ԶՐՈՒՅՑՆԵՐ ՀԱՅ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ՄԱՍԻՆ

Հայկական կինոարվեստի ծագումը, վերելքն ու մերօրյա ճգնաժամը
զգում մեր անցյալը վերակենդանացնելու, մանավանդ` հերոսական
անցյալը: Այդ հոգեբանական պահանջը մարդ միշտ զգում է:
Այս է պատճառը, որ Ամերիկայում այդքան պատմական ֆիլմեր
են նկարահանվում: Մարդն ու իր անցյալը ժամանակ առ ժամանակ
պետք է նայեն միմյանց աչքերի մեջ:
Իսկ 1950-ականներին նկարահանված ֆիլմերից հատկապես
համաժողովրդական էր «Առաջին սիրո երգը», որի ռեժիսորներն
էին Յու.Երզնկյանը և Լ.Վաղարշյանը: Էկրան վերադարձավ
մարդու մասնավոր կյանքը, որը երկար տարիներ համարվում էր
«մանրաթեմա» ու չէր տեղավորվում խորհրդային կինոգաղափարախոսության
ստանդարտների մեջ:
– Այդ ֆիլմն այսօր էլ ունի իր հանդիսատեսը, բայց անդրադառնանք
1960-ականներին, որոնք համարվում են շրջադարձային:
Ես կասեի, որ դա նոր ժամանակների մեր յուրօրինակ ոսկեդարն
էր:
– 60-ականներն իսկապես սահմանագիծ էին ոչ միայն կինոյի,
այլև բոլոր արվեստների համար: Դրանք հետստալինյան
ձնհալի, այսինքն` դարձյալ հարաբերական ազատության տարիներ
էին, կյանքի ճշմարտության և արվեստի ճշմարտության նորովի
բացահայտման ժամանակաշրջան: Այդ տարիների համար
բնորոշ էին ազգային արժեքների վերադարձն ու վերիմաստավորումը:
Դա կարծես մի երկրորդ շնչառություն էր արվեստի համար:
Դրանք ժողովրդի կենսական ուժերի արթնացման տարիներ
էին, որովհետև 60-ականների սերունդն ազատագրվում էր անցյալի
կապանքներից:
Երկու հիմնական միտումներ էին գծագրվում մեր արվեստում.
վերադարձ ազգային ինքնությանը և դրա արժևորումը XX
դարի, նոր ժամանակների մարդու տեսանկյունից: Այսինքն՝ այդ
սերունդը սկսեց նորովի բացահայտել իր ազգային «ես»-ն ու «մենք»-ը,
նորովի մերձենալ իր ակունքներին: Բացի այդ, նույն ժամանակաշրջանում
ԽՍՀՄ երկաթյա վարագույրի վրա անցքեր բաց-
123