Րաֆֆի Կայծեր մաս 2

նախարարներից առաջ եկավ վռըշիկների քրդական ցեղը, ինչպես մեր Մամգունյան
նախարարներից առաջ եկավ քրդերի մամկանի ցեղը: Եվ ուրիշ շատ քրդական ցեղեր կան, որոնք
հայոց ծագումից են:
— Կարելի է, — պատասխանեց քուրդը կիսահամոզական եղանակով: — Մենք առաջ մի հոր որդի
էինք և եղբայրներ էինք, բայց սատանան մեջ մտավ, երկպառակություն ձգեց, խառնեց նրանց
լեզուները, և միմյանց չհասկանալով, բաժանվեցան:
— Դու հայր Ադամի և Նոյի ժամանակների բանն ես խոսում, — ընդհատեց Մուրադը:
— Ես գիտեմ և մոտ ժամանակների գործը, ինչ որ իմ աչքով եմ տեսել, ինչ որ իմ ականջով եմ լսել,
— խոսեց քուրդը, ցույց տալով իր հմտությունը: — Այդ բերդը, ճշմարիտ է, մի ժամանակ
պատկանում էր հայ իշխանների. այստեղ տիրում էր Ղարա-Մելիքների տոհմը: Նրանք շատ
բարեկամ էին մեզ հետ. մի մորից ծնված եղբայրները այնքան սիրով չէին լինի, ինչպես մենք էինք:
Մենք միասին էինք գնում թշնամու դեմ պատերազմելու, մենք միասին էինք բաժանում թշնամուց
բերած ավարը: Բայց սատանան լցրեց իմ հոր եղբոր սիրտը չար խորհուրդներով, նա
խաբեությամբ Մելիքին իր մոտ հյուր կանչեց և ընթրիքի ժամանակ հրամայեց սպանել: Հետո
եկավ Մելիքի ամբողջ ընտանիքը սրից անցկացրեց և տիրեց այդ բերդին:
Կարծես ես լսում էի մի ծանոթ պատմություն. անհամբերությամբ ընդհատեցի քրդի խոսքը,
հարցնելով.
— Ի՞նչպես էր կոչվում ձեր հոր եղբայրը:
— Խան-Մահմուդ:
— Իսկ այն Մելի՞քը, որին խաբեությամբ սպանել տվեց ձեր հոր եղբայրը:
— Միր-Մարտո: Նա իմ լավ բարեկամս էր. նրա յոթը որդիներից ամենակրտսերին, Կարոյին, ես
եմ եկեղեցի տարել մկրտության ժամանակ: Բայց բոլորին կոտորեցին, ոչ մեկը չմնաց...
Կարոյի անունը տալու ժամանակ ես նայեցի Ասլանի երեսին: Նա աչքով արեց, որ լռեմ: Քուրդը
շարունակեց.
— Այո՛, նա իմ լավ բարեկամս էր. շատ անգամ միմյանց հետ «հաց ենք կտրել». շատ անգամ
միմյանց հետ որսի ենք գնացել: Նա աննման մարդ էր: Նրա պես քաջ, նրա պես մեծահոգի չկար ոչ
միայն հայ ազնվականների մեջ, այլ բոլոր քուրդ բեկերի մեջ:
Երևի, ազնիվ քուրդը շատ կուրախանար, եթե ասեի, որ նրա լավ բարեկամի որդին, իր կնքել
տված Կարոն, ազատվել էր սարսափելի կոտորածից և այժմ կենդանի էր: Ես այդ կոտորածի
պատմությունը լսել էի շատ առաջ, Կարոյի տատ Զումրուդից, երբ նա մահվան անկողնի մեջ
պատմում էր անբախտ որդու հոր ցավալի արկածը:
224