สไลด์ประกอบการบรรยาย

บทที่ 3
เทคนิคเบื้องต้นทางจุลชีววิทยา

์
จุลินทรีย์เป็ นสิ่งมีชีวิตขนำดเล็ก
ไม่สำมำรถมองเห็นได้ด้วยตำเปล่ำ
ในธรรมชำติยังเจริญอยู ่ร่วมกับสิ่งมีชีวิตอื่น
กำรศึกษำจุลินทรีย์จึงต้องอำศัยเทคนิคและวิธีกำรหลำย ๆ อย่ำง
กล้องจุลทรรศน์
กำรย้อมสี
กำรแยกจุลินทรีย์ให้บริสุทธิ
กำรเก็บรักษำจุลินทรีย์
เพื่อท ำกำรศึกษำ

ดังนั ้นในกำรศึกษำทำงจุลชีววิทยำ :
ต้องเรียนรู้เทคนิคต่ำง ๆ ให้มีควำมช ำนำญ
เพื่อให้กำรศึกษำจุลินทรีย์เป็ นไปอย่ำงมีประสิทธิภำพ

loop
needle
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Inoculation_loop.JPG

การเตรียมตัวอย่างเพื่อศึกษาด้วยกล้องจุลทรรศน์
• สำมำรถท ำได้ 2 วิธี
แบบใช้แสงธรรมดา
1) กำรศึกษำจุลินทรีย์จำกของเหลว
เพื่อท ำสไลด์สดหรือใช้เทคนิคหยด
แขวน
2) กำรตรึงเซลล์จุลินทรีย์ให้อยู ่กับที่
และย้อมสีเพื่อให้สำมำรถสังเกตเห็น
ควำมแตกต่ำงได้ชัดเจนยิ่งขึ ้น

การเตรียมสไลด์สดและเทคนิคหยดแขวน
การเตรียมสไลด์สด (wet mount)
กำรหยดเซลล์แขวนลอยของจุลินทรีย์ลงบนสไลด์
ปิ ดทับด้วยกระจกปิ ดสไลด์
(วำงให้ด้ำนใดด้ำนหนึ ่งของกระจกปิ ดสไลด์สัมผัสกับหยดของเหลว)
เอียงกระจกปิ ดสไลด์ช้ำ ๆ
(ระวังไม่ให้เกิดฟองอำกำศ)
ที ่มา
(Brown, 2005, p.116)

เทคนิคหยดแขวน
(hanging drop technology)
กระจกปิ ดสไลด์
สไลด์หลุม
หยดน ้ำตัวอย่ำง
ที ่มา
(Brown, 2005, p.116)

กำรเสมียร์ (smear) เชื ้อ
เกลี่ยจุลินทรีย์ให้กระจำยบำง ๆ บนสไลด์
ทิ้งให้แห้ง
ให้เชื ้อเรียงตัวกัน
ในปริมำณที่
พอเหมำะ ไม่แน่น
จนเกินไป
ควรเสมียร์ให้อยู ่ตรงกลำงสไลด์
เพรำะจะท ำให้ง่ำยต่อกำรส่อง
ดูภำยใต้กล้องจุลทรรศน์

กำรเสมียร์เชื ้อ (ต่อ)
ต้องสเมียร์ให้เชื ้อกระจำยตัวบำง ๆ
หำกหนำจะยำกต่อกำรสังเกตรูปร่ำง
กำรจัดเรียงตัว และขนำดของเซลล์
ยำกต่อกำรย้อมสีแบบ
มำกกว่ำหนึ ่งสี
กำรตรึงรอยสเมียร์ด้วยเปลวไฟ
หำกให้ควำมร้อนนำนเกินไป จะเป็ นกำรท ำลำยรูปร่ำงของแบคทีเรีย

การตรึงรอยสเมียร์
เพื่อให้เซลล์ของจุลินทรีย์ติดแน่นกับสไลด์
เพื่อป้ องกันจุลินทรีย์หลุดออกจำกสไลด์ ระหว่ำงขั ้นตอนกำรย้อมหรือล้ำงสี
น ำสไลด์ที่รอยสเมียร์แห้งแล้วมำลนผ่ำนเปลวไฟอย่ำงรวดเร็ว 2-3 ครั ้ง
เพื่อดึงน ้ำออกจำกเซลล์ ท ำให้เซลล์ติดแน่นกับสไลด์

การตรึงรอยสเมียร์ (ต่อ)
วำงสไลด์ที่รอยสเมียร์แห้งแล้วบนเครื่องอุ่นสไลด์
ที่อุณหภูมิ 60 องศำเซลเซียส นำน 10 นำที
หรือ
หยดเมธำนอลเข้มข้น 95 เปอร์เซ็นต์
ลงบนรอยสเมียรที่แห้ง นำน 1 นำที
ล้ำงเมธำนอลออกด้วยน ้ำสะอำด

การตรึงรอยสเมียร์ (ต่อ)
กำรสเมียร์เชื ้อจำกตัวอย่ำงทำงสิ่งแวดล้อม
หรือตัวอย่ำงทำงกำรแพทย์ด้วยเทคนิคสวอป
(swab)
ใช้ส ำลีพันปลำยไม้ปลอดเชื ้อจุ่มตัวอย่ำงตรงกลำงสไลด์
ทิ้งรอยสเมียร์ให้แห้งในอำกำศ
ตรึงรอยสเมียร์

กรณีเพำะเลี้ยงเชื้อในอำหำรเหลว
บริเวณสเมียร์เชื ้อ
กรณีเพำะเลี้ยงเชื้อในอำหำรแข็ง
การตรึงรอยสเมียร์
ที่มำ (Brown, 2005, p. 92)

การย้อมสีจุลินทรีย์
ศึกษำรูปร่ำง ลักษณะ กำรจัดเรียงตัวของเซลล์
และโครงสร้ำงบำงอย่ำงของจุลินทรีย์
การย้อมสีแบบธรรมดา (simple stain)
การย้อมสีแบบเนกาทีฟ (negative staining)
การย้อมสีมากกว่าหนึ่งสี (differential stain)

การย้อมสีแบบธรรมดา (simple stain)
ย้อมสีจุลินทรีย์ด้วยสีเพียงชนิดเดียว
เซลล์ที่ย้อมจะติดสีเสมอกัน
ช่วยให้ศึกษำรูปร่ำงและขนำดของเซลล์ได้ดียิ่งขึ
้น
ไม่สำมำรถบอกรำยละเอียดของโครงสร้ำงภำยในเซลล์ได้
อำจเติมสำรเคมีลงไปในสีเพื่อให้สีจับวัตถุได้ดีขึ ้น “mordant”
ไอโอดีน
โปแตสเซียมไอโอไดด์
ตัวอย่ำงสีย้อม : methylene blue
crystal violet
carbon fuchsin
S. aureus

การย้อมสีแบบเนกาทีฟ (negative staining)
ศึกษำลักษณะรูปร่ำงของจุลินทรีย์ โดยเซลล์ไม่ถูกย้อม
แต่สีจะไปติดแน่นกับแผ่นสไลด์
เมื่อส่องดูจะมองเห็นเซลล์ได้ชัดเจนขึ ้น
ข้อดี ขนำดและรูปร่ำงของแบคทีเรียไม่เปลี่ยนแปลง
ไม่มีควำมร้อน มำท ำให้รูปร่ำงผิดไปจำกควำมจริง
Negatively Stained Cocci
http://homepages.wmich.edu/~rossbach/bios312/LabProcedures/Negative%20stain%20results.html

1 2
3 4
ที่มำ (Brown, 2005, p. 97)

http://www.ruf.rice.edu/~bioslabs/studies/sds-page/bloodcytology.html

Negatively Stained Bacillus:
(A) Vegetative Cell
(B) Endospore
http://homepages.wmich.edu/~rossbach/bios312/LabProcedures/Negative%20stain%20results.html

การย้อมสีมากกว่าหนึ่งสี (differential stain)
เป็ นกำรย้อมสีจุลินทรีย์ด้วยสีย้อม >1 ชนิด
สีย้อมต่ำงชนิดกันย้อมติดส่วนต่ำง ๆ ของเซลล์ไม่เท่ำกัน
ท ำให้เห็นควำมแตกต่ำงของเซลล์หรือองค์ประกอบของเซลล์

การย้อมสีแบบแกรม (Grams’ stain)
จ ำแนกแบคทีเรียเป็ น 2 กลุ่ม (ควำมแตกต่ำงของผนังเซลล์แบคทีเรีย)
G+ มีผนังเซลล์เป็ น peptidoglycan
ที่หนำกว่ำ
มีกรดไทโชอิกซึ ่งมีประจุลบอยู ่ใน
ชั ้นผนังเซลล์
ไม่มีลิปิ ดเป็ นองค์ประกอบ
มีชั ้นเพปติโดไกลแคนในผนังเซลล์บำงกว่ำ
ผนังชั ้นนอกที่มีสำรประกอบเป็ นไขมัน
(lipopolysaccharide)
สีครัสตัสไวโอเลตที่ย้อมครั ้งแรกหลุดออก
เมื่อชะสีด้วยสำรชะ
เซลล์ติดสีม่วงของคริสตัลไวโอเลต
เซลล์จึงติดสีแดงของซำฟรำนิน
ล้ำงไม่ออกเมื่อเติมสำรชะสี : อะซิโตน/เอธำนอล

สไลด์ที่ท ำกำรตรึงรอยสเมียร์ของแบคทีเรีย
หยดสีคริสตัลไวโอเลตให้ท่วมเชื ้อที่เกลี่ย
20 วินำที
เทสีทิ้ง แล้วล้ำงด้วยน ้ำกลั่น
หยดสำรละลำยลูกอลไอโอดีนหรือแกรมไอโอดีนบนรอยสเมียร์
1 นำที

ล้ำงสำรละลำยลูกอลไอโอดีนหรือแกรมไอโอดีนออกด้วยน ้ำกลั่น
เอียงสไลด์ 45º ล้ำงสีส่วนเกินออกด้วยเอทิลแอลกอฮอล์ 95%
ประมำณ 15 วินำที หรือจนกระทั่งไม่มีสีละลำยออกมำ
ล้ำงด้วยน ้ำกลั่นทันที
เพื่อหยุดปฏิริยำกำรล้ำงสี
หยดสีซำฟรำนินบนรอยสเมียร์
1 นำที
ล้ำงสีส่วนเกินออกด้วยน ้ำกลั่น

ซับน ้ำให้แห้ง
ส่องดูด้วยกล้องจุลทรรศน์
G + G-

http://academic.pgcc.edu/~kroberts/Lecture/Chapter%204/gramstain.html

การย้อมสีแบบทนกรด
ผนังเซลล์ของแบคทีเรียบำงชนิดมีไขมัน mycolic acid สูง
ติดสีย้อมยำก
แต่ติดสีแล้วไม่สำมำรถชะออกได้
ด้วยสำรชะสีที่เป็ นกรดแอลกอฮอล์
Mycobacterium tuberculosis
ท ำให้เกิดโรควัณโรค
http://pathmicro.med.sc.edu/infectious%20disease/
mycobacterial%20diseases.htm

mycolic acid ช่วยป้ องกันสำรล้ำงสีซึมเข้ำไป
แบคทีเรียทนกรด
(acid-fast bacteria)
แบคทีเรียไม่ทนกรด
(non acid-fast bacteria)
Mycobacterium sp.: วัณโรค และโรคเรื ้อน
Nocardia sp. : โรค mycetoma
สำมำรถแยกแบคทีเรีย 2 จีนัสนี ้
ออกจำกแบคทีเรียอื่น

1) วิธีของซีล-นีลเซน (Ziehl-Neelsen) :ใช้ควำมร้อน
วำงสไลด์ที่มีรอยสเมียร์บนลวดรองสไลด์ที่พำดอยู ่บนบีกเกอร์ที่มีน ้ำต้มเดือด
หยดสีคำร์บอลฟุคซินให้ท่วมรอยสเมียร์ นำน 3-5 นำที
ผ่ำนน ้ำสะอำดเบำ ๆ หยดแอลกอฮอล์กรดลงบนรอยสเมียร์
เพื่อล้ำงสี นำน 1-2 นำที หรือจนกระทั่งไม่มีสีละลำยออกมำ
ล้ำงด้วยน ้ำสะอำด ซับให้แห้ง

ย้อมทับด้วยสีเมทิลีนบลู 2-5 นำที
ล้ำงสีส่วนเกินออกด้วยน ้ำสะอำด ซับให้แห้ง
ส่องดูด้วยกล้องจุลทรรศน์ ก ำลังขยำย 100 เท่ำ

2) วิธีของคินยูน (Kinyoun) :ไม่ใช้ควำมร้อน
หยดสีคำร์บอลฟุคซินให้ท่วมรอยสเมียร์ นำน 3-5 นำที
ผ่ำนน ้ำสะอำดเบำ ๆ หยดแอลกอฮอล์กรดลงบนรอยสเมียร์
เพื่อล้ำงสี นำน 1-2 นำที หรือจนกระทั่งไม่มีสีละลำยออกมำ
ล้ำงด้วยน ้ำสะอำด ซับให้แห้ง

ย้อมทับด้วยสีเมทิลีนบลู 2-5 นำที
ล้ำงสีส่วนเกินออกด้วยน ้ำสะอำด ซับให้แห้ง
ส่องดูด้วยกล้องจุลทรรศน์ ก ำลังขยำย 100 เท่ำ
PLAY

การย้อมแคปซูล
แคปซูลเป็ นโครงสร้ำงที่ห่อหุ้มอยู ่ด้ำนนอกของเซลล์พบในแบคทีเรียบำงชนิด
แคปซูลของแบคทีเรียส่วนใหญ่เป็ นสำรโพลีแซคคำไรด์
ซึ ่งเป็ นสำรละลำยน ้ำและไม่มีประจุ
ท ำให้ยำกต่อกำรติดสีย้อมโดยตรง
กำรย้อมสีที่ตัวเซลล์และบริเวณสไลด์
ไม่ย้อมสีแคปซูล
แคปซูลในลักษณะใสอยู ่รอบตัวเซลล์
รูปร่ำงของแคปซูลจะขึ ้นอยู ่กับรูปร่ำงของแบคทีเรีย

ย้อมแบคทีเรียตำมวิธีเนกำทีฟ
ทิ้งให้แห้ง
หยดสีซำฟรำนินหรือคริสตัลไวโอเลตให้ทั่ว
1 นำที
ล้ำงสีส่วนเกินออกด้วยน ้ำสะอำด
ซับน ้ำส่วนเกินออกให้แห้ง
ตรวจดูด้วยกล้องจุลทรรศน์ ก ำลังขยำย 100 เท่ำ

การย้อมเอนโดสปอร์
โครงสร้ำงพิเศษที่พบในแบคทีเรียแกรมบวกบำงชนิด
ช่วยให้แบคทีเรียสำมำรถมีชีวิตรอดภำยใต้สภำวะที่ไม่เหมำะสมต่อกำรเจริญได้
Thick outer spore coat
protein coat
ช่วยปกป้ องเอนโดสปอร์จำกสำรเคมีที่เป็ นพิษ
Sporangium (mother cell)

เอนโดสปอร์มีผนังหนำ มีน ้ำเป็ นองค์ประกอบน้อยมำกหรือไม่มีเลย
กำรย้อมสี
ต้องใช้ไอน ้ำร้อนช่วยท ำลำยพันธะที่ผนังสปอร์ (spore coat)
ท ำให้ผนังสปอร์บวมและขยำยตัวออก
สีย้อมผ่ำนเข้ำไปได้

วำงสไลด์ที่ตรึงรอยสเมียร์แล้วบนปำกบีกเกอร์
ที่ใส่น ้ำต้มเดือด
ที่มำ (Brown, 2005, p. 108)

หยดสีมำลำไคท์-กรีนลงบน
รอยสเมียร์ นำน 5-10 นำที
คีบสไลด์ออก เทสีส่วนเกินทิ้ง
ปล่อยให้เย็น
ผ่ำนน ้ำสะอำดเบำ ๆ จนน ้ำล้ำงไม่
มีสีติดออกมำ ซับให้แห้ง
ที่มำ (Brown, 2005, p. 108)

หยดสีซำฟรำนินให้ท่วมรอยสเมียร์
นำน 1 นำที
ล้ำงสีออกด้วยน ้ำสะอำด
ที่มำ (Brown, 2005, p. 108)

ซับให้แห้ง
ที่มำ (Brown, 2005, p. 108)

การย้อมแฟลเจลลา
‣แฟลเจลลำเป็ นโครงสร้ำงที่พบในแบคทีเรียที่
เคลื่อนที่ได้
‣มีลักษณะเป็ นเส้นขนำดเล็ก บำงมำก และเปรำะ
ขำดง่ำย
‣มักมีควำมยำวมำกกว่ำตัวเซลล์
ต้องย้อมสีโดยใส่สำร “มอร์แดนท์”
สีย้อมจับบนเส้นแฟลเจลลำ
ขนำดใหญ่ขึ ้น

ซัสเพนชันของแบคทีเรียที่เลี้ยงบน slant agar
อายุ 6-12 ชั่วโมง
ท าความสะอาดสไลด์โดยแช่ใน chromic acid
นาน 24 ชั่วโมง
ค่อย ๆ หยดน ้ากลั่นปลอดเชื้อลงบนเชื้อ
ล้างให้สะอาดด้วยน ้ากลั่น
เอียงหลอดเบาๆ:เชื้อหลุดออกจากผิวหน้า slant
ปิ เปตเชื้อบริเวณผิวหน้าของซัสเพนชัน 0.1 ml

่
เทคนิคการถ่ายเชื้อจุลินทรีย์
กำรศึกษำแบคทีเรียนั ้น จ ำเป็ นจะต้องมีกำรถ่ำยเชื ้ออยู
เป็ นประจ ำ
เริ่มตั ้งแต่กำรแยกเชื ้อให้บริสุทธิ ์ กำรเพำะเลี ้ยง กำร
ทดสอบ และกำรเก็บรักษำ
กำรถ่ำยเชื ้อจึงเป็ นเทคนิคเบื ้องต้นที่ส ำคัญ
ส ำหรับผู้ปฏิบัติงำนทำงจุลชีววิทยำ
ต้องทรำบเป็ นอย่ำงดี พร้อมทั ้งปฏิบัติได้อย่ำงถูกต้อง

การท าให้ห่วงหรือลวดเขี่ยเชื้อปราศจากเชื้อ
ถือห่วงหรือลวดเขี่ยเชื ้อในลักษณะคล้ำยดินสอ
ลนผ่ำนเปลวไฟจนกระทั่งลวดกลำยเป็ นสีแดงตลอดทั ้งเส้น
ทิ้งให้ห่วงเขี่ยเชื ้อเย็น (ห้ำมสัมผัสสิ่งใด)
ที่มำ
(http://www.rlc.dcccd.edu/MATHSCI/reynolds/
MICRO/lab_manual/ transfers.html, 2007)

การถ่ายเชื้อจากอาหารเหลวลงสู ่อาหารเหลว
เขย่ำเซลล์แขวนลอยของจุลินทรีย์เบำ ๆ เพื่อให้เชื ้อกระจำยตัว
ใช้ห่วงเขี่ยเชื ้อที่ปรำศจำกเชื ้อถ่ำยเซลล์แขวนลอยของจุลินทรีย์
ลงในหลอดอำหำรเหลวที่ปรำศจำกเชื ้อ
ที่มำ
(http://www.rlc.dcccd.edu/MATHSCI/reynolds/
MICRO/lab_manual/ transfers.html, 2007)

การถ่ายเชื้อจากอาหารเหลวลงสู ่อาหารแข็งผิวหน้าเอียง
เขย่ำเซลล์แขวนลอยของจุลินทรีย์เบำ ๆ เพื่อให้เชื ้อกระจำยตัว
ใช้ห่วงเขี่ยเชื ้อที่ปรำศจำกเชื ้อถ่ำยเซลล์แขวนลอยของจุลินทรีย์
ลงในหลอดอำหำรผิวหน้ำเอียงที่ปรำศจำกเชื ้อในลักษณะ
ซิกแซกจนสุดควำมยำวของผิวหน้ำอำหำรเลี ้ยงเชื ้อ

การถ่ายเชื้อจากอาหารเหลวลงสู ่อาหารแข็งผิวหน้าตรง
เขย่ำเซลล์แขวนลอยของจุลินทรีย์เบำ ๆ เพื่อให้เชื ้อกระจำยตัว
ใช้ลวดเขี่ยเชื ้อที่ปรำศจำกเชื ้อถ่ำยเซลล์แขวนลอยของจุลินทรีย์ลง
ในหลอดอำหำรแข็งผิวหน้ำตรงที่ปรำศจำกเชื ้อในลักษณะแทง
ตรง ๆ ลงไปลึกประมำณ ¾ ของควำมยำวของอำหำรเลี ้ยงเชื ้อ
ที่มำ
(http://www.rlc.dcccd.edu/MATHSCI/reynolds/MICRO/
lab_manual/ transfers.html, 2007)

การถ่ายเชื้อจากจานเพาะเชื้อลงสู ่อาหารแข็งผิวหน้าเอียง
เปิ ดฝำจำนเพำะเชื ้อที่มีแบคทีเรียเจริญอยู ่ขึ ้นเล็กน้อย
ใช้ห่วงเขี่ยเชื ้อที่ปรำศจำกเชื ้อเขี่ยเชื ้อจำกโคโลนีเดี่ยว
ที่เจริญบนผิวหน้ำอำหำรแข็งในจำนเพำะเชื ้อ
ถ่ำยเชื ้อลงบนอำหำรแข็งผิวหน้ำเอียงที่ปรำศจำกเชื ้อ
ในลักษณะซิกแซกจนสุดควำมยำวของอำหำรเลี ้ยงเชื ้อ

้
การแยกเชื้อจุลินทรีย์
กำรแยกเชื ้อจุลินทรีย์เป็ นกำรแยกจุลินทรีย์ที่เจริญอยู ่ร่วมกับ
สิ่งมีชีวิตอื่นออกให้เป็ นเชื ้อบริสุทธิ ์ (pure culture)
เพื่อใช้ในกำรศึกษำลักษณะและคุณสมบัติต่ำง ๆ ของเชื เชื ้อ ้อชนิดเดียวกัน
สำมำรถท ำได้หลำยวิธีดังนี
ทุกเซลล์เหมือนกันทุกประกำร
http://www.dwscientific.co.uk/whitley_workstations.php

การขีดเชื้อในจานเพาะเชื้อ (streak plate)
ลดจ ำนวนจุลินทรีย์โดยกำรใช้ห่วงเขี่ยเชื ้อลำกเซลล์จุลินทรีย์
บนผิวหน้ำของอำหำรเลี ้ยงเชื ้อ
จนกระทั่งกระจำยเป็ นเซลล์เดี่ยว ๆ
เมื่อเวลำผ่ำนไปเจริญเพิ่มจ ำนวนเป็ นโคโลนีเดี่ยว
สำมำรถย้ำยและถ่ำยต่อเพื่อศึกษำลักษณะของจุลินทรีย์

http://diverge.hunter.cuny.edu/~weigang/Lecture-syllabus.html

การเทเพลทแบบเจือจางด้วยห่วงเขี่ยเชื้อ (pour plate technique)
กำรนับจ ำนวนจุลินทรีย์หรือกำรแยกแบคทีเรียที่อยู ่ปะปนกันหลำยชนิดออกจำกกัน
โดยผสมจุลินทรีย์เข้ำกับอำหำรเลี ้ยงเชื ้อจุลินทรีย์แบบแข็ง
ในระหว่ำงที่อุณหภูมิของอำหำรเลี ้ยงเชื ้อ อยู ่ที่ประมำณ 45-50ºC
เขย่ำเบำ ๆ เพื่อให้จุลินทรีย์กระจำยตัวอยู ่ในอำหำรเลี ้ยงเชื ้อ ของเหลว
ปล่อยให้เชื ้อเจริญในสภำวะที่เหมำะสม
โคโลนีของจุลินทรีย์เจริญกระจำยอยู ่ทั่วไปทั ้งบนผิวหน้ำและในอำหำรเลี ้ยงเชื ้อ
อำจต้องท ำกำรเจือจำงจุลินทรีย์ให้พอเหมำะก่อน
ท ำให้ไม่สำมำรถแยกให้บริสุทธิ ์ ได้

ที่มำ (Cowan and Talaro, 2002, p. 63)

http://www.agro.kmutnb.ac.th/e-learning/521302/1.php

กำรให้เชื ้อกระจำยในจำนเพำะเชื ้อ (spread plate)
เป็ นเทคนิคท ำให้ของเหลวที่มีแบคทีเรียไม่บริสุทธิ ์ ปนอยู ่กระจำยบนผิวหน้ำ
ของอำหำรแข็งในจำนเพำะเชื ้อ และปล่อยให้เจริญเป็ นโคโลนีเดี่ยว
ถ่ำยเชื ้อจำกตัวอย่ำง 0.1ml ลงตรงกลำงผิวหน้ำอำหำรเลี ้ยงเชื ้อ
ใช้ spreader ปรำศจำกเชื ้อกระจำยเชื ้อแบคทีเรีย
ให้ทั่วผิวหน้ำอำหำรเลี ้ยงเชื ้อในจำนเพำะเชื ้อ
บ่มที่อุณหภูมิที่เหมำะสม นำน 24-48 ชั่วโมง
PLAY

ตัวอย่างจุลินทรีย์
1 มิลลิลิตร 1 มิลลิลิตร 1 มิลลิลิตร 1 มิลลิลิตร
น ้าเกลือ
0.85 เปอร์เซ็นต์
0.1 มิลลิลิตร
0.1 มิลลิลิตร 0.1 มิลลิลิตร 0.1 มิลลิลิตร 0.1 มิลลิลิตร
อาหารเลี ้ยงเชื ้อ
ที่มำ (Bauman, 2003, p. 190)

http://www.thirteen.org/edonline/lessons/sci_bacteria/b.html

ค าถามท้ายบท
• กำรเตรียมสไลด์สดและเทคนิคกำรหยดแขวนต่ำงจำกวิธี
กำรศึกษำด้วยสไลด์ธรรมดำอย่ำงไร
• เพรำะเหตุใดจึงต้องท ำกำรตรึงรอยสเมียร์
• จงบอกข้อดีของกำรศึกษำจุลินทรีย์ด้วยกำรย้อมสีแบบเนกำทีฟ
• ในกำรย้อมสีแบบแกรมสำมำรถแยกจุลินทรีย์ออกเป็ นกี่กลุ่ม
สังเกตได้อย่ำงไร
• เพรำะเหตุใดกำรย้อมเอนโดสปอร์จึงต้องอำศัยควำมร้อน
• จงอธิบำยควำมแตกต่ำงระหว่ำงเทคนิคกำรเทเพลทและกำรท ำ
ให้เชื ้อกระจำยในจำนเพำะเชื ้อ

บทที่ 3
เทคนิคเบื้องต้นทางจุลชีววิทยา