Րաֆֆի Կայծեր մաս 2

More documents

Recommendations

Info

աղքատության մեջ այնտեղ աշխատում էր: Գրասեղանի վրա դրված էր և նրա սպիտակ թաշկինակը, որի վրա թողեց նա վերջին արյան բիծը և ավանդեց հոգին... — Լավ նայեցե՛ք, պարոն, — խոսեց ծառան, — տեսնո՞ւմ եք, ոչինչ պակաս չէ: Ես շան նման ամեն գիշեր պառկում էի այդ խուցի դռանը, մի ճանճ անգամ չէի թողնում, որ ներս մտնե: Ալևոր աբեղան պատմեց, թե իրավ որ, նա ամառ և ձմեռ, ձյունի և անձրևի տակ, պառկում էր խուցի դռանը և, իր ծանր մահակը կուրծքին սեղմած, ամբողջ գիշեր անքուն էր մնում: Ամեն առավոտ բաց էր անում խուցի դռները, ավելում էր, մաքրում էր, անկողինն ուղղում էր, դրա սեղանի վրա դրած առարկաների փոշին սրբում էր, հետո ամեն ինչ իր սովորական տեղումն էր դնում, որ իր պարոնը մի անկարգության չնկատե, թեև պարոնը վաղուց մեռած էր: — Բայց նրա հոգին նայում էր երկնքից, — նկատեց ծառան, ձեռքը դեպի վեր տանելով: — Մեռնելու միջոցին ինձ ասաց լուսահոգին, «Ռաշիդ, այդ ամենը այդպես կպահես, մինչև նա կգա»... Ես ի՞նչպես նրա ասածը չկատարեի: Արտասուքը թույլ չտվեց բարեսիրտ շատախցուն ավարտել իր խոսքը, որին մենք տեսանք այն ժամանակ, երբ դեռ պատանի էր, և իր պարոնի խոհանոցում մենամարտում էր Ֆարհատի հետ: Այժմ մի հասուն, առողջ երիտասարդ էր դարձել, բայց դեռ վաղեմի պարզությունը մնացել էր նրա մեջ: Նա ձեռքը տարավ դեպի կուրծքը, սկսեց բաց անել կոճակները: Մերկ կուրծքի վրա երևաց մի շղթա, որ անցուցած էր պարանոցից, իսկ նրա ծայրին երկաթյա օղակից քարշ էր ընկած մի բանալի, նույն ձևով, որպես հավատավոր մարդիկ խաչ են կախ տալիս շապկի տակից: — Ընդունեցեք այդ բանալին, պարոն, — ձեռքը մեկնեց ծառան: – Լուսահոգին ասաց, Ռաշիդ, այդ բանալին քեզ մոտ կպահես, մինչև նա կգա, և միայն նրան կհանձնես: Հիմա, փառք աստծո, եկաք, առեք բանալին: Պարոնը ընդունեց բանալին: Երիտասարդը քարշ տվեց մահճակալի տակից մի հին երկարաձև արկղ, ընկույզի փայտից, որի բոլորտիքը գամած էին երկաթյա փաթաթներով և պղնձյա բևեռներով: — Այդ արկղի բանալին է, — ասաց նա: — Լուսահոգիի մեռնելուց հետո, աստված է վկա, մի անգամ էլ չեմ բաց արել, որ տեսնեմ, թե ի՞նչ կա դրա մեջ: — Բոլորովին հավատում եմ, — խոսեց պարոնը, մոտեցավ արկղին, բացեց նրան: Նա լի էր զանազան թղթերով, զանազան հաստ ու բարակ տետրակներով: Այդ ձեռագրերի մեջ կային զանազան սկսված և չավարտված վեպեր. վեպիկներ, պատկերներ, կային զանազան բանաստեղծություններ, կային և բոլորովին վերջացրած աշխատություններ: Բարձրահասակ տիկինը, որ բոլոր ժամանակը խորին տխրությամբ նայում էր այդ մռայլ խուցի սրտատոչոր պարագայքին, երբ տեսավ արկղի մեջ խառնիխուռն կերպով ածած թղթերը, նրա 364
նեղ, երկնագույն աչքերը լցվեցան արտասուքով: Դրանք հայոց մի անբախտ բանաստեղծի աշխատություններն էին: Նա դողդոջուն ձեռքը տարավ, վեր առեց տետրակներից մեկը, որպես մի սրբություն, և երկար հառած նայում էր նրա վրա, թեև կարդալ չէր իմանում: Այդ միջոցին ներս մտան մանուկները: — Հայրիկ, — ձայն տվեց փոքրիկ Անուշը, — դու մեզ ասացիր, երբ կգնանք Հայաստան, ձեզ հայերեն կսովորացնեմ. տուր մեզ մի-մի հատ այդ տետրակներից, որ սովորենք: — Երբ կտպվին, այն ժամանակ կկարդաք, զավակս, — պատասխանեց հայրը: — Արդյոք կտպվի՞ն... — հարցրեց տիկինը: — Կտպվին... Երիտասարդ Ռաշիդը պատմեց, թե վերջին գիշերը, երբ պիտի մեռներ «լուսահոգին», նա հրամայեց վառարանը վառել: «Պետք է մաքրել այդ թղթերը»... ասաց նա: — Ես դրեցի արկղը նրա մոտ, նա ջոկում էր թղթերը և շատերը նետում էր կրակի մեջ: Բայց դեռ այդ գործը չվերջացրած, նա մեռավ: Վերջին գիրքը դեռ բոլորովին չէր այրված, ես դուրս բերեցի կրակից, դրեցի մյուսների հետ և արկղը կողպեցի: Դրանով իմ հոգուն մեղք արեցի. նա կամենում էր այրել, ես չթողեցի: Ո՞վ է իմանում, կարելի է մի բան պետք կգա: Լուսահոգին վատ բան չէր գրի: Ա՜խ, ո՜րքան գրում էր... կարծես իմանում էր, որ շատ չի ապրի... Պարոնը վեր առեց կեսը-այրված գիրքը, թերթեց և, դառնալով ծառային, ասաց. — Այո՛, շատ բանի պետք կգար, եթե կրակը մեծ <strong>մաս</strong>ը ոչնչացրած չլիներ: Դա հայոց եկեղեցական պատմությունն էր, որ վաղուց դիտավորություն ուներ գրելու հանգուցյալը: Պարոնը գրասեղանի վրա մնացած թղթերն ևս հավաքեց դրեց արկղի մեջ, կողպեց: Իսկ հանգուցյալի թաշկինակը արյան վերջին բծով` թաքցրեց իր ծոցում... Հետո դարձավ նա դեպի ծառան: — Դու, բարի Ռաշիդ, քո հավատարմության համար չվարձատրվեցար քո պարոնից, բայց կվարձատրվես ինձանից: Դու պահպանեցիր մի գանձ, որ մեր ազգի համար շատ թանկագին պետք է լինի: Այդ գանձը այդ արկղի մեջն է ամփոփված: Վեր առ այդ արկղը, գնանք ինձ հետ: Հետո դարձավ դեպի վանքի աբեղան: — Շատ շնորհակալ եմ ձեզանից, հայր սուրբ, որ դուք այնքան բարի եք եղել, որ թույլ եք տվել ձեր վանքում այդ իրեղենները պահպանվին: Որպես տեսաք, ես վեր առի հանգուցյալի թղթերը միայն, իսկ նրա մնացյալ կայքը թողնում եմ ձեր վանքին: Հայր սուրբի դեմքը փայլեց ուրախությունից: 365
Page 1 and 2:
Րաֆֆի Կայծեր մաս 2 Ա
Page 3:
աշտանակներ, ափսենե
Page 7 and 8:
— Լավ կլիներ, — պատ
Page 9 and 10:
Արդյոք դեպի ո՞ր կող
Page 11 and 12:
— Ես կատակ չեմ անու
Page 13 and 14:
գործվածներից պատրա
Page 15 and 16:
կհամարեին և չէին գո
Page 17 and 18:
Ինչ որ ավելի աչքի է
Page 19 and 20:
Ներկարարի գործարան
Page 21 and 22:
Արևը դեռ նոր էր բար
Page 23 and 24:
զավակը խոսում էր...
Page 25 and 26:
քաղաքների հայերը ե
Page 27 and 28:
թանաքամանը կազմված
Page 29 and 30:
— Բաղաամի էշը, վարժ
Page 31 and 32:
— Երևի, եթե խոսեցած
Page 33 and 34:
խումբերով, համարձա
Page 35 and 36:
պատահել են (ո՛րտեղ
Page 37 and 38:
Խոսակցությունը դար
Page 39 and 40:
հրապուրում են իրան
Page 41 and 42:
հիշատակարանի մեջ, ի
Page 43 and 44:
նախաճաշիկի ժամանակ
Page 45 and 46:
զննում էր նրանց ուղ
Page 47 and 48:
կրոնավորներով: Իսկ
Page 49 and 50:
արգելված է այդ սարս
Page 51 and 52:
գալով փողոցը, տեսա,
Page 53 and 54:
— Մեր աշխարհում այ
Page 55 and 56:
ցուցամատի ու բթամա
Page 57 and 58:
է ՀՈԳԵՎՈՐ ԱՌԱՋՆՈՐԴ
Page 59 and 60:
ծանրությամբ մոտեցա
Page 61 and 62:
— Գրչագիր բժշկարան
Page 63 and 64:
Ուղիղն ասած, ես էլ չ
Page 65 and 66:
ինչի՞ համար, իրանք
Page 67 and 68:
խրճիթը. այնտեղից ու
Page 69 and 70:
Մեր հյուրընկալին կ
Page 71 and 72:
Օրվա տոթը անտանելի
Page 73 and 74:
էր. նա գոնե ընտրում
Page 75 and 76:
«Տան գաղտնիքը երեխ
Page 77 and 78:
գրավեց իմ ուշադրու
Page 79 and 80:
— Այն օրից անցել են
Page 81 and 82:
հանդեպ` ծերունի արհ
Page 83 and 84:
— Ա՛ռ, թող քեզ լինի:
Page 85 and 86:
սուրբ հայրերին, որտ
Page 87 and 88:
վայրկյան ծփացին կո
Page 89 and 90:
դադարել, և սաստիկ ց
Page 91 and 92:
— Չե՞ս իմանում, — բ
Page 93 and 94:
— Ինչո՞ւ դուք Ծովի
Page 95 and 96:
Առհասարակ բոված ղա
Page 97 and 98:
— Թող այդ տանջանքը
Page 99 and 100:
ջերմեռանդությամբ մ
Page 101 and 102:
— Ինչո՞ւ հիմա չկան:
Page 103 and 104:
— Անապատական մոլեռ
Page 105 and 106:
հայտնի էին, այժմ կա
Page 107 and 108:
հայտնվում են Քյոր-Օ
Page 109 and 110:
Թագավորական հրովար
Page 111 and 112:
Կարծեմ, իմ այդ համա
Page 113 and 114:
Ես չկարողացա առանց
Page 115 and 116:
— Չեմ հավատում: Բայ
Page 117 and 118:
— Առեցի: Բավական հե
Page 119 and 120:
— Գնացե՜ք բարյավ...
Page 121 and 122:
բարեձևությունը, եթ
Page 123 and 124:
բազմոցի վրա և, բոլո
Page 125 and 126:
գործակատարը, որ Աստ
Page 127 and 128:
սկսում է նույն լեզվ
Page 129 and 130:
չորս դար հրաշալի սո
Page 131 and 132:
— Դուք չճանաչեցի՞ք
Page 133 and 134:
— Ի՞նչն էր առիթ տվե
Page 135 and 136:
արհամարհում է խավա
Page 137 and 138:
պահվեն: Իսկ ռամիկ ժ
Page 139 and 140:
— Փշրում են, ոչնչաց
Page 141 and 142:
բացի բազմաթիվ կորս
Page 143 and 144:
տալիս իրան կողոպտե
Page 145 and 146:
դրանից, իրանց անընդ
Page 147 and 148:
— Կարող է, և անպատճ
Page 149 and 150:
Տիկինը պատմեց, թե մ
Page 151 and 152:
խղճուկ Հայաստանից,
Page 153 and 154:
— Մարո՜ և Սոնա, — կ
Page 155 and 156:
— Պատճառը շատ պարզ
Page 157 and 158:
— Հարցրի, թե այն ո՞
Page 159 and 160:
Իմ խոսակիցները երե
Page 161 and 162:
— Իհարկե, պետք է վա
Page 163 and 164:
Սիրե՜, կաքավիկ, քո ս
Page 165 and 166:
— Դուք, երևի, օտար ե
Page 167 and 168:
Տեր հայրը իր շուրջը
Page 169 and 170:
— Հրաշքների դարը ի
Page 171 and 172:
— Դա մեր հայ հասարա
Page 173 and 174:
— Ես հույս ունեմ, ո
Page 175 and 176:
Բայց քուրդ բեկը, որ
Page 177 and 178:
— Բարեկամս հենց իր
Page 179 and 180:
կողոպտում էին նրան
Page 181 and 182:
մուգ-աղյուսագույն,
Page 183 and 184:
Ես հասկացա Ասլանի մ
Page 185 and 186:
— Տեսնո՞ւմ ես, — ավ
Page 187 and 188:
— Բարի ճանապա՜րհ և
Page 189 and 190:
ծածկված լիներ ձյու
Page 191 and 192:
ատրճանակները թամքի
Page 193 and 194:
ջրաղաց բանեցնելու
Page 195 and 196:
Նա գանգրահեր գլուխ
Page 197 and 198:
զանազան իմաստասիրա
Page 199 and 200:
— Բոլորովին ճիշտ է,
Page 201 and 202:
հովիտը, ի՜նչ սխրագո
Page 203 and 204:
արևի ճառագայթներից
Page 205 and 206:
— Դեռ երկա՞ր ճանապ
Page 207 and 208:
Ասլանը կանգնած էր ա
Page 209 and 210:
էր, որ չնայելով իրա
Page 211 and 212:
— Ո՞վքեր եք, ի՞նչ ե
Page 213 and 214:
մազերը, նրա դեմքը կ
Page 215 and 216:
— Ես և դու մեր բոլո
Page 217 and 218:
բոլոր ընդունակությ
Page 219 and 220:
Այդ միջոցին մոտեցա
Page 221 and 222:
հին ամրոցի բեկորնե
Page 223 and 224:
Սկզբում մենք նրան մ
Page 225 and 226:
— Բայց աստված պատժ
Page 227 and 228:
— Գրգռում են, և ավե
Page 229 and 230:
շքանշանով, որ ստանո
Page 231 and 232:
վանքը իր քառասուն հ
Page 233 and 234:
նեցուկ, որ, գետնի մե
Page 235 and 236:
միջից: Կարմիր կակաչ
Page 237 and 238:
էր պատահել տեսնել,
Page 239 and 240:
— Ամոթ չէ՞, որ այդք
Page 241 and 242:
— Այդ դեռ մեր անասո
Page 244 and 245:
բնակարանին: Այդ օջա
Page 246 and 247:
— Տեղային կառավարո
Page 248 and 249:
չիբուխներին և կրակ
Page 250 and 251:
Զարմանալին այն էր,
Page 252 and 253:
վարժապետի մասին չա
Page 254 and 255:
— Ձեր գյուղացիք նո
Page 256 and 257:
հացը կխլեն մեր ձեռք
Page 258 and 259:
Ո՜րքան փոխվել էր նա
Page 260 and 261:
էի, թե ինչպես լվացվ
Page 262 and 263:
— Ես ամենևին չէի սպ
Page 264 and 265:
— Գիտե՞ք, դուք այս
Page 266 and 267:
առավոտը, խաղաղ, երջ
Page 268 and 269:
բաժանվել մեզանից: Ճ
Page 270 and 271:
Երբ բոլոր շինությո
Page 272 and 273:
որոնք միաձայն Աղթա
Page 274 and 275:
Աղթամարա միաբաններ
Page 276 and 277:
Ջալլադը իր միտքը ավ
Page 278 and 279:
— Ասլանը շա՜տ ուշա
Page 280 and 281:
դարձած սև, գանգրամա
Page 282 and 283:
Արդեն հայտնի էր, որ
Page 284 and 285:
— Ուրեմն ուխտավորն
Page 286 and 287:
Նա շուտ-շուտ ուղղու
Page 288 and 289:
— Իզուր է այդպես դա
Page 290 and 291:
Մեր բախտից հաջի Իսա
Page 292 and 293:
— Մենք մի բան չորոշ
Page 294 and 295:
թաշկինակի մեջ էր դն
Page 296 and 297:
Ես իսկույն հասկացա,
Page 298 and 299:
Ա՜խ, ո՛րքան վսեմ, ո՛
Page 300 and 301:
շատ ազգեր: Գերի բեր
Page 302 and 303:
Ես վճարեցի բոլորը,
Page 304 and 305:
մեկին, նրա աջը համբ
Page 306 and 307:
Վերադարձին կայսրը
Page 308 and 309:
հնձվորը յուր հասկե
Page 310 and 311:
— Այո՛, ատելությու
Page 312 and 313:
տաճարներից, Լուսավ
Page 314 and 315: կետից նայելով, պետք
Page 316 and 317: — Դա շատ չի՞ լինի:
Page 318 and 319: Մեր հյուրընկալը խո
Page 320 and 321: — Կհալածեն: Բայց եթ
Page 322 and 323: — Փող նա ո՞րտեղուց
Page 324 and 325: ոտքի մատների վրա մա
Page 326 and 327: էր խույս տալ ինձանի
Page 328 and 329: միմյանցից հեռու, մի
Page 330 and 331: — Սպանեցի՞ն նրան: Ո
Page 332 and 333: աշխատել են մեր բազմ
Page 334 and 335: — Դատապարտելին այն
Page 336 and 337: Նա ոչինչ չպատասխան
Page 338 and 339: — Գիտեմ, որ այդ լավ
Page 340 and 341: — Կտեսնվենք, — պատ
Page 342 and 343: — Ես մասամբ արդարա
Page 344 and 345: միայն հաց ուտացրեք,
Page 346 and 347: Շատ չանցավ, երկու հ
Page 348 and 349: Հյուբբին առեց վրեժ
Page 350 and 351: — Աշխեն, ինչո՞ւ չես
Page 352 and 353: Դա պառավի աղջիկն էր
Page 354 and 355: Այդ ծերունին որսոր
Page 356 and 357: Նրանց փոխարեն մնաց
Page 358 and 359: — Այդ շատ մարդասիր
Page 360 and 361: ձեռքում: Տեսնելով ե
Page 362 and 363: Այդ այցելությունը
Page 366: Պարոնը մեկնեց նրան
show all

Րաֆֆի Կայծեր մաս 2

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?