1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
էին օգոստոսի 15-ին: Ներկայումս <strong>Հա</strong>յ եկեղեցին Վերափոխումը տոնում է օգոստոսի 15-ի մերձակա<br />
(օգոստոսի 12-18-ը ընկած) կիրակի օրը: Տոնը հայտնի է նաեւ աղողօրհնեք <strong>ան</strong>վամբ, ք<strong>ան</strong>ի որ այդ օրը<br />
խաղողի առաջին բերքի օրհնություն՝ խաղողօրհնեք է կատարվում: Խաղողօրհնեքը դիցակ<strong>ան</strong><br />
պտղատոնից ներմուծված ծես է, երբ տարվա առաջին հունձքը կամ բերքը ընծայվում էր մեհյ<strong>ան</strong>ներին:<br />
Ավելին, տոնակատարմ<strong>ան</strong> օրը մոտ է Նավասարդի 1-ին (օգոստոսի 11-ին), երբ նախաքրիստոնեակ<strong>ան</strong><br />
<strong>Հա</strong>յքում նշվում էր Հյուրընկալ Վ<strong>ան</strong>ատուրի՝ «ամենաբեր նոր պտուղների Ամ<strong>ան</strong>որի» դիցի տոնը:<br />
Դիցա-բնապաշտակ<strong>ան</strong> տես<strong>ան</strong>կյունից բերքաքաղը նշ<strong>ան</strong>ակում է բերքի մահացում եւ նր<strong>ան</strong>ում առկա<br />
դիցուհու ոգեմասնիկների հեռացում, որը համահունչ է Աստվածամոր վախճ<strong>ան</strong>ի ու երկինք<br />
վերափոխմ<strong>ան</strong> խորհրդաբ<strong>ան</strong>ությ<strong>ան</strong>ը:<br />
Սովորաբար կարծիք կա, որ Խաղողօրհնեքը նվիրված էր Անահիտ դիցուհուն: Իսկ խաղողը՝ մեր բնիկ<br />
միրգը, հայ<strong>ոց</strong> բեղմնավոր արեւի ու բերքառատ հողի, դիցաբ<strong>ան</strong>որեն Միհրի ու Անահիտի արարմ<strong>ան</strong><br />
արգասիք է: Նկատելի է «խաղող» ու «խաղաղ» բառերի նմ<strong>ան</strong>ությունը (հմմտ. Միհրի<br />
խաղաղարարությ<strong>ան</strong> հետ) եւ կարելի է ասել, որ «խաղող ուտողը խաղաղ ու խաղաղարար կլինի»:<br />
***<br />
Վերափոխումը գլխավորում է Աստվածածնի յոթ հիմնակ<strong>ան</strong> տոների շարքը: Աստվածածին կամ<br />
Աստվածամայր կոչումը համարժեք է Դիցածին կամ Դիցամայր կոչմ<strong>ան</strong>ը, որը ենթադրում է նրա<br />
տոներում Մարե դիցամոր պաշտամունքի ներմուծումը (տես. նաեւ Մարիամ եւ Մարե <strong>ան</strong>ունների<br />
նմ<strong>ան</strong>ությունը):<br />
+ Աստվածածնի Մոր՝ Աննայի Հղիությունը. Տոնը հիշատակում է ավ<strong>ան</strong>դությունից հայտնի Մարիամի<br />
մոր՝ Աննայի հղիությունը: <strong>Հա</strong>յ եկեղեցին Աննայի հղիությունը, ինչպես Մարիամինը, համարում է<br />
«<strong>ան</strong>արատ»՝ առ<strong>ան</strong>ց սեռակ<strong>ան</strong> մերձեցմ<strong>ան</strong>, որը համարժեք է դիցերից դյուցազնածին մայրերի<br />
հղիությ<strong>ան</strong> (ըստ մեզ՝ ոգեկրմ<strong>ան</strong>) դիցաբ<strong>ան</strong>ակ<strong>ան</strong> դրույթին: Խորհրդավոր է Աննա <strong>ան</strong>ունը, որը<br />
բաղկացած է «<strong>ան</strong>» եւ «նա» հակառակ ընթերցվող մասերից, որում «Ան»-ը Դիցահոր <strong>ան</strong>ուններից է2:<br />
Այսպես, Անի ամր<strong>ոց</strong>ը Արամազդի գլխավոր մեհենատեղին էր, «Ե<strong>ան</strong>-յ<strong>ան</strong>» է հայ<strong>ոց</strong> (հնում միայն<br />
նշ<strong>ան</strong>ավոր տոհմերի) ազգ<strong>ան</strong>ունների վերջնամասը, որը ցուց<strong>ան</strong>ում է կրողի հայրակ<strong>ան</strong><br />
պատկ<strong>ան</strong>ելիությունը: Անու էր կոչվում շումերակ<strong>ան</strong> դիցաբ<strong>ան</strong>ությ<strong>ան</strong> դիցահայրը: Չինակ<strong>ան</strong> Դաո<br />
կրոնա-իմաստասիրությունում Յ<strong>ան</strong> է <strong>ան</strong>վ<strong>ան</strong>վում արակ<strong>ան</strong> նախասկիզբը: Կամ «Մ<strong>ան</strong>ի»-ն Դիցամոր<br />
<strong>ան</strong>վ<strong>ան</strong>ումներից է, ընդ որում, հայերենում բառասկզբի «մ»-ն իմաստաշրջում է բառը. օրինակ՝ հայր<br />
(այր)-մայր, այրել-մարել, հառնել-մեռնել: Տոնը նշվում է դեկտեմբերի 9-ին, որը համապատասխ<strong>ան</strong>ում է<br />
Քաղ<strong>ոց</strong> ամսի 1-ին: Քաղ<strong>ոց</strong> ամիսը ըստ ոմ<strong>ան</strong>ց մեկնաբ<strong>ան</strong>վում է որպես <strong>ան</strong>ասունների (գուցե, նաեւ<br />
մարդկա՞նց-հեղ.) զուգավորությ<strong>ան</strong> ամիս: Այսինքն, գտնում ենք, որ այս տոնը եւս կրում է<br />
դիցաբ<strong>ան</strong>ակ<strong>ան</strong> թաքնախորհուրդ, որն է՝ Դիցահոր Դիցամորով ինքնահղիացումը կամ այլ<br />
դիցընկալումով՝ Դիցահոր մոտ Դիցամոր արարմ<strong>ան</strong> գաղափարի հղացումը:<br />
+Աստվածածնի<br />
Ծնունդը. Տոնը հիշատակում է Մարիամի ծնունդը: Այն տոնվում է սեպտեմբերի 8-ին՝<br />
Աննայի հղիությունից ինն ամիս հետո: Անշեղ օրացույցի (Արէգի 1-ը գարն<strong>ան</strong>ամուտին համընկնելու)<br />
դեպքում Քաղ<strong>ոց</strong> ամիսը, որի առաջին օրը Դիցահոր կարծեցյալ ինքնահղիացմ<strong>ան</strong> ծիսօրն է,<br />
զուգորդվում է Այծեղջյուր աստղատ<strong>ան</strong>ը: Այս դեպքում Դիցամոր կարծեցյալ ծնունդի ծիսօրը<br />
կհամընկնի Կշեռք աստղատ<strong>ան</strong> սկզբին, որը նշ<strong>ան</strong>ավորում է Միհրի էջքը <strong>ան</strong>դրաշխարհ՝ Դիցամոր<br />
տիրույթ: Կշեռքը երբեմն պատկերվում է կշեռք կրող կնոջ տեսքով, որով, ըստ մեզ, ներկայացվում է<br />
Դիցամոր դատը <strong>ան</strong>դրաշխարհ ընկած մեղավոր հոգիների նկատմամբ:<br />
+Աստվածածնի<br />
Ընծայումը Տաճարին. Տոնը հիշատակում է երեք տարեկ<strong>ան</strong> Մարիամի ընծայումը<br />
տաճարին: Այն տոնվում է նոյեմբերի 21-ին, որը մոտ է Դիցահոր խորհրդ<strong>ան</strong>շակ<strong>ան</strong> Աղեղնավոր<br />
աստղատ<strong>ան</strong> սկզբին (նոյեմբերի 23-ին): Կարելի է ասել Աստվածածնի ընծայումը տաճարին<br />
համահունչ է Դիցամոր տրմ<strong>ան</strong>ը Դիցահորը:<br />
+Ավետումն<br />
Սուրբ Կույսի. Տոնը հիշատակում է Գա- բրիել հրեշտակապետի ավետումը կույս<br />
Մարիամին Սուրբ Հոգուց հղի<strong>ան</strong>ալու մասին: Այն նշվում է ապրիլի 7-ին՝ Ծնունդից ինն ամիս առաջ,<br />
21
![1 ՍԱՍՈՒՆՑԻ ԴԱՎԻԹ [էջ III] ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԵՐՈՍԱԿԱՆ ԷՊՈՍԸ ...](https://img.yumpu.com/53543694/1/190x245/1-iii-.jpg?quality=85)
Change language