03.09.2015 Views

PIDGIN

Rhifyn 30 Gwanwyn 1998 - Cyd

Rhifyn 30 Gwanwyn 1998 - Cyd

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

y mudiad sy'n hyrwyddo'r defnydd o'r Gymraeg<br />

the society which promotes the use of Welsh<br />

Rhifyn 30: Gwanwyn 1998<br />

Am ddim/Free<br />

<strong>PIDGIN</strong><br />

Gweler tudalen 4<br />

23-30 Mawrth 1998<br />

ythnos o weithgareddau<br />

î godi arian<br />

Gweler tudalen 2<br />

*<br />

©fîn 1998<br />

nod o Hwyl yn Celtica<br />

Machynlleth<br />

'Dyddiadau î'w Çoí<br />

tud.2 ^***M


Llywydd Anrhydeddus:<br />

Yr Athro Bobi Jones<br />

Cadeirydd - Llinos Dafis<br />

Is-gadeirydd - Felicity Roberts<br />

Ysgrifennydd Cyffredinol - Brian Evans<br />

Trysorydd - Jackie Willmington<br />

Ysgrifennydd Cofnodion - Carwen Vaughan<br />

Cydlynydd CYD: Jaci Taylor<br />

Cynorthwy-ydd Cyllidol: Alison Jenkins<br />

Cynorthwy-ydd Gweinyddol: Chris Smith<br />

Swyddfa CYD, Yr Hen Goleg, Heol y Brenin, Aberystwyth, Ceredigion SY23 2AX<br />

Ffôn/Ffacs-(01970) 622143<br />

Mae CYD yn elusen gofrestredig (rhif 518371)<br />

Panel Golygyddol Cadwyn CYD:<br />

Swyddfa CYD, Yr Hen Goleg, Heol y Brenin, Aberystwyth, Ceredigion SY23 2AX<br />

Ffôn/Ffacs-(01970) 622143<br />

MWYDDAU CYD<br />

(ar gael gan Swyddogion Cyswllt CYD yn ogystal<br />

ag o'r swyddfa ganolog)<br />

BARGEIIUIOIU<br />

Myg 1 gydag englyn £ 3.50<br />

Myg 2 gydag englyn â dwy glust £ 4.00<br />

Ambarél CYD<br />

Mae'r idiom 'Mae'n bwrw hen wragedd<br />

a ffyn' yn ymddangos ar yr ambarél<br />

£10.00<br />

(gan gynnwys postio a phacio) £13.50<br />

Balhodyn 'Haf o hyd gyda CYD'<br />

30c<br />

Bathodyn 'Rydw i'n dysgu Cymraeg' 10c<br />

Beiro<br />

Llyfrnodwr<br />

40c<br />

75c<br />

DYDDIADAU<br />

I'W COFIO<br />

Wythnos Genedlaethol CYD<br />

23-30 Mawrth 1998<br />

Gweithgareddau i godi arian<br />

Cwis Cenedlaethol CYD<br />

Ebrill - Gorffennaf 1998<br />

Cynhelir rowndiau lleol<br />

G yl y Dysgwyr, Llanelli<br />

9 Mai 1998<br />

Eisteddfod Urdd Gobaith Cymru<br />

Ll n ac Eifionydd<br />

25-30 Mai 1998<br />

Diwrnod o weithgareddau yn Celtica,<br />

Machynlleth<br />

6 Mehefin 1998<br />

Gêmau Celtaidd ac amaethyddol<br />

Siaradwyr gwadd, adloniant<br />

Pris gostyngol i brif arddangosfa Celtica<br />

Mae Cadwyn CYD yn ymddangos dair gwaith y flwyddyn. Dyddiadau cyhoeddi:<br />

15 Mawrth 15 Mehefin 15Tachwedd<br />

Dyddiad cau ar gyfer erthyglau, newyddion ac ati: 3 wythnos cyn cyhoeddi<br />

Dyddiad cau ar gyfer hysbysebion (copí parod i'r camera): Pythefnos cyn cyhoeddi<br />

Swyddogion Cyswllt CYD<br />

John Teifi Morris (01978) 262806 Dwyrain Clwyd<br />

Mena Williams (01745) 354621 Y Rhyl, Bae Colwyn a Phrestatyn<br />

Elfyn Morris Williams (01286) 880962 Gwynedd<br />

Royston James (01792) 884860 De Powys<br />

Dafydd Gwylon (01834) 813249 Siroedd Penfro a Chaerfyrddin<br />

Mari Edwards (01639) 630478 Gorllewin Morgannwg<br />

Danny Grehan (01443) 671577 Morgannwg<br />

Gareth Kiff (01222) 755475/486469 Caerdydd a'r Fro<br />

Gwynallt Bowen (01495) 333379/(01685) 870221 Gwent<br />

Bydd Swyddog Cyswllt yng Ngheredigion o 1af Ebríll 1998 (01970) 622143<br />

HYSBYSEBION<br />

Beth am hysbysebu yn Cadwyn?<br />

Gostyngiad o 20% am dalu am 4 hysbyseb<br />

ymlaen llaw:<br />

Tudalen Llawn £440<br />

1/2tudalen£220<br />

1/4tudalen£110<br />

1/8 tudaien £55.00<br />

1/16 tudalen £27.50<br />

Dyluniwyd gan Enfys Jentóns<br />

Llun y clawr gan J.TiF. R<br />

Argrafíwyd gan Y LoHa<br />

Yr englyn a ymddengys<br />

ar myg CYD<br />

YRIAITH GYMRAEG<br />

laith fy nghân, iaith fy ngeni - iaith olau<br />

laith aelwyd a chwmni<br />

laith ddi-nam fy mam i mi<br />

laith gyhoeddus, iaith gweddi.<br />

ROGER JONES<br />

Trefnir ar y cyd â Menter Maldwyn<br />

Cyfarfodydd y Swyddogion Cyswllt:<br />

Hydref '98 a Chwefror '99 (dyddiadau i'w<br />

trefnu)<br />

Cyfarfodydd y Pwyllgor Gwaith:<br />

4Gorffennaf 1998<br />

10.30-1.00-YstafellSeddon<br />

Yr Hen Goleg, Aberystwyth<br />

Hydref '98 a Chwefror '99 (dyddiadau i'w<br />

trefnu)<br />

Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol:<br />

4Gorffennaf 1998<br />

2.00 • Ystafell y Cyngor<br />

Llyfrgell Genedlaethol Cymru<br />

Aberystwyth<br />

WYTHNOS CYD 23-30 Mawrth 1998<br />

Mae'r wythnos o Fawrth 23ain i Fawrth 30ain wedi ei<br />

chlustnodi yn Wythnos CYD.<br />

Rydyn ni'n gofyn i bob cangen a phob aelod wneud<br />

rhywbeth yn ystod yr wythnos hon i godi arian ar gyfer<br />

mudiad CYD.<br />

Felly, beth amdani? Allwch chi feddwl am rywbeth yr<br />

hoffech chi ei wneud a fydd yn rhoi mwy o gyfle i chi<br />

ymarfer eich Cymraeg neu helpu rhywun arall i wneud<br />

hynny, a chodi arian ar yr un pryd? Does dim<br />

gwahaniaeth beth, gall fod yn daith gerdded noddedig,<br />

neu'n oriau o siarad dim ond Cymraeg, neu efallai y<br />

byddai'n well gennych gynnal parti coffi i'ch ffrindiau. Os<br />

na allwch chi feddwl am ddim byd cysylltwch â Jaci neu<br />

Chris yn y swyddfa yn Aberystwyth ac fe allan nhw roi<br />

syniadau i chi. Byddwn ni'n edrych ymlaen at glywed am<br />

syniadau newydd cyffrous.<br />

Rydyn ni'n edrych ymlaen at wythnos furlymys. Dewch<br />

i fod yn rhan o'r bwrlwm!<br />

clustnodi - earmark<br />

noddedig - sponsored<br />

byrlymus - full of actiwty<br />

bwrlwm - actMty<br />

Uinos Dafis<br />

Cadeirydd CYD<br />

CADWYM CYD YIU HOLI<br />

FELICITY ROBERTS AM WAITH<br />

CYD YIU GANOLOG<br />

BETH YW PERTHNASEDD CYD YN GANOLOG I'R GWAITH<br />

AR LAWR GWLAD A WNEIR GAN BOBLYN LLEOL?<br />

Ceisiaf ateb hyn drwy fyfyrio ar rai cwestiynau sylfaenol a'r ateb iddynt.<br />

1. BETHYWCYD?<br />

Mudiad ydyw sydd yn gynnyrch gweledigaeth o ddelfryd, sef y ddelfryd o<br />

Gymru lle mae ei phobl wedi adennill y Gymraeg fel iaith hyfyw ar eu<br />

gwefusau eto.<br />

2. SUT Y MAE CYD YN MYND ATII DROI'R DDELFRYD O<br />

GYMRU A'l PHOBL YN GALLU SIARAD CYMRAEG YN<br />

FFAITH?<br />

Ceir cnewyllyn o bobl sydd yn credu yn y ddelfryd hon yn rhoi eu pennau<br />

at ei gilydd i gynllunio'r ffordd ymlaen. Mewn geiriau eraill rhaid cael<br />

strategaeth neu raglen waith. Dyma swyddogaeth y Pwyllgor Gwaith<br />

Cenedlaethol, ei swyddogion a'r cydlynydd. Etholir swyddogion ac<br />

aelodaur Pwyllgor Gwaith o bob rhan o Gymru.<br />

Rhaid cael pen i gydlynu aelodau corff. Rhaid meddwl a chynllunio cyn<br />

gweithredu.<br />

3. ONID YW'R GWAITH YN LLEOL YN BWYSICACH?<br />

Y mae gwaíth y mudiad a'i aelodau ym mhob rhan o Gymru yn gwbl<br />

hanfodol ond y mae'r gweithgarwch yn deillio o deyrngarwch i fudiad CYD<br />

a'i ddelfryd.<br />

4. BETH Y MAE CYD YN GANOLOG YN El WNEUD YN HOLLOL?<br />

Ceir grant gan Fwrdd yr laith Gymraeg i gyflogi cydlynydd i gydlynu gwaith<br />

10 o swyddogion cyswllt ym mhob cwr o Gymru.<br />

5. A YDYW'R SWYDDOGION CYSWLLT HYN YN CAEL EU<br />

CYFLOGI GAN CYD YN GANOLOG?<br />

Rhoddir arian i bob consortiwn Cymraeg i Oedolion gan Fwrdd yr laith<br />

Gymraeg i drefnu gweithgareddau cymdeithasol i ddysgwyr eu mwynhau<br />

ynghyd â phobl rugl yn y Gymraeg. CYD yw'r asiantaeth y mae pob<br />

consortiwn yn ei defnyddio i ddwyn y maen hwn i'r wal. Penodir y<br />

swyddogion cyswllt hyn gan Bwyllgor Gwaith CYD a'r cydlynydd. Ânt allan<br />

ar lawr gwlad i droi breuddwyd yn ffaith a rhoi syniadaeth CYD ar waith<br />

drwy ysgogí gweithgarwch a fydd yn uno pobl yn eu hardaloedd mewn<br />

ymdrech lawen i adennill y Gymraeg.<br />

6. BETH ARALL SYDD YN DIGWYDD YN GANOLOG GYDA CYD?<br />

Cyflogir cynorthwy-ydd gweinyddol i weithio yn y swyddfa i gadw trefn ar<br />

aelodaeth y mudiad, i ateb ymholiadau drwy lythyr ynghyd â galwadau ffôn<br />

cyson. Cynigir gwasanaeth ateb ymholiadau i bobl yng Nghymru ac ym<br />

mhob rhan or byd. Yn ogystal â'r cynorthwy-ydd gweinyddol rhaid wrth<br />

gynorthwy-ydd cyllidol i ofalu am ochr ariannol y gwaith, yn enwedig mewn<br />

perthynas â chyflogi staff. Rhaid codi arian ar gyfer hyn oll o ffynonellau<br />

eraill<br />

7. SUT Y CYNHYRCHIR CADWYN CYD?<br />

Ceir panel golygyddol, dan arweiniad y cydlynydd, sydd yn gyfrifol am y<br />

cynnwys. Rhaid sicrhau nawdd i gyfrannu at gost cynhyrchu 3 neu 4 rhifyn<br />

y flwyddyn. Y mae'r cylchgrawn yn fodd i gadw'r aelodaeth mewn cysylltiad<br />

â'i gilydd.<br />

8. A OES UNRHYW BETH ARALL A WNEIR GAN Y MUDIAD YN<br />

GANOLOG?<br />

(a) Y mae CYD yn ganolog yn sicrhau cyhoeddusrwydd i waith y<br />

mudiad ac yn sicrhau bod gan y mudiad lais lle bynnag y bo gwahoddiad<br />

i gynrychiolwyr mudiadau fod â phresenoldeb boed yn yr eisteddfodau<br />

cenedlaethol neu ar bwyllgorau lle gwneir penderfyniadau ar wahanol<br />

agweddau ar fywyd y genedl.<br />

(b) I wneud y gwaith uchod, a chadw'r cyswllt hwn rhwng bawb o<br />

garedigion y mudiad, rhaid wrth bapur a.y.y.b. ynghyd â pheiriannau<br />

dyblygu, ffacs a ffôn, ac y mae angen arian i sicrhau bod y cyfan yn cael<br />

ei wneud yn drefnus a phroffesiynol.<br />

(c) Trefnir penwythnosau o dan wahanol themâu i bobl syn dysgur iaith<br />

gael mwynhau cymysgu â phobl rugl eu Cymraeg mewn canolfan megis<br />

Nant Gwrtheyrn.<br />

9. ONID YDYW HI'N BOSIBL BOD YSBRYDOLIAETH GREADIGOL<br />

YN GALLU CYCHWYN MEWN CANGEN LEOL O CYD YN<br />

HYTRACH NAG O'R CANOL?<br />

Wrth gwrs ei bod hi ond y mae peirianwaith CYD yn ganolog yn gallu<br />

sicrhau croesffrwythloni syniadau yn genedlaethol drwy Gymru gyfan a thu<br />

hwnt. Efallai yn bwysicaf oll y mae trefniadaeth y mudiad yn genedlaethol<br />

yn sicrhau parhad a dilyniant ir gwaith ym mhob cwr o Gymru.<br />

Pobl sydd yn cael eu hysbrydoli i weithio ar ran Cymru fel gwlad a'i bryd<br />

ar adennill ei hiaith genedlaethol, sydd yn y mudiad<br />

10. A OES UNRHYW BETH Y GALLWN El WNEUD I DDANGOS<br />

CEFNOGAETH I'R MUDIAD A'l WAITH?<br />

(a) Y mae rhoi mewnbwn o ychydig o amser i siarad yn Gymraeg a<br />

meithrin yr arfer o gymdeithasu ynddi rhwng pobl rugl eu Cymraeg a<br />

dysgwyr yn werthfawr iawn.<br />

(b) Ffordd arall o ddangos eich cefnogaeth i'r mudiad a'r hyn y mae'n<br />

ceisio ei gyflawni yw rhoi swm o £5 y flwyddyn os ydych mewn gwaith neu<br />

£2 os nad ydych. Y mae'r ymrwymiad hwn yn sicrhau pleidlais i chi yn y<br />

cyfarfod blynyddol, yn ogystal â chopi o CADWYN CYD naill ai drwy law<br />

eich swyddog cyswllt neu drwy'r post.<br />

Crynhoad o werth gwaith CYD yn ganolog i'r mudiad ym mhob cwr o Gymru<br />

1. Y mae CYD fel mudiad cenedlaethol yn hyrwyddor ddelfryd o Gymru â'i<br />

phobl yn adennill ei hiaith. Crea gyffro a gobaith yng nghalonnau pobl am<br />

weld gwireddu'r ddelfryd hon.<br />

2. Y mae'r mudiad yn cynnig gwasanaeth ateb ymholiadau am ddysgu<br />

Cymraeg i Oedolion yn ogystal â'i weithgareddau ei hun.<br />

3. Cynhyrchir dolen gyswllt yr aelodau rhwng ei gilydd, sef y cylchgrawn<br />

CADWYN CYD. Y mae hwn hefyd yn fodd gwych o ledaenu gwybodaeth<br />

o'r canol ac i gyrraedd pobl eraill nad ydynt eto yn y mudiad.<br />

4. Sicrheir bod safbwynt a delfryd y mudiad yn cael eu lleisio mewn mannau<br />

dylanwadol drwy iddo gael cynrychiolaeth ar bwyllgorau cenedlaethol.<br />

5. Sicrheir parhad a dilyniant i'r gwaith drwy Gymru gyfan, waeth pa fynd a<br />

dod sydd yn digwydd yn lleol.<br />

6. Trefnir gweithgareddau ar lefel genedlaethol sydd yn tynnu llawer o bobl i<br />

mewn e.e. y cwis cenedlaethol, gwyliau penwythnos, pebyll yn yr<br />

Eisteddfodau Cenedlaethol a Sioe Llanelwedd. Y mae'n rhaid dod o hyd<br />

i'r arian i gyfarfod â chost sylweddol hyn.<br />

7. Sicrha bodolaeth CYD yn ganolog fel mudíad cenedlaethol bod yna ryw<br />

rai yn dod at ei gilydd yn rheolaidd i feddwl yn galed am y ffordd orau i fynd<br />

ati i geisio diogelu'r Gymraeg a hyrwyddo defnydd ohoni. Ffrwyth hyn yw<br />

polisi clir a rhaglen o weithgarwch.<br />

8. Y mae bodolaeth CYD fel mudiad cenedlaethol yn codi ymwybyddiaeth o<br />

bwysigrwydd aruthrol adfer hyfedredd yn y Gymraeg ymhlith yr oedolion yn<br />

y gymdeithas.<br />

Felicity Roberts 21.2.98<br />

2 CADWYM


Cyf le i Siarad<br />

gan Heini<br />

Gruffudd<br />

Cyfres Hwylio Mlaen 10<br />

(Y Lolfa: £3.95)<br />

Os ydych chi am ddysgu Cymraeg neu<br />

am ymarfer mwy ar yr iaith, dyma'r llyfr<br />

perffaith i ddod i wybod lle a sut i gwrdd â<br />

dysgwyr a Chymry Cymraeg eraill.<br />

Mewn sawl ardal, gan nad yw'r Gymraeg<br />

yn brif iaith y gymdeithas, mae'n rhy<br />

hawdd troi i'r Saesneg a cholli cysylltiad â<br />

Chymry a dysgwyr eraill. Mae'r gyfrol hon<br />

yn eich annog a'ch arwain i lefydd lle mae<br />

Cymry Cymraeg yn cymdeithasu a siarad<br />

yr iaith yn naturiol. Mae'n rhoi cyflwyniad i<br />

glybiau, tafarnau a chymdeithasau<br />

Cymraeg lle bydd Cymry eraill yn frwd i'ch<br />

helpu gyda'r Gymraeg.<br />

Croesair gan Lisa Venn<br />

Ar draws :<br />

1. Rhywbeth i eistedd arni (6)<br />

4. Arbenyt (2)<br />

5. Bordynyde(4)<br />

7. Rydych yn cribo hwn (5)<br />

9. Rhwng pump a saith (4)<br />

11. Beth sydd eisiau i ysgrifennu? (3)<br />

13. Lle i Gristnogion - ond nid y capel (6)<br />

14. Sawl coes sydd ar brycopyn? (3)<br />

1 lawr:<br />

1. lârfach(3)<br />

2. Pedair awr ar hugain (3)<br />

3. Swyddfa'r ? (4)<br />

5. Hogyn (6)<br />

6. Llong fach (3)<br />

8. Gellwch chi dynnu un gyda chamera (3)<br />

10. Baraa ? (Caerffili efallai!) (4)<br />

12. Mae llew yn un mawr (3)<br />

15.<br />

9.<br />

13.<br />

1.<br />

•<br />

2.<br />

•<br />

10.<br />

•<br />

6.<br />

_<br />

•<br />

7.<br />

•<br />

•11.<br />

_<br />

•<br />

4.<br />

_<br />

8.<br />

•1<br />

_<br />

14.<br />

3.<br />

I<br />

•12.<br />

_<br />

Cewch gyflwyniad i wahanol<br />

gymdeithasau Cymraeg mewn gwahanol<br />

ardaloedd, megis Abertawe, Caerdydd, a<br />

Sir Benfro. Ar ôl darllen y gyfrol hon bydd<br />

dim esgus gennych dros beidio mwynhau<br />

eich hun wrth ddysgu'r iaith. Mae Heini<br />

Gruffudd, gyda'i flynyddoedd o brofiad yn<br />

hyfforddi dysgwyr, yn amlwg yn adnabod y<br />

llefydd gorau i gael hwyl yng Nghymru, ac<br />

o ddilyn ei gyfarwyddiadau o ran yr iaith a<br />

chymdeithasu, rydych yn siwr o gael<br />

amser da. Mae ei anogaeth i fod yn<br />

hyderus wrth fynd ati i gwrdd â Chymry<br />

eraill yn hynod bwysig.<br />

Bydd y gyfrol hon yn hynod ddefnyddiol i<br />

ddysgwyr o bob oed gydag amrywiaeth<br />

eang o gymdeithasau i'r hen a'r ifanc, ac<br />

mae'n llawn syniadau am weithgareddau<br />

a fydd yn rhoi sialens a her i unrhyw un.<br />

Yng nghefn y llyfr mae cyfeiriad at gorau<br />

Cymraeg a chyfeiriadau Papurau Bro<br />

Cymraeg - rhai yn unig o'r cysylltiadau y<br />

gellwch eu gwneud lle bynnag yr ydych yn<br />

byw.<br />

Geirfa<br />

colli cysylltiad â<br />

cyfrol, y gyfrol<br />

brwd<br />

cyflwyniad<br />

amlwg<br />

hyderus<br />

yn hynod bwysig<br />

her<br />

••••<br />

••<br />

lose touch with<br />

volume<br />

enthusiastic<br />

introduction<br />

obvious<br />

confident<br />

exceptionally ìmportant<br />

challenge<br />

••••••<br />

YR UNIG UNDEB A<br />

REOLIR GAN<br />

ATHRAWON CYMRU<br />

Papurau Bro<br />

Oeddech chi'n gwybod?<br />

Papur misol yn Gymraeg sy'n gwasanaethu ardal arbennig ydy papur bro.<br />

Mae'r papurau bro'n cynnwys newyddion yr ardal, erthyglau o ddiddordeb lleol ac adroddiadau am weithgareddau'r ardal.<br />

Bwriad mawr y papurau bro ydy helpu cadw'r Gymraeg yn fyw.<br />

Daeth y papur bro cyntaf - sef Y Dinesydd o Gaerdydd - i fod yn 1973 a Phapur Pawb yn Nhal-y-bont, Ceredigion yn 1974<br />

Mae 'na 54 o bapurau bro erbyn hyn.<br />

Mae'r papurau bro'n gwerthu tua 72,000 o gopîau led-led Cymru.<br />

Mae pob papur bro'n cael ei gynhyrchu gan bobl sy'n byw yn yr ardal.<br />

Mae tua 2,000 o bobl yn ymwneud â chynhyrchu papurau bro yng Nghymru.<br />

Gwirfoddolwyr ydy'r rhan fwyaf o'r bobl sy'n cynhyrchu'r papurau bro.<br />

Mae 'na rywbeth syml i ddysgwyr yn llawer o'r papurau bro.<br />

Mae un papur bro'n cael ei gynhyrchu yn Lloegr - sef Yr Angor o Lerpwl.<br />

Mae dau bapur bro o'r un enw, un yn Lerpwl a'r llall yn Aberystwyth.<br />

Problem fawr y papurau bro ydy perswadio pobl ifainc i gymryd diddordeb yn y gwaith.<br />

Cyn bo hir mae'n debyg bydd pobl yn darllen eu papur bro ar sgrîn eu cyfrifiadur yn y t .<br />

Mae rhai papurau bro wedi cyhoeddi rhifynnau dyddiol yn ystod wythnos yr Eisteddfod Genedlaethol pan mae'r Eisteddfod yn ymwftó â'u<br />

hardal.<br />

Geirfa<br />

dod i fod<br />

erbyn hyn<br />

mae... yn cael ei gynhyrchu (gan)<br />

ymwneud (â)<br />

y rhan fwyaf<br />

y llall<br />

cyn bo hir<br />

mae'n debyg<br />

cafodd ... ei lansio<br />

come into being<br />

now; by now<br />

... is produced (by)<br />

be involved (in)<br />

most, the majorìty<br />

the other<br />

before long, in the near future<br />

probably<br />

... was launched<br />

1. Beth ydy papur bro?<br />

2. Pryd cafodd y papur bro cyntaf ei lansio?<br />

3. Faint o bapurau bro sydd 'na erbyn hyn? |<br />

4. Pwy sy'n cynhyrchu'r papurau bro?<br />

5. Beth ydy bwriad mawr y papurau bro?<br />

6. Pa bapur bro sy'n gwasanaethu Caerdydd?<br />

7. Lle gallwch chi brynu copi o'r Angor?<br />

8. Faint o bobl sy'n ymwneud â chynhyrchu'r papurau bro yng Nghymru?<br />

9. Beth ydy problem fawr y papurau bro?<br />

10. Sut bydd pobl yn cael darllen eu papur bro yn y dyfodol?<br />

BYWYD BOBI BACH<br />

wj^<br />

'Hoíwch - Tfoniwch -


Pidgin Welshü!!!<br />

Dim o gwbl. Mae llawer o bobl yn Llundain a llefydd cyfagos yn siarad Cymraeg yn rhugl ac y mae llawer mwy yn dysgu<br />

siarad yr iaith yn dda ar hyn o bryd. Aeth Cydlynydd CYD, Jaci Taylor ac Is-gadeirydd CYD, Felicity Roberts i gyfarfod<br />

rhai ohonynt mewn caffi dan eglwys 'St Martins in the Field' ar bwys Sgwâr Trafalgar. Nid dim ond yn Uundain y cewch<br />

chi ddod o hyd i bobl yn dysgu Cymraeg ac yn mwynhau ymarfer siarad Cymraeg â siaradwyr rhugl eu Cymareg. Y mae'r<br />

diddordeb yn y Gymraeg y tu allan i Gymru yn tyfu gyda galwadau ffôn a llythyron yn gofyn am gymorth yn cyrraedd<br />

swyddfa CYD yn rheolaidd. Y mae dysgwyr yn Birmingham yn chwilio am diwtor Cymraeg i gychwyn cwrs Cymraeg ym<br />

Mhrifysgol Birmingham. Y mae Cymdeithas Gymraeg yn Derby gyda 40-50 o aelodau ac un ohonynt am gychwyn<br />

dosbarth Cymraeg gan fod rhyw 12 o bobl yn awyddus i ddysgu Cymraeg. (Mae'r athrawes a'i g r yn gobeithio dod i<br />

Aberystwyth i weld CYD ar waith). Y mae 'na gymdeithasau Cymraeg yn Nottingham, Loughborough a Chaer-L r sy ddim<br />

yn bell o Derby, sydd yn argoeli'n dda o safbwynt cychwyn grwpíau CYD. Yn anffodus nid yw CYD yn cael ei ariannu i<br />

weithio y tu allan i Gymru ond rydym yn ceisio rhoi pobl ar ben ffordd y gorau gallwn ni. Y mae'r posibiliadau'n ddí-bendraw<br />

gyda phobl yn yr Eidal, yr Almaen, Awstralia, Yr Unol Daleithiau, Sbaen, Tseina yn gofyn am ein cymorth.<br />

Bwriedir gwneud mwy o ddefnydd o'r rhyngrwyd yn y dyfodol er mwyn cadw mewn cysylltiad â phobl y tu allan i Gymru.<br />

Y mae'n bwysig i CYD gael ei aríannu ar lefel realistig gan fod gwaith y mudiad yn hollol angenrheidiol i'r rhai sydd yn<br />

dysgu mewn dosbarthiadau os ydynt am dorri drwodd i siarad Cymraeg naill ai yma yng Nghymru neu ar yr ochr draw i<br />

Glawdd Offa.<br />

Dosbarthiadau a Gweithgareddau Cymraeg yn Llundain<br />

Bydd dysgwyr yn cyfarfod bob nos Wener yn ystod y tymor rhwng 8 a 9 o'r gloch yn Ystafell 42, The City Lit, Stukely<br />

Street, Drury Lane, Llundain. Bydd y gr p yn trafod materion cyfoes ac wedyn yn sgwrsio dros beint yn y Newton Arms<br />

(rownd y gornel) rhwng 9 ac 11 o'r gloch. (Tiwb : Holborn)<br />

Unwaith y tymor, bydd ysgol undydd gyda 5 neu 6 o lefelau ar ddydd Sadwrn ac adloniant gyda'r nos yng Nghanolfan<br />

Cymry Uundain. Bydd yr un nesaf ddydd Sadwrn 28 Mawrth am hanner awr wedi naw. Am ragor o fanylion, cysylltwch<br />

âTheo Brueton (0171-923 0302).<br />

Hefyd, bydd 'noson o hwyl' yn cael ei chynnal ar nos Wener olaf y mis ym mar Canolfan Cymry Llundain, 157 Gray's Inn<br />

Road, Llundain. (Tiwb : Kings Cross)<br />

Beth am ddysgu Cymraeg yn Llundain ac wedyn mwynhau gweddill y penwythnos yn y Ddinas Fawr! Am ragor o<br />

wybodaeth, cysylltwch â Petro ap Seisyllt (0181-692 4694).<br />

Os 'dych chi'n byw ar yr ochr draw i Glawdd Offa ac yn dysgu Cymraeg neu yn siarad Cymraeg yn rhugl beth<br />

am anfon gair at Banel Golygyddol Cadwyn CYD.<br />

Gorllewin Morgannwg<br />

Bydd CYD Pontarddulais yn trefnu Helfa Drysor ar nos<br />

Lun, 11 Mai. Wedyn, bydd pryd o fwyd yng Ngwesty The<br />

King'. Bydd croeso cynnes i aelodau o ganghennau eraill.<br />

Ffoniwch Alan Cram ar 01792-882 381.<br />

Beth yw 'boules'? Dewch i Glwb Criced Pontarddulais ar<br />

nos Lun, 1 Mehefin, i ffeindio allan ac i chwarae. Bydd CYD<br />

Pontarddulais yn trefnu'r gystadleuaeth, a bydd croeso<br />

mawr i ganghennau eraill. Ffoniwch Alan Cram ar 01792-<br />

882 381 am fanylion.<br />

Trefnodd CYD Y Ddraig Werdd, Llangatwg, ginio Nadolig<br />

llwyddiannus iawn. Heini Gruffudd, awdur llyfrau<br />

poblogaidd i ddysgwyr, gan gynnwys 'Welcome to Welsh',<br />

oedd y g r gwadd. Siaradodd am hanes Cymm, a'i<br />

obeithion ar gyfer dyfodol y wlad ar ôl y bleidlais 'le' yn y<br />

Refferendwm. Mae'r gangen yn cwrdd yn y Ddraig Werdd<br />

bob nos Lun am 9 o'r gloch.<br />

Aeth tri deg o bobl i barti Nadolig CYD Y Gnoll, Castell-<br />

Nedd. Roedd pawb wrth eu bodd yn edrych ar bedwar<br />

aelod yn perfformio drama fer. Roedd y gynulleidfa ar<br />

bigau'r drain yn aros am uchafbwynt y comedi - beth oedd<br />

wedi digwydd i 'long johns' y ficer? Llongyfarchiadau i<br />

Lynne Curtis, Linda Kell, Elizabeth Widlake a Bryan Jones<br />

ar eu perfformiad. Roedd yn amlwg eu bod nhw wedi<br />

mwynhau paratoi ar gyfer y ddrama.<br />

Dwedodd Bryan, sy'n dysgu Cymraeg ers<br />

dwy flynedd, ei fod e wedi dysgu<br />

llawer yn ystod yr ymarferion. Roedd<br />

yr aelodau i gyd wedi helpu i baratoi'r<br />

bwffe. Enillodd Theresa Edmunds<br />

wobr arbennig am ei gwisg ffansi. Cyn y<br />

Nadolig, roedd pymtheg o'r aelodau<br />

wedi gweld eu hunain ar y teledu - dim<br />

ond mewn cynulleidfa! Ro'n nhw wedi mynd i<br />

Benybont ar Ogwr i weld rhaglen yn y gyfres 'Noson<br />

Lawen' yn cael ei<br />

recordio.<br />

Mae CYD Y Gnoll<br />

yn cwrdd yn y<br />

Clwb Rygbi bob<br />

nos lau am 8 o'r<br />

gloch. Mae owisiau a<br />

gemau iaith yn Mari Edwards, Swyddog Cyswllt newydd<br />

boblogaidd, ac CYD Gorllewin Morgannwg<br />

mae llawer o'r aelodau yn paratoi seisiynau yn eu tro. Yn<br />

ddiweddar, mae Alwyn Williams, Linda Kell a Mari Edwards<br />

wedi paratoi cwisiau. Mae Theresa Edmunds wedi paratoi<br />

gêm 'Ugain o gwestiynau', sy'n hen ffefryn. Mae Alwyn<br />

Williams wedi addasu gêm o'r teledu, 'Countdown', yn<br />

defynddio'r wyddor Gymraeg. Mae Lynne Curtis wedi<br />

trefnu seisiwn gyda fersiwn Cymraeg o gêm arall o'r<br />

teledu, 'Blockbusters'. Mae croeso cynnes i aelodau<br />

newydd unrhyw nos lau.<br />

Bydd canghennau Gorllewin Morgannwg yn dod at ei<br />

gilydd i chwarae ceilys yn y 'Dulais Rock', Aberdulais, ger<br />

Castell-nedd, ar nos Wener, 24 Ebrill, am 8 o'r gloch. Bydd<br />

croeso mawr i aelodau newydd. Ffoniwch Mari Edwards ar<br />

01639-630 478.<br />

Aelodau CYD y Gnoll<br />

Clwyd<br />

Bae Colwyn, Y Rhyl a Phrestatyn<br />

Cynhelir cyfarfodydd rheolaidd yn y llefydd uchod yn ystod y dydd. Am fwy o wybodaeth cysylltwch â Mena<br />

Williams ar (01745) 354621. Byddai Mena yn falch o glywed gennych os oes gennych ddiddordeb mewn trefnu<br />

cyfarfodydd gyda'r nos i ymarfer siarad Cymraeg.<br />

Dwyrain Clwyd<br />

Ar hyn o bryd mae 'na ganghennau newydd mewn 5 o ysgolion cynradd : Min-y-Ddol (Cefn Mawr), Hooson (Rhos),<br />

Plas Coch (Wrecsam), Bodhyfryd (Wrecsam) a Bryn Tabor (Coedpoeth); 2 ysgol uwchradd: Ysgol Morgan Uwyd<br />

(Wrecsam) ac Ysgol Maes Garmon; 5 coleg: NEWI (Wrecsam), Coleg Glannau Dyfrdwy, Coleg lâl (Wrecsam),<br />

Coleg Celyn (Llaneurgain a Choleg Llysfasi. Mae trafodaethau yn mynd ymlaen ar hyn o bryd efo 3 ysgol arall sy'n<br />

meddwl sefydlu cangen o CYD. Bydd yn braf iawn gweld pob ysgol Gymraeg (cynradd ac uwchradd) efo cangen o<br />

CYD er mwyn helpu rhieni di-Gymraeg i fagu hyder i ddysgu síarad Cymraeg.<br />

Penbedw<br />

Cyswllt: Hugh Begley (0151) 652353<br />

Cei Connah<br />

Cyswllt: Dr Stan Morton (01352) 750670<br />

Croesoswallt<br />

Cyswllt: John Teifi Morris (01978) 262806<br />

CYD Ardal Bro Delyn a Gr p y Pentan<br />

Cyswllt: Adrienne Allen (01244)821286<br />

Gr p Newi<br />

Cyswllt: Pam Evans Hughes (01978) 290666<br />

Rhuabon<br />

Cyswllt: Dewi Jones<br />

Ysgol Hafod y Wem<br />

Carey Davidson (01978) 362201<br />

Gr p y Belmont, Wrecsam<br />

Cyfarfodydd achlysurol (John Teifi Morris)<br />

Rhuthun<br />

Cyswllt: Eirlys Wynn Tomos (01824) 705409<br />

Papur Bro 'Y Clawdd'<br />

Mae'n rhaid diolch i'r golygyddion am adael i mi<br />

ddatblygu tudalen i ddysgwyr yr ardal. Mae'r<br />

ymateb wedi bod yn dda iawn<br />

John Teifi Morris<br />

Arddangosfeydd yn llyfrgelloedd Wrecsam a<br />

chanolfan Daniel Owen yr Wyddgrug<br />

Mae'r arddangosfeydd wgdi bod yn llwyddiannus<br />

iawn nid yn unig i dynnu sylw at waith CYD ond<br />

hefyd i ddeffro Cymreictod mewn rhai o'r Cymry<br />

Cymraeg yn yr ardal<br />

Cangen CYD Bro Delyn<br />

Arddangosfa CYD yn Llyfrgell yr Wyddgrug<br />

Am fwy o wybodaeth am weithgareddau mewn<br />

mannau eraill yng Nghlwyd cysylltwch â John Teifi Morris ar (01978) 262806<br />

Gwent<br />

Ers blwyddyn y mae Cecil Lloyd Jones wedi bod yn Swyddog Cyswllt CYD rhan amser yng Ngwent yn gweithio'n<br />

achlysurol gan arwain gweithgareddau ar gyfer dysgwyr yn eu blwyddyn gyntaf neu ail flwyddyn o ddysgu. Mawr a<br />

didwyll yw ein diolch i Lloyd am y gwaíth y mae wedi ei gyflawni hyd yma - 'Deuparth gwaith ei ddechrau'.<br />

Erbyn hyn mae CYD mewn cydweithrediad â Chonsortiwm Gwent wedi penodi Swyddog Cyswllt CYD arall i weitho<br />

llawn amser, yn y lle cyntaf, i fwrw ymlaen â'r gwaith ledled y sir. Dyma beth sydd gan Gwynallt Bowen i'w ddweud<br />

wrth gyflwyno ei hun:<br />

"Rwy'n byw yng Nghwmbach, Aberdàr, ond o'r Alltwen, Cwmtawe yn wreiddiol.<br />

Rwy'n aelod o Gôr Meibion Cwmbach ac mae gennyf ddiddord9b mawr yn ein hiaith, ein pobl a'n diwylliant. Mae<br />

gennyf ddiddordeb mawr yn ystyr enwau a llefydd ac rwy wedi gwneud nifer o ddarlleniadau yn nhafodiaith (hyfryd)<br />

Cwmtawe ar Radio Cymru 'Rwy'n gweithio yn agos iawn gyda'r tíwtor drefnydd Cymraeg i Oedolion a<br />

Chadeirydd Consortiwm Gwent, Geraint Wilson Price a Swyddog Datblygu Cymraeg yn y gweithle, Shirley Williams,<br />

ac 9isoes 'rwy wedi derbyn yn helaeth o'u profiad. 'Rwy ar gael yn ddi-wahân, ar gyfer<br />

holl aelodau Consortiwm Gwent, ac yn arbennig ar gyfer Cymry rhugl, tiwtoriaid<br />

Cymraeg a dysgwyr Cymraeg, y bobl hyfryd hynny sy' mor frwdfrydig wrthi'n<br />

dysgu ac adfywio'r iaith a'i diwylliant. Maen nhw'n haeddu cefnogaeth."<br />

Mae Gwynallt ar gael ar (01495 333379) - Coleg Trydyddol Cross Keys, (01495)<br />

333751 - Canolfan yr Hill, (01495) 762266, (01495) 762266 - Ysgol Gwynllyw,<br />

(01685) 870221 - ffôn/ffacs gartref. Anfoner pob gohebiaeth i Cross Keys.<br />

Rhisga<br />

Mae cangen newydd o CYD newydd ei sefydlu yn Rhisga.<br />

O Ebrill ymlaen bydd Gwynallt yn gweithio'n rhannol ym Morgannwg hefyd.<br />

Am fwy o wybodaeth am weithgareddau CYD cysylltwch â Gwynallt.<br />

Gwynallt Bowen, Swyddog Cyswllt<br />

newydd CYD Gwent (llun Jaci Taylor)<br />

MORGAIUNWG<br />

26/3/98 Pwyllgor Dysgwyr Menter laith Rhondda Cynon Taf<br />

YT Model, Llantrisant. (01443) 226386<br />

28/3/98 Sadwrn Siarad yn Amgueddfa Werin Cymru, Sain Ffagan<br />

Am fanylion ffoniwch Ceris Jones ar (01222) 874710<br />

2/4/98 Twmpath Dawns yn y Jolly Sailor, Porthcawl<br />

Am fanylion ffoniwch Olive Lloyd<br />

9/5/98 G yl Dysgwyr Uanelli. Bwciwch eich sedd ar y bws nawr<br />

Ffoniwch Danny<br />

16/5/98 Noson í'r Teulu<br />

Canghennau CYD Wythnosol<br />

Abertridwr Yn cwrdd bob nos Fercher. Gwesty'r Aber<br />

Ffoniwch Lorraine Hughes ar (01222) 831971<br />

Pen-y-bont Yn cwrdd nos lau olaf o bob mis. 9 yr hwyr, Coach and Horses.<br />

4 Ebrill cinio 12.30 y prynhawn, Tafarn T Risha<br />

Caerffili<br />

Hirwaun<br />

Merthyr<br />

Rhondda<br />

Yn cwrdd bob nos Lun. Fishermans Rest<br />

Ffoniwch Karen Wozencroft ar (01222) 888125<br />

Yn cwrdd bob nos Fawrth. Clwb Pêl-droed Hirwaun<br />

Ffoniwch Geraint Price ar (01685) 814622<br />

Yn cwrdd bob nos Lun. Clwb Criced Maesteg<br />

Ffoniwch Gareth Huw Ifan ar (01656) 733034<br />

Yn cwrdd bob nos Fercher. Y Sgala<br />

Ffoniwch Mansel Jones ar (01685) 383054<br />

Yn cwrdd bob nos Wener. Y Stag, Treorci<br />

Ffoniwch Paula Jones ar (01443) 680227<br />

Am fwy o wybodaeth ffoniwch Danny Grehan - (01443) 671577<br />

Dillad Haf ym mis Tachwedd ....!!!<br />

Roedd hi'n hanner awr wedi chwech ar noson wlyb a thywyll yn nechrau mis<br />

Tachwedd, a dyna ni'n sefyll wrth yr arosfa bws yn gwisgo dillad haf yn barod i<br />

ddal bws i stiwdio Enfys yng Nghaerdydd. Trefnodd Danny i gr p o aelodau<br />

CYD fod yn rhan o'r gynulleidfa mewn cyfres deledu newydd - 'Clwb Gwerin'.<br />

Roedd rhaid i ni wisgo dillad haf achos bydd y rhaglen yn cael ei darlledu ym<br />

mis Mehefin, a doedd y cynhyrchwyr ddim eisiau gweld pobl yn gwisgo dillad<br />

trwchus a chynnes. O'r diwedd daeth y bws ugain munud yn hwyr ac ar ôl i'r<br />

bws gymryd oes i gyrraedd y stiwdio, rogdden ni awr yn hwyr. Ond roedd y trip<br />

werth y trafferth gyda'r bws. Fe gawson ni groeso cynnes oddi wrth y criw<br />

cynhyrchu. Eisteddon ni í lawr ac yn syth, daeth rhywun í ofyn beth oedden ni<br />

eisiau yfed, yn fuan, daeth y fenyw yn ôl gyda'n diodydd. Yr act cyntaf oedd<br />

Geraint Griffiths yn canu amrywiaeth o ganeuon. Wedyn, amser am ragor o<br />

ddiodydd tra bod yr ail act yn paratoi ei hunan. Dylan Davies oedd yr ail act, a<br />

chanodd ef rai o'i ganeuon. Wedyn, rhagor o ddíodydd a'r tro yma rhywbeth i<br />

fwyta hefyd cyn i Heather Jones ganu. Canodd hi gymysgedd o ganeuon<br />

cyfoes a thraddodiadol. I orffen, roedd rhagor o ddiodydd gydag adloniant gan<br />

Gwerinos. Roedd hi'n wych clywed cantorìon fel y rhain, a hefyd i weld sut mae<br />

cwmniau teledu yn cynhyrchu rhaglenni. Er gwaethaf y trip i lawr, roedd y<br />

noson yn arbennig o dda, ac mae fy ngwraig a finnau'n edrych ymlaen at fynd<br />

eto rhywbryd.<br />

Philip Palmer, CYD Treorci a Rhondda<br />

4CADWYN


Dyffryn Nantlle<br />

Bydd y gangen yn cyfarfod yn y Goat, Llanwnda<br />

- ail nos Fawrth y mis am 8.00 o'r gloch.<br />

Cricieth<br />

Bydd y patrwm i gyfarfod yn fisol ar yr ail nos lau<br />

y mis yng Ngwesty'r Marine.<br />

Cysylltydd: Eleri Swift Jones (01766) 522956<br />

cartref (01766) 523513 swyddfa<br />

Cyffordd Llandudno<br />

Cysylltydd: Rosemari Gaches, Rowen, Conwy<br />

(01492)650320<br />

Tywyn<br />

Jane Nicholas - unwaith y mis (gweler rhaglen)<br />

(01654)782682<br />

Nant Gwrtheyrn<br />

Mae'r gangen yn debygol o gychwyn yn y<br />

dyfodol agos.<br />

Cyswllt: Mike Raymant (01758) 750334.<br />

Dyffryn Peris<br />

Mae son am ddechrau mis nesaf yng Ngwesty<br />

Dolbadarn.<br />

Cysylltydd: John F Williams, Llanberis.<br />

MIS<br />

Ebrill 7<br />

Nos Fawrth 7.30pm<br />

Mai5<br />

Nos Fawrth 6.30pm<br />

Mai 26 2.00pm<br />

P'nawn Mawrth<br />

Gorffennaf 7<br />

Nos Fawrth 7.30pm<br />

Penwythnos 11 neu 12<br />

Awst 8 neu 9<br />

Penwythnos<br />

Medi 1 neu 8<br />

Nos Fawrth 7.30pm<br />

Penwythnos canlynol<br />

Hydref 6<br />

Nos Fawrth<br />

Tachwedd 3<br />

Nos Fawrth 7.30pm<br />

Rhagfyr 1 neu 8<br />

Nos Fawrth<br />

Dyffryn Ardudwy<br />

Heb gychwyn eto.<br />

Cysylltydd: Rhion Jones (01341) 247446<br />

Betws-y-Coed<br />

Cangen o CYD yn debygol o gychwyn.<br />

Janet Charlton (01690) 710187<br />

Llanrwst<br />

Mae Gwawr Dafydd yn awyddus i sefydlu<br />

cangen. (01492) 641329.<br />

Dolgellau<br />

Os oes digon o diddordeb, mae Sarah am<br />

gynorthwyo. (01341)422124<br />

Bermo<br />

Mae lorwerth ap Gruffudd Jones yn awyddus i<br />

sefydlu cangen CYD - dim dyddiad eto (01341)<br />

281147<br />

Bangor<br />

Mae Ann Corkett am gynorthwyo - dim dyddiad<br />

eto. (01248)371987<br />

Môn<br />

Llangefni<br />

Rhiannon Jones (01248) 811338<br />

Clwb CYD Ll n: Rhaglen Weithgareddau 1998<br />

Cysylltydd: David Evans (01758) 730723<br />

GWEITHGAREDD<br />

Sgwrs Tre'r Ceiri ar Yr Eifel a Cwis CYD<br />

Gwesty'r T r, Pwllheli<br />

Cerdded i fyny Tre'r Ceiri<br />

Cyfarfod ar y tfordd<br />

Ymweliad ag Eisteddfod yr Urdd<br />

Pwllheli<br />

Sgwrs "Hanes Ynys Enlli"<br />

Gwesty'rT r, Pwllheli<br />

Gwibdaith i ymweld ag Ynys Enlli<br />

Parti "Caws a Gwin"<br />

Brynhyfryd, Pwllheli<br />

Sgwrs "Hanes Plas Mawr", Conwy<br />

Gwesty'rT r, Pwllheli<br />

Gwibdaith i Blas Mawr, Conwy<br />

SYNDOD!<br />

Sgwrs "Yr Aifft neu Tsieina"<br />

Gwesty'rT r, Pwllheli<br />

Parti Nadolig<br />

TREFNYDD<br />

Brian Joyce, Glan Beuno,<br />

Llaniestyn (01758) 730723<br />

Gareth Hughes, Llanengan<br />

(01758)713644<br />

Gareth Hughes, Uanengan<br />

(01758)713644<br />

Elfyn Williams<br />

(01286)880962<br />

David a Regina Evans<br />

(01758)613501<br />

Joyce Allenby, Bryn Tirion<br />

Chwilog (01766) 810873<br />

Eric<br />

Renée<br />

Sue Kennedy, Penrallt,<br />

Tudweiliog (01758) 770654<br />

Os dach chi'n medru helpu'r trefnyddion efo awgrymiadau, enwau defnyddiol a chyfeiriadau, neu drefnu,<br />

SIARADWCH EFO NHW, os gwelwch yn dda!<br />

Canghennau CYD Sir Gaerfyrddin a<br />

Sir Benfro<br />

Mae craeso cynnes i Gymry Cymraeg a dysgwyr ymuno<br />

yn y gweithgareddau isod.<br />

CYD Arberth<br />

Cyswllt: Dafydd Gwylon (01834-813249)<br />

CYD Caerfyrddin<br />

Cyswllt: Jean Thomas (01267-236 852).<br />

CYD Caslell Newydd Emlyn Adroddiad gan Nan Jones<br />

Ym mis Rhagfyr cawsom noson hwylus ar y 10fed yn y<br />

Nags Head yn Abercych pryd y buon yn mwynhau ein<br />

cinio Nadolig. Roedd dysgwyr o Sir Benfro hefyd wedi<br />

ymuno â ni ac hefyd yr athrawes Robina Ellis Gruffydd a'i<br />

g r y Doctor Dyfed Ellis Gruffydd. Bu Mrs Marian O'Toole<br />

yn ein diddori ar y delyn. Athrawes telyn yw Marian.<br />

Croesawyd pawb gan ein Cadeirydd Ken Jones ac fe<br />

gafwyd gair o ddiolch gan Robina.<br />

Nos Fercher, lonawr 14eg bu Emyr Llewelyn mab y<br />

Prifardd T Llew Jones yn siarad â ni ac yn sôn am Waldo<br />

Williams. Cawsom noson ddiddorol ac addysgiadol iawn<br />

ac yntau yn siarad yn bwyllog (slo bach) i bawb cael<br />

dilyn. Gan ein bod yn cyfarfod yn lolfa Cartref Henoed<br />

Maesllywelyn roedd rhaí o'r deiliaìd hefyd wedi ymuno â<br />

ni ynghyd ag aelodau o Ferched y Wawr. Braf oedd gweld<br />

Dafydd Gwylon ein Swyddog Cyswllt hefyd wedi ymuno â<br />

ni.<br />

Nos Fawrth, Chwefror 10fed Gwnaethon ni ymuno ag<br />

aelodau Merched y Wawr Cangen Castell Newydd Emlyn<br />

yn y Ganolfan Ddydd ì dreulio noson yng nghwmni'r Chef<br />

Gareth Richards o Lanbedr Pont Steffan. Noswaith<br />

ddiddorol a dysgon ni dipyn am goginio.<br />

CYD Castellnewydd Emlyn a'r Cylch<br />

Mae CYD Castellnewydd Emlyn yn cwrdd ar nos Fercher<br />

unwaith y mis fel arfer. Mae llawer o hwyl yn y cyfarfodydd<br />

ac mae croeso i bobl newydd ymuno.<br />

Ar nos Fercher, yr 8fed o Ebrill: Noson o Sleidiau yng<br />

Nghartre Maes Llywelyn, Castellnewydd.<br />

Mai 13<br />

Taith i Landyfriog. Rhagor o wybodaeth - Mary a Steve<br />

(01239-711 538) neu Ken (01239-811 301).<br />

Mehefin y 10fed<br />

Mae CYD Castellnewydd Emlyn yn gobeithio mynd ar<br />

daith arall.<br />

Ym mis Gorffennaf, bydd noson arbennig - Barddoniaeth<br />

a Bwffe,<br />

CYD Penfro a Dinbych y Pysgod<br />

Diolch i Megan Thomas a Phob Hwyl<br />

Daeth nifer dda o ffrindiau CYD a Megan Thomas at ei<br />

gilydd wythnos cyn y Nadolig i ddweud diolch yn fawr<br />

wrth Megan; mae hi wedi bod yn gyswllt CYD Penfro a<br />

Dìnbych y Pysgod am bron dair blynedd a gwneud gwaith<br />

ardderchog i helpu CYD yn sir Benfro.<br />

Yn y noson ffarwelio, cyn bod Megan yn ymadael am<br />

Wiltshire, fe fwynhawyd pryd o fwyd hyfryd a baratowyd<br />

gan Sharon Morgan a'i staff yn y Cross, Broadmoor, ger<br />

Cilgeti. Wedyn, fe gyflwynwyd rhodd oddi wrth ffrindiau<br />

CYD í Megan gan Amelia Amos, Llanion. Chwaraewyd<br />

Gêm Pecyn Dirgelion, 'mystery packet', a baratowyd gan<br />

Robert Davies, a Megan yn cael gwobr ychwanegol o<br />

lyfrau Cymraeg. Arweiniwyd y canu carolau Cymraeg gan<br />

Ray Hobbins.<br />

Cyswllt newydd CYD Dinbych y Pysgod yw Marilyn<br />

Mitchell (01834-813 804).<br />

Cysylltwch â Marilyn am wybodaeth.<br />

CYDTrefdraeth<br />

Cyswllt: Eiry Ladd Lewis (01239-820 401).<br />

Mae Siop Siarad Abergwaun yn cwrdd yn ystod y dydd.<br />

Cyswllt: Jini Williams (01348-872 342).<br />

CYDTyddewi<br />

Cyswllt: Brenda Oevonald (01437-720 333).<br />

Aelodau cangen CYD Tyddewi yn dathlu eu pen-blwydd yn<br />

ddwy oed ym mis lonawr (llun Brenda Dwonald)<br />

Mae CYD Tyddewi yn gwahodd siaradwyr Cymraeg<br />

profiadol i arwain eu gweithgareddau (activíties) nhw yn<br />

aml, ac mae croeso i ddysgwyr a Chymry Cymraeg eraill<br />

ymuno â nhw. Maen nhw'n cwrdd bron bob nos Sadwrn<br />

yn y clwb R.A.F.A. (lan lofft) yn Nhyddewi, rhwng 7pm a<br />

9pm; Mae'n bosibl cael lluniaeth (refreshment) yn ystafell<br />

gyhoeddus y clwb hefyd.<br />

Nos Sadwrn, 28ain Mawrth, mae Pedr MeMullen yn CYD<br />

Tyddewí ac yn bwriadu siarad am ei brofiad yn byw ym<br />

Mhatagonia.<br />

Nos Sadwm, 18fed Ebrill, bydd Mair Garnon James yn<br />

arwain y noson<br />

•<br />

MAE CROESO I BOBLYTU ALLAN I'R CLWB AR Y GWIBDEITHIAU<br />

Awgrymiadau eraill gan aelodau: Sgwrs "Hanes Lleol"; Ymweliad â Nant Gwrtheyrn;<br />

Sgwrs "Arferíon Rhyngwladol"; Cwis Cenedlaethol CYD; Glanhau Traeth efo Cymdeithas Marine Conservation;<br />

Noson Difyrwaith; Darllen Drama; Ymweliad â'rTheatr.<br />

GEIRFA:<br />

Gweithgaredd<br />

Awgrymiadau<br />

Gwibdaith<br />

Rhyngwladol<br />

Cenedlaethol<br />

ActMty<br />

Suggestions<br />

Outing<br />

International<br />

National<br />

Trefnydd<br />

Aelodau<br />

Ymweliad<br />

Arferion<br />

Difyrwaith<br />

Organiser<br />

Members<br />

Visit<br />

Customs<br />

Hobby<br />

Defnyddiol<br />

Syndod<br />

Useful<br />

Surprise<br />

Os da chi isio rhagor o wibdeithiau cysylltwch à'r Ysgrifennydd Rhaglen - Sue Kennedy (01758) 770654<br />

(tel/ffacs)<br />

CYD Dysynni Ysgrifennydd: Doris Southgate (01654) 710883<br />

23/4/98 Bowlio Deg (gadael Ysgol Tywyn am 4.00<br />

21/5/98 Noson yng nghwmni Cyril Jones Canolfan y Tabernacl 7.30<br />

15/6/98 Helfa Drysor (gadael Ysgol Tywyn am 5.00)<br />

Caerdydd a'r Fro<br />

Digwyddiadau wythnosol:<br />

Nos Fawrth cyfarfod yn Nhafarn y Conway, Treganna<br />

Nos Fercher cyfarfod yn Nhafarn y Tavistock, Y Rhath<br />

Nos lau cyfarfod yng Ngwesty'r Parc, Y Rhath<br />

Mae'r gr p hamdden yn mynd o nerth i nerth. Yn barod<br />

maen nhw wedi aros yn Nant Gwrtheyrn, wedi bod ar<br />

sawl taith gerdded gan gynnwys un dros y gwyliau<br />

Nadolig ac mae 'na rai sy'n chwarae sboncen yn<br />

rheolaidd iawn. Cawson ni ginio Nadolig hefyd ym mis<br />

Rhagfyr.<br />

Ceredigion<br />

Aeth criw o bobl o Gaerdydd ddiwedd mis Tachwedd i<br />

dwmpath a drefnwyd gan Bwyllgor y Dysgwyr. Eisteddfod<br />

Genedlaethol Bro Ogwr.<br />

Cyfeiriadur Gweithgareddau Cymraeg<br />

(Caerdydd a'r Fro)<br />

Cyhoeddwyd 10,000 ohonynt gan CYD<br />

Am fwy o wybodaeth am weithgareddau CYD yng<br />

Nghaerdydd a'r Fro cysylltwch â fi ar 01222 486469 /<br />

755475 Gareth Kiff<br />

(Swyddog Cyswllt CYD Caerdydd a'r Fro)<br />

Am wybodaeth am weilhgareddau CYD yng Ngheredigion cysylltwch â'r bobl ganlynol:<br />

Ardal Aberystwyth: Ann Jones (01970 828253); Cangen y Coleg, Aberystwyth: Jaci Taylor<br />

(01970 622143); Siop Siarad Felinfach: Molly Skeet (01974 821395); Ponterwyd: Elaine lzett<br />

(01970 890383); Dyffryn Aeron: Mary Davies (01570 470630); Uanbedr Pont Sleffan: Phyl<br />

Brake (01570 423332).<br />

Aelodau Clwb Clebran CYD Bro'r Preseli yn ymwelti,<br />

chanolfan hamdden newydd Crymych. (llun Jennifer)<br />

Mae Clwb Cleber Bro'r Preseli yn cwrdd bob mis yn y<br />

Crymych Arms, Crymych.<br />

Cyswllt: Glenys Sida (01994-419 631). Teithiau cerdded<br />

hefyd.<br />

CYD Cross Hands<br />

Cyswllt: Fred Bond (01267-275 383).<br />

CYD Hwlffordd<br />

Cyswllt: Ross Grisbrook (01437-767 784).<br />

CYD Llandeilo<br />

Cyswllt: Keith Tompsett (01558- 823807)<br />

Mae CYD Llandeilo wedi aìl-ddechrau cwrdd ers mis<br />

Chwefror.<br />

CYD Llandudoch<br />

Mae CYD newydd yn cwrdd yn gyson yn Uandudoch<br />

(St. Dogmaels) yn ystod y dydd.<br />

I gael manylion, gellir ffonio Sally (01239-613 930).<br />

CYD Llanelli<br />

Cyswllt: Aled (01269-871 366) neu Neil (01269-841 598).<br />

Teithiau Cerdded Sir Benfro a Cheredigion<br />

Mawrth 21<br />

Ymweliad â'r Mwnt, ger Aberteifi, a chwrdd am un o'r<br />

gloch ym maes parcío'r Mwnt. Mae rhagor o fanylion gyda<br />

Glenys (01994-419 631).<br />

Ebrill 21<br />

Bwriedir ymweld ag Amgueddfa Diwydíant Gwlân Cymru<br />

yn Nrefach Felindre, ger Uandysul; am ragor o<br />

wybodaeth, ffoniwch Margaret (01239-711 183).<br />

Mai 16<br />

Powys<br />

Mae CYD yn cwrdd ym maes parcio Abereiddy am un o'r<br />

gloch i gerdded i Borthgain; manylíon gyda Glenys<br />

(01994-419 631).<br />

Gorffennaf 18<br />

Ymweliad â Chasblaidd, Wolfcastle.<br />

Mehefin 20<br />

Ymwelíad â Bosheston, ger Penfro. Am ragor o<br />

wybodaeth, cysylltwch â Ron (01646-683 389).<br />

Geirfa<br />

rhagor o fanylion more details<br />

Amgueddfa Diwydiant Gwlân Cymru<br />

Welsh Textile Industry Museutn<br />

am ragor o wybodaeth for more information<br />

Ffarwelio â DelmaThomas (Swyddog Cyswllt CYD Gogledd Powys)<br />

Be' wnawn ni heb Delma â'í brwdfrydedd heìntus? Gyda thrìstwch mawr rydym yn ei ffarwelio gan ddymuno'n dda<br />

iddi yn y dyfodol. Dywedodd y byddai o gwmpas o bryd i'w gilydd i helpu dysgwyr i ymarter siarad Cymraeg -<br />

chwarae teg i ti Delma a dtotch o galon am yr holi gefnogaeth a syniadau a threfnu amser yr Eisteddfodau<br />

Cenedlaethol a Sioe Uanelwedd.<br />

Cyn iddi adael roedd Dslma wedí trefnu rhaglen o weíthgareddau hyd at ganol mis Gorffennaf ar gyfer canghennau<br />

CYD yn y Trallwng, Machynlleth, Y Drenewydd, Uanfyllin, Llanidloes a Llanfair. Hoffai Panel Golygyddol Cadwyn<br />

CYD gael newyddion a lluníau o rai o'r gweithgareddau ar gyfer y Cadwyn CYO rtesaf - beth arndani bobl gogledd<br />

Powys??<br />

De Powys<br />

Am fanylion am weithgareddau yn ne Powys cysylltwch â Royston James (Swyddog Cyswllt CYD de Powys) ar<br />

(01792) 884860 neu ar ei ffôn symudol (0402)503547.<br />

WÊÊËÊÊ<br />

•i<br />

CAOWYN 5


ArwydcLamJigithocL<br />

yn ABergwaun<br />

[fcapGtRo pgt S , füísti íkj ChîpS ;\\<br />

Mae Mike a Maureen Keating newydd osod<br />

arwydd mawr newydd y tu fas i'w busnes ac<br />

mae arm bum taith sef Cymraeg, Saesneg,<br />

Gwyddeleg., Llydaweg a Ffrangeg. Gwyddel<br />

yw Mike ond dyw e ddim yn siarad<br />

Gwyddeleg ac mae Maureen yn Gymraes o<br />

Abergwaun. Cawson nhw grant gan Fwrdd<br />

yr laith Gymraeg. Am fanylion am y<br />

grantiau sydd ar gael ar gyfer cael<br />

arwyddìon dwyieithog cysylltwch â Bwrddyr<br />

laith Gymraeg ar (01222) 224744 neu Siop<br />

DJ, 14 y Wesh, Abergwaun (01348)<br />

874630.1 bobl ardal Abergwaun sy 'n hoffi'r<br />

syniad o gael arwyddìon, bwydlenni, papur<br />

sgrifennu, papur busnes ac atiyn<br />

ddwyieithog, mae gwasanaeth cynghorí a<br />

chyfieithu yn rhad ac am ddim yn yr ardal.<br />

Manylion oddi wrth Siop DJ.<br />

MAE'IU DDA SIARAD - YW GYMRAEG !<br />

Mae BT wedi sefydlu canolfan arbennig i ddelio â chwsmeriaid sydd<br />

eisiau cynnal eu busnes gyda BT yn Gymraeg.<br />

Mae 15 o bobl yn gweithio yn y ganolfan ym Mae Colwyn yn delio gyda<br />

channoedd o alwadau ffôn yn Gymraeg bob wythnos.<br />

Mae'r ganolfan yn delio â chwestiynau am wasanaeth neu offer BT,<br />

ymholiadau am filiau, cwynion, derbyn<br />

archebion neu gofnodí nam ar linell neu<br />

offer BT, a galwadau gan gwsmeriaid<br />

sydd eisiau derbyn eu biliau ffôn a<br />

gohebiaeth yn Gymraeg. Mae'r ganolfan<br />

ar agor rhwng wyth o'r gloch y bore a<br />

chwech o'r gloch y nos dydd Llun i<br />

ddydd Sadwrn.<br />

IMJL'<br />

Mae BT wedi creu rhif arbennig ar gyfer y<br />

ganolfan, sef 0800-800288. Cafodd cardiau<br />

arbennig yn hysbysebu y rhif yma eu cynnwys gyda'r rhìfyn<br />

diwethaf o Cadwyn.<br />

Rheolwr y ganolfan yw Menna Roberts.<br />

Dywedodd "Er ein bod yn brysur yma rydym yn awyddus iawn i<br />

gael mwy o bobl i ddefnyddio ein gwasanaeth. Fe fyddai'n braf pe<br />

CYMREICTOD<br />

(gan Jenni Hyatt)<br />

Yr ail bennodü<br />

Felly, ydy hi'n bosibl cael cenedl heb iaith? Byddai fy mhrofiad innau<br />

fel plentyn yn y cymoedd, yn ogystal â phrofìad y deunawfed o Fedi,<br />

yn awgrymu ei bod hi, ac yn wir, mae yna sawl gwlad sydd â'i<br />

chymeriad a'i hunaniaeth ei hunan, ond sydd heb iaith gref syn<br />

unigryw iddi. Ystyrier, er enghraifft, yr Unol Daleithiau, Awstralia, Y<br />

Swistir, neu yn fwy perthnasol, Yr Alban a ddangosodd gymaint o<br />

genedlaetholdeb adeg ei refferendwm híthau.<br />

Ffilmiau Cymreig gan<br />

PhilipWyn Jones<br />

Hwylio Mlaen 9 (Y Lolfa: £3.95)<br />

Cyfrol ddiweddaraf y gyfres Hwylio Mlaen yw Ffilmiau Cymreig gan<br />

Philip Wyn Jones. Mae'r gyfrol hon wedi ei rhannu i ddwy ran, sef ffilmiau<br />

Saesneg am Gymru rhwng 1935 a 1953, a ffilmiau Cymraeg<br />

adnabyddus a gynhyrchwyd ers sefydlu S4C.<br />

Mae'r awdur yn amlwg yn wybodus iawn am y byd ffilmíau ac wedi<br />

dadansoddi nifer o agweddau am y ffilmiau unigol, gan gynnwys<br />

cyfarwyddo, actio, sgriptio a ffotograffiaeth. Mae ei ddadansoddiad yn<br />

aml iawn yn feirniadol, ac yn gosod y ffilm yng nghyd-destun y byd<br />

ffilmiau Seisnig. Er enghraifft, gyda tfilmiau megis How Green was my<br />

Dyddlyfr yr Arglwyddes<br />

Llanofer: Dydd Calan, 1835<br />

Codais i'n gynnar, a gwisgais i bais a betgwn newydd<br />

o wlân Cymreig, er mwyn dathlu Dydd Calan. Trueni<br />

bod f'annwyl Benjamin yn anfodlon i wisgo gwisg<br />

draddodiadol dynion Cymru a ddyluniais i llynedd -<br />

basai'n enghraifft mor dda i'r gweìsion. Esboniais i'r<br />

peth unwaith eto iddo fe, ond cuddiodd eì wyneb<br />

gyda'r gwrthbannau o wlân Cymreig a mwmiodd e<br />

rhywbeth am angen cysgu arno ar ôl trefnu'r<br />

seremoni D r Dydd Calan am drí yn y bore, yn ôl yr<br />

hen ddefod Gymreig. (Dwedodd ar y pryd bod y<br />

beohgyn yn tasgu'r d r dros ei gilydd trwy'r amser, yn<br />

lle cynnig golchi wynebau pawb).<br />

Roedd y ddefod galennig yn llwyddiannus ar y cyfan,<br />

er bod rhai plant yn dechrau bwyta yr afalau wedi cael<br />

eu haddurno tra'u bont yn disgwyl am y gweddill i<br />

gyrraedd. Yn y prynhawn, daeth tad un o'm<br />

llawforwynion er nnwyn cwyno am ddefod G yl San<br />

Steftan: "Roedd breictiiau fy merch yn gwaedu ar ôl i<br />

ryw hen lob ei chwípio hi gyda cheincìau anferth o<br />

gelyn - ac ni cheisioch chi eì stopio fe!" "Wrth gwrs na<br />

bai darllenwyr Cadwyn yn gwneud nodyn o'n rhif ac yn ei gadw ger llaw<br />

y ffôn - yn barod i'w ddefnyddio pan mae angen".<br />

Yn dilyn llwyddiant y ganolfan fe fu yn rhaid iddi symud i ystafell newydd,<br />

fwy, ac fe agorwyd hon yn swyddogol gan Gadeirydd Bwrdd yr laith<br />

Gymraeg, yr Arglwydd Elis-Thomas o Nant Conwy yn ddiweddar.<br />

Cofiwch hefyd fod holl lyfrau ffôn a blychau ffôn cyhoeddus BT<br />

yng Nghymru yn ddwyieithog a bod systemau 100 ac 192<br />

BT wedi cael eu trefnu fel bod cwsmeriaid yn gallu siarad<br />

â'r cysylltydd yn Gymraeg os ydynt eisiau.<br />

i<br />

Dyma gyfle gwych i ddarllenwyr Cadwyn<br />

ymarfer eu Cymraeg tra'n delio gyda BT.<br />

Felly os nad ydych eisoes yn derbyn<br />

eich bil ffôn yn Gymraeg, ffoniwch 0800-<br />

800288 i sicrhau y nesaf - mae Menna<br />

a'i thîm yn disgwyl eich galwad.<br />

Canolfan arbennìg BTar waith -<br />

Cofiwch y rhif ffôn: 0800-800288<br />

Bu llawer tro ar fyd ers dyddiau fy magwraeth yng nghesail y tomenni<br />

sorod - mae'r mwyafrif o'r rheini, yn ogystal â'r pyllau glo ar glowyr a'u<br />

cynhyrchai, wedi hir ddiflannu. Yn y Gogledd, mae'r chwareli hefyd<br />

wedi eu cau, ac y mae diweithdra yn rhemp yn ein gwlad. Mae nifer<br />

sylweddol o'n capeli'n wag ac yn dadfeilio; mae crefydd yn mynd ar<br />

drai. Mae hyd yn oed ein balchder ar y cae rygbi wedi oael ei fathru.<br />

Beth, tybed, sydd ar ôl, a beth sy'n ein nodweddu fel cenedl bellach?<br />

Ydy hi'n bosíbl i feddwl, yng nghanol yr holl ddirywiad, bod ein hiaith<br />

yn oodi fel ffenics o'r lludw?<br />

I'WBARHAU<br />

Valley a Proud Valley mae'r ystrydebau am Gymru a'r iaith Gymraeg yn<br />

amlwg iawn, ac mae'r awdur yn cyfeirio at rai golygfeydd chwerthinllyd o<br />

ran y ddelwedd Gymreig a'r defnydd o Gymraeg. Mewn ffilmiau eraill<br />

mae'r awdur yn tynnu ein sylw at gyfarwyddo da ac actio arbennig, er<br />

enghraifft, actio Mervyn Johns yn Half Way House.<br />

Yn ail ran y llyfr mae Philip Wyn Jones yn rhoi golwg feirniadol ar nífer<br />

o'r ffilmìau Cymraeg enwocaf, megis Milwr Bychan, Rhosyn a Rhith a<br />

Hedd Wyn. Eto cawn wybodaeth dreiddgar am gefndir a chynnwys y<br />

ffilmiau gyda'r awdur yn barod iawn i roi ei farn am eu cryfderau a'u<br />

gwendidau.<br />

I unrhyw un sydd â diddordeb yn hanes y diwydiant ffilm yng Nghymru,<br />

mae'r llyfr hwn yn llawn gwybodaeth a lluniau trawiadol. Daw'r awdur â<br />

naws y ffilmiau yn glir gan eich annog i weld, neu i beidio gweld, rhai o'r<br />

ffilmìau Cymreig enwocaf. Fel gyda holl lyfrau'r gyfres Hwylio Mlaen mae<br />

geirfa gynhwysfawr i'ch cynorthwyo ac i'ch helpu i fynd ymlaen i ddarllen<br />

y Gymraeg.<br />

thriaìs i ddim o'i stopio fe", atebais. "Fi yw'r un sy wedi<br />

trefnu'r seremoni - hen ddefod Gymreig yw hi". O'r<br />

díwedd, gadawodd dan rwgnach dan ei wynt.<br />

Ro'n i wedi trefnu'r Mari Lwyd ar y noson honno.<br />

Roedden nhw'n actio gyda brwdfrydedd ac roedd<br />

tipyn gormod o frwdfrydedd, yn fy marn i, gan<br />

Siencyn yr ostler 'Yr Hen Fuwch' - roedd e'n wincian<br />

ar y gynulleídfa trwy'r amser, ac yn gwegian yn lle<br />

dawnsio. Dw i'n credu bod pawb yn y t wedí<br />

mwynhau'r noson - sul bynnag, roedd f'annwyl<br />

Benjamin yrt crechwenu ambell waith.<br />

Mae rhaid i lawtorwynion a gweìsion godi'n gynnar<br />

yfory, felly stopiais i'r adloniant am hanner nos. O<br />

f'ystafell, wrth baratoi i fynd i'r gwely, clywais i<br />

Siencyn yn gweiddi a sgrechian wrth gerdded trwy'r<br />

ardd gyda chriw. Agorais i'r ffenestr a galwais :<br />

'Peidiwch ag andwyo defod y Mari Lwyd!'; cerddodd e<br />

bant dan rwgnach. Es i i'r gwely, ile roedd f'annwyl<br />

Benjamin yn cysgu eisoes, yn grwgnach am rubanau<br />

cochion.<br />

Pam mae cymaint o bobl, yn hwyr neu'n hwyrach, yn<br />

dechrau mwmian yn f'ngwydd i?<br />

Gwyneth Roberts<br />

Eisteddfod<br />

Hwyl yn<br />

Llanwrtyd<br />

Y mae Rhian Phillips yn<br />

astudio Cymraeg Safon Uwch<br />

yn y chweched dosbarth yn<br />

Ysgol Uwchradd Llanfair-ym-<br />

Muallt. Ar gyfer ei chwrs, y<br />

mae yn rhaid iddi gyflawni<br />

Prosiect Personol. Y mae hi<br />

wedi dewis cynnal Eisteddfod<br />

Hwyl yn nhafarn y New Inn yn<br />

Llanwrtyd.<br />

Dyma gyfle i Gymry Cymraeg<br />

a phobl sy'n dysgu Cymraeg<br />

ddod at ei gilydd i gael amser<br />

da ac i siarad Cymraeg. Bydd<br />

y noson yn cael ei chynnal ar<br />

yr ail o Ebrill 1998 am hanner<br />

awr wedi saith.<br />

GRHDD RLLRNOL<br />

Prifysgol Cym<br />

Pen-blwydd Hapus i<br />

Radd Allanol yn 18 oed<br />

Ers 1980, enillodd 44 o fyfyrwyr radd BA drwAr


misol lliwgar ar gyfer dysgwyr<br />

ysgolion uwchradd, sy'n cydfynd<br />

â phecyn aml À<br />

gyfryngol IAWÎ / A<br />

M<br />

ith amrywiol ar gyfer i w<br />

ip gyda'r enwogion<br />

IAWI! - cyfle diguro<br />

i ddarllen<br />

I Cymraeg!<br />

/glau gwefreiddiol gostyngiad;<br />

wnau difyr archebion m,<br />

yfle i ysgolíon gyfrannu - unrhywbeth!<br />

"Micysyfltwchâ'r<br />

Golygydd, IAW!, Swyddfa'r Urdd, Ffordd Llanbadarn,<br />

Aberystwyth, Ceredigion, SY23 1EN<br />

Ffôn: (01970) 623744 Ffacs: (01970) 626120<br />

NOFELAU I ÖDYSGWYR<br />

CYFRES O NOFELAU CYFFRO<br />

DIFYR GAN PAT CLAYTON<br />

• Penodau byr, arddull syml<br />

• Cymeriadau by w, stori dda<br />

• Geirfa ddethol ar gyfer bob<br />

pennod<br />

» yr awdur ei hun yn ddysgwraig<br />

» dull da o ennill hyder - a<br />

mwynhau llyfr ar yr un pryd!<br />

Yn y gyf res:<br />

1. Hen Ffrindiau, Hen Gelwyddau: £3.25<br />

2. Garddio yn y Gwaed: £3.25<br />

3. Dim Dianc: £3.50<br />

f<br />

4. Gofal! Dysgwyr: £3.50<br />

5. Trioleg yr Aderyn Brith: Aderyn y Nos: £3.50<br />

i GOBAITH CYMRU<br />

Addas ar<br />

gyfer cyfnod<br />

allweddol<br />

3a4o'r<br />

Cwricwlwm<br />

Cenedlaethol<br />

Ail laith, ac i<br />

bob dysgwr<br />

brwd arall.<br />

^ ásg Carreg Gwalch<br />

Iard yr Orsaf, Llanrwst LL26 0EH<br />

Ffôn: (01492) 642031<br />

Defnyddia<br />

dy Gymraeg!<br />

• Bîliau Trydan, Nwy,<br />

D r, Ffôn<br />

• Cyngor Lleol<br />

• Swyddfa'r Post<br />

• Banciau<br />

^LChwilio am Waith<br />

> Hawlio Budd-dâl<br />

Wrth ddefnyddio'r gwasanaethau hyn<br />

gallwch ddefnyddio'r iaith Gymraeg.<br />

Cymerwch fantais o bob cyfle.<br />

Am ragor o wybodaeth<br />

BWRDD<br />

YRIAITH<br />

GYMRAEG<br />

Hwylío 'Mlaenl<br />

T7. gyda llyfrau'r<br />

Lolfa i Ddysgwyt<br />

9. FFILMIAU CYMREIG<br />

Barn diflewyn ar dafod Philip<br />

Wyn Jones ar 14 o'r ffilmiau<br />

Cymreig enwocaf o How Green<br />

was my Valley i Hedd Wyn.<br />

10. CYFLE I SIARAD<br />

Cyngor Heini Gruffudd ar sut i<br />

gael hwyl wrth ddysgu'r iaith<br />

a'r llefydd y gall dysgwyr<br />

gymdeithasu yn y Gymraeg.<br />

OS HOFFECH DDERBYN IFYOUD LIKEACOPY<br />

COPI O'R LLYFRYN YMA<br />

OF THIS BOOKLET<br />

FFONIWCHNIAR<br />

CALL US ON<br />

01222 475226<br />

WALEStCYMRU<br />

Eisoes yn y gyfres Hwylio 'A/llaen - £3.95 yr un ...<br />

1. Sgyrsiau Dros Baned - Elwyn Hughes<br />

2. Cymry Ddoe - Catrin Stevens<br />

3. Teithiau Car - Siôn Mereditih<br />

4. Sêr Heddiw - Elin Meek<br />

5. Gwerth y Byd yn Grwn - Duncan Brown<br />

6. Y Sîn Roc - Kate Crockett<br />

7. Cymry Wrth Eu Gwaith - Elin Meek<br />

8. Llyfrau Cymraeg Enwog - Glenys Mair Roberts<br />

Cofiwch hefyd am ...<br />

Welsh Phrases for Learners - Leonard Hayles - £5.95<br />

Allan yn fuan ...<br />

Welsh Learners' Dictionary - Heini Gruffudd - £8.95<br />

AR GAEL YN EICH 5IOP LEOL<br />

NEU YN UNIONCYRCHOL<br />

O'R LOLFA<br />

Talybont Ceredigion<br />

SY24 SAP<br />

ffôn 01970 832 304<br />

I ffacs 832 782<br />

isdn832 813<br />

I e-bost ylolfa@ylolfa.com<br />

y we www.ylolfa.com<br />

CADWYN 7


Mae CYD yn fudiad i bawb:<br />

- Siaradwyr rhugl eu Cymraeg<br />

- Dysgwyr y Gymraeg<br />

ÍW<br />

Yll?<br />

Mudiad sy'n trefnu gweithgareddau<br />

Cymraeg ar gyfer pobl sy'n dysgu<br />

Cymraeg, a'r rhai sydd eisoes yn<br />

siarad y Gymraeg ac am weld yr<br />

iaith yn ffynnu.<br />

Mudiad sy'n darparu gwasanaeth i<br />

bawb sydd am hyrwyddo'r defnydd<br />

o'r Gymraeg.<br />

PAM<br />

YMAELODI<br />

i ennill hyder i siarad Cymraeg<br />

i sicrhau bod Cymru fel gwlad,<br />

yn cadw ei hiaith yn fyw<br />

WHOIS CYD?<br />

CYD is a movement for everyone:<br />

- fluent Welsh speakers<br />

- Welsh learners<br />

WHATIS CYD?<br />

A movement which arranges Welsh<br />

activities for Welsh learners and<br />

fluent Welsh speakers who wish to<br />

see the language thriving.<br />

A movement which provides a<br />

service for all those involved in<br />

promoting the use of the Welsh<br />

language.<br />

WHY JOIN<br />

CYD?<br />

to gain the confidence<br />

to speak Welsh<br />

to ensure that Wales as<br />

a country keeps its<br />

language alive<br />

FFURLEN YMAELODI CYD MEMBERSHIP FORM<br />

ENW NAME<br />

CYFEIRIAD<br />

ADDRESS<br />

RHIF FFÔN PHONE NO<br />

CANGEN BRANCH<br />

(os oes un ìf relevant)<br />

TÂL FEEÍ<br />

COD POST POST CODE<br />

Aelodaeth blwyddyn annuaí membership:<br />

£5.00<br />

£2.00 i fyfyrwyr, pensiynwyr a'r di-waith<br />

Aelodaeth Corfforaethol Corporaie membershìp:<br />

£20 i fudiadau gwirfoddol fcr voluntary organisations and charities<br />

Dim llai na not less than £50 i gyrff cyhoeddus a phreifat<br />

for public and private bodies<br />

Aelodaeth unigolyn am oes índividual life membership<br />

£100<br />

Hoffwn dderbyn gwybodaeth am y gweithgareddau canlynol:<br />

/ would like fo receive informaiion about the following activities:<br />

U Enw'r gangen agosaf The name of the nearest bronch<br />

U Cyfeillion llythyr Penpals<br />

Q Cyfeillion ffôn Phone pals<br />

ü Llyfrau a chyrsiau i ddysgwyr Booícs and courses for<br />

Welsh learners<br />

Dychwelwch i Refurn fo<br />

CYD<br />

Yr Hen Goleg<br />

Heol y Brenin<br />

Aberystwyth<br />

Ceredigion SY23 2AX<br />

Ffôn/Ffacs: (01970) 622143<br />

Cedwir y wybodaeth uchod<br />

ar grorrfa ddata yn Swyddfa<br />

CYD, Aberystwyth.<br />

The above information will<br />

be kept on a dafa base in<br />

CYD's office /n Aberystwyth.<br />

Cymry Cymraeg a Dysgwyr yn cystadlu ar y cyd<br />

ETHOL CYD 19<br />

Pwy fydd yn y tîm? - rhwng tri a chwech o bobl - nid oes rhaid bod yn<br />

aelod o CYD<br />

rmry Cymraeg a dysgwyr, ond bydd rhaid bod yna o leiaf un<br />

JS Gymraeg ac o leiaf un dysgwr/ddysgwraig ymhob tîm.<br />

Eleni yr ydym yn ceisio symleiddio'r cyfarwyddiadau am sut i gystadlu yn y cwis.Teimlid<br />

bod gormod o waith papur y llynedd, felly, yr ydym yn cynnwys y wybodaeth<br />

angenrheidiol a ffurflen gais yn y rhifyn hwn o Cadwyn CYD. Bydd trefnwyr a<br />

chwisfeistri'r rowndiau lleol yn derbyn canllawiau trwy'r post.<br />

derfynol, sef, tîm o bob ardal lle mae Swyddog Cyswllt CYD.<br />

iau lleol unrhyw amser rhwng mis Mawrth a mis Gorffennaf 1998 yn ol y galw<br />

d derfynol rhwng 2 a 3 o'r gloch Dydd Mercher 5ed Awst, 1998 ym Mhabell y Dysgwyr<br />

yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bro Ogwr.<br />

Sut fath o gwis ydy Cwis CYD?<br />

rhaid iddo gael ei gynnal mewn tafarn.<br />

EIBENEIHUN<br />

ì fydd yna gwestiynau ar bob math o bynciau ysgafn, gan ddefnyddio lluniau a thapiau<br />

gwrando a fideo (os oes peiriant fideo ar gael).<br />

Bydd y cwis yn cael ei gynnal yn gyfangwbl yn y Gymraeg ac ar lefel syml a fydd yn ei gwneud<br />

yn hawdd i ddysgwyr gymryd rhan ynddo.<br />

Cofnodi r cwis<br />

. o'r timau sydd wedi cymryd rhan yn y cwis ac felly mae angen sicrhau<br />

lograffiau yn dod i mewn i swyddfa CYD i'r perwyl yma. Nid oes rhaid cael ffotograffydd<br />

proffesiynnol<br />

tru o£5 i sw<br />

Enw'r Gymdeithas<br />

FFURFLEN GAIS CWIS CYD 1998<br />

Cangen (os yn briodol)..<br />

Enw'r cysylltydd ,<br />

Cyfeiriad<br />

CôdPost Rhifffôn Rhif Ffacs ,<br />

A wnewch chi gynnig enw cwisfeistr lleol. (Bydd CYD yn cysylltu ag ef/hi).<br />

Enw<br />

Cyfeiriad<br />

Rhif ftôn/Hacs<br />

A wnewch chi gynnig dyddiadau ar gyfer cynnal y rownd gyntaf:<br />

Ç \IÍM £k I C ^ Yr wyf wedi amgau'r tâl cofrestru o £5 ydywf [] nac ydwyf Q<br />

Dychweler y ffurflen i: CWIS CYD, CYD, Yr Hen Goleg, Heol y Brenin, Aberystwyth, Ceredigion SY23 2AX Ffôn/Ffacs: (01970) 622143<br />

SWALEC<br />

0CADWYN

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!