ԽՆԴԻՐՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ

Ռուբեն ՄԵԼՔՈՆՅԱՆ
Կրոնադարձությունը Թուրքիայի
ծպտյալ հայերի շրջանում
Բռնի կրոնափոխված հայերի շրջանում տեղի են ունենում տարատեսակ
գործընթացներ, որոնցից մի քանիսն արժանի են հատուկ
ուշադրության։ Դրանց թվին է պատկանում քրիստոնեություն
վերընդունելու կամ կրոնադարձման երևույթը։ Այս խնդիրը
գտնվում է նաև թուրքական տարբեր կառույցների ուշադրության
կենտրոնում, և այդ ուղղությամբ աշխատանքներ են կատարվում։
Մասնավորապես, թուրքական իշխանությունների
նախաձեռնությամբ վերջին տարիներին հանգամանալից հետազոտություն
է կատարվել Թուրքիայի իսլամից հրաժարված
և այլ կրոն, հիմնականում՝ քրիստոնեություն ընդունած քաղաքացիների
մասին: Խնդիրը քննության է առնվել նաև միսիոներական
շարժման ակտիվացման համատեքստում։ Ներկայացված
է, թե Թուրքիայում եկեղեցու վերածված ինչքան տներ են
գործում, քանի Ավետարան է բաժանվել մարդկանց և այլն:
Սրանով փորձ է արվել պատասխանել նաև բավական աշխույժ
քննարկվող «քրիստոնեություն ընդունող թուրքեր» խնդրին, և, ի
վերջո, եկել են այն եզրակացության, որ կրոնափոխվածների
գերակշիռ մասը ոչ թե թուրքեր են, այլ Թուրքիայում ապրող այլ
էթնիկ խմբերի ներկայացուցիչներ (հայեր, հույներ, ասորիներ):
Մանրակրկիտ ուսումնասիրվել են բնակչության գրանցամատյանները՝
ավելի քան 100 տարվա ընդգրկմամբ, որպեսզի տրվի
այս հարցերի հստակ պատասխանը: Արդյունքում՝ հայտնի են
դարձել նաև հայերիս համար հետաքրքիր որոշ տվյալներ. այսպես,
պարզվել է, որ 1916-2004թթ. Թուրքիայում իսլամից պաշ-
28