ԶՐՈՒՅՑՆԵՐ ՀԱՅ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ՄԱՍԻՆ

Հայկական կինոարվեստի ծագումը, վերելքն ու մերօրյա ճգնաժամը
Բայց տեսեք, թե ինչ կորցրինք մենք. մեր կինոյի պատմությունը
կարող էինք սկսել դեռ 1916-17 թվականներից և ոչ թե`
1923, ինչն էլ կնշանակեր, որ պետություն չունեցող ժողովուրդն
ինտեգրվում է համաշխարհային գործընթացի մեջ և ֆրանսիացու,
գերմանացու, ռուսի, ամերիկացու հետ միասին մասնակցում
կինոյի ձևավորման ընդհանուր պատմությանը: Բոլորովին այլ
պատմաստիճան կունենար մեր կինոն: Էլ չասած, որ այդպիսի
ցանկությունն ու ձգտումն արդեն ցույց էր տալիս, որ մենք դարի
հետ քայլող, դարին արձագանքող և դարին մասնակցող ժողովուրդ
ենք` անկախ այն բանից` ունե՞նք պետություն, թե՞ ոչ, և թե
ինչպիսին է ազգի վիճակը:
Սա հար և նման է գրատպության սկսելուն: Գուտենբերգի
(1406-1468թթ.) գյուտը նույնպիսի քաղաքակրթական նվաճում էր,
ինչպես և Լյումիերներինը: Եվ գրեթե ճիշտ նույն օպերատիվությամբ
հայերս արձագանքեցինք այդ գյուտին (1512թ.)` լինելով
անպետություն և աստանդական: Ուրեմն, մենք գործ ունենք
պատմականորեն ձևավորված բնավորության հետ, որն է` մշտապես
մասնակցել նորագույն քաղաքակրթական գործընթացներին:
– Ի՞նչ ֆիլմ էր ցանկանում նկարահանել Հ.Բեկնազարյանը:
– Բեկնազարյանը, որ Ռուսաստանում արդեն մի քանի
տասնյակ ֆիլմերում նկարահանված ու ճանաչված դերասան էր,
որոշել էր էկրանավորել Լ.Շանթի «Հին աստվածները», որն այդ
ժամանակաշրջանի ամենամոդայիկ պիեսներից էր: Ընդհանրապես,
սիմվոլիստական գրականությունն այդ տարիներին տիրապետող
էր մարդկանց գաղափարներում ու մտքերում:
Բայց, ինչպես ասացինք, այդ ֆիլմը չի նկարահանվում: Ովքե՞ր
չեն աջակցել նկարահանմանը` հայտնի չէ: Բեկնազարյանը
չի նշում նրանց անուններն իր հուշերում և ճիշտ է անում: Այդ
անունները չեն մնում պատմության մեջ: Նրանք ավելի մեծ հնարավորություն
ունեին պատմության մեջ մտնելու՝ որպես հայկական
առաջին ֆիլմի նկարահանմանն աջակցած մեկենասներ, և
119