ԶՐՈՒՅՑՆԵՐ ՀԱՅ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ՄԱՍԻՆ

Հայկական նվագարաններից զուռնայի և դուդուկի ծագման շուրջ
– Ի՞նչ է «սպոնդեիկ» ձայնակարգը, որին Դուք անդրադարձել
եք Ձեր հոդվածներում:
– Սպոնդեիկ ձայնակարգի կազմը առ այսօր վիճահարույց է,
որովհետև միակ աղբյուրը, որտեղից կարելի է տեղեկություններ
քաղել այդ ձայնակարգի կազմության մասին, Պլուտարքոսի աշխատությունն
է, որտեղ § 11 և § 19–ում բերված են իրարամերժ
նկարագրություններ: Մենք մեր ուսումնասիրություններում ելնում
ենք այս աշխատության § 19–ում ներկայացված անկիսատոն
ձայնակարգի (չինական գամմա) նկարագրությունից, որի հիմքի
վրա երգվում էին գինու զոհաբերության երգերը: Ըստ նույն
Պլուտարքոսի և այլ հին հույն գիտնականների, պատմիչների,
փիլիսոփաների՝ «փռյուգիական» և «սպոնդեիկ» ձայնակարգերը,
ինչպես և ավլոս նվագարանը, հունական երաժշտություն է մուտք
գործել փռյուգիացիների կողմից` մոտավորապես Ք.ա. 6–րդ դարում:
Անկիսատոն ձայնակարգերը կամ նրանց մնացորդներն առկա
են բազմաթիվ հայկական երգերում (այդ մասին տե՛ս Սպ.Մելիքյանի
և Ք.Քուշնարյանի աշխատություններում):
Սրանց վառ օրինակներից են «Սասնա ծռեր» էպոսի երգվող
դրվագները, որոնք, իմ կարծիքով, իրենց ինտոնացիոն արտահայտմամբ
արտացոլում են հեթանոսական ծիսական արարողության
ժամանակ երգվող աղոթքները:
– Բացի ձայնակարգերի հետ կապված խնդիրներից, ի՞նչ
հարցեր եք շոշափել Ձեր գիտական աշխատություններում:
– Իմ հոդվածներում ես անդրադարձել եմ նաև հայ ավանդական
երգերի տաղաչափության հարցերին, որոնք պարզաբանելիս
հենվել եմ Կոմիտասի ուսումնասիրությունների և մեթոդաբանության
վրա: Իմ աշխատություններում անդրադարձել եմ նաև
մեր հնագույն երգերի և պարերի ակունքների բացահայտմանն ու
ծագմանը, որը կատարել եմ սեմանտիկ (իմաստաբանական) վերլուծության
մեթոդով: Այդ հարցերով հետաքրքրվողները, անգամ
մասնագետ չլինելով, կարող են հասկանալ իմ հոդվածները: Որ-
37