1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
1 Հա ոց Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Դիցաբանութ ան Ու ...
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
***<br />
Զատիկն ու նր<strong>ան</strong> հաջորդող վեց կիրակիները կոչվում են զատկակ<strong>ան</strong>: Դր<strong>ան</strong>ք են՝ Կրկնազատիկը,<br />
Կ<strong>ան</strong>աչ ու Կարմիր կիրակիները, Երեւմ<strong>ան</strong> խաչը, <strong>Հա</strong>րությ<strong>ան</strong> կիրակին եւ Երկրորդ Ծաղկազարդը:<br />
Xկրկնազատիկ<br />
կրկնազատիկ. Կրկնազատիկը կամ Նոր կիրակին համարվում է ոչ հրե<strong>ան</strong>երի քրիստոնեություն<br />
ընդունելուն նվիրված տոն: Հնարավոր է, որ սկզբնակ<strong>ան</strong> շրջ<strong>ան</strong>ում (մինչեւ Նիկիայի 325թ.<br />
եկեղեցակ<strong>ան</strong> ժողովը, երբ որոշվեց Զատիկը տոնելու համընդհ<strong>ան</strong>ուր կարգը) ոչ հրե<strong>ան</strong>երը, ի<br />
տարբերություն հրե<strong>ան</strong>երի, Քրիստոսի հարությունը տոնում էին Կրկնազատիկին: Սր<strong>ան</strong>ում <strong>Հա</strong>յ<br />
եկեղեցին տեսնում է նաեւ Հին կտակար<strong>ան</strong>ի վրա Նոր կտակար<strong>ան</strong>ի հաստատմ<strong>ան</strong> խորհուրդը:<br />
Կարծիք կա, թե ժամ<strong>ան</strong>ակին հայ<strong>ոց</strong> եկեղեցակ<strong>ան</strong> տարին սկսվել է Նոր կիրակիով, որի համար էլ այն<br />
կոչվել է «նոր»:<br />
Xկ<strong>ան</strong>աչ<br />
<strong>Ու</strong> Կարմիր Կիրակիներ. Անվ<strong>ան</strong>ումներից երեւում է, որ այս կիրակիները առնչվում են<br />
բնությ<strong>ան</strong> զարթոնքի փուլերի ու գերիշխող գույների հետ: Կ<strong>ան</strong>աչ կիրակին կոչվում է նաեւ<br />
Աշխարհամատր<strong>ան</strong> կիրակի: Եկեղեցակ<strong>ան</strong> ավ<strong>ան</strong>դությամբ՝ այն վերաբերում է վերնատ<strong>ան</strong>ը, ուր<br />
Հիսուսը <strong>Հա</strong>ղորդությ<strong>ան</strong> խորհուրդը հաստատեց, եւ ուր նրա մահից հետո հավաքվում էին<br />
առաքյալներն ու առաջին քրիստոնյ<strong>ան</strong>երը, որի համար էլ այն կոչվեց «աշխարհի առաջին մատուռ»՝<br />
Աշխարհամատուռ: Սակայն մատուռը որեւէ նահատակի շիրիմին կամ նրա հիշատակին կառուցված<br />
փոքր եկեղեցի է: <strong>Ու</strong>ստի, վերնատունը, որը նախատեսված էր հաղորդությ<strong>ան</strong> ծեսերի համար, չէր<br />
կարող մատուռ կոչվել:<br />
Եվ Աշխարհամատր<strong>ան</strong> <strong>ան</strong>վ<strong>ան</strong> «մատր<strong>ան</strong>» արմատը հիշեցնում է թե Հոռի ամսվա մեկ այլ՝ Մատր<strong>ան</strong><br />
<strong>ան</strong>ունը, եւ թե «մարտ»-ը (նաեւ Մարտ ամս<strong>ան</strong>ունը), իսկ «Աշխարհամատր<strong>ան</strong>»-ն էլ հիշեցնում է<br />
«աշխարհամարտ»-ը՝ աշխարհով մեկ չարի դեմ մարտը: Ավ<strong>ան</strong>դությունը ասում է, թե Հոռի ամս<strong>ան</strong>ունը<br />
ծագում է <strong>Հա</strong>յկի որդի Խոռի <strong>ան</strong>ունից, որից սերված Խոռխոռունիների նախարարակ<strong>ան</strong> տ<strong>ան</strong> ընտիր<br />
զորակ<strong>ան</strong>ներից էր կազմվում հայ<strong>ոց</strong> թագավորակ<strong>ան</strong> թիկնազորը: Իսկ Մարտ ամս<strong>ան</strong>ունը ծագում է<br />
Մարս դից<strong>ան</strong>ունից, որը հռոմեակ<strong>ան</strong> դիցար<strong>ան</strong>ի պատերազմի ահեղ դիցն էր: Ընդ որում, գտնում ենք,<br />
որ ճիշտը, թերեւս, Աշխարհամատր<strong>ան</strong> կիրակին Կարմիր կամ էլ Կարմիր կիրակին<br />
Աշխարհամատր<strong>ան</strong> կոչելն է, ք<strong>ան</strong>ի որ տոնի քրիստոնեակ<strong>ան</strong> մեկնությունը՝ կապված <strong>Հա</strong>ղորդությ<strong>ան</strong><br />
ծեսի հետ (կարմիր գինու ու Քրիստոսի արյ<strong>ան</strong> նմ<strong>ան</strong>եցում), եւ կարծեցյալ թաքնախորհուրդը<br />
(աշխարհամարտ) առնչվում են կարմիր գույնի հետ: Կիրակիների <strong>ան</strong>ունները հուշում են նաեւ<br />
<strong>ան</strong>ցյալում սր<strong>ան</strong>ց այլ նշ<strong>ան</strong>ակությ<strong>ան</strong> մասին: Մեզ<strong>ան</strong>ում «կ<strong>ան</strong>աչ-կարմիր» է կոչվում ծիած<strong>ան</strong>ը՝ Աստծո<br />
գոտին: Իսկ գոտին խորհրդ<strong>ան</strong>շում է բեղունությունը: Մյուս կողմից, «կ<strong>ան</strong>աչ-կարմիր կապելը»<br />
նշ<strong>ան</strong>ակում է ամուսն<strong>ան</strong>ալ. օրինակ, նորապսակները կ<strong>ան</strong>աչ-կարմիր ժապավեն են կրում, որում<br />
կարմիրը խորհրդ<strong>ան</strong>շում է առնակ<strong>ան</strong>ությունը, իսկ կ<strong>ան</strong>աչը՝ կ<strong>ան</strong>ացիությունը: Այսինքն, հնարավոր է,<br />
որ այս օրերը ամուսնակ<strong>ան</strong> ծիսօրեր էին. կ<strong>ան</strong>աչ կիրակին՝ պսակադրությ<strong>ան</strong> օրը, իսկ կարմիրը՝<br />
խնամակ<strong>ան</strong>չի օրը (խնամակ<strong>ան</strong>չը կոչվում է նաեւ «կարմրակ<strong>ան</strong>չ»):<br />
Xերկրորդ<br />
Ծաղկազարդ. Երկրորդ ծաղկազարդը զատկակ<strong>ան</strong> վերջին կիրակին է՝ փաստորեն տոնվելով<br />
Ծաղկազարդից յոթ շաբաթ հետո: Այն նշ<strong>ան</strong>ավորում է բնությ<strong>ան</strong> երկրորդ ծաղկունքը՝ ծաղիկների<br />
աճումը: Տոնը հիմնակ<strong>ան</strong>ում նշվում է մայիսին: Իսկ Ջուղայեցու օրացույցով ապրիլի 20-ից մայիսի 19-ը<br />
կոչվում է Ծաղկավետ ամիս: Տոնը հայտնի է նաեւ Մեծահրաշի կիրակի <strong>ան</strong>վամբ, կարծես թե, սր<strong>ան</strong>ում<br />
պահպ<strong>ան</strong>ելով տիեզերակ<strong>ան</strong> ինչ-որ «մեծ հրաշքի» մասին հիշողությունը:<br />
Xծաղկազարդ<br />
ծաղկազարդ. Ծաղկազարդը տոնվում է Զատիկից մեկ շաբաթ առաջ: Եկեղեցակ<strong>ան</strong><br />
մեկնաբ<strong>ան</strong>ությամբ այն նշ<strong>ան</strong>ավորում է Քրիստոսի մուտքը Երուսաղեմ, երբ նր<strong>ան</strong> դիմավորում էին<br />
արմավենու ոստերով: Տոնի բուն քրիստոնեակ<strong>ան</strong> <strong>ան</strong>վ<strong>ան</strong>ումը «Փրկչի գալուստը Երուսաղեմ» է:<br />
Իրակ<strong>ան</strong>ում Ծաղկազարդի հիմքում բնությ<strong>ան</strong> առաջին ծաղկունքը՝ ծառերի ծաղկումը նշ<strong>ան</strong>ավորող<br />
բնապաշտակ<strong>ան</strong> տոն է ընկած: Տոնի մյուս <strong>ան</strong>վ<strong>ան</strong>ումը Ծառզարդար է, որը նշ<strong>ան</strong>ակում է «ծառով<br />
զարդարում» կամ «ծառի զարդարում»: Սովորություն է տոնին ուռենու կամ ձիթենու ոստերով<br />
զարդարել տունն ու բակը: Անցյալում սովորություն կար եկեղեցիներում ծառ զարդարել, նրա<br />
ճյուղերից պտուղներ կախել ու ճյուղերին մոմեր վառել, որը ծառերի պտղաբերությ<strong>ան</strong>ը ուղղված<br />
հմայածես է ու հիշեցնում է մերօրյա Ամ<strong>ան</strong>որի տոնածառը զարդարելը: Թերեւս, «ծառզարդար»-ը<br />
նշ<strong>ան</strong>ավորում է հենց ծառի բնակ<strong>ան</strong> «ծաղկազարդը»: Ըստ մեզ, այս ծեսը հուշում է Ծառզարդարի<br />
18
![1 ՍԱՍՈՒՆՑԻ ԴԱՎԻԹ [էջ III] ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԵՐՈՍԱԿԱՆ ԷՊՈՍԸ ...](https://img.yumpu.com/53543694/1/190x245/1-iii-.jpg?quality=85)
Change language