1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
(Զատիկից մինչեւ Վարդավառ)՝ 14 շաբաթ: Հոգեգալուստով ավարտվում է Հին<strong>ան</strong>ց առաջին<br />
յոթշաբաթյա շրջ<strong>ան</strong>ը: Թեեւ «հին<strong>ան</strong>ց»-ի նշ<strong>ան</strong>ակությունը պարզ չէ, սակայն այն հիշեցնում է «հին<br />
<strong>ան</strong>ցը»՝ հնի <strong>ան</strong>ցումը կամ Հին տարուց Նոր տարուն <strong>ան</strong>ցումը: Հին<strong>ան</strong>ցի առաջին շրջ<strong>ան</strong>ը ուտիք է,<br />
սակայն հարս<strong>ան</strong>իք չի թույլատրվում, որը որոշակիորեն հուշում է Հին<strong>ան</strong>ցի <strong>ան</strong>ցմ<strong>ան</strong> շրջ<strong>ան</strong> լինելը, որի<br />
ժամ<strong>ան</strong>ակ, բնակ<strong>ան</strong>աբար, պետք է գործեր հարս<strong>ան</strong>եկ<strong>ան</strong> արգելքը:<br />
Հիսնակ<strong>ան</strong> շրջ<strong>ան</strong>ը բաժ<strong>ան</strong>վում է Նախահիսնակ<strong>ան</strong> ու Բուն հիսնակ<strong>ան</strong> շրջ<strong>ան</strong>ների: Նախահիսնակ<strong>ան</strong><br />
շրջ<strong>ան</strong>ը տեւում է Վարդավառից մինչեւ Հիսնակ<strong>ան</strong> բարեկենդ<strong>ան</strong> (նոյեմբերի 15-21-ը), իսկ Բուն<br />
հիսնակ<strong>ան</strong> շրջ<strong>ան</strong>ը՝ Հիսնակ<strong>ան</strong> Բարեկենդ<strong>ան</strong>ից մինչեւ <strong>Հա</strong>յտնությ<strong>ան</strong> շրջ<strong>ան</strong>:<br />
Եթե հաշվի առնենք, որը տարվա եղ<strong>ան</strong>ակների սկիզբ են օրահավասարներն ու արեւադարձերը, իսկ<br />
Զատիկը ընդունենք <strong>ան</strong>շարժ՝ գարն<strong>ան</strong>ամուտին, ապա Զատկակ<strong>ան</strong> շրջ<strong>ան</strong>ը ձմեռա-գարն<strong>ան</strong>ային, իսկ<br />
Հիսնակ<strong>ան</strong> շրջ<strong>ան</strong>ը ամառա-աշն<strong>ան</strong>ային են: Եվ այս շրջ<strong>ան</strong>ները, <strong>ան</strong>կախ տեւողությունից ու սկզբից,<br />
հիշեցնում են տարվա երեք եղ<strong>ան</strong>ակները՝ ձմեռ-նագարուն, ամառնաաշուն, ձմեռ, որոնց<br />
համապատասխ<strong>ան</strong>ում են մեգը, հրահողը, ջուրն ու եռաթեւ Y խաչը, որի ծայրերով կազմված<br />
եռ<strong>ան</strong>կյունին ներկայացնում է նախատարրերի փոխակերպումների մեգ»հրահող»ջուր»մեգ կարծեցյալ<br />
կարգը: Եվ հնարավոր է, որ Բուն Բարեկենդ<strong>ան</strong>ը՝ ճոխությամբ չզիջելով Ամ<strong>ան</strong>որին եւ լինելով<br />
եկեղեցակ<strong>ան</strong> տարվա սկիզբ, հնում եղել է տարվա ու ձմեռնագարն<strong>ան</strong> սկիզբ: Սա տարբերվում է երեք<br />
եղ<strong>ան</strong>ակների այլ հերթակարգից՝ ձմեռնագարուն, ամառ, աշն<strong>ան</strong>աձմեռ, որոնց համապատասխ<strong>ան</strong>ում<br />
են մեգը, հուրը, ջրահողն ու եռաթեւ շրջված պ խաչը, որի ծայրերով կազմված եռ<strong>ան</strong>կյունին<br />
ներկայացնում է նախատարրերի փոխակերպումների մեգ»հուր»ջրահող»մեգ կարծեցյալ կարգը:<br />
Երկու խորհրդակարգերն էլ ներկայացնում են տիեզերաստեղծմ<strong>ան</strong> հնարավոր տեսար<strong>ան</strong>ները:<br />
Առաջինը ներկայացնում է տիեզերակ<strong>ան</strong> <strong>ան</strong>իմ<strong>ան</strong>ալի մեգից «հրաշեկ» նյութի ստեղծումը, որից եւ<br />
հաջորդաբար համաշխարհային օվկի<strong>ան</strong>ոսի ու օդակամարի ծագումը: Երկրորդը ներկայացնում է<br />
տիեզերակ<strong>ան</strong> մեգից տիեզերակ<strong>ան</strong> հրո ստեղծումը, որից եւ հաջորդաբար «ջրահող» նյութի ու<br />
օդակամարի ծագումը (իհարկե, նմ<strong>ան</strong> հարցում հեղինակավոր խոսքը գիտությ<strong>ան</strong>ն է):<br />
- * -<br />
Քրիստոնեակ<strong>ան</strong> հիմնակ<strong>ան</strong> շարժակ<strong>ան</strong> տոները նշվում են կիրակի, շաբաթ ու հինգշաբթի օրերին:<br />
ա) Կիրակի են նշվում Տաղավարաց ու Խաչի տոները, Ծաղկազարդները, Հոգեգալուստը,<br />
բարեկենդ<strong>ան</strong>ները, Աստվածածնի գոտու գյուտն ու տուփի գյուտը: <strong>Դիցաբ<strong>ան</strong>ութ</strong>յունում կիրակին<br />
կոչվում է «Արեգակի օր» ու նվիրված է Միհրին (տես. «կիրակի» ու «կրակ» բառերի նմ<strong>ան</strong>ությունը):<br />
Կիրակի է բիբլիակ<strong>ան</strong> արարչությ<strong>ան</strong> առաջին՝ լույսի ստեղծմ<strong>ան</strong> (լույսը խավարից զատելու) օրը:<br />
Առաջնային տոները կիրակի օր նշելը, թերեւս, պայմ<strong>ան</strong>ավորված է Քրիստոսի ու Միհրի<br />
խորհրդապաշտությ<strong>ան</strong> հաշտեցմամբ:<br />
բ) Հինգշաբթի են նշվում <strong>Հա</strong>մբարձումը, Վարդ<strong>ան</strong><strong>ան</strong>ց, Սահակի Պարթեւի ու Մաշտ<strong>ոց</strong>ի տոները:<br />
<strong>Դիցաբ<strong>ան</strong>ութ</strong>յունում հինգշաբթին կոչվում է «Հրատի օր» եւ նվիրված է Վահագնին: Հինգշաբթի էր<br />
Քրիստոսի ու աշակերտների խորհրդավոր ընթրիքի օրը: Քրիստոնեակ<strong>ան</strong> ժամերգությունում<br />
հինգշաբթին նվիրված է առաքյալներին: Ըստ էությ<strong>ան</strong> առաքյալները քրիստոնեությ<strong>ան</strong> առաջին<br />
զինվորներն էին եւ հավատացյալների կենդ<strong>ան</strong>ի բազմությունը ավ<strong>ան</strong>դաբար կոչվում է մարտնչող կամ<br />
զինվորյալ եկեղեցի: Վարդ<strong>ան</strong><strong>ան</strong>ց տոնը հինգշաբթի նշելը խորհրդ<strong>ան</strong>շակ<strong>ան</strong> է, ք<strong>ան</strong>ի որ եկեղեցին,<br />
հ<strong>ան</strong>ձինս նր<strong>ան</strong>ց, միշտ փորձում է (թերեւս, ոչ այնք<strong>ան</strong> բնորոշ) նշ<strong>ան</strong>ավորել հայ<strong>ոց</strong> ռազմի ուժն ու<br />
քաջությունը: Սահակի ու Մեսրոպի տոնը հինգշաբթի նշելով, եկեղեցին, թերեւս, ցույց է տվել իր<br />
վերաբերմունքը նր<strong>ան</strong>ց նկատմամբ՝ որպես Ազգի ու Աստծո համար մարտնչած զինվորյալների, ք<strong>ան</strong> թե<br />
մշակույթի ու դպրությ<strong>ան</strong> գործիչների5:<br />
գ) Շաբաթ են նշվում Սուրբ Սարգսի, Գեւորգի, Հրեշտակապետների, Տապ<strong>ան</strong>ակի տոները: Այս օրն են<br />
նշվում նաեւ քրիստոնեությ<strong>ան</strong> եւ հայ առաջնային սրբերի հիշատակի տոները.<br />
- Քրիստոսի տասներկու եւ յոթ<strong>ան</strong>ասուներկու աշակերտների, չորս ավետար<strong>ան</strong>իչների, առաջին երեք<br />
տիեզերաժողովների հայրապետների տոները,<br />
- Աբգար ու Տրդատ թագավորների, Թադեոս ու Բարդուղիմեոս առաքյալների տոները, Գրիգորի հետ<br />
կապված տոները (Լուսավորչի վիրապ մտնելը, վիրապից ելնելը, նշխարների գյուտը, որդիների ու<br />
27
![1 ՍԱՍՈՒՆՑԻ ԴԱՎԻԹ [էջ III] ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԵՐՈՍԱԿԱՆ ԷՊՈՍԸ ...](https://img.yumpu.com/53543694/1/190x245/1-iii-.jpg?quality=85)
Change language