Subsidiestop en een nieuw adres

Subsidiestop en een nieuw adres
Op 20 december 2010 ontving het
Haags Milieucentrum (HMC) het schriftelijke
besluit van het College van B&W dat
de subsidie per 1 januari 2011 in drie jaar
tijd beëindigd wordt. Directeur Frans
van der Steen legt uit waarom dat geen
goed idee is.
De gemeente heeft vanzelfsprekend
alle recht om een subsidie te beëindigen,
al doe je dat niet op zo’n korte termijn.
Waar we wél door geschokt zijn,
is dat geen enkele reden werd gegeven
voor het beëindigen van een twintigjarige
subsidierelatie. De grote vraag is dus
waarom?
Heel wat mensen en organisaties zien
het HMC als een uitstekend functionerende
organisatie die veel voor elkaar krijgt.
Wij worden gezien als een onmisbare,
duurzame spin in het web van de stad.
Dat blijkt bijvoorbeeld uit de hartverwarmende
reacties bij ons twintigjarig jubileum
van vier voormalige wethouders
en van verschillende gemeenteraadsleden,
van de directeuren van de Kamer van
Koophandel, Dunea, Vestia, Om Den Haag
en Fonds 1818, van Eneco en de Haagse
Hogeschool, van bekende milieugoeroes
als Maurits Groen en Jan Rotmans, van
Arnold Heertje en vele anderen.
Waarom een organisatie decimeren
die Haagse burgers en organisaties met
elkaar en met het stadsbestuur verbindt?
En die het brede terrein van duurzaamheid
en milieu op een integrale manier
benadert? We hebben aandacht voor
zowel mobiliteit, stedelijke ontwikkeling,
energie, afval, renovatie, stedelijke natuur,
schone lucht, biodiversiteit, voedsel als
water, en verbinden dit met beleidsterreinen
als recreatie en economie. In de loop
der jaren is veel kennis en ervaring opgebouwd,
kennis en ervaring waar andere
organisaties niet over beschikken en die
we inzetten voor het duurzamer maken
van onze stad. Bovendien ondersteunt
het HMC 17 aangesloten (vrijwilligers)
organisaties die zich inzetten voor de verduurzaming
van Den Haag. Dat gooi je
toch niet zomaar weg?
Niet alleen wij vinden het onvoorstelbaar
dat er in deze tijd, waarin duurzaamheid,
klimaat en milieu terecht hoog op
de publieke en politieke agenda staan,
over drie jaar in Den Haag geen door de
gemeente gesubsidieerd milieucentrum
meer zou zijn en in Amsterdam, Rotterdam
en Utrecht wel. Wij zullen ons daar
niet bij neerleggen. Zonder financiële
steun van de gemeente kunnen wij bijvoorbeeld
amper een rol spelen in een
nieuw Klimaatcentrum - een HMC-initiatief
dat de gemeente heeft overgenomen.
Ondanks de donkere wolken die zich
boven het HMC samenpakken gaan we
de komende jaren door met het werken
aan een groen en duurzaam Den Haag.
En dat vanuit een nieuw, centraal gelegen
onderkomen met een veel duurzamere
uitstraling.
Een nieuwe lente, een nieuw gebouw
Het nieuwe onderkomen van het
Haags Milieucentrum, ‘Het Magazijn’
aan het Esperantoplein, was oorspronkelijk
een magazijn van het GEB,
het Gemeentelijk Energie Bedrijf. Toen
deze functie verloren ging, heeft KOW
stedenbouw en architectuur het pand
behoed voor sloop en er een verzamelgebouw
voor creatieve beroepen
van gemaakt. 1 April 2011 gaat Het
Magazijn zijn derde leven in: als centrum
voor duurzaamheid in de regio
Haaglanden en thuishaven van de
stichting Groenlicht voor Duurzaamheid.
Deze wil duurzaamheid dieper
verankeren in de samenleving, vooral
in de Haagse regio.
In Het Magazijn kunnen duurzame
organisaties werkplekken huren. Ze
kunnen er gebruikmaken van gedeelde
faciliteiten, activiteiten organiseren,
gelijkgestemden ontmoeten en
zich ontplooien. Behalve KOW stedenbouw
en architectuur gaat het op dit
moment om Cieremans marketing en
communicatie, Studio A Mediamelange
en Culistar biologische catering. Culistar
verlaat Het Magazijn binnenkort en maakt
plaats voor een ander cateringsbedrijf.
“Alle gebruikers van Het Magazijn zijn
vertegenwoordigd in de stichting en
bepalen samen de koers en het gebruik”,
vertelt bestuursvoorzitter Hans Kuiper.
Van een ballotagecommissie of iets dergelijks
wil hij niet weten: “Welnee, we
willen juist laten zien dat duurzaamheid
gewoon léuk is. Ik ben niet van het vingertje
of van ‘ben jij wel groen genoeg?’”
Met een knipoog naar sociëteit ‘De
Witte’ zal Het Magazijn onderdak bieden
aan ‘De Groene Sociëteit’. Deze zal maandelijks
een activiteit organiseren. Er moet
weer ‘reuring’ komen in het gebouw dat
als gevolg van de crisis in de bouw helaas
een stuk stiller is geworden.
Kick off
Reuring belooft er in in geval te zijn
op de ‘kick off’, de openingsmanifestatie
van GroenLicht voor Duurzaamheid, op
1 april van 17 tot 20 uur. De organisaties
die in Het Magazijn werken of gaan werken
zullen zich dan presenteren. Refunc
(www.refunc.nl) toont hoe ze gevonden
materialen een kunstzinnig tweede leven
geeft. Architecte Terry van der Heide licht
het restaurant van de toekomst toe, en
uiteraard kan ook tijdens de manifestatie
(biologisch) gegeten worden. The Clarks
brengen duurzame muziek ten gehore
(ook wel bekend als ‘covers’) en er wordt
een lezing gehouden over ‘sustainisme’,
het nieuwe modernisme. Zie voor meer
informatie www.groenlicht.org.
april - juni branding 3

Een ecozone als gemeentegrens
De grens tussen Den Haag en Rijswijk
is voor een groot deel niet zomaar een
streep op de kaart. Enkele kilometers
lang is ze heel tastbaar aanwezig, in de
vorm van de Broeksloot. Deze waterweg
maakt deel uit van de ecologische hoofdstructuur
van Den Haag en watert af op
de Vliet. Het deel van de sloot tussen het
Rijswijkse park Overvoorde en de Haagse
Guntersteinweg is onlangs verbreed en
van natuurvriendelijke oevers voorzien.
De bomen die er al stonden zijn aangevuld
met Hollandse linde en els en
er zijn heesters als liguster en kornoelje
aangeplant. De ecologische opkikker
is een prettige bijkomstigheid van de
bouwwerkzaamheden in Den Haag Zuidwest,
vertelt Ans Hendrikse, ecologe bij
de gemeente Den Haag. Het Hoogheemraadschap
van Delfland eist dat er, als
ergens nieuwbouw plaatsvindt, waterbergingscapaciteit
wordt gerealiseerd. De
nieuwbouwwijk Stadspark Overvoorde
aan de overkant van de Guntersteinweg
watert af op de Broeksloot. De verbreding
van de sloot moet een betere afvoer van
het water garanderen.
Maar alleen verbreding van de Broeksloot
is onvoldoende om aan de norm van
325m 3 /ha te kunnen voldoen. Een stukje
richting de Schaapweg is grond afgegraven
- het openluchtbuurtcentrum van de
stichting Stad en Kerk (Stek) moest hiervoor
wijken - en daar ligt nu een driehoekige
vijver. De standaarddiepte is circa
een meter, maar er zijn twee plekken uitgegraven
waar de diepte anderhalve
meter is. Dit moet speciaal de visstand ten
goede komen.
Waterkwaliteit
Op het gebied van waterleven heeft
de Broeksloot ter hoogte van Overvoorde
op dit moment nog maar weinig te bieden.
Niet voor niets klaagde de beheerster
van de buurttuin van Stek over stinkend
water. Hendrikse beaamt het probleem,
hoewel er in de sloot wel snoek is
gesignaleerd, en die vissoort is erg kieskeurig
als het om de kwaliteit van het
water gaat. Maar ze verwacht dat de huidige
ingreep de waterkwaliteit sterk ten
goede zal komen. Als in mei ook de waterplanten
zijn aangeplant – zoals gele lis,
egelskop en lisdodde, om er maar enkele
te noemen - zal de sloot veel interessanter
worden voor dieren als libellen en
vlinders. En Hendrikse hoopt er over een
tijdje ook kikkers, padden en salamanders
aan te treffen. De Broeksloot ter hoogte
van Overvoorde moet dan even mooi zijn
als de Laak nu is.
Niet minder trots is Ans Hendrikse op
de Erasmuszone. In en om het water langs
de Erasmusweg zijn de afgelopen jaren
diverse maatregelen genomen om de
natuurwaarden te vergroten. Ook zijn er
looprichels voor dieren aangebracht en
duikers zodat ze onder de weg door kunnen.
Onlangs is het laatste stuk, tussen de
Loevesteinlaan en station Moerwijk, voltooid.
Het heeft natuurlijk nog een tijd
nodig om tot volle wasdom te komen,
maar, vindt Hendrikse, “we mogen blij zijn
dat we in Den Haag zoveel aandacht aan
zulke zaken kunnen besteden.”
4 branding april-juni

Burgers in actie voor
een laan met allure
Groothertogin Sophie von Sachsen-
Weimar-Eisenach (1824-1897) was een
beschermvrouwe van de wetenschap, literatuur
en kunst en zette zich in voor sociale
verbeteringen. Haar naam leeft voort in
een verkeersriool, maar het ziet ernaar uit
dat de Groot Hertoginnelaan een deel van
haar oude allure terugkrijgt.
“De Groot Hertoginnelaan mist respect”,
vinden Ed Annink en Henk van der
Kuur van de Werkgroep herinrichting
Groot Hertoginnelaan. Ze wilden niet langer
toekijken hoe hun laan steeds verder
afglijdt en startten een burgerinitiatief
om het tij te keren. Hun ideaal was
de terugkeer van de middenberm met
bomen, zoals de laan er tot 1967 uitzag
(zij het dat er toen een dubbele bomenrij
was). Verder twee in plaats van de huidige
vier rijbanen, geflankeerd door vrijliggende
fietspaden. Ook zouden er veilige
trottoirs en goede parkeervoorzieningen
voor fietsen moeten komen.
Hun burgerinitiatief - een manier
om een probleem op de agenda van de
gemeenteraad te zetten - viel in vruchtbare
aarde. De voltallige gemeenteraad
stemde in met het plan Herinrichting
Groot Hertoginnelaan, waarbij verkeerswethouder
Peter Smit zijn waardering
uitsprak voor het slimme ‘meeliften’
met rioleringswerkzaamheden die toch al
gedaan moesten worden. Smit zal onderzoeken
of de herinrichting geen problemen
oplevert voor de verkeersdoorstroming
in het smalste deel van de laan,
maar heeft er goede hoop op.
Betekent dit dat er extra bomen op de
laan komen? Nee, dat is niet de bedoeling.
De bomen die ter compensatie van
de in 1967 verdwenen bomen zijn aangeplant,
leveren tal van problemen op. Ze
onttrekken de veelal prachtige gevels aan
het oog, belemmeren het uitzicht vanuit
de huizen en de toetreding van daglicht.
Daarnaast wrikken de wortels stoeptegels
omhoog en groeien ze, aldus de
Werkgroep herinrichting Groot Hertoginnelaan,
in de funderingen van gebouwen
langs de laan.
Wat vindt de AVN?
De meeste bomen langs de huizen zullen
dus gekapt moeten worden. Wat vindt
de Algemene Vereniging Natuurbescherming
(AVN) daarvan, de organisatie die er
in Den Haag op toeziet dat bomen niet
nodeloos sneuvelen?
Langs de Groot Hertoginnelaan staan
veelal monumentaaliepen (Ulmus minor
‘Sarniensis’), heeft AVN-bomendeskundige
Bas Steenks geconstateerd. Deze circa
een halve eeuw oude bomen zijn nog niet
uitgegroeid en zullen verder in kruinomvang,
stambreedte en wortelpakket toenemen.
Wel is een deel ervan ten prooi
gevallen aan vooral de iepziekte en vervangen
door een andere iepensoort, de
Ulmus ‘Lobel’. Deze past goed tussen de
monumentaaliepen en is vrijwel resistent
tegen iepziekte.
De afgelopen vijf jaar zijn uitgevallen
iepen echter vervangen door exemplaren
van de Japanse notenboom, de Ginkgo
biloba. Iepen die recentelijk ten prooi vielen
aan de iepziekte zijn nog niet vervangen,
wat volgens Steenks plaatselijk een
erg rommelig beeld oplevert.
Verplanten?
In totaal gaat het om ruim honderd
volwassen bomen, heeft Steens geteld.
Het verplanten hiervan moet als niet haalbaar
worden beschouwd. De 27 Ginkgo
biloba’s zijn wel verplantbaar. Verreweg
de meeste bomen zijn vitaal. Maar betekent
dit dat kappen taboe is? Niet per
se, want de bomen staan wel erg dicht
tegen de gevels aan. Dit brengt met zich
mee dat ze pakweg elke vijf jaar gesnoeid
moeten worden. Maar niet alleen de
kroon groeit, ook het wortelstelsel. Sommige
boomspiegels hebben inmiddels
een afmeting van 5 x 2 meter, zodat het
voetpad op diverse plaatsen nog maar
vier tegels smal is. En dan is er natuurlijk
het probleem van de wortelopdruk.
Resumerend zegt Steenks: “De Groot
Hertoginnelaan is een beschermd stadsgezicht.
In dit spanningsveld zal een
afweging van belangen gemaakt moeten
worden, om een goede keus te kunnen
maken. Het rooien van zo’n grote groep
bomen zal een grote impact hebben op
de omgeving, maar wat mij betreft is dit
een voorbeeld van de verkeerde boom op
de verkeerde plaats. Ik had de monumentaaliepen
ouder ingeschat dan vijftig jaar.
Dit houdt voor mij in dat de bomen een
sterke groeikracht hebben en alleen maar
voor meer problemen zullen zorgen. Uiteindelijk
wordt de situatie onhandelbaar.”
Voortgang
Ondanks het raadsbrede enthousiasme
voor het initiatief loopt het projectmanagement
toch enige vertraging op
met het doorrekenen van metingen, het
maken van schetsen en dergelijke. De
gemeentelijke bezuinigingen zijn daar
debet aan. De situatie is nu zo dat in de
tijd dat deze Branding verschijnt het ontwerp
– een groene middenberm met
bomen, halvering van het aantal rijbanen
en vrijliggende fietspaden met behoud
van de stoepbreedte – ambtelijk besproken
wordt. Onder meer buigt de Adviescommissie
Openbare Ruimte zich erover.
In mei staat het plan op de agenda van
het College van B&W, waarna burgers
zich erover mogen uitspreken. Daartoe
zal in het Museon een presentatie worden
gehouden. Behandeling in de gemeenteraad
vindt naar verwachting pas na de
zomer plaats.
6 branding april-juni

Een pril begin voor nieuwe natuur
Geleidelijk aan verliest de Zuid-Hollandse
kustlijn de vorm waarmee we vertrouwd
zijn geraakt. Oorzaak is de zandmotor, die
op 17 januari van dit jaar is gaan ‘draaien’.
Milieukundige Johan Apeldoorn is er
enthousiast over.
Om te beginnen: wat is die zandmotor
precies? Ter hoogte van Ter Heide wordt
tegen de kust een schiereiland opgespoten
met behulp van 21 miljoen kubieke
meter zand (zie ook www.kustvisie.nl). Dit
is echt heel veel, want jaarlijks wordt er
voor de gehele Nederlandse kust circa 12
miljoen kuub opgespoten. Met het aanbrengen
van deze puist zand in een keer,
hoopt Rijkswaterstaat tussen Hoek van
Holland en Scheveningen voor een flink
aantal jaren klaar te zijn met het jaarlijkse
opspuiten. Verder is de verwachting dat
de gestage verspreiding van een deel van
deze puist over dit kustgedeelte voor een
meer natuurlijke duinaanwas zorgt. Het is
een nieuwe ontwikkeling in de kustverdediging
en daarom wordt het project
intensief gemonitord.
Waterman voorbij
Eerdere kustuitbreidingsplannen op
deze kuststrook, waarvan het oude Plan
Waterman het meest ambitieus was, liepen
stuk. Een jaar of dertig geleden wilde
Ronald Waterman de strook land aanwinnen
tussen de uiteinden van de pieren
van Hoek van Holland en Scheveningen,
met als gebruiksdoelen natuur, recreatie,
glastuinbouw en stedelijke uitbreiding.
Toen een jaar of zeven geleden de zwakke
schakels bij Ter Heide en Kijkduin vanwege
de Deltawet moesten worden versterkt,
kwam het Plan Waterman in een
sterk uitgeklede vorm terug. De landaanwinning
werd nu beperkt tot een nieuwe
duinstrook van Hoek van Holland
tot Scheveningen met een gemiddelde
breedte van ruim driehonderd meter.
Geen stedelijke uitbreiding en kassenbouw,
maar voornamelijk natuur en recreatie.
Vanwege wederom weerstand bij de
bevolking werd echter besloten de maatregelen
vrijwel te beperken tot de zwakke
schakels zelf.
Toen ik een jaar geleden in de gaten
kreeg dat de zandmotor er zou komen,
vermoedde ik haast dat een briljant strateeg
dit plan naar voren had geschoven
om via een achterdeur alsnog tot de
gewenste duinaangroei van gemiddeld
driehonderd meter te komen. Want als
de badplaatsen in een paar jaar via deze
sluipweg zo’n honderd meter extra duinen
voor hun deur krijgen, kunnen zij aan
het idee wennen (meer natuur en recreatie)
en een verdere verbreding gemakkelijker
accepteren.
Verstandiger
Het zandmotorproject is een voorbeeld
van de trend dat overheden verstandiger
omgaan met de publieke opinie
bij het introduceren van grote projecten.
Nog maar tien jaar geleden, bij de
start van de grootschalige duinrevitalisering,
ging het goed mis. In het duingebied
Berkheide (bij Wassenaar) werden de
sliblagen uit niet meer gebruikte bezinkvijvers
en de begroeiing volledig verwijderd.
Met behulp van bulldozers, natuurlijke
processen en een beetje helmaanplant
ontstond uit de kale zandvlakte binnen
twee jaar een vitaal duingebied met
afwisselend duinenrijen en uitgestoven
natte duinvalleien, met de daarbij behorende
flora en fauna. De duinen werden,
vrij van vreemde invloeden, teruggebracht
naar hun eigen aard.
De plannen waren goed doordacht
en gericht op optimale natuurwaarden.
Alleen waren de deskundigen vergeten
om het publiek en de wethouders bij dit
proces te betrekken. Het publiek reageerde
ontzet op de grootschalige werkzaamheden
en noemde het gebied in Berkheide
al gauw smalend de Kalahari. Het
gevolg was dat een serie vervolgprojecten
volkomen strandde. De goodwill voor
dit soort projecten komt nu hopelijk lang-
8 branding april-juni

zamerhand van de grond, temeer daar het
succes van de ingreep voor ieder bezoeker
duidelijk is. Als IVN-gids geef ik regelmatig
excursies in het gebied, en ik merk
dat bij een goede uitleg er zeker begrip is
voor zulke ingrepen.
Bij de zandmotor heeft men het beter
aangepakt. Er is serieus ingegaan op
bezwaren van burgers, zoals een verwachte
verhoging van de grondwaterstand
bij de bestaande bebouwing en
Zandmotor beheerd door
Zuid-Hollands Landschap
De Stichting Het Zuid-Hollands
Landschap (ZHL) gaat de natuur
van de Zandmotor voor een periode
van zes jaar beheren en monitoren,
zo heeft de Provincie besloten.
Het ZHL gaat wandelroutes aanbieden,
toezicht houden, voorlichting
en educatie geven en ontwikkelingskansen
scheppen voor planten
diersoorten.
gevaren voor zwemmers. De klagers hebben
vertrouwen in de te nemen maatregelen.
Laten we hopen dat het project onder
het huidige gunstige gesternte zijn weg
mag vervolgen. Naar verwachting leidt de
zandmotor tot een natuurlijke duinaanwas
van circa 100 hectare. Als er een algemeen
gedragen enthousiasme ontstaat
over de eerste resultaten zou een mogelijke
herstart van de zandmotor kunnen
leiden tot een kustverbreding van bijvoorbeeld
300 tot 500 meter. We komen dan in
de buurt van een derde van ‘Waterman’.
Fantastische impuls
Wat mij betreft gaan we nog een stap
verder en vullen we deze kuststrook tussen
de havenhoofden van Hoek van Holland
en Scheveningen helemaal op. We
krijgen dan een uniek, breed duingebied
dat de behoefte aan natuur en recreatie
van de stadsgebieden Den Haag en
Rotterdam kan dekken. Het nieuwe land
moeten we niet gebruiken voor kassenbouw
en/of stadsuitbreiding, maar wel
voor bungalowparken, campings, strandvertier
en eventueel één of twee kleine
kustplaatsjes, en sowieso heel veel natuur.
Deze gehele zone is prima bereikbaar te
maken via openbaar vervoer, als we de
spoorlijn van Schiedam-West naar Hoek
van Holland vervangen door een Randstadrail
en langs de kust doortrekken naar
Den Haag. Op deze manier sparen we heel
veel parkeervlaktes uit. Als we dit ook nog
combineren met het opwaarderen van de
strook langs de Nieuwe Waterweg en het
verrommelde gebied van Hoek van Holland
en omgeving, krijgen we een fantastische
impuls voor de leefkwaliteit van
Zuid-Holland. En hoe betalen we dat als
we geen dure grond kunnen verkopen
voor kassenbouw en stadsontwikkeling?
Volgens mij kan je nauwelijks een nuttiger,
duurzamer en noodzakelijker project
vinden voor het fonds van de aardgasbaten.
Wat vindt u, gewoon morgen doen?
Johan Apeldoorn
Het Nivon Zuid-Holland West
Natuur en cultuur staan tegenwoordig
niet in een goede reuk. Dus wat moeten
we denken van een organisatie die
zich niet alleen richt op natuur en cultuur,
maar dat ook nog eens doet met een –
ook al zoiets verdachts – educatief doel?
Dat het een prima organisatie is, die
zowel voor de natuur als voor geïnteresseerde
stedelingen waardevolle activiteiten
organiseert.
Het NIVON, want daarover hebben we
het, is een landelijk opererende vereniging
met 32.000 leden. De volledige naam
is Nederlands Instituut voor VolksOntwikkeling
en Natuurvriendenwerk. Er zijn
tientallen lokale groepen verspreid over
het land, waarvan in onze regio de afdeling
Nivon Zuid-Holland West actief is.
En als we schrijven ‘actief’, dan bedoelen
we ook actief. “Het jaar 2010 zal de
boeken ingaan als een van de meest
actieve jaren die onze afdeling gekend
heeft”, aldus afdelingssecretaris Jack
Kroes. Kroes is degene die de vaste activiteit
op de zaterdagochtenden introduceerde.
Dit leidde tot zulke gevarieerde
bezigheden als natuurwandelingen
op diverse locaties in de regio, stadswandelingen
in Gouda, Leiden en Delft,
fietstochten rond verschillende thema’s,
debatten over de invoering van de OVchipkaart
en over de kustversterking, en
lezingen over een breed scala aan onderwerpen.
Dit jaar springt de themaserie De
Kloof eruit, een lezingenserie in Het Nutshuis
waarvoor Kroes zulke coryfeeën als
Jan Pronk, Abram de Swaan en Maurice
de Hond heeft weten in te schakelen.
Lichte toonzetting
Niet minder interessant zijn de activiteiten
die op donderdagavonden in Rijswijk
georganiseerd worden. Momenteel
loopt daar een serie lezingen over De
Levende Aarde, waarbij geografe Marijke
Smit ingaat op zulke diepgravende onderwerpen
als de bewegingen van de aardkorstplaten,
de vorming en afbraak van
gebergten en de gesteentekringloop. De
serie Eten en praten met buitenlanders
op de donderdagavonden was vorig jaar
zo’n succes dat deze in 2011 wordt voortgezet.
Kroes: “Onder het genot van een
zelfgekookte maaltijd spraken Antillianen,
Marokkanen en Turken met autochtone
inwoners van Rijswijk. Dat waren vrolijke,
maar soms ook openhartige gesprekken,
waarbij alles aan de orde kwam: religie,
vooroordelen, cultuur, discriminatie, politiek,
taal, familie, de positie van de vrouw,
kinderen, schooluitval. Zware onderwerpen
in een lichte en informele toonzetting.
Een formule die zowel bij de immigranten
als bij de oorspronkelijke Rijswijkers
bijzonder bleek aan te slaan.”
De NIVON-secretaris hoopt dat dit
ertoe leidt dat ook meer allochtonen de
weg naar het NIVON weten te vinden.
Over de belangstelling voor de activiteiten
die zijn afdeling organiseert is hij
overigens tevreden, maar meer leden
dan de huidige 2249 zijn altijd welkom.
Kroes heeft goede hoop: “Op basis van de
belangstelling in de regio voor onze vereniging
moet er een flink potentieel zijn
aan te boren!”
Zie voor meer informatie over het
NIVON www.nivon.nl.
De website van de afdeling vindt u op
www.nivon-zuid-holland.nl.
april - juni branding 9

Verloofd!
Eén van de leukste opdrachten die ik krijg
zijn bruiloften. Al heeft het lang geduurd voordat
ik wist dat trouwerijen ook leuk kunnen zijn.
In mijn jeugd maakte ik meerdere bruiloften
mee, voornamelijk die van mijn oudere neven en
nichten. En die bruiloften zagen er allemaal hetzelfde
uit. Eerst naar het Gemeentehuis, daarna
de kerk, vervolgens een drukke receptie in een
afgehuurd sfeerloos zaaltje. En dan naar huis. Het
bruidspaar dineerde alleen met de belangrijkste
gasten. Soms mocht ik dan nog terugkomen voor
het grote avondfeest, in datzelfde zaaltje. Met
lange rijen tafels waaraan iedereen zijn vaste plek
leek te hebben. Natuurlijk werden we getracteerd op de clichérijke
toneelstukjes waarvan iedereen blij was als die voorbij waren. Een
saai bandje moest ervoor zorgen dat de gasten niet alleen van tafel
kwamen om naar de wc te gaan, maar ook om te dansen.
Met een beetje mazzel kwam er op het einde van de avond nog
een koud buffet. En ook dat buffet zag er ongeacht de locatie elk
feest hetzelfde uit: veel ‘koude schotel’, stokbrood, gekookte eitjes,
augurkjes en asperge uit blik. Om 23.45 uur kwam dan de koffie wat
ook het sein was om daarna de zaal snel te verlaten.
Later leken zelfs de 25-jarige bruiloften van mijn ooms en tantes
hetzelfde te zijn. Deed men dat in heel Nederland zo? Hoorde je het
zo te vieren of was mijn familie niet creatiever? Ik wist het niet. Eén
ding werd voor mij wel duidelijk: ik hoef niet te trouwen!
Mede hierdoor heeft ’s-Peer catering geen standaard menu’s. En
zeker niet voor bruiloften.
Een trouwerij begint voor mij met een gesprek in mijn keuken.
Niet alleen om het bruidspaar een beetje te leren kennen, maar ook
om het menu te kunnen samenstellen. Gelukkig zijn de stellen die
mij benaderen een heel stuk creatiever dan mijn familie in de jaren
‘70 en ‘80. Zij willen een eigen invulling geven aan ‘hun’ dag. En dat
is precies ook mijn idee voor de catering. Een van de eerste vragen
die ik stel is dan ook: wat vinden jullie niet lekker? Dan eten we dat
dus niet!
De bruiloften die ik tot nu toe heb mogen cateren lijken in de verste
verte niet op elkaar. Zo verzorgde ik een eenvoudige lunch voor
11 personen, bij het bruidspaar thuis. Een uitgebreid buffet voor 50
personen in de bossen. En een heel weekend met hapjes, drankjes
en een diner voor 120 personen op Schiermonnikoog. Van soep met
brood, een bruinebonenschotel tot een sjiek vijfgangendiner. Alles
komt voorbij.
Eén van die opdrachten zal ik niet snel vergeten. In juli 1998
bracht ik in de ochtend manden met vers gebakken belegde broodjes
voor een picknick. Als ik de straat inrij zie ik tegen de gevel van
het huis tal van fietsen staan, terwijl de regen met bakken uit de
lucht valt. De picknick vond plaats op de grond in de woonkamer.
Maar de broodjes smaakten goed, want 12,5 jaar later bracht ik naar
hetzelfde adres een buffet, op een mooie zonnige winterdag.
Over trouwen en het trouwfeest ben ik inmiddels heel anders
gaan denken. Jawel, ik ben verloofd! We hebben nog geen idee hoe
we het ingaan vullen en ons grootste probleem… wat gaan we eten
en wie gaat er voor ons koken?
Smaakstof
Pètrix’ kookideeën
Griekse spinaziequiche met courgette en
doperwt
Benodigdheden:
1 kg spinazie
1 courgette
1 ui
300 gr doperwt
4 eieren
olijfolie
zout en peper
een kruidenmengsel van paprika, komijn, koriander, cayennepeper,
kardemom, kruidnagel, zwarte peper en nootmuskaat
(je kunt ook in de natuurvoedingswinkel een zakje gyroskruiden
kopen)
1 teen knoflook
5 plakjes bladerdeeg
Bakvorm
Voorbereidingen:
Snij de ui fijn en fruit deze glazig in olijfolie. Was de courgette,
snij deze in dunne, gehalveerde plakjes en bak deze
even bruin op hoog vuur. Was de spinazie, snij hem fijn en
bak deze kort in de pan. Meng de spinazie, de courgette en
de doperwten.
Klop de eieren, voeg zout, peper en het kruidenmengsel
(gyroskruiden) toe en klop nog even door. Roer het ei door
het groentemengsel.
Vet de bakvorm in met olie of boter en bekleed hem
met bladerdeeg. Verdeel de uien over de bodem. Schep het
groentemengsel op de uien.
Bak de quiche in een voorverwarmde oven ca. 45 min. op
180 graden.
Smakelijk eten,
Pètrix
Reacties naar info@speercatering.nl
twitter.com/speercatering
10 branding april-juni

Korte berichten
Kust&Zee x-Pierience
Het benedendek van de Scheveningse
Pier biedt sinds medio maart onderdak
aan de Kust&Zee x-Pierience, het bezoekerscentrum
van de vereniging Kust &
Zee. Hiermee wil de vereniging voor
zoveel mogelijk mensen een belevenis
maken van de kust en de zee, onder het
overkoepelende thema ‘een gezonde zee
voor mens en dier’.
De inrichting draagt nu nog een tijdelijk
karakter, maar in de komende maanden
worden het centrum en een deel
van de overdekte promenade definitief
ingericht als expositie-, activiteiten- en
ontmoetingsruimte. Kunstschilder Rob
van Assen toont en verkoopt er schilderijen
uit zijn oceaan-collectie en laat een
deel van de opbrengst aan Kust&Zee ten
goede komen. Ook zijn er onderdelen
van de SEALIFE-tentoonstelling ‘Duik de
Noordzee schoon’ te zien en presenteert
Sea Shepherd er een fotocollectie. De etalage
van het centrum is ingeruimd voor
de Gezonde ZeeWijzer, met tien tips voor
een gezonde zee.
De Kust&Zee x-Pierience heeft niet
alleen behoefte aan bezoekers, maar ook
aan vrijwilligers! Zie voor meer informatie
www.kustenzee.nl/vrijwilligerswerk.
Cursus natuur- en milieuvriendelijk tuinieren
Het Haags Milieucentrum en Gezonde Gronden organiseren in april een tweedaagse
cursus Natuur- en milieuvriendelijk tuinieren. De cursus is geschikt voor iedereen, en
richt zich vooral op mensen die weinig tijd om te tuinieren hebben. Aan de orde komen
onderwerpen als planten, dieren, water, bodem, ziektes, bemesten en zaadwinning. En,
zoals de titel aangeeft, hoe rekening te houden met het milieu. Na afloop gaan de cursisten
naar huis met een compleet plan voor een natuur- en milieuvriendelijke tuin.
De cursus wordt gehouden op de zaterdagen 9 en 16 april, van 14.00-16.30 uur in het
Zuiderpark. De kosten bedragen € 25,-, voor Ooievaarspashouders € 12,50.
S.v.p. opgeven bij Geert van Poelgeest, e-mail geert.vanpoelgeest@haagsmilieucentrum.nl,
tel. 070 - 30 50 286
Vergroening Den Haag CS uitgesteld
De groene gevel van station Den Haag Centraal, waarover in de vorige Branding een
artikel stond, laat nog op zich wachten. De Nederlandse Spoorwegen vinden de kosten
te hoog. De denktank die zich – onder auspiciën van het Haags Milieucentrum – met de
plannen voor het vertikale groen heeft beziggehouden, hoopt dat ook de gemeente
Den Haag en sponsors een bijdrage willen leveren.
Ooievaarsexcursies
De ooievaar, het dier dat het Haagse logo siert, is helemaal terug in de Hofstad. De
soort wordt regelmatig waargenomen in Reigersbergen en Marlot en bezoekt ook De
Uithof, aan de andere kant van de stad.
Op zaterdag 25 juni organiseert de Haagse Vogelbescherming een excursie naar enkele
ooievaarsnesten in het Bezuidenhout. Tijdens de ongeveer 1,5 uur durende excursie
hoort u iets over de achtergronden van de Haagse Ooievaar, over de ooievaars in Nederland
en over de bewoners van de bezochte nesten. Om 10.00 uur wordt verzameld op de
Marlotlaan hoek Offenberglaan, van waar er goed zicht is op het ooievaarsnest. Vervolgens
wordt een bezoek gebracht aan de Bezuidenhoutseweg hoek Zuidwerflaan, waarvandaan
het nest op de flat van het Isabellaland te zien is. Eventueel besluit de excursie
met een bezoek aan het ooievaarsnest aan de Parelmoerhorst en dat bij de Britse School
aan Het Kleine Loo.
In 2009 plaatste de gemeente Voorburg een ooievaarspaal naast Molen de Vlieger.
Het daaropvolgende voorjaar al bracht een ooievaarspaar er drie jongen groot. Op zaterdag
18 juni kunt u samen met de Haagse Vogelbescherming een bezoek brengen aan
het nest. Om 10.00 uur wordt verzameld bij de Molen, die toegankelijk is vanaf het fietspad
Essepad vanaf de Rodelaan. Deelnemers aan de excursie van een jaar geleden herinneren
zich nog dat ze jonge ooievaars vliegoefeningen zagen doen!
Aanmelden is niet nodig, meer informatie krijgt u via telefoonnummer (070) 3681303.
Struinen in Haagse Tuinen
In het weekend van 18 en 19 juni wordt
voor de vijfde keer het Haagse opentuinenweekend
Struinen in Haagse Tuinen
gehouden. Ruim veertig Haagse tuinen
zijn dan te bezoeken, variërend van kleine
tot grote en van romantische tot moderne.
Het toegangsbewijs is een boekje, dat
voor vier euro te koop is bij de VVV, bij De
Jongens in de Reinkenstraat en bij Primera
in de Bankastraat 3A. Voor meer informatie:
www.struineninhaagsetuinen.nl.
april-juni branding 11

Column
door: Julius Pasgeld
Handel in bagatel-delicten
Voor de zoveelste keer reed ik een paar kilometer harder
dan was toegestaan. En voor de zoveelste keer werd mij
een sanctie opgelegd. U wilt niet weten hoeveel het Centraal
Justitieel Incassobureau al van mij heeft ontvangen. Ikzelf
trouwens ook niet.
En laten we nou toch wel wezen: als je veel op de snelweg zit
is het volkomen normaal dat je af en toe eens wat te hard gaat. En
dan heb ik het natuurlijk niet over 150 waar je 80 moet. Zelfs niet
over 130 waar je 100 moet. Maar wel over 127 waar je 120 moet.
Twaalf keer in een jaar heel even 127 in plaats van 120 levert de
Nederlandse Staat al gauw zo’n 700 euro op. En dat op een weg
waar je binnenkort 130 mag. Ineens is 130 dan wel veilig. Maar niet
met terugwerkende kracht. Want naar die 700 euro kan je fluiten.
En dan zwijg ik nog maar over mevrouw Pasgeld die laatst twee
bonnen kreeg omdat ze binnen één minuut 87 reed waar ze tachtig
moest. Ik vroeg in een bezwaarschrift aan de officier van justitie
hoeveel bonnen je in principe binnen één minuut kon krijgen.
Maar daar had hij niks mee te maken. Ik kreeg niet eens antwoord.
Als het aan de Nederlandse Staat ligt kan een zwerver dus
minstens 90 bonnen krijgen als hij anderhalve minuut tegen een
boompje piest.
Misstanden dus. Waar snel iets aan moet worden gedaan. En
nu had ik zo gedacht: als we iedere Nederlander aan het begin
van het jaar nou eens een quotum van 20 bonnen in de categorie
bagatel-delicten cadeau geven. Dan zijn alleen de veelplegers van
bagatel-delicten de klos.
Bagatel-delicten? Wat zijn dat nou weer? Bagatel-delicten zijn
zaken die ons allemaal wel eens overkomen zonder dat we er erg
in hebben dat het erg is. Even ietsje te hard rijden. Een politieagent
de waarheid zeggen. Tegen een boompje piesen. Met de
fiets door rood licht rijden.
Met zo’n quotum van 20 gratis bonnen overwint het gezonde
verstand het van de ridicule bemoeizucht van de overheid. En
wordt normaal gedrag op een fatsoenlijke wijze gescheiden van
abnormaal gedrag.
Een gratis quotum dus ter waarde van twintig bonnen in de
lichtere categorie. Voor iedere Nederlander. Ook voor babies
dus? En voor personen die geen auto hebben? Of die nooit tegen
boompjes aan piesen? Ja. Voor iedereen. Want het grote voordeel
is, dat de niet gebruikte rechten dan verhandeld kunnen worden.
Een voorbeeld: Meneer A heeft tegen het eind van het jaar
van zijn quotum van 20 nog 15 ongebruikte gratis bonnen over.
Meneer B heeft op dat moment 30 bekeuringen gekregen (alles
dus in de categorie bagatel-delicten). B koopt nu van A 10 bekeuringen
tegen een schappelijk prijsje van iets onder de marktwaarde
en levert op 31 december keurig netjes 30 bonnen in. A heeft
er nu nog 5 over. Die zet hij op Marktplaats. Meneer C heeft interesse.
En omdat de koersen van de rechten inmiddels fors zijn
gestegen koopt hij die voor twee keer de waarde. Ouders van
jonge kinderen kunnen dan naar keuze òf twee keer zoveel bekeuringen
per jaar oplopen dan kinderloze ouders òf de rechten van
hun kind doorverkopen, beleggen of opsparen voor als hun kinderen
groot zijn.
Als het systeem aanslaat kunnen ook andere dan bagatel-delicten
in de handel worden betrokken. Zo zouden vijf bagatelrechten
gelijk kunnen staan aan één recht in de categorie lichtere misdrijven.
Dat moord en doodslag, evenals verkrachting, pedofilie, landverraad
en gesjoemel met snoepreisjes door wethouders buiten
het systeem van verhandelbare quota dienen te vallen behoeft
hier geen betoog.
Kijk. Het is natuurlijk nog maar een schets. In overleg met vertegenwoordigers
van het Openbaar Ministerie dienen de details
nog te worden uitgewerkt. Maar de voordelen zijn nu al overduidelijk.
Door de eerste twintig boetes gratis te maken en de resterende
rechten onderhevig te maken aan de vrije marktwerking
worden kinderachtigheden, misvattingen, onnodig overwerk in
de Paleizen van Justitie en machtsmisbruik van de politie voorkomen.
En verder hoef ik er waarschijnlijk niemand op te wijzen dat
het hier voorgestelde systeem van bonnenrechten een enorme
inhaalslag zal betekenen bij de bestrijding van de bureaucreatie.
Een utopie denkt u?
Welnee. Op het gebied van de CO 2 -emissierechten zijn ze al
een heel stuk verder.
12 branding april-juni

Afkoppelen kan ook in Transvaal
‘Afkoppelen van Transvaal’ heette de
studiedag die het Haags Milieucentrum
jl. januari organiseerde. Niet afkoppelen
in Transvaal, maar van Transvaal. Een
ambitieuze taakstelling, zeker voor wie
weet dat deze wijk niet gezegend is met
enig oppervlaktewater. En afkoppelen
– het zorgen dat hemelwater niet meer
via het riool naar de waterzuivering afgevoerd
wordt – gaat nou juist zo lekker als
er oppervlaktewater in de buurt is.
Maar dat maakt het nou precies zo
interessant, vindt projectleider Geert van
Poelgeest. Als het lukt om dáár af te koppelen,
lukt het overal. Daarnaast vindt in
Transvaal op dit moment een grote herstructurering
plaats, dus dat is een goede
gelegenheid om afkoppelen aan de orde
te stellen.
En zo sloeg een twintigtal mensen op
een middag in stadsherberg ‘t Goude
Hooft aan het brainstormen. Voorbeelden
van elders zijn altijd behulpzaam om te
zien wat er allemaal mogelijk is. In Hessen
bijvoorbeeld, de Duitse deelstaat waar
Hiltrud Pötz van bureau OpMaat vandaan
komt, moeten inwoners belasting betalen
voor iedere vierkante meter die ze verharden.
Zo wil je wel zorgen dat je tuin groen
blijft. En denken we dat afkoppelen in
Transvaal moeilijk is? Wat dan te denken
- A D V E R T E N T I E -
Zijlstra
van Berlijn, een miljoenenstad die compleet
afgekoppeld is?
Afkoppelingsadviseur
Als we onze blik van het oosten verleggen
naar het zuiden kan dat ook verfrissend
zijn. Zo is in Vlaanderen afkoppelen
sinds 2008 de regel. Vlaamse gemeenten
zijn in principe verplicht bij (her)aanleg
van rioleringen afvalwater en hemelwater
volledig te scheiden, en ook voor verschillende
vormen van bestaande bebouwing
is afkoppelen verplicht. Er zijn subsidies
voor beschikbaar en het proces wordt
begeleid door een functionaris met de
fraaie titel ‘afkoppelingsadviseur’.
In Nederland is afkoppelen eerder uitzondering
dan regel. De Haagse vinexlocaties
zijn van meet af aan afgekoppeld,
maar in de oude stad is afkoppelen
niet iets dat je even doet. Het is duur en
niet altijd doelmatig, zoals rioleringsambtenaar
Arthur Hagen op de studiemiddag
uitlegde. Gelukkig zijn er ook andere
mogelijkheden: groene daken, bijvoorbeeld.
Die houden niet alleen water vast,
maar bieden daarnaast nog diverse andere
voordelen.
In de huidige situatie is Transvaal verregaand
versteend. In de Reitzstraat, een
Een gat in de bebouwing van de Reitzstraat
zijstraat van de De la Reyweg, is echter
een woningblok met zowel voor- als achtertuintjes
in ontwikkeling. Dit inspireerde
de deelnemers aan de studiemiddag
tot verschillende ideeën. Regenwater zou
bijvoorbeeld in een container opgevangen
kunnen worden en kunnen dienen
om het toilet door te spoelen. Overtollig
water zou via een bedding door de aangrenzende
tuinen kunnen worden afgevoerd
naar een wadi. Dat ziet er leuk uit,
en vergroot de betrokkenheid van de
bewoners bij het watervraagstuk.
Ook andere mogelijkheden passeerden
de revue, zoals een grindput en bergkratten
in de tuinen. Om te voorkomen
dat mensen hun tuinen gaan verstenen,
werd het idee geopperd om contractueel
een maximum percentage verharding
vast te leggen.
Lege riolering
De ideeën die tijdens de middag
opborrelden werden gepresenteerd aan
hoogheemraad Van den Ende van het
Hoogheemraadschap van Delfland. Die
zag er, ondanks het beperkte schaalniveau,
heel leuke ideeën tussen. Alle beetjes
helpen weliswaar, maar de bijdrage
die Van den Ende aan de discussie leverde
legde behoorlijk wat gewicht in de schaal:
verspreid over de stad ligt er in de Haagse
bodem nog dertig kilometer aan oude
rioleringsbuizen, die niet meer in gebruik
zijn sinds de nieuwe waterzuivering in de
Harnaschpolder in bedrijf is genomen.
Volgens de hoogheemraad zijn die prima
geschikt om tijdelijk water in op te slaan.
De gemeente mag ze hebben. “Een kans
om niet te missen!”, aldus Geert van Poelgeest.
april - juni branding 13

Agenda
Wilt u op de hoogte gehouden worden van excursies, cursussen, lezingen e.d.?
Neem dan een gratis abonnement op de elektronische nieuwsbrief Milieumail
via info@haagsmilieucentrum.nl!
editie april mei juni 2011
diverse data
Publieksactiviteiten Haagse
Stadsboerderijen
Zie www.denhaag.nl/stadsboerderijen
iedere 1e zaterdag van de maand
Open middag Egelasiel
tijd: 14.00 tot 16.00 uur
waar: vanaf hoek De Savornin
Lohmanlaan - Laan van Poot
bordjes ‘Egelopvang’ volgen
informatie: 070 3254045
organisatie: Stichting Egelopvang
iedere 1e zondag van de maand
Open dag Vogelasiel de Wulp
tijd: 13.00-16.00 uur
waar: Heliotrooplaan 15
informatie: 070 3231568
organisatie: Haagse
Vogelbescherming
zaterdag 2 april
Excursie Boer Geijsel en de
Ronde Hoep
tijd: 8.00 uur
waar: parkeerplaats station
Mariahoeve zijde Voorburg
informatie en opgave: 070 3548974
organisatie: Haagse
Vogelbescherming
Excursie Scheveningen-haven:
getijdengebied
tijd: 11.00 uur
waar: boulevard ter hoogte van
eindpunt lijn 11
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
zondag 3 april
Excursie De Horsten
tijd: 10.00 uur
kosten: toegang € 1,-
waar: ingang Horstlaan,
Voorschoten
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
Excursie Zuiderpark: Heimanshof
tijd: 10.30 uur
waar: stadsboerderij Herweijerhoeve,
Anna Polakweg 7
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
donderdag 7 april
Vroege vogelzangexcursie
Westduinen
tijd: 6.30 uur
waar: hoek Fuutlaan/Laan van
Poot
informatie en aanmelden:
070-3465388, jengel@casema.nl
organisatie: KNNV
zaterdag 9 april
Excursie Markiezaat (bij Bergen
op Zoom) en Tholen
tijd: 8.00 uur
waar: parkeerplaats station
Mariahoeve zijde Voorburg
informatie en opgave: 070 3548974
organisatie: Haagse
Vogelbescherming
Excursie Mieren in Ockenburgh
tijd: 12.45 uur
waar: hoofdingang Ockenburg
(bij de brug)
informatie en aanmelden: 070
3634402 of njegovan@planet.nl
organisatie: KNNV
zondag 10 april
Excursie Te Werve
tijd: 10.00 uur
waar: ingang Van Vredenburchweg,
Rijswijk
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
Excursie Monumentale bomen,
o.a. Joodse begraafplaats
tijd: 10.30 uur
waar: Plein 1813, heren dienen
hoofddeksel te dragen
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN + SBOL
vanaf woensdag 13 april
Cursus Biologisch-Dynamisch
tuinieren
tijd: 6x woensdag 20.00 u. en
6x zaterdag 10.00 u.
kosten: € 225,-
waar: Speelruimte, Laan van Eik
en Duinen 116 en ATV Nut en
Genoegen, Meppelweg 882
informatie: 06 48728505 of
fromeijn@planet.nl
organisatie: Gezonde Gronden
donderdag 14 april
Vroege vogelzangexcursie
Westduinen
zie onder 7 april
zaterdag 16 april
Vogelexcursie
tijd: 10.00 uur
waar: ingang Gamma Veursestraatweg,
Leidschendam, bus 45
en 39, halte Noortheylaan
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN + SBOL
zondag 17 april
Excursie Haagse Beek
tijd: 10.00 uur
waar: hoek Segbroeklaan/
Fahrenheitstraat
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
dinsdag 19 april
Het Milieucafé
tijd: 17.00 uur
waar: Nutshuis, Riviervismarkt 5
informatie: 070 3050286
organisatie: Haags Milieucentrum
donderdag 21 april
Vroege vogelzangexcursie
Westduinen
zie onder 7 april
Lezing Levende Aarde:
Gesteenten en fossielen
tijd: 19.30-21.00 uur
waar: Het Oude Raadhuis, Laan
Hofrust 4, Rijswijk
informatie:
www.nivon-zuid-holland.nl
organisatie: Nivon Z-H West
zaterdag 23 april
Excursie Landgoederen
bij Leiden en Oegstgeest:
Stinzenplanten
tijd: 9.15 uur
waar: Den Haag CS bij Bruna
informatie en aanmelden:
070 3238629 of 015 2571535
organisatie: KNNV
Excursie Marlot: bomen, exoten
op het landgoed
tijd: 10.00 uur
waar: hoofdingang Marlot,
Bezuidenhoutseweg naast de
ambulancepost
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
Open dag Het Knaaghof
waar: Het Knaaghof, Huis te
Landelaan 2, Rijswijk
informatie: www.hetknaaghof.nl
organisatie: Het Knaaghof
Excursie Kijfhoek/Bierlap
tijd: 11.00 uur
waar: begin Meijendelseweg,
parkeerplaats Kievitstop,
Wassenaar
informatie en opgave: di t/m vrij
10.00-16.00 uur tel. 070 5117276
organisatie: IVN
woensdag 27 april
Excursie Sorghvliet
tijd: 14.00 uur
waar: ingang Scheveningseweg
(hoek Goekooplaan)
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
donderdag 28 april
Vroege vogelzangexcursie
Westduinen
zie onder 7 april
Lezing Levende Aarde: Ontstaan
en vorming van Nederland
tijd: 19.30-21.00 uur
waar: Het Oude Raadhuis, Laan
Hofrust 4, Rijswijk
informatie:
www.nivon-zuid-holland.nl
organisatie: Nivon Z-H West
zaterdag 30 april
Geraniummarkt
tijd: 9.00-17.00 uur
waar: Lange Voorhout
informatie: 070 3233506
organisatie: KMTP/ Groei & Bloei
14 branding april-juni

zondag 1 mei
Excursie Nachtegalen in
Meijendel
tijd: 04.45 uur
waar: parkeerplaats station
Mariahoeve zijde Voorburg
informatie en opgave:
070 3548974
organisatie: Haagse
Vogelbescherming
zaterdag 7 mei
Vaarexcursie door het Ilperveld
en andere gebieden in N-H
tijd: 8.00 uur
waar: parkeerplaats station
Mariahoeve zijde Voorburg
informatie en opgave: 070 3548974
organisatie: Haagse
Vogelbescherming
Excursie Duivenvoordse en
Veenzijdse polder
tijd: 10.00 uur
waar: bruggetje over de
Molensloot bij Achterbos
informatie en aanmelden:
070 3465388, jengel@casema.nl
organisatie: KNNV
Excursie Harstenhoek:
bruikbare en eetbare planten
tijd: 10.15 uur
waar: koffiehuisje hoek
Pompstationsweg/Van
Alkemadelaan
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
Excursie De Uithof
tijd: 14.00 uur
waar: ingang schaatscentrum
a/d Jaap Edenweg
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
zondag 8 mei
Excursie de Horsten
tijd: 10.00 uur
waar: hoofdingang Papeweg,
toegang € 1,-
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
Excursie Scheveningen-haven:
basaltdijk
tijd: 14.00 uur
waar: eindpunt lijn 11
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
zaterdag 14 mei
Excursie Groene Jonker,
de Haeck en Graslanden
tijd: 8.30 uur
waar: Kiosk bij NS station
Voorburg
informatie en aanmelden:
079 3310369
organisatie: KNNV
Excursie Clingendael
tijd: 10.00 uur
waar: hoek Van Mojalenlaan/Van
Ouwenlaan
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN + SBOL
zondag 15 mei
Excursie fossielen in de stoep
op en rond Het Binnenhof
tijd: 10.30 uur
informatie en aanmelden:
max.leerentveld@planet.nl of
070 3252405
organisatie: IVN
Slootjesexcursie Vlietland
tijd: 14.00 uur
waar: parkeerterrein op de
Kniplaan (Stompwijk) bij de
brug over de A4
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
dinsdag 17 mei
Het Milieucafé
zie 19 april
woensdag 18 mei
Excursie Duivenvoorde:
bloeiende bomen
tijd: 14.00 uur
kosten: toegang € 1,-
waar: beheerderswoning halverwege
de oprijlaan, bus 39 en 45,
halte Kniplaan
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN + SBOL
donderdag 19 mei
Excursie Kijfhoek en Bierlap
zie onder 23 april
zaterdag 21 mei
Excursie Landgoed Utrecht,
in Noord-Brabant
kosten: € 27,50
organisatie: Haagse
Vogelbescherming
zie voor overige gegevens onder
9 april
Excursie Berkheide
tijd: 13.00 uur
waar: parkeerplaats hotel
Duinoord Wassenaarse Slag
informatie en aanmelden:
06 51638885 of 06 18146226
organisatie: KNNV
Groenochtend met plantenruilbeurs/Rotsplanten
tijd: 10-11.30 uur
waar: Stadskwekerij
informatie: 070 3233506
organisatie: KMTP/ Groei & Bloei
Excursie Park Rusthout
tijd: 14.00 uur
waar: Noordsingel t.o. parkeergarage
Leidsenhage, Leidschendam
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
zondag 22 mei
Haagse BeekWandeling
zie het artikel op pagina
Excursie Marlot-Reigersbergen
tijd: 14.00 uur
waar: hoek Reigersbergenweg/
Bezuidenhoutseweg
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
zaterdag 28 mei
Excursie De Uithof
tijd: 14.00 uur
waar: ingang van het schaatscentrum
aan de Jaap Edenweg
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
Klaas Kromhoutexcursie naar
Neeltje Jans
informatie en aanmelden:
070 3201485 of 070 3179290
organisatie: KNNV
zondag 29 mei
Excursie Westduinpark: Natte
Pan
tijd: 10.00 uur
waar: hoek De Savornin
Lohmanlaan/Laan van Poot
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
Excursie Clingendael
tijd: 10.00 uur
waar: ingangshek aan de
Wassenaarseweg Den Haag
informatie en opgave:
070 3548974
organisatie: Haagse
Vogelbescherming
zaterdag 11 juni
Excursie Ockenburgh
tijd: 14.00 uur
waar: begin van de oprijlaan bij
de brug
informatie: 070 3681400 of
070 3858676
organisatie: IVN
vrijdag 17 juni
Symposium Het glas halfleeg of
halfvol? - Milieucommunicatie
op het scherp van de snede
tijd: 13-17 uur
kosten: € 25,-, gratis voor aangesloten
organisaties, studenten
halve prijs
waar: Het Magazijn,
Esperantoplein 19
informatie:
info@haagsmilieucentrum.nl
organisatie: Haags Milieucentrum
zaterdag 18 juni
Groenochtend met plantenruilbeurs
en open spreekuur tuinproblemen
tijd: 10-11.30 uur
waar: Stadskwekerij, Kwekerijweg
8a, Den Haag
informatie: 070-3233506
organisatie: KMTP/ Groei & Bloei
Excursie naar het ooievaarsnest
bij Molen de Vlieger
zie het bericht op pagina 11
Struinen in Haagse Tuinen
zie het bericht op pagina 11
zondag 19 juni
Struinen in Haagse Tuinen
zie het bericht op pagina 11
Vergeten Dieren Tocht
Sponsorloop door natuurgebieden
voor ‘vergeten dieren’
informatie:
www.vergetendierentocht.nl
organisatie: Dierenbescherming
dinsdag 21 juni
Het Milieucafé
zie 19 april
zaterdag 25 juni
Excursie naar het ooievaarsnest
in Marlot
zie het bericht op pagina 11
april-juni branding 15

Koppelen in Het Knaaghof
111. Honderdelf konijnen zitten momenteel
in opvangcentrum Het Knaaghof op
een liefhebbend baasje te wachten. Als het
aan de beheerders ligt zijn dit geen honderdelf
baasjes, maar de helft. Want, aldus
Marleen Welbergen, “een konijn alleen is
gewoon zielig.”
Konijnen zijn van nature groepsdieren,
legt ze uit. Die willen andere konijnen om
zich heen hebben, en hebben veel minder
met mensen. Komen ze terecht bij baasjes
die allebei de hele dag werken, dan is het
voor zo’n konijn helemáál een eenzame
bedoening. En als het konijn dan ook nog
eens in een klein hok zit, zijn gedragsproblemen
het logische gevolg. Zo’n konijn
zou best eens in Het Knaaghof verzeild
kunnen raken, of wordt – als het pech
heeft – ‘teruggezet in de natuur’. Een tam
konijn zal dit laatste niet overleven.
Kinderen die bij Het Knaaghof komen
voor een knuffeldier, raadt Welbergen
trouwens geen konijn aan maar een rat.
“Een konijn wil over het algemeen het
liefst konijn zijn. Af en toe een knuffel
vindt-ie best, maar als prooidier is een
konijn soms schrikachtig en daardoor
minder geschikt voor jonge kinderen.
Veel ratten daarentegen willen niets liever
dan lekker geknuffeld worden en vinden
het minder eng om overal mee naartoe
te gaan. Het zijn meestal de ouders
die wat huiverig zijn voor ratten; kinderen
vinden ze vaak spannend eng. Ook ratten
zijn trouwens groepsdieren, dus ook die
plaatsen we alleen maar in groepen van
twee of meer.”
Speeddaten
Om die paartjes te vormen doet Het
Knaaghof aan speeddaten. Daarvoor is
een speciale koppelren gefabriceerd,
waar Marleen Welbergen en haar collega
Vera Lipman kijken hoe de dieren op
elkaar reageren. Konijnen kunnen onderling
enorm in karakter verschillen, vandaar
dat hier altijd naar gevraagd wordt
als iemand een dier bij Het Knaaghof aanbiedt.
De één kan uitgesproken passief
zijn, de ander uitgesproken actief. Ook
de leeftijden moeten niet al te ver uit
elkaar liggen. En de liefde moet natuurlijk
van twee kanten komen Een belangrijk
teken is dat twee konijnen nieuwsgierig
zijn naar elkaar en dus interesse
in elkaar tonen. Daarnaast is het belangrijk
om te zien welk konijn gaat rijden en
of het andere konijn dat toelaat. “Dat is
niet zozeer iets seksueels”, legt Welbergen
uit, “maar is een teken van dominantie.
Zowel mannetjes als vrouwtjes rijden.
Als je twee konijnen hebt die beide dominant
willen zijn, zullen ze zich ertegen verzetten.
Die blijven ruzie houden omdat
ze allebei graag de baas willen zijn. Overigens
hebben bij konijnen de vrouwtjes
het doorgaans voor het zeggen.”
Gaat het om konijnen die allebei in
Het Knaaghof verblijven, dan wordt het
proces van bij elkaar zetten een aantal
malen herhaald als ze elkaar lijken te
mogen. Blijft het goed gaan, dan kunnen
ze in naastgelegen hokken terechtkomen,
waarvan de tussenschotten verwijderd
kunnen worden. Daar kunnen ze lekker
tegen elkaar aan liggen te slapen.
Het kan ook zijn dat gekeken wordt of
het klikt tussen een Knaaghof-konijn en
een konijn dat mensen al thuis hebben.
Als het tijdens de speeddate blijkt te klikken,
dan kunnen ze het konijn meteen
adopteren. Maar thuis gaat het koppelen
nog wel verder. Hiervoor is een uitvoe-
Eline en Jaap hebben elkaar gevonden
Een konijn met een heel hoge aaibaarheidsfactor
rig informatieblad opgesteld, want Het
Knaaghof vindt voorlichting van enorm
belang. In dierenwinkels en vooral in tuincentra
is het daarmee vaak heel droevig
gesteld, wat zeker bijdraagt aan de vele
ellende waarmee de knaagdierenopvangcentra
geconfronteerd worden.
Geen probleem
“De meeste mensen die hier komen
vinden het geen probleem om twee
konijnen te nemen in plaats van één”, antwoordt
Welbergen desgevraagd. “Wie
een dier uit een asiel van de Dierenbescherming
haalt, heeft zich er vaak al wat
meer in verdiept. Als we goed uitleggen
dat het voor een konijn heel belangrijk is
om een maatje te hebben, accepteren ze
het wel. We doen ons best om dat op een
leuke manier uit te leggen, niet met een
opgeheven vingertje. Mensen die vroeger
al eens een konijn hebben gehad, moeten
toegeven dat er niet veel lol is aan een
dier dat maar een beetje stil in een hoekje
zit.”
Het verzorgen van niet alleen 111 konijnen,
maar ook van een groot aantal ratten,
cavia’s en zelfs twee gerbils is natuurlijk
een arbeidsintensieve klus. Het Knaaghof
prijst zich dan ook gelukkig met de
inzet van stagiaires van het Wellant College
en van een groot aantal vrijwilligers.
Maar méér vrijwilligers zijn altijd welkom.
Zie voor meer informatie http://konijnenopvangdenhaag.dierenbescherming.nl.
Open Dag
Op 23 april a.s. is het Open Dag op Het
Knaaghof, met rondleidingen en diverse
leuke activiteiten. Op bovengenoemde
website vindt u meer informatie.
Het Knaaghof
Huis te Landelaan 2
2283 SG Rijswijk
Tel. 070-3945523
info@hetknaaghof.nl
16 branding oktober-december