ԶՐՈՒՅՑՆԵՐ ՀԱՅ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ՄԱՍԻՆ

Մտորումներ հայ առասպելաբանության վերաբերյալ
տալիքների մակարդակով անդրադարձել եմ մեր առասպելներին,
մահվանն ու հանդերձյալ կյանքին, մի խոսքով՝ այն ամբողջ հավատալիքային
հարստություններին, ինչ ունեցել ենք: Եվ ցույց եմ
տվել, թե ինչպես է սրանց մեջ ուրվագծվում ժողովրդի նախնադարյան
առասպելաբանական մտածողությունը՝ հիմք ընդունելով
այն ըմբռնումը, որ առասպելաբանությունը նախնադարյան մարդու
յուրատեսակ մտածողությունն է և աշխարհընկալումը:
– Ինչո՞ւ գիրքը տպագրվեց արտասահմանում:
– Ցավոք, ինչ-ինչ պատճառներով հնարավոր չեղավ այս
գիրքը տպել այստեղ՝ Հայաստանում, չնայած գրեթե տասնհինգ
տարի այն պատրաստ էր հրատարակության: Ես մասնակցեցի
Համազգային մշակութային միության հայտարարած մրցույթին,
շահեցի և ինձ առաջարկեցին գիրքը տպագրել Բեյրութում։ Ես
համաձայնեցի: Սակայն տպագրելուց հետո որոշ պայմաններ
չպահպանվեցին. օրինակ՝ տպաքանակը պիտի տային հեղինակին,
բայց այդպես չեղավ, միայն հարյուր օրինակ շատ դժվարությամբ
տեղ հասավ: Ես բազմիցս խնդրեցի, որ գիրքն ուղարկվի
այստեղ և այստեղ կազմակերպվի վաճառքը, բայց չհամաձայնվեցին
և, փաստորեն, Հայաստանում այդ գրքից ոչ մի օրինակ չվաճառվեց:
Գիրքը նման տխուր ճակատագրի արժանացավ, ուստի և
Հայաստանում քչերին է ծանոթ: Դրսում եղան մի քանի արձագանքներ՝
«Կամ» հանդես վերլուծականում (թիվ 5, Լոս Անջելես,
2002թ., էջ 246-247) տպագրվեց Վարդան Մաթևոսյանի գրախոսականը,
որ շատ բարձր էր գնահատել գիրքը՝ նշելով, որ այն կարելի
է դնել Մանուկ Աբեղյանի աշխատությունների կողքին և կարծիք
էր հայտնել, որ աշխատությունն անպայման պետք է թարգմանվի
արևմտյան որևէ լեզվով, որպեսզի չմնա սոսկ ազգային նեղ շրջանակներում:
Բացի այդ, Կանադայից ինձ զանգահարեց Շաքե Տեր-
Մելքոնյան-Մինասյանը` տեղեկացնելով, որ Կանադայում նշել են
իմ ծննդյան 75-ամյակը։ Այդ առթիվ կարդացած իր զեկույցում նա,
անդրադառնալով այս աշխատությանը, նշել է, որ այն անպայման
10