ԶՐՈՒՅՑՆԵՐ ՀԱՅ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ՄԱՍԻՆ

Հայկական խեցեգործությունն արդի ժամանակաշրջանում
– 90-ականներին Հայաստանի Հանրապետությունում ընդունվեց
օրենք ստեղծագործողների աշխատանքների ազատ վաճառքի
մասին, որի արդյունքում էլ առաջացան Վերնիսաժը և մի
շարք սրահներ, որտեղ ցուցադրվում և վաճառվում են այդ աշխատանքները:
– Քանի որ խոսք գնաց Վերնիսաժի մասին և հաշվի առնելով
այն հանգամանքը, որ, բացի մեր հայրենակիցներից, Վերնիսաժից
գնումներ են կատարում զբոսաշրջիկներն ու արտասահմանցիները,
հարց է առաջանում. ինչպիսի՞ն է Վերնիսաժում ցուցադրված
և վաճառվող խեցեգործական աշխատանքների որակը, ովքե՞ր են
այդ ստեղծագործողները, որևէ հիմնարկություն վերահսկում կամ
կարգավորո՞ւմ է այդ գործընթացը, թե՞ ոչ:
– Սա շատ կարևոր հարց է: Վերնիսաժում այսօր ներկայացված
են թե՛ պրոֆեսիոնալ խեցեգործների աշխատանքներ (այդ
թվում՝ նրանց հեղինակային գործեր), թե՛ ժողովրդական արվեստի
նմուշներ, թե՛ վերջին տարիներին մեծ թիվ կազմող տնայնագործ
վարպետների աշխատանքներ: Այս տնայնագործ վարպետների
ստեղծած խեցեգործական իրերը մեծ մասամբ թե՛ կատարողական
մակարդակով, թե՛ ոճական առումով հիմնականում ցածրորակ են
և անճաշակ: Բայց դա չարյաց փոքրագույնն է: Ցավալին այն է, որ
նրանք, իրենց ապրանքը ոճավորելով անհասկանալի ծագման, ես
կասեի՝ «մոնղոլ-թաթարական» նախշերով, ներկայացնում են որպես
ազգային խեցեգործական նմուշներ: Առաջին հայացքից,
հատկապես օտարի համար, որ ծանոթ չէ հայկական մշակույթին,
այն կարող է գրավիչ թվալ, քանզի ապրանքային տեսքը ներկայանալի
է, գինն էլ՝ մատչելի: Սակայն դրանք թե՛ ծավալային, թե՛
նախշազարդման առումով հեռու են ազգային լինելուց, ես կասեի՝
պսևդոհայկական են: Զբոսաշրջիկն էլ իր հետ այդ իրերը տանում է
որպես ազգային հուշանվեր Հայաստանից: Բացի այդ, շուկան
ողողելով նման իրերով` նրանք թելադրում են իրենց ճաշակը: Ես
101