ԶՐՈՒՅՑՆԵՐ ՀԱՅ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ՄԱՍԻՆ

Հայկական հուշարձանների պահպանման խնդիրները
բար, այսօր նվազագույն հարգանք չունի իր նախնիներից մնացած
ժառանգության հանդեպ: Գուցե այս խոսքերը խիստ են հնչում,
բայց ես ականատես եմ եղել սարսափելի երևույթների: Վերջերս
տեսա, թե ինչպես է ավերվել Ավանի գերեզմանոցն իր միջնադարյան
խաչքարերով հանդերձ: Գերեզմանոցը սեփականաշնորհվել
է, մարդիկ այն բետոնե շերտերով բաժանել են հատվածների, և
յուրաքանչյուր սեփականաշնորհված հատվածին բաժին է ընկել
մի քանի միջնադարյան խաչքար: Ոմանք էլ միջնադարյան տապանաքարերն
օգտագործել են որպես աստիճանաքար:
Իսկ գերեզմանոցից Ավանի Սբ. Աստվածածին (XIII դար)
եկեղեցի տանող ճանապարհին մենք տեսանք երկու տապանաքար,
մեկը` 1292թ. թվագրությամբ, իսկ մյուս տապանաքարի վրա
արձանագրությունը չէր երևում, քանի որ նրա վրա այրված էր
անվադող: Ես նման բաներ տեսել եմ Արևմտյան Հայաստանի
այսօրվա քրդաբնակ գյուղերում:
– Երբ մենք տեղեկանում ենք նման երևույթների մասին Արևմտյան
Հայաստանից, դա որակում ենք որպես բարբարոսություն
հայկական մշակութային արժեքների նկատմամբ, իսկ ի՞նչ անվանում
տանք սրան: Ինչո՞վ է բացատրվում մեր ժողովրդի այս բարբարոսական
վերաբերմունքը սեփական մասունքների նկատմամբ:
– Սա գալիս է սեփական մշակույթի արժեքների չիմացությունից,
այդ ուղղությամբ ճանաչողություն, կրթություն ապահովելու
գործունեություն չծավալելուց: Անհրաժեշտ է դեռ դպրոցական
տարիքից սեր և հարգանք սերմանել սեփական մշակույթի, պատմական
հուշարձանների հանդեպ, երեխաներին տանել արշավների,
որպեսզի ճանաչեն իրենց ազգային ժառանգությունը: Ես չգիտեմ,
եղե՞լ ենք երբևէ այսքան անկումային, անդեմ վիճակում, և որպես
պատիժ մեր անտարբերության՝ մենք վաստակեցինք Ջուղայի
գերեզմանոցի ոչնչացումն ադրբեջանցիների կողմից:
58