnlijk van het einde van de zestiende eeuw.<br />
Op de achterzijde van de plattegrond staat een andere interessante kaart getekend. Deze kaart toont de<br />
waterlopen in de wijde omgeving van Gent. De citadel van Gent staat afgebeeld terwijl de nieuwe omwalling,<br />
die tussen 1577 en 1584 werd gebouwd, nog niet wordt getoond. Hieruit blijkt dat deze kaart één<br />
van de oudste hydrografische kaarten is van de regio rond Gent.<br />
In juni 2011 gaf het <strong>Stadsarchief</strong> een folder uit om meer bekendheid te geven aan dit bijzondere document.<br />
Tegelijk dienden we een dossier in bij de Koning Boudewijnstichting voor de financiering van de<br />
restauratie. In november 2011 kregen we het verlossende nieuws dat het Fonds InBev-Baillet Latour bereid<br />
is om het restauratieproces financieel te ondersteunen.<br />
2.6 Digitalisering<br />
In 2011 werden 12.696 nummers intern gedigitaliseerd. 92 % van deze nummers is beschreven en raadpleegbaar<br />
via de website.<br />
De focus van de preserveringsstrategie door digitalisering betreft fotografisch materiaal. Vervolgens gaat<br />
het naar stukken uit de historisch-topografische atlas (212 nummers), iconografisch materiaal van de zoo<br />
(139 nummers) en veel geraadpleegde registers uit het Ancien Régime (18 nummers). In 2011 startte het<br />
<strong>Stadsarchief</strong> ook met het extern digitaliseren van kwetsbare geluidsdragers en bewegend beeld. Deze<br />
bestanden zullen in de loop van 2012 via de website beschikbaar zijn.<br />
Op het laatmiddeleeuwse stratenpatroon staan de huizen ingetekend op een manier die na 1530 niet<br />
meer gebruikelijk is. Toch staan er ook latere gebouwen op, die dan wel in perspectief zijn getekend,<br />
zoals het stadhuis. De stad wordt omringd door zowel de middeleeuwse stadswallen als door de Spaanse<br />
omwalling uit 1542. Daardoor ontstaat een beeld van <strong>Antwerpen</strong> met een schijnbaar dubbele omwalling.<br />
Deze situatie heeft zich echter nooit voorgedaan. Omdat de plattegrond naast het middeleeuwse<br />
stadsbeeld ook verschillende versterkingswerken uit de late zestiende eeuw bevat, dateert het document
29<br />
3. Archieven<br />
raadplegen<br />
Archieven raadplegen gebeurt in de<br />
leeszaal maar steeds meer ook digitaal<br />
via de website.<br />
Volgende grafiek geeft een overzicht van het aantal geraadpleegde inventarisnummers, zowel digitaal als fysiek:<br />
1097<br />
3%<br />
431<br />
2%<br />
bouw- en milieuvergunningen<br />
5701<br />
17%<br />
12414<br />
37%<br />
alle archief voor 1792<br />
alle beeldmateriaal, ook<br />
kaarten en plannen<br />
5953<br />
18%<br />
7756<br />
23%<br />
ander stedelijk archief na<br />
1792<br />
particulier archief<br />
bibliotheek
30 31<br />
Het enorme overwicht van de raadplegingen van bouw- en milieuvergunningen valt meteen op. Het<br />
archief uit het Ancien Régime vertegenwoordigt toch bijna een vierde van alle raadplegingen. Het is opmerkelijk<br />
dat het beeldmateriaal zoveel wordt bekeken. Het <strong>Stadsarchief</strong> wil daarom verder inzetten op de<br />
digitalisering van dit populaire materiaal.<br />
Het aantal bestelde reprodukties in de leeszaal kende in 2011 een spectaculaire stijging. Dit heeft vooral te<br />
maken met de verhoogde raadpleging van bouw- en milieuvergunningen. Dit zijn archiefreeksen waaruit<br />
zeer dikwijls reprodukties worden besteld.<br />
3.1 Leeszaal<br />
De meest gevraagde archiefreeksen in de leeszaal zijn diegene die gebruikt kunnen worden voor genealogisch<br />
onderzoek, zoals de bevolkingsregisters, de akten van de burgerlijke stand en de vreemdelingendossiers.<br />
Deze zijn beschikbaar op microfilm. Daarom zijn ze ook niet opgenomen in bovenstaand taartdiagram.<br />
6.353 bezoekers brachten een bezoek aan de leeszaal voor deze reeksen.<br />
5.317 bezoekers vroegen samen 24.918 inventarisnummers op uit de magazijnen. Dit is een stijging tegenover<br />
vorige jaren. Deze stijging is vooral te verklaren door nieuwe overdrachten van archieven. Hierbij<br />
zitten veel gevraagde reeksen zoals de recente bouwdossiers.<br />
36 % van de opgevraagde inventarisnummers wordt vooraf gereserveerd door de bezoekers zodat zij niet<br />
hoeven te wachten in de leeszaal. Voor de overige 64 % bedroeg de gemiddelde wachttijd 30 minuten.<br />
3.2 Website Felixarchief.be & digitaal depot<br />
Sinds de inproductiename van het digitale depot in 2010 heeft het <strong>Stadsarchief</strong> ook “digitale bezoekers”.<br />
In 2011 waren ze met 3.013 om 8.434 inventarisnummers uit het digitale depot te raadplegen. Dit kan<br />
zowel gaan om gedigitaliseerde, als om digital born archieven. 25% van de raadplegingen verloopt dus<br />
digitaal, 75% fysiek in de leeszaal.<br />
De raadplegingen van beelden uit de beeldbank AVA zijn hier niet bij inbegrepen vermits deze geen expliciete<br />
registratie als bezoeker vereisen.<br />
Midden april stapten we over naar een nieuw content management systeem voor het beheer van de website.<br />
Dit leverde een eerste stap op naar een meer helder en modern platform voor onze klanten.<br />
Op 8 september stelde het FelixArchief zijn volledig vernieuwde website www.felixarchief.be voor. De site<br />
werd opgefrist met een nieuw kleurtje en is vooral gebruiksvriendelijker.<br />
Het zoeken in de archieven is vereenvoudigd. Navigeren tussen de zoekrobot, de zoekresultaten en het<br />
archievenoverzicht gebeurt via tabbladen. In het tabblad ‘Mijn mandje’ wordt een overzicht van de aangevraagde<br />
stukken getoond.<br />
Voor dit nieuwe systeem gebruiken we voortaan Google Analytics om de cijfers van de internetsite op te volgen.<br />
3.3 ScanningOnDemand<br />
Sinds 2010 leent het <strong>Stadsarchief</strong> geen dossiers meer uit aan stadsdiensten. Stadsmedewerkers die een gearchiveerd<br />
dossier opnieuw nodig hebben, krijgen gestructureerde scans van de originelen. Deze scans worden<br />
bewaard in het digitale depot zodat ze via de website ook raadpleegbaar zijn voor andere bezoekers.<br />
In 2011 werden er 3.403 inventarisnummers gescand op vraag van 227 verschillende stadsmedewerkers.<br />
Net zoals in de leeszaal van het <strong>Stadsarchief</strong>, zijn het vooral bouwvergunningsdossiers die worden gevraagd.<br />
Gemiddeld moest een stadsmedewerker in 2011 drie dagen wachten op zijn gescand dossier, dat is<br />
een dag minder dan in 2010.<br />
3.4 Gebruikersonderzoek<br />
Met een gebruikersonderzoek willen we peilen naar de waardering van bezoekers voor dienstverlening en<br />
infrastructuur. Op deze wijze kunnen we sterke en zwakke punten vaststellen, verbeteracties opstellen en<br />
belangrijke vergelijkingen maken doorheen tijd en ruimte. Het laat ook toe om het profiel van bezoekers<br />
op te stellen. In 2011 organiseerde FARO dit onderzoek waar het stadsarchief <strong>Antwerpen</strong> aan deelnam<br />
samen met 12 andere archiefinstellingen, in de periode 1 juni tot 15 juli 2011. De respons was goed.<br />
De focus van de bevraging lag bij de laatste 6 maanden. Bezoekers van archieven zijn over het algemeen<br />
(zeer) tevreden over de dienstverlening en de (online) infrastructuur van de archieven; uit de open<br />
antwoorden blijkt dat archiefbezoekers vooral veel meer stukken gedigitaliseerd willen zien zodat deze<br />
online beschikbaar zijn.
32 33<br />
Wat het profiel van de bezoekers betreft, zijn de FelixArchief-klanten iets jonger dan in de andere archieven<br />
en zij behoren duidelijk meer tot de groep werkenden of studenten. Veel meer dan de andere archieven, is<br />
de reden van het bezoek huizen- of bouwonderzoek.<br />
We scoorden merkelijk beter dan andere archieven wat betreft de interactieve mogelijkheden van de<br />
website (vb. aanvragen of aankopen van documenten via de site) en wat betreft de mogelijkheid om<br />
online opzoekingen te verrichten.<br />
Dagelijks krijgt het FelixArchief meerdere e-mails met vragen omtrent haar archieven. De snelheid en de<br />
kwaliteit waarmee deze beantwoord worden, worden bijzonder geapprecieerd, meer dan in andere stadsarchieven.<br />
Bij de open vragen en tevredenheid over de openingstijden merken we dat de bezoekers niet tevreden zijn<br />
met het feit dat er geen avond- of zaterdagopening bestaat.<br />
Onze website scoort lager dan de andere archiefinstellingen inzake:<br />
• begrijpbaarheid, leesbaarheid, lay-out, snelheid en gebruiksvriendelijkheid<br />
• de aangeboden informatie over historiek, doelstelling en missie, publicaties van het archief<br />
• het aanbieden van gedigitaliseerde archiefbestanden en de mate waarin de website up to date is<br />
• de zoekfunctie scoort duidelijk lager dan die van andere archieven.<br />
Na de bevraging werd een nieuwe website (zie hiervoor) gelanceerd waarin vooral de zoekmogelijkheden<br />
en de overzichtelijkheid grondig zijn vernieuwd.<br />
Het <strong>Stadsarchief</strong> wil haar werking, doelstelling en missie in de toekomst beter duiden.<br />
Het onderzoek peilde naar de infrastructuur in de leeszaal, de procedures en de ondersteuning door<br />
het personeel. Het FelixArchief heeft een moderne, recent uitgebouwde leeszaal en dat appreciëren<br />
de gebruikers: onze resultaten betreffende het werkcomfort, de algemene sfeer en rust in de leeszaal,<br />
de ter beschikking staande hulpmiddelen en computers scoren dan ook steeds hoger dan de andere<br />
stadsarchieven. Het FelixArchief wil dit sterke punt verder onderbouwen. Daarom werden in december<br />
2011 de bandbreedte en de snelheid van de internetverbindingen in de leeszaal gevoelig verhoogd. Enkel<br />
de iets oudere technologie, met name de microfilmapparaten, worden in dit verband iets lager beoordeeld<br />
dan in andere archieven.<br />
De hulp bij problemen en de informatie over het aanvragen van documenten wordt evenzeer<br />
geapprecieerd als in andere archieven. Het FelixArchief is evenwel een groot archief met vele bezoekers.<br />
Het beschikbare personeel heeft blijkbaar nu en dan moeite om alle bezoekers even snel en adequaat te<br />
helpen. Dit vertaalt zich in een lagere score voor de snelheid van de hulp, voor de spontane hulp, voor het<br />
uithalen van archiefstukken en de wachttijden aan de balies. De leeszaalmedewerkers zullen hier in 2012<br />
een werkpunt van maken.<br />
686#45 Foto van de opleiding Snit en Naad in de Bouwmeesterstraat 3 uit het familiearchief van Maria De Groof. (1948)<br />
© <strong>Stadsarchief</strong> <strong>Antwerpen</strong>
35<br />
4.1 Straatnamen<br />
4. Geschiedenis<br />
bestuderen<br />
Het <strong>Stadsarchief</strong> adviseert in de straatnaamcommissie het college bij nieuwe straatnamen en bij<br />
onderschriften voor de straatnaamborden. In 2011 werd het <strong>Stadsarchief</strong> om advies gevraagd in verband<br />
met de naamgeving van het gebied Linkeroever en van grotere projectgebieden zoals het Park Groot<br />
Schijn (Deurne) en het voormalig gebied Petroleum Zuid. Ook de naamgeving van 14 geplande straten in<br />
het woongebied Eksterlaar (Deurne) en het parkgebied Neerland (Wilrijk), waarin een park met paden,<br />
een plein en 18 woonstraten. Bij een aantal voorgestelde straatnamen werden meteen de bijhorende<br />
onderschriften opgemaakt.<br />
Omdat de officiële straatnamenlijst het databestand is voor providers en hulpdiensten, maar ook de basis<br />
vormt voor de collega’s van het ontwikkelingsbedrijf die zorgen voor de straatnaamborden, deed het<br />
<strong>Stadsarchief</strong> onlangs een volledig nazicht van en de nodige aanpassingen aan de officiële straatnamenlijst<br />
en de onderschriften. Van de 3.330 straatnamen zijn er inmiddels 476 met een goedgekeurd onderschrift.<br />
Het <strong>Stadsarchief</strong> formuleerde in 2011:<br />
2 naamvoorstellen voor een nieuwe straat en een binnenplein<br />
6 adviezen over naamsveranderingen of vergelijkbare alternatieven<br />
3 voordrachten voor nieuwe straatnamen voor de reservelijst<br />
5 onderschriften voor bestaande straten en<br />
14 onderschriften voor geplande nieuwe straten<br />
Verder beantwoordde het <strong>Stadsarchief</strong> in 2011:<br />
22 specifieke schriftelijke vragen over straatnamen<br />
20 mondelinge vragen over straatnamen in de leeszaal<br />
10 telefonische vragen over straatnamen<br />
4.2 Samenwerkingen<br />
ICHC 2015, een internationaal cartografiecongres<br />
De International Conference on the History of Cartography, kortweg ICHC, is het enige internationale<br />
congres dat zich toespitst op de geschiedenis van de cartografie. Met lezingen, tentoonstellingen en een<br />
703#1: Foto van onbekende arbeider genomen op de Oudeleeuwenrui, met op de achtergrond het St. Felixpakhuis. (1915)<br />
© <strong>Stadsarchief</strong> <strong>Antwerpen</strong>
36 37<br />
sociaal programma promoot het de samenwerking tussen wetenschappers, conservators, archivarissen,<br />
verzamelaars en betrokken instellingen. Het congres zal in <strong>Antwerpen</strong> plaatsvinden in juli 2015.<br />
Als bakermat van de atlascartografie, speelde de stad een prominente rol in de geschiedenis van de<br />
cartografie. Abraham Ortelius publiceerde in 1570 de eerste moderne atlas, die vanaf 1579 steevast werd<br />
gedrukt in de Officina Plantiniana.<br />
In 2011 bereidde het <strong>Stadsarchief</strong> een bidbook voor om zich, samen met de Universiteit <strong>Antwerpen</strong>,<br />
kandidaat te stellen voor de organisatie van de 26th International Conference on the History of Cartography<br />
(ICHC 2015). Op basis van dit bidbook werd <strong>Antwerpen</strong> uitverkozen als gaststad. In 2015 zullen de stad<br />
<strong>Antwerpen</strong> en de Universiteit <strong>Antwerpen</strong> dus samen dit tweejaarlijkse congres organiseren.<br />
Genootschap voor Antwerpse Geschiedenis<br />
Het Genootschap voor Antwerpse Geschiedenis (www.gvag.be) is de belangrijkste vereniging voor onderzoek<br />
naar de geschiedenis in de breedste betekenis van het woord van de stad <strong>Antwerpen</strong> en de onmiddellijke<br />
omgeving. Naar het bredere publiek toe participeren de leden niet enkel in diverse publicaties. Sinds<br />
2008 organiseert de vereniging ook jaarlijks een publiekslezing in het FelixArchief. Op zaterdag 8 oktober<br />
2011 was het onderwerp van de lezing (en boekpresentatie) ‘<strong>Antwerpen</strong> bierstad: Acht eeuwen biercultuur’.<br />
Gastspreker was Vincent Van Roy met ‘Tendensen tot globalisering van onze (Antwerpse) lokale<br />
biercultuur: Historische bewijsvoering in de totstandkoming van een identiteitsbesef of nostalgische<br />
weemoed naar een onbereikbaar verleden?’ Na deze lezing verstrekte Marie Juliette Marinus toelichtingen<br />
over de maandtentoonstelling ‘Bier in oude documenten’. Het <strong>Stadsarchief</strong> had immers medewerking verleend<br />
bij de publicatie van het boek ‘<strong>Antwerpen</strong> bierstad. Acht eeuwen biercultuur’. Een onderdeel van dit<br />
boek bespreekt alle archiefreeksen die bronnen kunnen bevatten voor de geschiedenis van het Antwerpse<br />
bier, zijn productie en zijn consumptie. 63 illustraties van dit rijk geïllustreerde boek zijn afkomstig uit het<br />
FelixArchief. 103 belangstellenden hadden zich vooraf gemeld voor dit evenement.<br />
<strong>Antwerpen</strong> Averechts<br />
Heel wat groepen en verenigingen bezoeken het gebouw onder leiding van de gidsen van vzw <strong>Antwerpen</strong><br />
Averechts. De belangstelling voor deze rondleidingen blijft groot.<br />
In 2011 bezochten 65 groepen, goed voor<br />
1.584 bezoekers, het Sint-Felixpakhuis<br />
en maakten zo kennis met de werking<br />
van het <strong>Stadsarchief</strong>.<br />
Familiekunde Vlaanderen (het vroegere VVF)<br />
De medewerkers van Familiekunde Vlaanderen regio <strong>Antwerpen</strong> zijn graag geziene partners in onze leeszaal.<br />
Bij onze microfilmtoestellen staan zij tweewekelijks onze leeszaalbezoekers bij met raad en daad. Zij<br />
ondersteunen ook geïnteresseerden in hun genealogische zoektocht door cursussen ‘Oud Schrift’<br />
(32 deelnemers) en ‘Speuren naar je voorouders’ (85 deelnemers) aan te bieden in het FelixArchief.<br />
Dit jaar kwam een nieuwe cursus ‘Heraldiek’ aan bod met een opkomst van zes personen.<br />
686#44: Foto van de opleiding Snit en Naad in de Bouwmeesterstraat 3 uit het familiearchief van Maria De Groof. (1948)<br />
© <strong>Stadsarchief</strong> <strong>Antwerpen</strong>
39<br />
5.1. Website en andere netwerken<br />
Website<br />
Het raadplegen van archieven en ondersteunen van het informatiebeheer steunt in zeer grote mate op<br />
goed uitgebouwde en steeds actuele internet- en intranetsites.<br />
In april 2011 lanceerde het FelixArchief een nieuwe internetwebsite. De site is onderverdeeld in twee<br />
delen. In het eerste vindt u basisinformatie over het archief terug. In het achterliggende deel zit een<br />
vernieuwde zoekrobot. Door middel van tabbladen en extra zoekformulieren komt de bezoeker sneller<br />
aan goede resultaten. Ook de intranetsite voor het informatiebeheer werd aan de nieuwere technologie<br />
aangepast en geheel vernieuwd.<br />
5. Communicatie en<br />
promotie<br />
Forum<br />
In 2011 blijft het forum ‘Geschiedenis van <strong>Antwerpen</strong>’ een belangrijk kanaal voor iedereen met vragen<br />
over <strong>Antwerpen</strong>. Net zoals vorig jaar blijkt dat de trend kwaliteit boven kwantiteit is. Het aantal toegevoegde<br />
onderwerpen groeide gestaag.<br />
Archieffoto van de week (www.antwerpen.be)<br />
De archieffoto van de week zet elke week een foto uit onze beelddatabank naast de actualiteit. Elke week<br />
verschijnt deze foto ook in de nieuwsbrief van de stad <strong>Antwerpen</strong>. In november gebeurde een kleine verandering.<br />
De ‘lange omschrijving’ verschijnt voortaan direct in het artikel. De lezer hoeft niet meer te klikken<br />
op ‘lees meer’ om de link met de actualiteit te kennen.<br />
Facebook & Twitter<br />
Het FelixArchief zet eveneens in op sociale media. In de loop van 2011 steeg het ‘vriendenaantal’ van 218<br />
naar 381. Door het consequent verzamelen van statistieken is het nu mogelijk om elk Facebookbericht te<br />
evalueren en in de toekomst te optimaliseren.<br />
Eind 2011 startte het FelixArchief ook een Twitteraccount. Het project staat nog in zijn kinderschoenen maar<br />
moet een snel, interactief medium worden voor het contact met geïnteresseerden in het FelixArchief.<br />
5.2. Contacten en nieuwsbrieven<br />
Maandelijkse digitale nieuwsbrief<br />
De nieuwsbrief van het FelixArchief is in de loop van 2011 grondig van uitzicht veranderd. De nieuwe kleur
40 41<br />
van de website brachten we ook over op de nieuwsbrief. De nieuwsbrief bericht zowel over de digitale, private<br />
en openbare archieven als over de verzamelingen. We blijven ook evenementen en onze maandelijkse<br />
minitentoonstelling aankondigen. De abonneelijst startte dit jaar met 4.362 abonnees. Bij een opruimactie<br />
werden meer dan 200 e-mailadressen geschrapt waarbij de nieuwsbrieven niet terecht kwamen.<br />
We sloten het jaar af met 4.252 abonnees.<br />
ArchivANT<br />
Deze interne stedelijke nieuwsbrief van het <strong>Stadsarchief</strong> over informatiebeheer richt zich sinds 2011 ook<br />
naar medewerkers van het OCMW.<br />
De nieuwsbrief werd 9 keer verzonden en handelde over diverse onderwerpen: tips over optimaal digitaal<br />
werken, uitleg over nieuwigheden in verband met informatiebeheer, aankondigingen en informatie over<br />
opleidingen. In september evalueerden we de verzendlijst en werden enkele oude deelverzendlijsten geschrapt.<br />
Voortaan krijgen 842 abonnees deze nieuwsbrief toegezonden.<br />
5.3 Publicaties<br />
Folder Welkom in het FelixArchief<br />
Omdat de info over de bereikbaarheid van het archief op de folder ‘Welkom in het FelixArchief’ aangepast<br />
moest worden, kozen we ervoor om de hele folder op te frissen. De tekst werd herzien en aangevuld en de<br />
foto’s werden vervangen door recentere exemplaren.<br />
Folder Zoeken in bouwdossiers<br />
De grootste groep klanten van de leeszaal van het FelixArchief zijn personen die op zoek zijn naar bouwdossiers.<br />
Om hen in hun zoektocht te begeleiden, is de brochure ‘Bouwdossiers in het FelixArchief’ een absolute<br />
must. In 2011 werd de brochure aangepast aan de nieuwe regels rond de openbaarheid van bestuur<br />
en de auteursrechtelijke bescherming. De folder geeft nu ook een woordje uitleg over de voorwaarden<br />
waaraan je moet voldoen om een reproductie van een plan te krijgen.<br />
Folder Oudste stadsplattegrond<br />
In juni brachten we een folder uit over een uniek cartografisch document. De met de hand getekende<br />
stadsplattegrond is mogelijk de oudst gekende plattegrond van <strong>Antwerpen</strong>. Daarom is hij van uitzonderlijk<br />
belang voor de geschiedenis van de stad.<br />
FelixArchief – architecture & history<br />
In 2009 brachten we het fotoboek ‘FelixArchief – architectuur & geschiedenis’ uit. Het boekje vertelt het<br />
verhaal van het archief en van de architectuur van het Sint-Felixpakhuis en illustreert dit verhaal aan de<br />
hand van mooie foto’s. Naar aanleiding van de opening van het Museum aan de Stroom (MAS) en de extra<br />
stroom buitenlandse bezoekers die de opening met zich meebrengt, maakten we ook een Engelstalige<br />
versie van het boek.<br />
Bladwijzers<br />
De bladwijzer wint aan populariteit als communicatieproduct voor de leeszaal. Het toont aan de ene kant<br />
tips ivm het raadplegen en behandelen van archiefdocumenten, aan de andere kant zetten we mooie afbeeldingen<br />
uit onze archieven. In 2011 verschenen er bladwijzers met de thema’s winter, zomer, Valentijn<br />
en voertuigen. Bovendien verscheen er ook een speciale reeks feestbladwijzers ter gelegenheid van de 5 e<br />
verjaardag van het FelixArchief.<br />
Gelegenheidskaartjes<br />
In maart lanceerden we een setje gelegenheidskaartjes voor onze bezoekers. Elk setje bestaat uit een<br />
kaartje voor een huwelijk, een kaartje voor Moederdag, een kaartje voor Vaderdag en een kaartje met<br />
eindejaarswensen. De vier kaartjes werden verpakt in een pergamijn enveloppe. De setjes liggen gratis ter<br />
beschikking van onze bezoekers aan de leeszaalbalie.<br />
5.4 Tentoonstellingskasten<br />
In de vier tentoonstellingskasten op de zesde verdieping stellen de archiefmedewerkers elke maand een<br />
kleine thematische tentoonstelling voor, met een knipoog naar de actualiteit.<br />
Naar aanleiding van bijzondere gebeurtenissen worden ze soms ook gevuld met materiaal van externe<br />
partners: in augustus 2011 nam Familiekunde Vlaanderen de tentoonstelling over om een presentatie<br />
van hun werking in de kijker te zetten, en in december 2011 werden meer dan 150 migratieverhalen<br />
van het Red Star Line museum aan het FelixArchief overgedragen. In het kader hiervan stelden we de<br />
tentoonstellingskasten ook open voor hen om 4 migratieverhalen wat breder te kunnen voorstellen.
42 43<br />
Januari<br />
Februari<br />
Maart<br />
April<br />
Mei<br />
Juni<br />
Juli<br />
Augustus<br />
September<br />
Oktober<br />
November<br />
December<br />
Renaat Braem<br />
Stadhuis <strong>Antwerpen</strong><br />
De Keyserlei<br />
Erfgoeddag: ‘Armoe troef’: OCMW-archief in de kijker<br />
Feestelijke openingen naar aanleiding van de opening van<br />
het Museum Aan de Stroom<br />
Sint-Andrieskwartier - Parochie van miserie<br />
Adolf Stappaerts (1821-1900) en het Stappaertsgasthuis<br />
Werking Familiekunde Vlaanderen<br />
Openmonumentendag: ‘Conflict’ : De Belgische omwenteling<br />
Bier in <strong>Antwerpen</strong><br />
Schoonselhof<br />
Red Star Line<br />
De tentoonstelling, uitzonderlijk aangevuld met een filmvoorstelling, lokte heel wat geïnteresseerden.<br />
Over de vier dagen gespreid kregen we 5.484 bezoekers over de vloer. Voor velen was het de eerste keer<br />
dat ze het FelixArchief bezochten.<br />
Op hetzelfde moment liep er op de benedenverdieping ook een tentoonstelling door het autonoom gemeentebedrijf<br />
Stadsplanning <strong>Antwerpen</strong> over de ontwikkeling van het Eilandje.<br />
Open Monumentendag 11 september 2011<br />
In 2011 vormde het FelixArchief opnieuw de locatie voor het informatiecentrum van Open Monumentendag.<br />
Het thema was ‘Conflict’. Het bleef de hele dag vrij rustig, omdat het infocentrum helemaal niet<br />
binnen de actieradius van de dag lag. In totaal kwamen er 302 mensen over de vloer. Zij maakten van de<br />
gelegenheid gebruik om onze tentoonstelling over de Belgische Omwenteling te bekijken. De tentoonstelling<br />
viel erg in de smaak. De bezoeker bleef gemiddeld langer dan 30 minuten.<br />
5.5 Opendeurdagen<br />
Erfgoeddag 1 mei 2011<br />
Het centrale thema voor Erfgoeddag 2011 was ‘Armoe troef’. Aangezien sinds 2011 de OCMW-archieven<br />
worden overgedragen aan het FelixArchief, was dit de ideale gelegenheid om deze historische archieven<br />
onder de aandacht te brengen. De tentoonstelling werd aangevuld met een maquette van de vondelingenschuif.<br />
Erfgoeddag lokte 425 bezoekers. De bezoekers waren erg tevreden over het tentoongestelde<br />
materiaal en waren zeer geïnteresseerd in de overdracht van de OCMW-archieven naar het <strong>Stadsarchief</strong>.<br />
Openingsweekend Museum aan de Stroom (MAS) 13 tot 16 mei 2011<br />
Op 13 mei opende het MAS de deuren voor het grote publiek. Om dit feest nog wat extra in de verf te zetten,<br />
organiseerde het FelixArchief speciaal voor het openingsweekend een tentoonstelling over feestelijkheden<br />
in de stad.
45<br />
6. Vijf jaar<br />
FelixArchief<br />
In november vierde het FelixArchief zijn<br />
5 e verjaardag. Op 14 november was het<br />
precies 5 jaar geleden dat de leeszaal de<br />
deuren opende op de nieuwe locatie.<br />
Op 19 september 2011 kwamen alle medewerkers samen voor een brainstormdag. Daarbij keken we niet<br />
alleen naar de voorbije 5 jaar maar vooral naar de toekomst, naar FelixArchief 2020. Een zaak is heel duidelijk:<br />
deze toekomst is digitaal. In de volgende jaren komen we hier op terug en werken we dit verder uit.<br />
Het grootste deel van onze aandacht bij deze verjaardag moest gaan naar onze schenkers en onze klanten.<br />
6.1 Feestweek<br />
De 5 e verjaardag was de ideale gelegenheid om iedereen die de afgelopen 5 jaar archieven geschonken<br />
heeft in de bloemetjes te zetten. De schenkers werden uitgenodigd voor een receptie en kregen een<br />
exclusieve rondleiding achter de schermen van het FelixArchief. Ze kregen een memoryspel en de tekening<br />
van het FelixArchief van Jan Bosschaert.<br />
Gedurende de hele feestweek kregen de bezoekers de kans om deel te nemen aan een rondleiding achter<br />
de schermen. Tijdens FelixToer kregen de deelnemers een rondleiding langs de archieven en de scanstudio<br />
met een woordje uitleg van een stadsarchiefmedewerker. Bij de rondleiding ‘Haal eens een archiefstuk op’<br />
mochten de deelnemers meelopen tijdens de ophaalronde van de magazijnier.
46 47<br />
6.2 Feestproducten<br />
Geïnteresseerden konden ook deelnemen aan een workshop<br />
archief verpakken. Ze leerden hoe ze hun eigen archief best<br />
kunnen bewaren en verpakken.<br />
Op de laatste dag van de feestweek organiseerden we 4 lezingen.<br />
• Elise Hooft, gespecialiseerd in bouwonderzoek, gaf een woordje uitleg rond onderzoek in de<br />
bouwdossiers.<br />
• Jan Vanderhaeghe van Familiekunde Vlaanderen vertelde hoe je het best aan stamboomonderzoek<br />
kan beginnen.<br />
• Leo Verholen, gids in het politiemuseum te Wommelgem, vertelde straffe verhalen, donkere<br />
geheimen en ludieke anekdotes met het politiekorps van Deurne in de hoofdrol.<br />
• Ivan Derycke, departementsbibliothecaris aan de Karel De Grote Hogeschool, is medeauteur van het<br />
boek ‘<strong>Antwerpen</strong> Bierstad: acht eeuwen biercultuur’. Hij vertelde hoe het boek tot stand is gekomen<br />
en welke bronnen ervoor werden geraadpleegd.<br />
In de namiddag werd de pauze tussen de lezingen opgeluisterd door Le Caste Nymphe. Zij brachten<br />
barokmuziek op authentieke instrumenten.<br />
Ter gelegenheid van de 5e verjaardag bracht het FelixArchief het spel ‘Het Geheugen van ’t Stad’ uit, in<br />
een beperkte en genummerde oplage. Het spel bestaat uit 2 x 18 kaartjes met mooie afbeeldingen uit<br />
het archief, een boekje met de spelregels en een woordje uitleg bij de afbeeldingen. De genodigden van<br />
de receptie voor de schenkers en de bezoekers die tijdens de feestweek de leeszaal bezochten kregen een<br />
exemplaar aangeboden.<br />
Potloden zijn onmisbaar in onze leeszaal en interne werking. De leeszaalgebruikers mogen geen ander<br />
schrijfgerief meenemen in onze leeszaal. Vandaar dat wij potloden aan onze balie aanbieden voor diegenen<br />
die geen potlood bij zich hebben. Wij hebben ze dit jaar in een nieuw jasje gestoken en kozen hierbij<br />
naturel kleuren. De bruine houtkleur in combinatie met het blauwe verwijst naar onze nieuwe herwerkte<br />
website. De speciale editie ‘5 jaar FelixArchief’ geeft dan weer een verwijzing naar onze feestweek in<br />
november voor het 5-jarige bestaan van de leeszaal.<br />
Voor de feesteditie van de bladwijzers was het thema ‘feest’ niet ver te zoeken. Acht nieuwe bladwijzers<br />
vervolledigen de bestaande en populaire reeks. Ze kregen elk ook een apart drukprocedé mee. In het zilver<br />
werd er ‘5 jaar’ op gedrukt. Een simpel maar duidelijk en herkenbaar signaal.<br />
Om de activiteiten in de feestweek aan te kondigen, werd de FelixGazet gemaakt. Elke dag verscheen er<br />
een pagina vol nieuwtjes, weetjes, verhalen en het programma van de dag. De lay-out van de krant was<br />
gebaseerd op de eerste ‘Gazet van <strong>Antwerpen</strong>’ en werd dagelijks op zestig exemplaren afgedrukt. De<br />
rode lijn door de 5 nummers was het verhaal van het Felixfantoom. De maandelijkse minitentoonstelling<br />
presenteerde immers archiefstukken over de begraafplaats het Schoonselhof.<br />
In het kader van de vijfde verjaardag organiseerde het FelixArchief zijn eerste wandelzoektocht.<br />
Aan de hand van een brochure konden de bezoekers een leuke tocht maken door het historische<br />
centrum van <strong>Antwerpen</strong>. De tocht is zes kilometer lang en duurt ongeveer drie uur. Ondanks de hoge<br />
moeilijkheidsgraad was er toch een grote interesse. In de lente van 2012 wordt de wandelbrochure<br />
opnieuw verspreid.
49<br />
7. Personeel en<br />
zakelijk beheer<br />
7.1 Personeelsbezetting<br />
Naast het personeelskader van vaste en contractuele medewerkers, werkten in 2011 ook een aantal<br />
werkervaringsklanten (artikel 60), vrijwilligers en (job)studenten in het <strong>Stadsarchief</strong>.<br />
Onderstaand overzicht geeft het aantal medewerkers per hoofdopdracht aan:<br />
Bepalen van het archiveringsbeleid 8<br />
Vragen om te archiveren 17 + 3 artikel 60<br />
Vragen om archieven te raadplegen 18 + 2 artikel 60<br />
Geschiedenis van de stad bestuderen 1<br />
Ondersteunende processen: onthaal, secretariaat, communicatie,<br />
gebouwbeheer 10
50 51<br />
Dit betekent dat er gespreid over het hele jaar 54 medewerkers in dienst waren van het <strong>Stadsarchief</strong> . Dit<br />
zijn 48 voltijdse equivalenten.<br />
Verliet het <strong>Stadsarchief</strong> in de loop van het jaar:<br />
Sien Houbrechts ging met pensioen op 1 mei 2011.<br />
Nieuwe medewerkers:<br />
Geert Verhoye vanaf 18 april 2011; Jon Loos vanaf 30 mei 2011; Sabrina van den Broeck vanaf 1 december<br />
2011<br />
In 2011 kregen de vaste medewerkers hulp van:<br />
• 13 vrijwilligers:<br />
Martine Baines, Christiane Creten, Moïra Dames-Alloo, Emile Demuys, Arie Dewachter, Toon De<br />
Winter, Gilberte Du Bois, Ada Hellings, Marianne Hoekstra, Myriam Lahou, Walter Laurent, Yvo<br />
Vanstreels en Bruno Segers<br />
7.2 Middelen<br />
7.2.1 Uitgaven<br />
a. Exploitatiebudget:<br />
De algemene werkingskosten zoals extern drukwerk, algemene kantoorbenodigdheden, werkkledij e.a.<br />
zitten in het gezamenlijk budget van Bestuurszaken<br />
Boeken, verpakkingsmateriaal, onderhoudscontract microfilmtoestellen en<br />
honoraria<br />
Bedrag (euro)<br />
50.627,21<br />
Digitaliseringen en hosting website 30.654,14<br />
Totaal 81.281,35<br />
• 3 stagiairs studenten Archivistiek: Dieter Vanden Bossche, Elien Doesselaere en Bram Bryssinckx<br />
• 6 medewerkers met tijdelijke contracten in het kader van werkervaringsprojecten (artikel 60):<br />
Benny Bogaerts (tot 1 augustus 2011), Aturh Theophilus Chebe (tot 2 februari 2011), Kurt Carette,<br />
Inga Dmitriyeva, Mohammed Osman en Mahammed Yass<br />
• 17 jobstudenten:<br />
juli: Sebastiaan De Block, Michelle Lauwers, Veronique Redig, Lien Van Dessel en Jens Lodewijckx<br />
augustus: Jana Van Bouwel, Annelies De Gendt, Jill Vandorpe, Michael Vervloet, Eldeza Usein en<br />
Kathleen Peeters<br />
september: Lau Nai Han, Nick Bollaert, Anna Jamieson, Brahim El Aissati, Tinne Strauven en Hannan<br />
El Yaghmori<br />
b. Investeringsbudget<br />
Bedrag (euro)<br />
Ontschimmeling van archieven 2.585,99<br />
Aankoop materialen (2 microfilmtoestellen) 13.944,65<br />
Restauraties van archieven 14.231,23<br />
Totaal 30.781,87
52 53<br />
7.2.2 Inkomsten<br />
7.3 Zaalverhuur<br />
2011 2010 2009 2008<br />
Leeszaal + publicaties 28.153,78 41.470,73 15.383,52 14.403,00<br />
Zaalverhuur 8.273,00 6.642,00 3.570,00 9.500,00<br />
Totaal 36.426,78 48.112,73 18.953,52 23.903,00<br />
In 2011 zien we terug een lichte stijging van de inkomsten zaalverhuur. De locatie op het Eilandje ligt goed<br />
in de markt waardoor we meer aanvragen kregen van externen.<br />
2010 was voor de inkomsten uit archiefwerking uitzonderlijk door de subsidie die dat jaar eenmalig ontvangen<br />
werd voor de deelname aan het project ‘Mijn Adres.org’ voor de ontsluiting van de bouwdossiers.<br />
Indien we met de subsidiegelden geen rekening houden, zien we bij de leeszaalinkomsten en publicaties<br />
(verkoop en auteursrechten) een duidelijke stijging. Het aandeel auteursrechten in dit cijfer bedraagt<br />
5.248,49 euro.<br />
Het FelixArchief verhuurt drie vergaderzalen en een auditorium met keuken en receptieruimte op de zesde<br />
verdieping. Sinds september 2011 wordt ook de authentieke eerste verdieping (1.200 m²) opnieuw ter<br />
beschikking gesteld.<br />
De binnenstraat kent een gedeeld gebruik met de concessiehouder bvba Felix.<br />
De volgende tabel geeft een overzicht van het aantal keren dat elke ruimte door derden werd gebruikt.<br />
binnenstraat auditorium<br />
grote<br />
vergaderzaal<br />
kleine<br />
vergaderzaal studiekamer<br />
Intern* 7 38 90 155 268<br />
Extern* 6 26 23 4 4<br />
Totaal 13 64 113 159 272<br />
Intern = stadsdiensten en dochters van de stad<br />
Extern = verhuringen aan externen<br />
Het pomphuis, de ruimte op het gelijkvloers, werd in gebruik genomen door AG Stadsplanning voor ontvangsten<br />
en rondleidingen in de tentoonstelling ‘<strong>Antwerpen</strong> Ontwerpen’.
Bijlagen
56 57<br />
A. Schenkers private archieven<br />
Schenker Omschrijving van het archief Datering Inschrijvings<br />
nummer<br />
Adriaans, Ank<br />
Research Master Thesis, universiteit Utrecht. ‘Rubens’s<br />
Triumphal Chariot of Kallo Ancient Triumph and Antwerp<br />
festive tradition’<br />
2011 789<br />
Ansems, Hugo<br />
Archives municipales<br />
Nancy<br />
Korte Antwerpse volksverhalen, jeugdherinneringen door<br />
Hugo Ansems<br />
Programma van de Sociéte Philanthropique Hulp en<br />
Onderstand voor Weduwen en Wezen<br />
Bastiaens, Jef Foto’s aanrijding tussen 2 trams Carnotstraat 1967<br />
Foto’s van de brand in de ‘Expressbar’ 1968<br />
Foto’s wandelaars op de De Keyserlei 1967<br />
Bibliotheek en Archief<br />
Oostende<br />
3 foto’s: V-bom tentoongesteld op Groenplaats, viermaster<br />
op de Schelde, schip op Willemdok<br />
1970- 906<br />
1990<br />
1881 843<br />
1967-<br />
1968<br />
1940-<br />
1960<br />
Bleys, August ‘Eenzelvigheidsbewijs’ van Frans Bleys 1916 916<br />
Brokken, Veerle<br />
Pedagogische documenten, aanstellingen, foto’s,<br />
rapporten, prijsboeken,...<br />
Buursen- van Baal, Ank. Bernard de Groot woonde in die tijd in <strong>Antwerpen</strong> en had<br />
een fietsenwinkel aan het Falconplein. Het verslag wat hij<br />
maakte was gericht aan zijn zoon, Adriaan de Groot, die<br />
missionaris was in Suriname.<br />
Clerckx, Paul<br />
Een ‘Schoone kerk’ voor het Zuid. De Sint-Michiel &<br />
Petruskerk te <strong>Antwerpen</strong> door Serge Migom uitgegeven ter<br />
gelegenheid van 125 jaar Parochie Sint-Michiel<br />
Cloostermans, Monique Bandopname van zingende grootmoeder (° 1884)?<br />
Deze opname dateert van Kerstmis 1958, en zij zingt niet<br />
commerciële Nederlandstalige liedjes, die ze vermoedelijk<br />
van haar moeder leerde<br />
De Buck, Rita<br />
4 Scheldekaarten uit familiearchief Adolf Van Loo:<br />
Vlissingen-Hansweert 1945/ Boven Schelde Rupelmonde<br />
Burcht 1930/ Borsele-Walsoorden 1945/ Schelde<br />
Vlissingen-<strong>Antwerpen</strong> 1953<br />
1870-<br />
1950<br />
1944-<br />
1955<br />
917<br />
771<br />
175<br />
790<br />
2011 842<br />
1958 848<br />
1930-<br />
1953<br />
925<br />
De Keuster, Linda Groepsfoto werkgevers en werknemers van de 3 Molens te 1931 886<br />
Merksem (vrouw rechtsboven is Yvonne Van Steendam)<br />
De Kremer, Walter Fotoalbum <strong>Antwerpen</strong> jaren ‘50, kwaliteitsvolle foto’s 1950- 867<br />
1952<br />
De Leeuw, René Reeks foto’s Beliard Murdoch en andere 1940- 815<br />
1950<br />
Degueldre, Gilberte 3 dia’s personeel stadsarchief; Jan Van Roey, Frida<br />
Melis-Taeymans en Denise Reyniers-Defournis.<br />
Foto’s genomen in de refter<br />
1967 899<br />
Delwaide, Jacobus Foto’s en correspondentie Leo en Josepha Delwaide, 1<br />
tekening zicht op <strong>Antwerpen</strong><br />
1930 -<br />
1980<br />
Derouck, Laurens 2 plannen woning die ontbreken in bouwdossier 1903#79 1902 851<br />
Erfgoedbibliotheek<br />
Hendrik Conscience<br />
Fierens - Van Dooren, W.<br />
Gemeentearchief<br />
Zaanstad, Nederland<br />
Hendrickx, Paul<br />
Hens, Elisabeth<br />
Inniger, Frederik<br />
Junes, Gert<br />
Apotheekregisters Duwaerts: delen van de boekhouding en<br />
receptenlijsten<br />
3 losse stukken uit het persoonlijke archief van notaris<br />
Steenecruys, uit de Franse tijd<br />
Brief van de gouverneurs Marie Christine en Albert Casimir<br />
aan de magistraat van <strong>Antwerpen</strong>, en door de gouverneurs<br />
zelf ondertekend. Datum: 23 oktober 1784. Onderwerp:<br />
toestemming om nieuwe begraafplaatsen aan te leggen.<br />
Huisarchief Hoogstraat 26: 20-tal notarisaktes betreffende<br />
verkoop<br />
45<br />
1784- 768<br />
1910<br />
1790 - 943<br />
1799<br />
1784 943<br />
1787-<br />
1913<br />
Reclamebrochure 12 P.K. Minerva Motors 1920 798<br />
Archief amateurtoneel Hoop en Liefde: verslagboeken,<br />
kasboeken, ledenboeken, foto’s, dia’s, programma’s,<br />
affiches, enkele filmbanden, huldigingen<br />
Reeks van 22 topografische kaarten Provincie <strong>Antwerpen</strong><br />
1897 op schaal 1/20000<br />
Stamboomonderzoek: ‘Duizend jaren geslachten In(n)i(n)<br />
ger’<br />
Foto’s ‘Den Bell’ : foto’s van werken en enkele foto’s<br />
waarop handelszaken in de buurt op staan<br />
912<br />
1869 827<br />
1897 861<br />
2002-<br />
2010<br />
1925-<br />
1926<br />
856<br />
846
58 59<br />
Justens, Stefan<br />
Lamens, Karl<br />
Verzameling foto’s van werken in <strong>Antwerpen</strong> o.a. aanleg<br />
Ring, huldiging Kennedytunnel<br />
Koninklijke Rubenskring <strong>Antwerpen</strong>: briefwisseling,<br />
administratie, bestelbons...<br />
1960-<br />
1970<br />
1900-<br />
1930<br />
Leijendeckers, Jan Programmabrochure Hippodroomschouwburg 1927-<br />
1928<br />
Libot, Renée<br />
Panis, Remonde<br />
Reeks diploma’s, oorkondes, herinneringsaffiche aan<br />
plechtige communie, erediploma vereniging van Joodse<br />
politieke gevangenen van België<br />
Kopie film Ommeganck 1919-1920, afkomstig van<br />
‘National Archives Washington’, vermoedelijk gemaakt<br />
door Amerikaan, er zijn geen rechten meer op het filmpje<br />
Foto’s Wereldoorlog I, fotograaf gekend, geen rechten<br />
meer op afkomstig van ‘National Archives Washington’<br />
1919-<br />
1944<br />
1919-<br />
1920<br />
1914-<br />
1918<br />
Peeters, Jef Affiches en pamfletten Ademloos 2011 293<br />
Perquin, Cornelia<br />
Picard, Adèle<br />
Possemiers, Jan<br />
Masterproef ‘De Antwerpse goudsmid Emile Anthony en<br />
zijn ‘Bijoux Anthony’ (1885-1897)<br />
Overdruk Sint-Jansplein, dit werd in 1929 gepubliceerd<br />
in ‘Weerspiegeld <strong>Antwerpen</strong>. Hoe ‘t vroeger was: onze<br />
schrijvers over hun stad. ‘ De Sikkel<br />
Programmaboekjes Koninklijk Vlaams conservatorium<br />
1942, 1943, 1950,1951, 1952<br />
Programmaboekje Koninklijk Filharmonisch orkest van<br />
Vlaanderen , Koningin Elizabethzaal, 91-92<br />
809<br />
849<br />
787<br />
781<br />
898<br />
898<br />
2009 887<br />
2003 932<br />
1942-<br />
1992<br />
Smidt-Bruinzeel, Marielle Kaart haven van <strong>Antwerpen</strong> 1932 - 825<br />
1935<br />
Sproedt, Hans Postkaartenreeks ‘souvenir d’Anvers’ ca. 1960 888<br />
<strong>Stadsarchief</strong> Brugge Prentbriefkaart, zicht op dokken en entrepot 1898 753<br />
712<br />
Stappaerts, Gie Reeks van 8 stratenplannen van Deurne 1976-2003 1976-<br />
2003<br />
Plattegrond <strong>Antwerpen</strong> Noord en groot <strong>Antwerpen</strong> ca. 1970 929<br />
Stafkaart Ekeren-Brasschaat, Hoboken-Kontich/<br />
1947 929<br />
Topografische kaart Wommelgem/ kaart haven 1947<br />
Toeristische kaart van België uitgegeven door Bell ca. 1950 929<br />
Telephone<br />
Wereldtentoonstelling van <strong>Antwerpen</strong> 1930: juryspeldje 1930 929<br />
Certificaat uitgereikt aan Wassenhove Louis door de kamer 1828 788<br />
van gerechtsdeurwaarders van <strong>Antwerpen</strong><br />
22 8mm familiefilmpjes 1979-<br />
1991<br />
889<br />
Foto ‘restanten van het het zwembad Galgenweel<br />
(Linkeroever)’<br />
2 plannen van de Antwerpse haven, postkaartenboekje<br />
tunnels onder de Schelde, 6 postkaarten <strong>Antwerpen</strong><br />
1995-<br />
2000<br />
1950-<br />
1983<br />
Steenackers, Armand Zijden halsdoek met landkaart van Europa erop gedrukt 1940- 913<br />
1944<br />
Dagboek van periode als krijgsgevangene mei 1940 -<br />
1940 765<br />
december 1940<br />
Suetens, Joanna Reeks ‘<strong>Antwerpen</strong> die scone’: ‘Oude kerkjes en kapellen’ , 1970 824<br />
‘Historische gevels’<br />
Tack, Pierre J. Pamflet <strong>Antwerpen</strong> stadsherstel nr 11 - augustus 2010 2010 91<br />
Van Alsenoy, Willem Plannen Oudaan 2 & 4 1893 880<br />
Van Campfort, Edith Havenplan <strong>Antwerpen</strong> ca 1950 831<br />
van de Laar, Janleo<br />
Foto van onbekende arbeider genomen op de<br />
Oudeleeuwenrui met op achtergrond het Felixpakhuis<br />
929<br />
852<br />
799<br />
1915 703
60 61<br />
Van den Bergh, Jef Archief Antwerp Bicycle Club 1940 829<br />
Van Ruyssevelt, Toon<br />
Vandecruys, Greet<br />
Vandersmissen, Jan<br />
Vanhaute, Roberte<br />
Vereecken, Claire<br />
1000 digitale en analoge foto’s Antwerpse<br />
beeldhouwwerken en gebouwen<br />
Diploma’s onderwijs Antwerpse familie: Ginette Van<br />
Bauwel, Geneviève Van Bauwel, Christian Van Bauwel,<br />
Mathilda Heens<br />
2000-<br />
2010<br />
1925-<br />
1955<br />
Handschrift liedboekje Antwerpse familie 1925- 900<br />
1955<br />
Stadsplattegrond + straatnamenindex 1925- 900<br />
1955<br />
Portret Astrid door G.Badoux 1935 900<br />
Onderzoeksaantekeningen voor de publicatie ‘Koningen<br />
van de wereld: Leopold II en de aardrijkskundige beweging’<br />
Reeks foto’s tentoonstelling van oorlogsmateriaal op de<br />
Groenplaats<br />
Familiearchief De Groof, Vereecken, Geefs. Met in het<br />
bijzonder foto’s Diesterweg, foto’s opleiding snit en naad.<br />
928<br />
900<br />
2000- 844<br />
2004<br />
1945 857<br />
1940-<br />
1960<br />
Vlaamse Hydrografie Kaart Westerschelde: van Baalhoek tot <strong>Antwerpen</strong> 2009 659<br />
686<br />
Walgrave, Jan<br />
De foto’s tonen ons de Antwerpse noblesse tijdens een<br />
feestje naar aanleiding van de bevrijding van <strong>Antwerpen</strong><br />
in 1944 bij Barones Van de Werve thuis enerzijds en een<br />
nieuwjaarsreceptie in 1945 anderzijds<br />
1944-<br />
1945<br />
Windey, Marcel Losse oorlogsnota’s en aantekeningen van Tony Winkeler 1940 762<br />
Vooroorlogse spotprent REX met Camille Huysmans erop<br />
afgebeeld<br />
1916-<br />
1940<br />
2 handgeschreven liedjesteksten 1930- 763<br />
1950<br />
Oorlogsdagboek Winkeler 1916-1919 1916- 762<br />
1919<br />
Verzameling allerlei nota’s o.a. Antwerpsche typen 1916- 762<br />
1940<br />
Schepenbrief 1547 746<br />
897<br />
763<br />
Kaarten 2005 Westerschelde - Zeeschelde, Monding Rupel 2005 659
62 63<br />
B. Statistieken 2011<br />
Archieven beheren<br />
Toezicht op archieven en opleidingen<br />
Toezicht<br />
2011 2010 2009 2008 2007<br />
Bewaarde archieven<br />
2011 2010 2009 2008<br />
2007<br />
start MACZ-registraties<br />
Omvang in strekkende meters 24,5 km 22,9 km 21,6 km 20,8 km 19,4 km<br />
Evaluatiebezoeken aan stadsdiensten 42 47 31 42 287<br />
Bestemmingsaanvragen voor archieven<br />
van stadsdiensten 1.460 1.408 154 262 166<br />
Bestemmingsaanvragen voor archieven<br />
van particulieren 115 90 63 81 150<br />
Toelatingen tot overdracht van<br />
archieven van particulieren 73 49<br />
Toelatingen tot overdracht van<br />
archieven van stadsdiensten 659 533 28 90 39<br />
Opleidingen archiefbeheer<br />
Cursisten stadsdiensten<br />
41 opleidingen<br />
368 cursisten<br />
14 opleidingen<br />
98 cursisten<br />
61 opleidingen<br />
814 cursisten<br />
401<br />
Omvang in inventarisnummers 1.805.241 1.658.896 1.508.702 1.340.731 1.261.979<br />
Omvang in aantal dozen 185.276 171.277 151.857 138.122 125.758<br />
Omvang e-Depot 13,1 TB 8,3 TB 3,2 TB 2,0 TB<br />
Omvang e-Depot in<br />
inventarisnummers 109.563 72.878 49.310 31.174<br />
Omvang e-Depot in bestanden 1.930.243 1.209.802 272.528 197.919<br />
218.327<br />
Op microfilm raadpleegbaar 220.502 220.819 220.788<br />
Semi-dynamische archieven:<br />
archiefdepot DenBell<br />
Omvang in strekkende meters<br />
Omvang in inventarisnummers 184.817 198.186<br />
214.999<br />
5.138 5.197 5.239 Nulmeting<br />
29/6/2010
64 65<br />
Publiekswerking<br />
Bezoekers opendeurdagen:<br />
302 **OMD<br />
5.484<br />
openings<br />
-weekend<br />
MAS<br />
2011 2010 2009 2008 2007<br />
Leeszaal<br />
Registratie bezoekers(kaarten) 2.502 2.052 2.581 2.276 2.121<br />
Bezoekersaantal 11.670 11.392 9.508 8.761 8.219<br />
Leeszaalbezoekers 5.317 4.911 3.363 3.140 3.111<br />
Bezoekers voor microfilm 6.353 6.481 6.145 5.621 5.108<br />
Geleide bezoeken: bezoekers 1.584 1.085 1.754 4.027 2.137<br />
Geleide bezoeken: aantal<br />
groepen rondleidingen<br />
<strong>Antwerpen</strong>Averechts<br />
65 41 68 163 103<br />
425 *EGD 1954 OMD<br />
1.120 EGD 1.100<br />
570 EGD<br />
EGD<br />
1.850<br />
[350 EGD<br />
+1.500 DA]<br />
Virtuele leeszaal<br />
Aantal hits op de website 1.085.359 958.405 889.442 1.019.354 959.396<br />
Unieke bezoeken aan de<br />
131.309 116.299 112.325 113.999 108.383<br />
FelixArchief-website<br />
Ophalen documenten<br />
Uitgehaalde documenten uit<br />
24.918 21.990 20.416 14.386 13.231<br />
magazijn<br />
Uitgehaalde documenten uit<br />
magazijn, voor stadsdiensten<br />
- - 1.445 1.164 2.002<br />
Uitgehaalde documenten uit<br />
magazijn, voor stadsdiensten om<br />
vraaggestuurd te worden gescand<br />
3.532 4.758 Op 1/10/2010 start<br />
ScanningOnDemand<br />
Uitgehaalde documenten uit<br />
18.987 16.948<br />
archiefdepot semi-dynamische<br />
archief (Den Bell)<br />
Dienstverlening<br />
Opzoekingen voor derden 1.706 1.148 843 854 729<br />
Fotobestellingen: aantal<br />
5.709 3478 3061<br />
geleverde scans<br />
Tentoonstellingen en<br />
reproducties<br />
Medewerking aan<br />
2 6 5 3 4<br />
tentoonstellingen<br />
Aanvragen reproductierechten 55 40 65 48 64<br />
Publicaties en toegangen<br />
Publicaties en lezingen door<br />
35 20 41 26 41<br />
medewerkers stadsarchief<br />
Nummers Nieuwsbrief<br />
13 12 12 12 12<br />
stadsarchief<br />
Abonnementen Nieuwsbrief<br />
4.252 4.345 4.481 4.324 5.956<br />
stadsarchief<br />
Nummers Nieuwsbrief toezicht<br />
9 6 5 7 4<br />
archivANT<br />
Abonnementen Nieuwsbrief<br />
archivANT<br />
850 724 1.455 1.012 486<br />
*EGD: Erfgoeddag | DA: dag van de architectuur | **OMD: Open Monumentendag
66 67<br />
C. Publicaties en lezingen van medewerkers<br />
Filip Boudrez<br />
Publicaties<br />
1. met W. Vanneste en R. Vissers, Handboek digitaliseren van analoge audiovisuele objecten (beeld en<br />
geluid), <strong>Antwerpen</strong> - Brussel, 2011.<br />
2. Digitaliseren en digitaal archiveren van video, in: Archiefbeheer in de praktijk.<br />
3. Standaarden voor bestandsformaten, <strong>Antwerpen</strong>, 2011.<br />
Lezingen<br />
1. At your service, masterclass bij het <strong>Stadsarchief</strong> Amsterdam, 17 februari 2011.<br />
2. Digitaal archiveren aan de bron, gastcollege interuniversitaire archiefopleiding, <strong>Antwerpen</strong>, 10 maart<br />
2011.<br />
3. Digitale archieven verwerven en opnemen. Over capture, structuur en metadata, masterclass bij het<br />
Nationaal Archief Nederland, Den Haag, 29 maart 2011.<br />
4. Met M.J. Marinus, Digitaliseren @ FelixArchief, Leuven, 28 april 2011.<br />
5. Archiveren van authentieke digitale besluiten, presentatie op Informatie Aan Zee, Oostende, 16<br />
september 2011.<br />
6. The digital repository at the city of Antwerp, masterclass bij de Europese Commissie, Brussel, 30<br />
november 2011.<br />
7. Managing records. A practical approach, presentatie op DLM-Forum, Brussel, 13 december 2011.<br />
8. Digitaal klasseren en archiveren, presentatie op V-ICT-OR studiedag Digitaal archiveren, Mechelen, 16<br />
december 2011.<br />
Lesopdrachten<br />
1. Bibliotheekschool Gent: Module digitaal archiveren<br />
2. Bibliotheekschool Gent: Bijscholing Digitaal archiveren<br />
3. Bibliotheekschool Gent: Bijscholing Beheren van fotocollecties (ism A. Deckers, Fotomuseum)<br />
4. Bibliotheekschool <strong>Antwerpen</strong>: Module Digitaal archiveren<br />
5. Nationaal Archief Nederland: Digitale objecten en processen<br />
6. VHIC-Faculty, Leergang Records Management: De records management applicatie. Duurzame<br />
archiveringsformaten.<br />
Katrijn Cools en Tanneke Kindt<br />
Publicatie<br />
1. Ruim op orde! Opruimdagen houden je klassementen op orde, in: Wie klasseert, die vindt.<br />
Hedendaags document-en archiefbeheer in besturen en organisatie, Brussel: VVSG, Politeia,<br />
aflevering 7, juni 2011.<br />
Paul de Commer<br />
Lezing<br />
1. Instellingen bevoegd voor armenzorg tijdens het Ancien Régime”, op jaarvergadering provinciale<br />
commissie voor geschiedenis en volkskunde, <strong>Antwerpen</strong>, 18 juni 2011<br />
Zij wordt gepubliceerd in Post Factum (nr 4 2012) van de provincie <strong>Antwerpen</strong><br />
Joost Depuydt<br />
Publicaties<br />
1. Auteur, samen met Dirk Imhof, van het hoofdstuk “The Southern Netherlands as a Production Centre<br />
of Science and Knowledge from the Overseas Territories in the Sixteenth and Seventeenth Centuries”<br />
in : Embattled Territory: The Circulation of Knowledge in the Spanish Netherlands, edited by Sven<br />
Dupré, Bert De Munck, Werner Thomas en Geert Vanpaemel (forthcoming)<br />
2. Auteur van de folder Oudste stadsplattegrond van <strong>Antwerpen</strong>, een uitgave van het stadsarchief (juni 2011)<br />
Lezingen<br />
1. “The Southern Netherlands as a Production Centre of Science and Knowledge from the Overseas<br />
Territories in the Sixteenth and Seventeenth Centuries” samen met Werner Thomas (K.U.Leuven)<br />
en Dirk Imhof (Museum Plantin-Moretus) op het internationaal congres Embattled Territory: The<br />
Circulation of Knowledge in the Spanish Netherlands (Gent, 9-11 maart 2011)<br />
2. “Management of the digitizing process and online presentation of the map collection (FelixArchief<br />
/ City Archives Antwerp)” op de Sixth International Workshop Digital Approaches to Cartographic<br />
Heritage (Den Haag, 7-8 april 2011)<br />
3. “Kaarten online & georefereren van topografisch gerelateerd materiaal” op de vakbeurs Informatie<br />
aan Zee (Oostende, 15-16 september 2011)<br />
Activiteiten in wetenschappelijke verenigingen<br />
1. Stichtend lid van The International Society for the History of the Map (Londen, 1 december 2011)
68 69<br />
Marie Juliette Marinus<br />
Publicaties<br />
1. Brouwen in Antwerpse kloosters, in: <strong>Antwerpen</strong> bierstad. Acht eeuwen biercultuur, <strong>Antwerpen</strong>, 2011,<br />
p. 50-51.<br />
2. Het Antwerpse stadsarchief als goudmijn voor de bierhistoricus, in: <strong>Antwerpen</strong> bierstad. Acht eeuwen<br />
biercultuur, <strong>Antwerpen</strong>, 2011, p. 249-252.<br />
Lezingen<br />
1. “Digitaliseren@FelixArchief”, 28-04-2011 voor de VVBAD-studiedag Digitaliseren van Archief<br />
2. “12 jaar digitaal werken in de leeszaal”, 16-09-2011 op Informatie aan Zee<br />
3. “De Kerk in <strong>Antwerpen</strong> tijdens de 17de eeuw”, 22-11-2011 voor de Antwerpse stadsgidsen<br />
Inge Schoups<br />
Publicaties<br />
1. Kabinetsarchieven van burgemeesters en schepenen: ordening en bestemming, in Wie klasseert,<br />
die vindt. Hedendaags document- en archiefbeheer in besturen en organisaties, Brussel/<strong>Antwerpen</strong>,<br />
Politeia/VVSG, IV.3, p. 1-18<br />
Hoofdredacteur<br />
1. Wie klasseert, die vindt. Hedendaags document- en archiefbeheer in besturen en organisaties,<br />
Brussel/<strong>Antwerpen</strong>, Politeia/VVSG<br />
• aflevering 7, juni 2011<br />
• aflevering 8, oktober 2011<br />
• aflevering 9, december 2011<br />
Deelname aan studiedagen of workshops<br />
1. Vlaamse coalitie Digitale Duurzaamheid, Brussel, FARO, 1 april 2011<br />
2. Mogelijkheden en wenselijkheid van een Vlaamse archiefdepot voor audiovisuele en digitale<br />
archieven, Brussel, FARO/Archipel, 7 april 2011,<br />
3. Expertiseoverleg in het kader van het Archiefdecreet, Brussel, 12 april 2011<br />
4. MAS erfgoedsalon, 13 mei 2011<br />
5. Businessmodel VIAA – Vlaams Instituut voor Audiovisueel Archief, Gent, 2 mei 2011<br />
6. Expertenmeeting Selectie en archieftoezicht, Algemeen Rijksarchief, Leuven, 26 mei 2011<br />
7. DLM Forum Triennial Conference: Pan-European Forum for Archiving & Information Management:<br />
Interoperability & MoReq2010, Brussel, 12-13 december 2011<br />
Mandaten, adviesraden<br />
1. Bestuurder FARO (erfgoedsteunpunt van de Vlaamse overheid)<br />
2. Bestuurder en Wetenschappelijke raad CVAa (Centrum Vlaamse Architectuurarchieven)<br />
3. Bestuurder ADVN (Archief en documentatie van het Vlaams Nationalisme)<br />
4. Lid algemene vergadering Archiefbank Vlaanderen<br />
5. Bestuurder Genootschap Antwerpse Geschiedenis<br />
6. Wetenschappelijke Raad ISG-AMSAB (Instituut voor Sociale Geschiedenis-Archief en Museum van<br />
sociale en arbeidersbewegingen)<br />
Willem Vanneste<br />
Publicaties<br />
1. Handboek digitaliseren van analoge audiovisuele objecten (beeld en geluid) samen met Filip Boudrez<br />
en Rony Vissers, Archipel-project, <strong>Antwerpen</strong>-Brussel 2011<br />
Lezingen<br />
1. “De kunst van het digitaal archiveren” op studiedag Morgen Digitaal van de Erfgoedcel<br />
Noorderkempen, 27 september 2011, Turnhout<br />
2. “Handleiding en tool digitaliseren van analoge audiovisuele objecten” samen met Rony Vissers op<br />
slotevenement Archipel, 16 november 2011, deSingel <strong>Antwerpen</strong><br />
Activiteiten in wetenschappelijke verenigingen<br />
1. secretaris Werkgroep Automatisering van de VVBAD<br />
2. bestuurder Experisecentrum DAVID vzw<br />
3. lid Beoordelingscommissie Collectiebeherende Cultureel-erfgoedorganisaties<br />
Lesopdrachten<br />
1. module A4 Inleiding tot de archivistiek bij bibliotheekopleiding <strong>Antwerpen</strong> (scvo Pestalozzi)<br />
2. module A4 Inleiding tot de archivistiek bij bibliotheekopleiding Gent (cvo VSPW)<br />
3. bijscholing digitaliseren bij bibliotheekopleiding Gent (cvo VSPW)<br />
4. cursus “dossiervorming en klassement” voor Inovant, opleiding Bestuurspraktijk.<br />
5. cursus “digitale klassementen opbouwen en onderhouden”, opleiding voor informatiebeheerders bij<br />
de Provincie <strong>Antwerpen</strong>.<br />
6. cursus “digitaliseren van audiovisuele objecten” bij FARO<br />
7. workshop “digitaliseren” georganiseerd door PACKED in het kader van project Digiti
70 71<br />
Andere<br />
1. selectiejury voor Archivaris digitaal documentbeheerder bij de stad Mechelen<br />
2. selectiejury voor Bestuurssecretaris Erfgoed (erfgoedconsulent archivaris/conservator) bij de stad Mol<br />
Roeland Verhaert<br />
Publicaties<br />
1. De vraag: Wat is een selectielijst? In VVBAD, Meta, 2011/1<br />
2. Kernbegrippen en definities in: Wie klasseert, die vindt. Hedendaags document-en archiefbeheer in<br />
besturen en organisatie, Brussel: VVSG, Politeia, aflevering 9<br />
Redacteur<br />
1. Wie klasseert, die vindt. Hedendaags documenten archiefbeheer in besturen en organisaties, Politeia,<br />
aflevering 7, juni 2010<br />
2. Wie klasseert, die vindt. Hedendaags documenten archiefbeheer in besturen en organisaties, Politeia,<br />
aflevering 9, december 2011<br />
Lezingen<br />
1. Gebruiksvriendelijkheid en multi-inzetbaarheid van informatiebeheersplannen, op VVBAD Informatie<br />
aan Zee 2011<br />
Activiteiten in wetenschappelijke verenigingen<br />
1. Lid van de stuurgroep ter voorbereiding van Informatie 2011<br />
2. Voorzitter van de ad hoc werkgroep selectielijst gemeentearchief van de VVBAD (Vlaamse Vereniging<br />
voor Bibliotheek, Archief & Documentatie) - sectie Archief.<br />
3. Lid van de Gemeentelijke Documentatieraad Ranst<br />
Lesopdrachten<br />
1. Module Oriëntatie in het archiefwerk in de opleiding Initiatie in de archiefkunde (cvo VSPW,<br />
bibliotheekschool Gent)
www.felixarchief.be<br />
03 338 94 11
Change language