1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
քրմապետերը. օրինակ, Արձ<strong>ան</strong> քրմապետը ուներ Դեմետր <strong>ան</strong>ունով որդի, որը զոհվեց հոր կողքին:<br />
Սակայն մեզ<strong>ան</strong>ում դեռ 4-րդ դարից կային «<strong>ան</strong>ապատակ<strong>ան</strong>» կոչված կուսակրոն ճգնավորներ, ովքեր<br />
մենակ կամ խմբերով ապրում էին <strong>ան</strong>շեն, <strong>ան</strong>մարդաբնակ վայրերում, <strong>ան</strong>ձավներում եւ սնվում էին<br />
բույսերով, արմտիքով, պտուղներով: Ի դեպ, «<strong>ան</strong>ապատ»-ը նշ<strong>ան</strong>ակում է <strong>ան</strong>շեն, <strong>ան</strong>բնակ («ապատ»-ը<br />
նշ<strong>ան</strong>ակում է շեն, բնակավայր): Անապատակ<strong>ան</strong> էին Արիստակեսն ու Վրթ<strong>ան</strong>եսի որդի Գրիգորիսը՝<br />
Վրաց ու Աղվ<strong>ան</strong>ից կողմերի կաթողիկոսը: Կյ<strong>ան</strong>քի վերջում <strong>ան</strong>ապատակ<strong>ան</strong> դարձ<strong>ան</strong> նաեւ Գրիգորն ու<br />
Տրդատը: Հիշատակվում են 4-րդ դարի այլ նշ<strong>ան</strong>ավոր <strong>ան</strong>ապատակ<strong>ան</strong>ներ եւս. ասորի Դ<strong>ան</strong>իել<br />
քորեպիսկոպոսը՝ Տարոնի եկեղեցիների վերակացուն, Մեծ <strong>Հա</strong>յքի եկեղեցիների կարգադրիչը, տեսուչն<br />
ու հոգաբարձուն, որին փորձում էին Հուսիկից հետո կաթողիկոս նշ<strong>ան</strong>ակել, սակայն հ<strong>ան</strong>դիմ<strong>ան</strong>ությ<strong>ան</strong><br />
համար սպ<strong>ան</strong>վեց Տիր<strong>ան</strong>ի կողմից: Անապատակ<strong>ան</strong> էին նաեւ Դ<strong>ան</strong>իելի աշակերտներ ասորի Շաղիտ<strong>ան</strong><br />
եւ հույն Եպիփ<strong>ան</strong>ը, Բասենի Արտիթ եպիսկոպոսը, հույն Փավստոս եպիսկոպոսի (ըստ ոմ<strong>ան</strong>ց՝<br />
Փավստոս Բուզ<strong>ան</strong>դի) եղբայր Առոստոմը, տարոնցի Գինդը՝ աբեղ<strong>ան</strong>երի գլխավորն ու վ<strong>ան</strong>քերի<br />
վերակացուն, <strong>ան</strong>ապատակ<strong>ան</strong>ների վարդապետն ու առաջնորդը: Թերեւս, <strong>ան</strong>ապատակ<strong>ան</strong> էր եւ<br />
Գրիգոր Նարեկացին: <strong>Ու</strong>շագրավ է, որ նր<strong>ան</strong>ք ճգնում էին նախկին դիցակ<strong>ան</strong> վայրերում կամ նշ<strong>ան</strong>ավոր<br />
լեռներում: Դ<strong>ան</strong>իելը հաճախ էր լինում Աշտիշատում Վահագնի նախկին բագինի մոտի <strong>Հա</strong>ցյաց<br />
դրախտ կոչված պուրակում, որտեղ էլ թաղվեց: Շաղիտ<strong>ան</strong> բնակվում էր Առյուծ լեռ<strong>ան</strong> վրա (գտնվում է<br />
Բյուրակն-Մնձուրյ<strong>ան</strong> լեռներում, Եկեղյաց գավառի սահմ<strong>ան</strong>ագլխին), իսկ Եպիփ<strong>ան</strong>ը՝ Մեծ լեռ<strong>ան</strong> վրա,<br />
Անահիտի աթոռ կոչված նախկին մեհենավայրում (գտնվում է Երիզա ավ<strong>ան</strong>ից ոչ հեռու): Գինդը<br />
բնակվում էր Եփրատի ակունքների մոտ՝ Ոսկիք կոչված ժայռաճեղքերում, իբր Գրիգորի նախկին<br />
ճգնավայրում: Իսկ հայտնի է, որ գետերի ակունքները դիցակ<strong>ան</strong> վայրեր են դիտվել, եւ դր<strong>ան</strong>ց մոտ<br />
ձկնակերպ (նհ<strong>ան</strong>գների՞ - հեղ.) կոթողներ են դրվել: Խորհրդավոր է եւ Գրիգորի ու Տրդատի ճգնելու ու<br />
նույն տեղում էլ մեռնելու վայրը՝ Սեպուհ լեռը: Ըստ ավ<strong>ան</strong>դազրույցների, Սեպուհի վրա կախված է<br />
Տրդատի հավլունի թուրը (իմա՝ Միհրի թուրը - հեղ.), որը նր<strong>ան</strong>ից առնելով երկինք է նետել<br />
Լուսավորչը, սակայն այն գետին չի ընկել եւ խաչի ձեւով մնում է օդի մեջ կախված: Խաչի շուրջը<br />
փայլում է շրջ<strong>ան</strong>աձեւ մի շող, որը Լուսավորչի (իմա՝ Միհրի-հեղ.) երկնքից <strong>ան</strong>պար<strong>ան</strong> կախված<br />
մշտավառ կ<strong>ան</strong>թեղի լույսն է: Թուրն ու կ<strong>ան</strong>թեղը միայն արժ<strong>ան</strong>ավորներին են տես<strong>ան</strong>ելի: Եվ ով տեսնի<br />
դր<strong>ան</strong>ք ու բռնի սուրը, նա էլ կազատի մեր ազգին (ըստ մեզ, կվերակ<strong>ան</strong>գնի հայ<strong>ոց</strong> աշխարհակալ<br />
փառքը՝ խամրած Տրդատի ու Գրիգորի ձեռքով, ովքեր հայ<strong>ոց</strong> փառքի խորհրդ<strong>ան</strong>իշ սուրը դեն նետեցին):<br />
Սեպուհի գագաթին է գտնվում մի գերեզմ<strong>ան</strong>, որից, ըստ ավ<strong>ան</strong>դությ<strong>ան</strong>, ժամ<strong>ան</strong>ակ առ ժամ<strong>ան</strong>ակ<br />
կայծակներ են ճայթում ու որոտում: Տեղացիների ասելով դա <strong>ան</strong>ողը գերեզմ<strong>ան</strong>ում թաղված Սեբեն է:<br />
Արդյո՞ք այս տեղը շ<strong>ան</strong>թարձակ Արամազդի պաշտելատեղ չէր, եւ խորհրդավոր Սեբեն էլ Սեպուհի<br />
<strong>ան</strong>վ<strong>ան</strong>ադիրը չէր (տես. նաեւ Սեբե-Սիփ<strong>ան</strong>-Ստեփ<strong>ան</strong> նմ<strong>ան</strong>ությունը): Լեռն, իբր այստեղի այրերում<br />
ճգնած Հռփսիմյ<strong>ան</strong>ներից մեկի՝ Մ<strong>ան</strong>ի կնոջ <strong>ան</strong>ունով, <strong>ան</strong>վ<strong>ան</strong>վել է Մ<strong>ան</strong>յա այրք, որն ավելի շուտ<br />
խոսում է Դիցամոր սրբատեղերի մասին, ք<strong>ան</strong>ի որ «Մ<strong>ան</strong>ի»-ն նրա <strong>ան</strong>ուններից է (նշ<strong>ան</strong>ակում է եւ ծնող,<br />
եւ ծին):<br />
Անապատակ<strong>ան</strong>ների մեծ հեղինակությունը, զբաղեցրած բարձր պաշտոնները, սրբակենցաղ դիտվող<br />
վարքը մտորելու տեղիք են տալիս հայ<strong>ոց</strong> մոտ մեհենակ<strong>ան</strong> այսօրինակ պաշտամունքավարների<br />
գոյությ<strong>ան</strong> մասին: Մեր կարծիքով դր<strong>ան</strong>ք շրջիկ, լեռնաբնակ ու <strong>ան</strong>ձավաբնակ միայնակյաց քրմեր էին,<br />
ովքեր խորհրդավոր վայրերում ճգնելով ու մտախոյ<strong>ան</strong>քներով կատարելությ<strong>ան</strong> էին ձգտում դիցաաշխարհաճ<strong>ան</strong>աչողությունում,<br />
մարզում էին հոգին ու մարմինը, պայծառացնում էին միտքն ու<br />
տարածում դիցակ<strong>ան</strong> իմաստությունները, ինչպես սուֆիակ<strong>ան</strong> դերվիշները, հնդկակ<strong>ան</strong> յոգերն ու<br />
արեւելյ<strong>ան</strong> մարտարվեստների հոգեւոր ռահվիր<strong>ան</strong>ները:<br />
Կուս<strong>ան</strong><strong>ոց</strong>ներ. Դր<strong>ան</strong>ք բնորոշ չեն <strong>Հա</strong>յ եկեղեցուն, թեեւ ըստ ավ<strong>ան</strong>դությ<strong>ան</strong> Բարդուղիմեոսը Բութ<br />
լեռ<strong>ան</strong> վրայի մեհյ<strong>ան</strong>ը վերածեց կուս<strong>ան</strong><strong>ոց</strong>ի, եւ Գրիգորը վերստին հաստատեց դա: Ներսես Մեծը եւս իր<br />
ժամ<strong>ան</strong>ակին հիմնեց կուս<strong>ան</strong><strong>ոց</strong>ներ, սակայն Պապը ցրեց դր<strong>ան</strong>ք եւ կույսերին էլ պարտադրեց պսակվել:<br />
Կուս<strong>ան</strong><strong>ոց</strong>ների հիմնումը բխում էր Մարիամի <strong>ան</strong>արատ հղիությ<strong>ան</strong> հավատքից՝ որպես նրա<br />
մտացածին խստակյաց վարքի նմ<strong>ան</strong>ակում (իրակ<strong>ան</strong>ում Մարիամը ամուսնուց այլ զավակներ ուներ,<br />
որոնցից <strong>Հա</strong>կոբը Հիսուսի երեւելի հավատակիցն էր): Սակայն դր<strong>ան</strong>ց նախատիպերն առկա էին<br />
դիցակ<strong>ան</strong> պաշտամունքում: Դր<strong>ան</strong>ք կույս քրմուհիների ուխտերն էին՝ պայմ<strong>ան</strong>ավորված պաշտվելիք<br />
դիցուհու կույս լինելով կամ պաշտամունքի բնույթով: Կույս էին Հռոմում Վեստայի տաճարի<br />
51
![1 ՍԱՍՈՒՆՑԻ ԴԱՎԻԹ [էջ III] ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԵՐՈՍԱԿԱՆ ԷՊՈՍԸ ...](https://img.yumpu.com/53543694/1/190x245/1-iii-.jpg?quality=85)
Change language