1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Նկատելի է «Մկրտություն» եւ «մկրատ» բառերի նմ<strong>ան</strong>ությունը, որն, ըստ մեզ, զուգադիպություն չէ:<br />
Այսպես, մեր օրերում էլ դեռ սովորույթ է մինչեւ մկրտությունը (սովորաբար յոթ կամ երեք տարեկ<strong>ան</strong>ը)<br />
երեխայի մազերը չկտրելը: Այսինքն, եզրակացնում ենք, որ դիցակ<strong>ան</strong> մկրտությ<strong>ան</strong> մասն էր կազմում<br />
մկրտվողի մազերը կտրելը: Կամ ժամ<strong>ան</strong>ակին <strong>ան</strong>զավակ ծնողները Սուրբ Կարապետի գերեզմ<strong>ան</strong>ին<br />
աղոթում էին, որ իրենց արու զավակ պարգեւի եւ ուխտում էին երեխայի մազերը չկտրել այնք<strong>ան</strong><br />
ժամ<strong>ան</strong>ակ, մինչեւ կրկին չայցելեին նրա գերեզմ<strong>ան</strong>ին, որի վրա էլ նրա մազերը կտրում էին: Ընդ որում,<br />
սա Գիս<strong>ան</strong>ե=Դիցամոր մեհենատեղն էր, որի նվիրյալները գես էին պահում: Եվ Կարապետի<br />
գերեզմ<strong>ան</strong>ին մազեր կտրելը հիշեցնում է հրածամ Դիցամորը (նույնը՝ էպոսի Դեղձուն Ծամին) մազեր<br />
ընծայումը: Ի դեպ, շատ ազգերի նվիրյալ ռազմիկների (մեզ<strong>ան</strong>ում Թուխ Մ<strong>ան</strong>ուկների) մոտ երկար մազ<br />
պահելը կարգ էր՝ հավատալով, թե իրենց զորությունը նաեւ դր<strong>ան</strong>ում է:<br />
Արժե նշել մկրտությ<strong>ան</strong> հետեւյալ պահը, երբ մկրտվողը, դեմքով դառնալով դեպի արեւմուտք, ասում է<br />
«Հրաժարիմքը»՝ հրաժարումը սատ<strong>ան</strong>այի իշխ<strong>ան</strong>ությունից, հետո շրջվելով դեպի արեւելք՝ ասում է<br />
դավ<strong>ան</strong>ությ<strong>ան</strong> համառոտ բ<strong>ան</strong>աձեւը՝ «<strong>Հա</strong>վատում ենք ամենասուրբ երրորդությ<strong>ան</strong>ը...»: Սա հիշեցնում<br />
է միջնադարի արեւորդիների բռնի հավատափոխությունը, երբ նր<strong>ան</strong>ց ստիպում էին երեսն ուղղել<br />
դեպի արեւմուտք ու երեք <strong>ան</strong>գամ թքել՝ իբր սատ<strong>ան</strong>այի երեսին: Այս առումով ց<strong>ան</strong>կալի կլիներ, որ <strong>Հա</strong>յ<br />
եկեղեցին խմբագրեր «Հրաժարիմքը», ք<strong>ան</strong>ի որ աշխարհի բոլոր կողմերն էլ Աստծո արարչությ<strong>ան</strong><br />
արդյունք են, ուստի եւ մերժելի չեն:<br />
Մկրտությ<strong>ան</strong> գլխավոր <strong>ան</strong>ձը կնքահայրն է, որին կոչում ենք քավոր: Քավորը հնում այն <strong>ան</strong>ձն էր, որի<br />
առաջ ս<strong>ան</strong>իկները քավում էին իրենց մեղքերը: «Քավոր»-ը, թերեւս, ծիսակ<strong>ան</strong> բառ է, ք<strong>ան</strong>ի որ նմ<strong>ան</strong> է<br />
արարատյ<strong>ան</strong> Կուեռա-Կուառ(ս), համարժեք հին հնդկակ<strong>ան</strong> Կիվերա, վրացակ<strong>ան</strong> Կվիրիա, Արտաշեսի<br />
Ա-ի պաշտած Քռյուս=Քրոնոս(Հրոնոս) դից<strong>ան</strong>ուններին: Իսկ Հրոնոսի համարժեք Բարշամը<br />
քավորությ<strong>ան</strong> դիցակ<strong>ան</strong> նախատիպն ու, բնակ<strong>ան</strong>աբար, նախախնամողն է: Մյուս կողմից, «քավոր»-ը<br />
հիշեցնում է «քուրմ»-ը (հմմտ. «Քրոնոս»-ի հետ): Այս դեպքում բացահայտվում է քավորությ<strong>ան</strong><br />
ընտ<strong>ան</strong>եավարակ<strong>ան</strong> համակարգի բուն իմաստը, այն է. աշխարհակ<strong>ան</strong>ները մ<strong>ան</strong>ուկներին մկրտում<br />
(նվիրում էին տաճարին)՝ կնքահայր դարձնելով քրմերին, որոնք պատասխ<strong>ան</strong>ատու էին նր<strong>ան</strong>ց<br />
դաստիարակությ<strong>ան</strong> համար:<br />
Հնում քավորի գործառույթ էր կատարում դայակը. հայտնի կարգ էր, երբ ազնվազարմ տոհմերը իրենց<br />
զավակներին հ<strong>ան</strong>ձնում էին բարեկամ տոհմերի խնամքին: Ընդ որում, մեր պահապ<strong>ան</strong> ոգիներին եւս<br />
կոչում են «դայակ», որը, թերեւս, ծագում է Արամազդի մեկ այլ՝ Դիայ (նույնը՝ Մեծ Արա) <strong>ան</strong>ունից եւ<br />
նշ<strong>ան</strong>ակում է «Դիայի ակ=աչք» (տես. հայերիս Արորդի=Արայի որդի, նրա շնչով արարված, լինելը):<br />
Դայակների մասին ասվում է, թե նր<strong>ան</strong>ք տեսնում ու լսում են մեզ, սակայն մենք նր<strong>ան</strong>ց ոչ տեսնում ենք,<br />
ոչ լսում: Սր<strong>ան</strong>ք, թերեւս, նախնիների հոգիներն են (հմմտ. «դայակ» եւ «դիակ» նմ<strong>ան</strong>ահունչ բառերը):<br />
Նշենք նաեւ, որ Արա դից<strong>ան</strong>վ<strong>ան</strong>ը համահունչ է «ուրու-ուրվակ<strong>ան</strong>»-ը՝ նախնիների հոգիները, որոնք<br />
տեսնվում են սերունդներին եւ պահպ<strong>ան</strong>ում են նր<strong>ան</strong>ց ու տները:<br />
<strong>Հա</strong>ղորդություն. <strong>Հա</strong>ղորդությ<strong>ան</strong> խորհուրդը Քրիստոսի հետ հոգեհաղորդակցվելն է հացի ու գինու<br />
խորհրդ<strong>ան</strong>շակ<strong>ան</strong> ճաշակումով, որում հացը խորհրդ<strong>ան</strong>շում է Քրիստոսի մարմինը, գինին՝ արյունը:<br />
<strong>Հա</strong>յ եկեղեցում ընդունված է տարեկ<strong>ան</strong> գոնե հինգ <strong>ան</strong>գամ (տաղավարաց տոներին) հաղորդվելը: <strong>Հա</strong>յ<br />
եկեղեցին ընդունում է, իսկ Կաթոլիկ եկեղեցին մերժում է մ<strong>ան</strong>կահաղորդությունը:<br />
<strong>Հա</strong>յ եկեղեցին՝ ի տարբերություն <strong>Ու</strong>ղղափառ եւ Կաթոլիկ եկեղեցիների, հաղորդությ<strong>ան</strong> ժամ<strong>ան</strong>ակ<br />
օգտագործում է բարձրորակ եւ զուտ ցորենից թխված <strong>ան</strong>խմոր հաց՝ բաղարջ, եւ <strong>ան</strong>ապակ (ջուր<br />
չխառնած) գինի: Կաթոլիկ եկեղեցին օգտագործում է բաղարջ եւ սառը ջուր խառնած գինի, իսկ<br />
<strong>Ու</strong>ղղափառ եկեղեցին՝ խմորից հունցած հաց եւ սառ ու տաք ջուր խառնած գինի: Այսինքն, <strong>Հա</strong>յ<br />
եկեղեցին <strong>Հա</strong>ղորդությունում ներմուծել է իր ընկալումը հայի հասկացած Քրիստոսի (իրակ<strong>ան</strong>ում<br />
Միհրի) ոգեղեն <strong>ան</strong>աղարտությ<strong>ան</strong> ու մարմնի կատարելությ<strong>ան</strong> վերաբերյալ, սր<strong>ան</strong>ով հ<strong>ան</strong>դերձ՝ <strong>Հա</strong>յի,<br />
որպես նախաստեղծ ցեղի, արյ<strong>ան</strong> մաքրությ<strong>ան</strong> եւ մարմնակ<strong>ան</strong> գեղեցկությ<strong>ան</strong> խորհուրդը:<br />
Կարծիք կա, որ <strong>Հա</strong>ղորդությունը Միհրի պաշտամուն- քային խորհրդածեսերից է: Եվ Սասնա<br />
դյուցազունների հայտնի խորհրդախոսքը՝ «<strong>Հա</strong>ցն ու գինին, Տեր կենդ<strong>ան</strong>ին», Միհրին ուղղված ոգեկոչ է<br />
(ոչ թե <strong>Հա</strong>ղորդությունից է առնված), որում հացն ու գինին խորհրդ<strong>ան</strong>շում են Միհրի արգասավոր<br />
33
![1 ՍԱՍՈՒՆՑԻ ԴԱՎԻԹ [էջ III] ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԵՐՈՍԱԿԱՆ ԷՊՈՍԸ ...](https://img.yumpu.com/53543694/1/190x245/1-iii-.jpg?quality=85)
Change language