1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Բագին. Նկատի առնելով Վահագն-«Բահագն»-Բագին հնարավոր բառ<strong>ան</strong>ցումը, կարծում ենք, որ<br />
բագինը Վահագնի հրատեղ-պաշտելատեղն էր:<br />
Դիվ<strong>ան</strong>. «Դիվ<strong>ան</strong>»-ը նշ<strong>ան</strong>ակում է «դեւերի տեղ», որոնք Դի-Եվա=Մեծն Եվա դիցամոր սպասավոր<br />
հողեղեն էակներն էին (օրինակ, Բիբլիայում «Եվա»-ն նշ<strong>ան</strong>ակում է «բոլոր կենդ<strong>ան</strong>եաց մայր»): <strong>Ու</strong>ստի,<br />
դիվ<strong>ան</strong>ը Դիցամոր պաշտելատեղն էր: Դիվ<strong>ան</strong> է կոչվում արդարադատությ<strong>ան</strong> տեղը, որը հիշեցնում է<br />
Դիցամոր դատը <strong>ան</strong>դրաշխարհ ընկած մեղավոր հոգիների նկատմամբ:<br />
Տաճար. «Տաճար»-ի պարզ մեկնությունը «տա ճար» է, որը ցուց<strong>ան</strong>ում է այստեղ դիցերից «ճար» առնելու<br />
ակնկալիքը (տես. նաեւ տաճար-ճարտար նմ<strong>ան</strong>ությունը): Տաճար է կոչվում եկեղեցու կենտրոնը՝<br />
ատյ<strong>ան</strong>ը («ատյ<strong>ան</strong>»-ն ինքնին նշ<strong>ան</strong>ակում է կենտրոնատեղ): Եկեղեցու ատյ<strong>ան</strong>ը ժողովատեղն է, ուր<br />
խմբվում են այր ու կին առ<strong>ան</strong>ձին կարգով. այրերը՝ ձախ կողմում կամ առջեւում, կ<strong>ան</strong>այք՝ աջ կողմում<br />
կամ ետեւում (հիշեցնում է Դաոի [ նշ<strong>ան</strong>ը՝ արակ<strong>ան</strong>-իգակ<strong>ան</strong> նշիկներով:<br />
Կուռք. «Կուռք»-ը դիցի պատկերի «կրքոտ» ձեռակերտն է (տես. կուռք-կիրք նմ<strong>ան</strong>ությունը): Այն<br />
հիշեցնում է Քռոնոս= Կուառ(ս) դից<strong>ան</strong>ունը: <strong>Ու</strong>ստի, կարող ենք ասել, որ կուռքը Հրոնոս-Զարեհի<br />
պատկերն էր:<br />
Արձ<strong>ան</strong>. «Արձ<strong>ան</strong>»-ը կարող էր նշ<strong>ան</strong>ակել «Արային ձոն» եւ լինել <strong>Հա</strong>յր Արայի նվիրակոթողը:<br />
Հիշարժ<strong>ան</strong> է, որ հայ<strong>ոց</strong> վերջին քրմապետը Արձ<strong>ան</strong>ն էր, որը կրոնակ<strong>ան</strong> պատերազմում զոհվելով՝<br />
«արձ<strong>ան</strong>ացավ». նրա հիշատակին արձ<strong>ան</strong> կ<strong>ան</strong>գնեցվեց, եւ Արձ<strong>ան</strong> վերակոչվեց այն լեռը, ուր նա<br />
զոհվեց:<br />
Կոթող. Կոթողները կլոր, քառ<strong>ան</strong>իստ, բազմ<strong>ան</strong>իստ սյունաձեւ կառույցներ են: Դր<strong>ան</strong>ք հիշեցնում են<br />
ֆալլոսները: Նմ<strong>ան</strong> ձեւի են նաեւ եկեղեցու գմբեթները, որոնք երեխայի առն<strong>ան</strong>դամի նմ<strong>ան</strong>ությամբ են<br />
եւ խորհրդ<strong>ան</strong>շում են Դիցահոր մինչզուգավորմ<strong>ան</strong> առնակ<strong>ան</strong>ությունը: Իսկ «կոթող»-ի «կոթ» արմատն<br />
ունի Աստված նշ<strong>ան</strong>ակությամբ իր նմ<strong>ան</strong>ակները եվրոպակ<strong>ան</strong> լեզուներում՝ Գոթ, Գոդ, Կոդ, Կոտ:<br />
<strong>Ու</strong>ստի, կոթողները Դիցահոր առնակ<strong>ան</strong>ությունը բնորոշող ֆալլոս<strong>ան</strong>մ<strong>ան</strong> կառույցներն էին:<br />
Աշտարակ. «Աշտարակ»-ի «աշտ=հաշտ» արմատը նշ<strong>ան</strong>ակում է եւ զոհատեղ, զոհ, եւ հաշտություն:<br />
Նույն արմատով է «աշտ<strong>ան</strong>ակ»-ը: Այսինքն, զոհաբերությունն ու մոմ վառելը դիցերի հետ հաշտեցմ<strong>ան</strong><br />
ծեսեր էին: Իսկ աշտարակն այն վերասլաց կառույցն էր, որի վրա կրակ էր վառվում ու զոհ մատուցվում<br />
(դր<strong>ան</strong>ց վրա կրակ վառելը նաեւ առօրեակ<strong>ան</strong> էր, կամ, օրինակ, զրադաշտակ<strong>ան</strong>ությունում զոհի դին<br />
դրվում էր աշտարակի վրա՝ ի կեր թռչուններին): Աշտարակը Աշտար=Աստղիկին ձոնված կառույցն էր<br />
(տես. Աշտար»Աստար»Աստղ(իկ)բառ<strong>ան</strong>ցումը եւ աստղկակերպ դիցուհիների Իշտար, Աստարտե<br />
<strong>ան</strong>ունները): Կարծիք կա, որ Աշտարակ ավ<strong>ան</strong>ը, որտեղ, թերեւս, աշտարակ կար, Աստղիկի<br />
պաշտելատեղն էր: Իսկ աշտարակի վրա գիշերով կրակ վառելը Լուսնի թվացյալ դեր էր կատարում:<br />
Ապար<strong>ան</strong>ք. Այսպես է կոչվում պալատը, դղյակը: «Ապար<strong>ան</strong>ք»-ը պարզ մեկնաբ<strong>ան</strong>վում է որպես «<strong>ան</strong><br />
պար<strong>ան</strong>= երկնքից <strong>ան</strong>պար<strong>ան</strong> կախված»: Օրինակ, ըստ ավ<strong>ան</strong>դազրույցի, Ապար<strong>ան</strong>ի <strong>ան</strong>ունը բխեցվում<br />
է Արագածի վրա երկնքից <strong>ան</strong>պար<strong>ան</strong> կախված Լուսավորչի (իմա` Միհրի-հեղ.) կ<strong>ան</strong>թեղից (տես.<br />
Անպար<strong>ան</strong>-Ապար<strong>ան</strong> բառ<strong>ան</strong>ցումը): Իսկ երկնքից <strong>ան</strong>պար<strong>ան</strong> կախված կարող էր պատկերացվել<br />
դիցերի երկնային պալատը:<br />
* * *<br />
Քրիստոնեակ<strong>ան</strong> կառույցների որոշ <strong>ան</strong>ուններ փոխ<strong>ան</strong>ցվել են մեհենակ<strong>ան</strong> պաշտամունքից:<br />
Եկեղեցի. Եկեղյաց (թերեւս, «եկեղեցաշատ») էր կոչվում գավառը, ուր Անահիտի գլխավոր մեհյ<strong>ան</strong>ն էր:<br />
Այն կոչվում էր նաեւ Անահտակ<strong>ան</strong>՝ նկատի առնելով այստեղ դիցուհու տեղերի առատությունը: <strong>Ու</strong>ստի,<br />
եկեղեցին Անահիտի պաշտելատեղն էր: Եվ քրիստոնեակ<strong>ան</strong> տաճարները եկեղեցի կոչելը, թերեւս,<br />
պայմ<strong>ան</strong>ավորված էր մեզ մոտ Անահիտի լայնատարած պաշտամունքով: Եկեղյաց գավառը հայտնի էր<br />
նմ<strong>ան</strong>ահունչ այլ <strong>ան</strong>ուններով եւս՝ Ագիլիսին, Եկելեսենե եւ այլն: Առաջինը հիշեցնում է «Ագուլիս»-ը՝<br />
Գողթ<strong>ան</strong> գավառում գտնվող ավ<strong>ան</strong>ի, մոտի լեռ<strong>ան</strong>, գետակի <strong>ան</strong>ունը, եւ երկուսը միասին՝ «այգալույս»-<br />
լուսաբացը, երբ ծագում է Անահիտի լուսատուն՝ Լուսաբերը: Ըստ քրիստոնյա մեկնիչների՝ «եկեղեցի»-<br />
38
![1 ՍԱՍՈՒՆՑԻ ԴԱՎԻԹ [էջ III] ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԵՐՈՍԱԿԱՆ ԷՊՈՍԸ ...](https://img.yumpu.com/53543694/1/190x245/1-iii-.jpg?quality=85)
Change language