ԽՆԴԻՐՆԵՐԻ ՇՈՒՐՋ

Ռուբեն ՄԵԼՔՈՆՅԱՆ
Թուրքիայում ներկայումս բնակվող կրոնափոխ հայերի
խնդրի ամենաբարդ կողմերից է նրանց թվաքանակի հարցը,
քանի որ հստակ թվեր ներկայացնելը կապված է մի շարք խոչընդոտների
հետ: Շրջանառվող թվերը տատանվում են հարյուր
հազարից մինչև մի քանի միլիոնի սահմաններում, սակայն մենք
հակված ենք ավելի զուսպ գնահատականների: Բացի այդ, խոսելով
թվերի մասին` պետք է տարբերակումներ արվեն ծպտյալ
և իսլամացված, հայերի ու նրանց սերունդների, խառնածինների
միջև, ինչն էլ ավելի է բարդացնում խնդիրը: Այս թեմայի
համատեքստում հարկ եմ համարում մեջբերել Հրանտ Դինքի
տեսակետը, որը, կարելի է ասել, տասնամյակներով ուշադրության
կենտրոնում է պահել Թուրքիայի բռնի իսլամացված հայերի
խնդիրը: Դինքը իր, թերևս, վերջին հարցազրույցներից մեկում
անդրադառնում է իսլամացված հայերի խնդրին և խոսում
նրանց թվաքանակի մասին. «Թուրքիոյ մէջ այսօր հազարաւորներ
կան, որ քաջութիւն ունին հրապարակաւ արտայայտուելու,
գիրքեր ու յօդուածներ գրելու, թէ իրենց պապերը հայ էին։ Թուրքիոյ
մէջ հիմա այս ուղղութեամբ շարժում կայ և ես ըսեմ, որ
ապագայ հայ կեանքի ամենամեծ և ամենայուսալի աշխատանքներէն
մէկը կրնայ դառնալ անիկա։ Եթէ Թուրքիան Եվրոմիութեան
անդամ դառնայ օր մը, չեմ սխալիր, եթէ հայութիւն առնուազն
երկու միլիոն ևս շատնայ, Թուրքիոյ մէջ գոյութիւն ունեցող
իսլամ հայերու թիւով (ընդգծումը մերն է- Ռ.Մ.)։ Ինծի համար
շատ կարևոր հարց է այս հարցով աշխատիլ և գտնիլ այդ կորսուածները,
ողջնցնել այդ մեռածները։ Շատ կարևոր է գտնել
այդպիսի հայ մը և իրեն տալ իր հայութիւնը» 1 ։
1
Հանդիպում` Պոլիս հրատարակվուող «Ակօս» շաբաթաթերթի խմբագիր Հրանդ
Տինքի հետ, Օրակարգ, Գլենդել, 10.01.2007:
16