1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Մեր որոշ վ<strong>ան</strong>քերի հետ կապված ավ<strong>ան</strong>դազրույցները, որոնք եղածը ծպտող այլաբ<strong>ան</strong>ակ<strong>ան</strong> զրույցներ<br />
են, վկայում են նախկին տաճարատեղերում դր<strong>ան</strong>ց շինված լինելը: Ներկայացնենք դր<strong>ան</strong>ցից<br />
ակնառուները:<br />
Գնդեվ<strong>ան</strong>ք (գտնվում է Վայ<strong>ոց</strong> ձորի Գնդեվազ գյուղին մոտ). Կառուցումը վերագրվում է Սյունաց<br />
Սմբատ իշխ<strong>ան</strong>ի Սոփիա դստերը կամ կնոջը, որը գմբեթի կառուցումը ավարտելու համար վաճառում է<br />
իր գինդերը (ակ<strong>ան</strong>ջօղերը): Մեկ այլ ավ<strong>ան</strong>դությամբ՝ վ<strong>ան</strong>քի առաջին վ<strong>ան</strong>ահայրն էր Օվ<strong>ան</strong>ես <strong>ան</strong>ունով<br />
մեկը, որ ծերունի էր ու նստած էր աղոթում, ինչի համար նր<strong>ան</strong> Գունտ Օվ<strong>ան</strong>ես էին ասում: Նրա<br />
<strong>ան</strong>ունով է իբր վ<strong>ան</strong>քը կոչվել Գունտ Օվ<strong>ան</strong>եսի=Գնտավազ, հետո՝ Գնդեվ<strong>ան</strong>ք: Ըստ մեզ՝ Գունտ<br />
Օհ<strong>ան</strong>եսը հիշատակում է Կունդ Արամազդին: Օհ<strong>ան</strong>ես <strong>ան</strong>ունով է հիշատակվում շումերակ<strong>ան</strong><br />
դիցաբ<strong>ան</strong>ությունում կիսաձուկ-կիսամարդ հերոսը, որը ելնելով ծովից՝ <strong>ան</strong>ասունի պես ապրող<br />
Միջագետքի բնակիչներին սովորեցնում է գիր եւ բազում գիտելիքներ: Նրա նմ<strong>ան</strong> էին <strong>Հա</strong>յ<strong>ոց</strong> աշխարհը<br />
բնորոշող Էյա-<strong>Հա</strong>յա ստեղծարար դիցի ուղեկիցները: Այսինքն, Գնդեվ<strong>ան</strong>քը հիմնվել է Արամազդի<br />
տաճարատեղում:<br />
Կեչառիս (գտնվում է Ծաղկաձորի մոտ). Պահլավունյաց տոհմի իշխ<strong>ան</strong>ազն օրիորդներից մեկի<br />
պատվերով այս ձորահովտում ամր<strong>ոց</strong> է կառուցվում, կողքին էլ՝ շքեղ ծաղկ<strong>ան</strong><strong>ոց</strong>, որտեղ աճում էին մեր<br />
աշխարհի ամենագեղեցիկ ծաղիկները: Սակայն գարն<strong>ան</strong>ային քամին ավերում է ծաղկ<strong>ան</strong><strong>ոց</strong>ը եւ<br />
ծաղիկները ցրում ձորով մեկ: Օրիորդը պահ<strong>ան</strong>ջում է հորից՝ ամր<strong>ոց</strong>ի մոտ վ<strong>ան</strong>ք կառուցել, որպեսզի<br />
վ<strong>ան</strong>ակ<strong>ան</strong>ներն օր ու գիշեր աղոթեն եւ ցրված ծաղիկները վերադարձնեն: Սակայն վ<strong>ան</strong>ակ<strong>ան</strong>ների<br />
աղոթքը <strong>ան</strong>լուր է մնում, ձորահովիտը լցվում է ծաղիկներով եւ ձորն <strong>ան</strong>վ<strong>ան</strong>վում է Ծաղկաձոր (վ<strong>ան</strong>քի<br />
<strong>ան</strong>ունը չի մեկնաբ<strong>ան</strong>ված): Ըստ մեզ՝ այստեղ Աստղիկին ձոնված ծաղկ<strong>ան</strong><strong>ոց</strong> էր:<br />
Մարդաղավնյաց կամ <strong>Հա</strong>զարափրկիչ (գտնվում է Հին Նախիջեւ<strong>ան</strong>ի Առինջ գյուղին մոտ). Լենկ<br />
Թեմուրը գերում է Սյունիքի բնակիչներին եւ փակում այս վ<strong>ան</strong>քում: Հովհ<strong>ան</strong>նես եպիսկոպոսը, որը<br />
կարող էր գետի վրա քայլել, Սուրբ Նշ<strong>ան</strong>ի զորությամբ գերիներին աղավնի է դարձնում, որոնք<br />
լուսամուտից դուրս են թռչում ու փրկվում: Ըստ մեզ, մարդաղավնիները հիշատակում են Աստղիկի<br />
աղավնակերպ քրմուհիներին, իսկ Սուրբ Նշ<strong>ան</strong>ը՝ Աստղիկի խորհրդ<strong>ան</strong>շակ<strong>ան</strong> խաչը: Դա կարող էր<br />
լինել Ձկներ աստղատ<strong>ան</strong> i խորհրդ<strong>ան</strong>իշը հիշեցնող X խաչը (ուշագրավ է, որ Էյ<strong>ան</strong>՝ իրենից բխող չորս<br />
գետերով, նմ<strong>ան</strong> խաչի է նմ<strong>ան</strong>վում): Այսինքն, այս վ<strong>ան</strong>քի տեղում Աստղիկի տաճար եւ աղավնատուն<br />
էր:<br />
Աղավնատուն (գտնվում է Լոռիում). Մի իշխ<strong>ան</strong> շենք է շինում բացատում: Շահմար (արքայիկ-հեղ.)<br />
օձը, տեսնելով որ իր տեղերում մարդիկ են հայտնվել, հրամայում է օձերից մեկին թույն թափել<br />
բ<strong>ան</strong>վորների ճաշի կաթսայում: Տեսնելով այդ՝ մի սպիտակ աղավնի ճարահատյալ իրեն նետում է<br />
կաթս<strong>ան</strong>: Աղավնուն շուքով թաղում են եւ տեղում մատուռ հիմնում: Այսինքն, այս վայրում եւս<br />
աղավնատուն էր: Ընդ որում, ավ<strong>ան</strong>դազրույցը նմ<strong>ան</strong> է Կռնկ<strong>ան</strong> վ<strong>ան</strong>քի, «ագռավաքարերի» հետ<br />
կապված զրույցներին՝ մի տարբերությամբ, որ «փրկիչ» է հ<strong>ան</strong>դես գալիս աղավնին: Եվ այս<br />
զրույցներում, թերեւս, հիշատակվում է մեր որոշ տեղերում օձնահարգությ<strong>ան</strong> փոխարինումը<br />
թռչնահարգությամբ:<br />
Եղնախաչ (գտնվել է Զ<strong>ան</strong>գեզուրում). Մի որսորդ հալածել է եղնիկներին, որոնք փախչելով այստեղ,<br />
<strong>ան</strong>երեւութացել են: Որսորդը սուրբ է համարել վայրը, ճգնավոր է դարձել եւ տեղում մատուռ կառուցել,<br />
որին տեղացիները Եղնախաչ են կոչել: Ըստ մեզ՝ սրա տեղում Անահիտի եկեղեցի էր, ք<strong>ան</strong>ի որ եղնիկը<br />
Անահիտին ուղեկցող կենդ<strong>ան</strong>ին է: Եվ, միգուցե, Եղնախաչն էլ Անահիտի խորհրդ<strong>ան</strong>շակ<strong>ան</strong> Արուսյակ<br />
(Վեներա) մոլորակի նշ<strong>ան</strong>ագիրն է (Արուսյակը հնում կոչվում էր Եղջերու):<br />
Կարմիր վ<strong>ան</strong>ք (գտնվում է Սիսի<strong>ան</strong>ի Շոռոթ գյուղին մոտ). Ասում են, թե այս վ<strong>ան</strong>քը շինել են մի աղջիկ<br />
ու եզ: Եզը կրել է քարերը, իսկ աղջիկը մենակ շարել պատերը: Սր<strong>ան</strong>ք հիշեցնում են մեր<br />
հրաշապատում հեքիաթների զույգը՝ հրաշապոզ Վարդիկ եզը (կովը) եւ հեզաբարո աղջիկը (իմա՝<br />
ծպտված Անահիտը):<br />
Պառավի կամ Իլիկի վ<strong>ան</strong>ք (գտնվում է Նոր Բայազետի Լ<strong>ան</strong>ջաղբյուր գյուղի մոտ). Այստեղ իբր թաղված<br />
է մի բարեպաշտ պառավ, որն իլիկ մ<strong>ան</strong>ելով փող է վաստակել ու վ<strong>ան</strong>ք կառուցել: Պառավը, թերեւս,<br />
48
![1 ՍԱՍՈՒՆՑԻ ԴԱՎԻԹ [էջ III] ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԵՐՈՍԱԿԱՆ ԷՊՈՍԸ ...](https://img.yumpu.com/53543694/1/190x245/1-iii-.jpg?quality=85)
Change language