ԶՐՈՒՅՑՆԵՐ ՀԱՅ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ՄԱՍԻՆ

Հայկական կինոարվեստի ծագումը, վերելքն ու մերօրյա ճգնաժամը
պիսի կինոպրոցեսն ընդամենը մեկ տասնամյակի ընթացքում
կարող է հասնել բարձրակետի, ուստի չի կարելի անդամալուծել,
խարխլել նրա բնական ընթացքը և հրաշքի ակնկալիք ունենալ,
հուսալով, թե մեծ ընդմիջումներով կինո նկարահանելով` կարող
ենք ստանալ արդյունք։
Սա էլ անցյալի մի դաս է մեր օրերի համար: Վերադառնալով
«Պեպո» ֆիլմին՝ նշեմ, որ այն ցուցադրվեց Եվրոպայի մի շարք
երկրներում, Ամերիկայում և մեծ հաջողություն ունեցավ: Ամերիկայում,
ի դեպ, այն էկրան բարձրացավ «Հազար ռուբլի հարսնացուի
համար» վերնագրով, քանի որ «Պեպո» անվանումը արևմտյան
հանդիսատեսին ոչինչ չէր ասելու և չէր գրավելու դեպի
կինոթատրոն: Ֆիլմի ցուցադրումից հետո այդ տարիների ամերիկյան
կաբարեների և մյուզիք-հոլերի նվագացանկի մեջ թափանցեցին
«Դարչոյի պարի» ջազային տարբերակները։
Բայց խորհրդային կինոարվեստը հետևողականորեն
մղվում էր օրըստօրե ծանրացող մամլիչի տակ: Ստալինը «Պեպոն»
դիտելուց հետո Աղասի Խանջյանին ասում է, որ ֆիլմը վատը
չէ, սակայն մեր հանդիսատեսին, մեր երիտասարդությանը
անհրաժեշտ է հեղափոխական պայքարի պատմություն: Եվ սա,
ըստ էության, հրահանգ էր, հայ կինոյի ազգային դիմագծերի
վերացման մեկնակետը, որից հետո սկսեցին նկարահանվել այդ
պահանջից բխող պատմահեղափոխական ֆիլմեր: Գեղարվեստական
միտքը նահանջեց, կյանքի ճշմարտությունը փոխարինվեց
քաղաքական պատվերով:
– Այդ շրջանի ֆիլմերից որո՞նք կարող եք մատնանշել:
– Կառանձնացնեի 1944թ. արտադրված «Դավիթ Բեկը», որը
հնարավոր եղավ նկարահանել շնորհիվ… Հայրենական մեծ պատերազմի:
Այն դարձավ հայկական առաջին պատմաֆիլմը:
Իհարկե, այդ ժամանակաշրջանի գաղափարական ափսեով մատուցված:
Ընդհանրապես պատմական ֆիլմերի անհրաժեշտությունը
մեծ է ժողովրդի և մարդու համար, քանի որ կարիք ենք
122