06.09.2015 Views

1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...

1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...

1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ձախակողմյ<strong>ան</strong> կեռխաչերի համադրված խորհրդ<strong>ան</strong>շ<strong>ան</strong> է X խաչը, որը ներկայացնում է աջ ու ձախ<br />

շարժումների միասնությ<strong>ան</strong> գաղափարը:<br />

ը) Քառաթեւ կ խաչի վերաբերյալ քրիստոնեակ<strong>ան</strong> ավ<strong>ան</strong>դությ<strong>ան</strong> համաձայն՝ սրա վրա է խաչվել<br />

Անդրեասը՝ Պետրոսի եղբայրը, որը բալկ<strong>ան</strong>յ<strong>ան</strong> ու մերձսեւծովյ<strong>ան</strong> ժողովուրդների, սկյութների ու<br />

նախառուսների մոտ քրիստոնեությունը տարածող առաքյալն էր: Սա պատերազմի խաչ է, որի նմ<strong>ան</strong> է<br />

խաչվող թրերի պատկերով ճակատամարտի նշ<strong>ան</strong>ագիրը, բացասմ<strong>ան</strong> նշ<strong>ան</strong>ը եւ խաչի բնույթն էլ<br />

համապատասխ<strong>ան</strong>ում է սկյութակ<strong>ան</strong> ցեղերի ռազմատենչ վարքին: Այս խաչն է ներկայացնում<br />

բազմապատկմ<strong>ան</strong> «x» նշ<strong>ան</strong>ը: Սա, մեր կարծիքով, նշ<strong>ան</strong>ակում է պատերազմներից հետո կտրուկ<br />

(բազմապատիկ-երկրաչափակ<strong>ան</strong>) առաջընթացը (պրոգրեսը) հաղթողի համար, ի տարբերություն<br />

հավասարաթեւ, ներդաշնակությ<strong>ան</strong> խաչի, որը, հ<strong>ան</strong>ձինս գումարմ<strong>ան</strong> «+» նշ<strong>ան</strong>ի, ցույց է տալիս<br />

բնակ<strong>ան</strong>ոն (գումարային-թվաբ<strong>ան</strong>ակ<strong>ան</strong>) առաջընթացը: Այս խաչն է հիշեցնում արեգակնային Ձկներ<br />

աստղատ<strong>ան</strong> i խորհրդ<strong>ան</strong>իշը: Եվ, միգուցե, խորհրդավոր է, որ Անդրեասի խաչը դարձավ ռուսակ<strong>ան</strong><br />

ռազմածովային նավատորմի խորհրդ<strong>ան</strong>շ<strong>ան</strong>ը:<br />

* * *<br />

Եռաթեւ խաչն ունի իր տիեզերա-բնապաշտակ<strong>ան</strong> ուրույն խորհուրդները:<br />

ա) Եռաթեւ Y խաչը նշ<strong>ան</strong>ավորում է տիեզերակարգի երրորդությունները. դիցաբ<strong>ան</strong>ակ<strong>ան</strong> ու<br />

քրիստոնեակ<strong>ան</strong> երրորդությունները, գոյությ<strong>ան</strong> հիմնապահերը (սկիզբ, մեջ, վերջ), ծնունդի կողմերը<br />

(հայր, մայր զավակ), տարածությ<strong>ան</strong> եռաչափությունը, ժամ<strong>ան</strong>ակաձեւերը (<strong>ան</strong>ցյալ, ներկա, ապագա),<br />

դեր<strong>ան</strong>ունների դեմքերը (օրինակ՝ ես, դու, նա), հոգու եռամիասնությունը (միտք, տենչ<strong>ան</strong>ք, կամք) եւ<br />

այլն: Ըստ մեզ, եռաթեւ խաչի թեւերը ցուց<strong>ան</strong>ում են նաեւ կյ<strong>ան</strong>քի ուղու այն երեք խորհրդավոր՝ բախտի,<br />

փառքի ու սխր<strong>ան</strong>քի ճ<strong>ան</strong>ապարհները, որոնց ընտրությ<strong>ան</strong> առաջ հայտնվում է հեքիաթային հերոսը<br />

(այդ մասին նա իմ<strong>ան</strong>ում է խաչմերուկում նստած հալեւորից կամ գրվածից): Սխր<strong>ան</strong>քի ճ<strong>ան</strong>ապարհն է<br />

ներկայացնում խաչի ուղիղ թեւը, փառքինը՝ աջ թեւը, բախտինը՝ ձախ թեւը: <strong>Հա</strong>յ<strong>ոց</strong> դիցաբ<strong>ան</strong>ությունում<br />

ճամփորդների հով<strong>ան</strong>ավորն ու ճ<strong>ան</strong>ապարհների տնօրինողը Տիրն է2 (նույն հեքիաթային հալեւորը),<br />

որը սահմ<strong>ան</strong>ում է մարդկ<strong>ան</strong>ց ճակատագրերը՝ կյ<strong>ան</strong>քի երկար ու կարճ ճ<strong>ան</strong>ապարհները: Այս առումով<br />

չի բացառվում, որ եռաթեւ խաչը նաեւ Տիրի նշ<strong>ան</strong>ախաչն է:<br />

բ) Եռաթեւ շրջված պ խաչը նշ<strong>ան</strong>ավորում է աշխարհի երեք կողմերի (հյուսիս-արեւելք, հարավ,<br />

հյուսիս-արեւմուտք) միասնությունն ու տարվա երեք եղ<strong>ան</strong>ակների (պայմ<strong>ան</strong>ակ<strong>ան</strong>որեն՝ գարունամառ-ձմեռ)<br />

հարափոփոխությունը: Աշխարհի այս կողմերի հաջորդակ<strong>ան</strong>ությունը<br />

համապատասխ<strong>ան</strong>ում է արեգակի ցերեկային ու հորիզոնից ցած այն ընթացքին, երբ առկա է լույսը:<br />

Տարվա երեք եղ<strong>ան</strong>ակների հետ կապված կարծիք կա, որ բրոնզեդարյա ժամ<strong>ան</strong>ակներում մեզ<strong>ան</strong>ում<br />

գործածվել է երեք (30 օրակ<strong>ան</strong>, չորս ամսյա) եղ<strong>ան</strong>ակից կազմված օրացույցը: Ընդ որում, այս դեպքում<br />

տարվա եղ<strong>ան</strong>ակները համապատասխ<strong>ան</strong>ում են կենդ<strong>ան</strong>աշրջ<strong>ան</strong>ի չորս աստղատների՝ հուր-հող-օդջուր<br />

հերթափոխությամբ պայմ<strong>ան</strong>ավորված, պարբերաշրջ<strong>ան</strong>ին: Որոշ հիմքեր կ<strong>ան</strong> կարծելու, որ հայ<strong>ոց</strong><br />

ավելի վաղ դիցա-խորհրդապաշտակ<strong>ան</strong> օրացույցը եւս բաղկացած էր երեք (40 օրակ<strong>ան</strong> երեք ամսյա)<br />

եղ<strong>ան</strong>ակից:<br />

գ) Եռաթեւ շրջված խաչը դիտվում է որպես՝ աշխարհի երեք կողմերին ու տարվա եղ<strong>ան</strong>ակներին<br />

համապատասխ<strong>ան</strong>, բնությ<strong>ան</strong> երեք նախատարրերի (հուր, մեգ, ջրահող) փոխազդեցությունների<br />

խորհրդ<strong>ան</strong>շ<strong>ան</strong>, որի վերին (հարավային) ծայրին հուրն է, աջ ծայրին մեգն (ջրահագ օդն) է՝<br />

նախաերկինքը նշ<strong>ան</strong>ավորող տարրը, ձախ ծայրին ջրահողն է՝ նախաերկիրը նշ<strong>ան</strong>ավորող տարրը: Եվ<br />

խաչի ծայրերով կազմված եռ<strong>ան</strong>կյունին ներկայացնում է նախատարրերի փոխակերպումների<br />

մեգ»հուր»ջրահող»մեգ խորհրդակարգը:<br />

Երեք նախատարրերի ու դր<strong>ան</strong>ցից չորս տարրերի տրոհմ<strong>ան</strong> մասին հիշատակվում է բիբլիակ<strong>ան</strong><br />

արարչագործությունում, երբ ասվում է, որ նախնակ<strong>ան</strong> ջրերը (իմա՝ միգամածությունը) միջ<strong>ան</strong>կյալ<br />

հաստատությ<strong>ան</strong> (նույնը՝ օդակամարի) ստեղծմամբ բաժ<strong>ան</strong>վեցին տակի ու վրայի ջրերի, եւ<br />

հաստատությ<strong>ան</strong> տակի ջրերի (իմա՝ ջրահողի) բաժ<strong>ան</strong>ումով ձեւավորվեց ցամաքն ու ծովը (հողն ու<br />

ջուրը): Իսկ լույս-հուրը արարչությ<strong>ան</strong> սկզբից <strong>ան</strong>խառն էր: Երեք նախատարրերի միասնությ<strong>ան</strong>ը<br />

համարժեք է հոգու եռամիասնությունը.<br />

- բ<strong>ան</strong>ակ<strong>ան</strong>ությ<strong>ան</strong>ը՝ մեգը. մեգը կազմող տարրերը նշ<strong>ան</strong>ավորում են միտքը, ջուրը՝ սթափ միտքը, օդը՝<br />

մտքի սրընթացությունը,<br />

- ց<strong>ան</strong>կություններին՝ ջրահողը. այն կազմող տարրերը նշ<strong>ան</strong>ավորում են ց<strong>ան</strong>կությունների<br />

բավարարումը, ջուրը՝ սիրո ու կրքի հագեցումը, հողը՝ բարեկեցությունը,<br />

8

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!