FRATERS CMM

FRATERS CMM
2/10
| twee profeten van barmhartigheid | namibie:
hoop voor de toekomst | geroepen door
de armen | gods trouwe liefde voor
zijn mensen
1

Inhoud
column van de
rond frater
andreas
algemene overste 4 5
Mission statement
Barmhartigheid is van alle tijden en plaatsen.
Barmhartigheid staat centraal in alle
wereldgodsdiensten: hindoeïsme, boeddhisme,
jodendom, christendom en islam.
De beweging van barmhartigheid heeft een spoor
getrokken in de geschiedenis.
De verschillende vormen waarin zij verschijnt,
zijn uitdrukking van de samenleving waarin zij
ontstond en van de spiritualiteit die haar draagt.
De Congregatie van de Fraters van Onze Lieve
Vrouw, Moeder van Barmhartigheid is geworteld
in de christelijke barmhartigheid.
Colofon
Fraters CMM (voorheen Ontmoetingen) is het
driemaandelijks contactblad van de Congregatie
van de Fraters van Onze Lieve Vrouw, Moeder
van Barmhartigheid (‘Fraters van Tilburg’
of ‘Fraters CMM’). Een abonnement is gratis
(aanvragen via adres hieronder). ISSN 1574-9193
Redactie: Rien Vissers (hoofdredacteur),
frater Edward Gresnigt, frater Ad de Kok,
frater Lawrence Obiko, frater Ronald Randang,
frater Jan Smits, Peter van Zoest (eindredacteur)
Ontwerp en opmaak: Heldergroen
www.heldergroen.nl
Druk:
DekoVerdivas, Tilburg
Contact: Fraters CMM, Gasthuisring 54
5041 DT Tilburg
tel.: 013 5432777 (Rien Vissers)
fax: 013 5441405
e-mail: magazine@cmmbrothers.org
website: www.cmmbrothers.org
Een vrijwillige bijdrage als tegemoetkoming
in de kosten is welkom op ING-bankrekening
106 85 17 t.n.v. Fraters CMM Tilburg
Foto omslag voor: Leerlingen van een middelbare
school in Nairobi waar fraters aan verbonden zijn.
Foto omslag achter: Beeld van Louise de Marillac in het moederhuis
van de Dochters der Liefde te Parijs (foto: frater Ad de Kok).
Verloren zoon, Rembrandt
2

twee profeten van barmhartigheid
schok voor
6 congregatie 10
namibie: hoop
voor toekomst
11
Van de redactie
De restyling van Fraters CMM heeft veel en
positieve reacties opgeroepen. De overgang van
twee kleurtinten naar full color is goed aangeslagen.
De nieuwe, heldere opmaak met kortere
artikelen, sneller nieuws en vooral het creatiever
verwerken van foto’s valt bij de lezers goed in de
smaak. Het streven is er nu vooral op gericht om
meer bijdragen uit de regio’s en provincies in het
Zuiden te krijgen, om van Fraters CMM nog meer
een internationaal visitekaartje van de congregatie
te maken. In dit nummer start een nieuwe
rubriek: ‘Overweging’. Daarin biedt het congregationele
blad ruimte aan fraters om gedachten
te delen over hun roeping als barmhartige
broeder. De Keniaanse frater John Karungai bijt
het spits af met een overweging bij Jesaja 49,16:
“Kijk, in mijn handpalmen heb Ik u geschreven,
en uw muren staan mij voortdurend voor ogen”.
De algemene overste, frater Broer Huitema,
gaat in zijn column in op de recente meldingen
in de media over seksueel misbruik binnen de
katholieke kerk in Nederland. In de congregratie
van de Fraters CMM is geschokt gereageerd op
gerapporteerd misbruik op instituten en scholen
van fraters. De algemene overste beklemtoont er
alles aan te zullen doen om te zorgen dat slachtoffers
erkenning krijgen voor het leed dat hen is
aangedaan. Dringend noodzakelijk zijn nu volledige
openheid, transparantie en een onafhankelijk
onderzoek naar de omvang en oorzaken.
Er zal veel tijd nodig zijn om alles te verwerken.
geroepen
door
de armen
14
barmhartigheid:
een uitdaging
stichtersdag in
mosocho
gods trouwe
liefde voor
zijn mensen
16
18
19
kort nieuws
internationaal
20
in memoriam
22
3

Column
VAn de algemene overste
Fraters zijn geroepen om de weg van barmhartigheid te gaan. Ik heb in mijn leven veel medebroeders ontmoet
die met volle inzet die weg zijn gegaan en als barmhartige broeders hebben gewerkt en geleefd. We weten
allemaal dat we dit ideaal van barmhartigheid en broederschap slechts in gebrokenheid kunnen realiseren en
dat we onderweg fouten maken.
Helaas worden we de laatste tijd geconfronteerd met
verhalen over medebroeders die ver waren afgedwaald
van de weg van barmhartigheid en kinderen hebben
misbruikt die hen waren toevertrouwd. Medebroeders
die misbruik hebben gemaakt van het vertrouwen dat
hun door de congregatie en de maatschappij werd
gegeven. Zoals veel mensen zijn we overvallen door
de berichten uit de media en de reacties daarop.
We voelen ons beschaamd dat misbruik in zo’n omvang
heeft kunnen gebeuren. En het spijt ons meer dan we
kunnen zeggen. Het is goed dat slachtoffers, die jarenlang
hebben moeten zwijgen, alsnog erkenning krijgen.
En als congregatie staan we open voor gesprekken met
deze slachtoffers. Het is ook goed als er degelijk en
onafhankelijk onderzoek plaatsvindt naar de precieze
omvang en naar de oorzaken. Zodat we er allemaal van
kunnen leren voor de toekomst en we kunnen meewerken
aan de uitbanning van seksueel misbruik en
mishandeling van kinderen, waar ter wereld en door
wie ook.
Naar aanleiding van alle negatieve berichten krijgen we
ook reacties van mensen die zeggen dat ze een goede
tijd bij de fraters hebben gehad. Veel mensen zeggen
dat de fraters veel hebben betekend voor het onderwijs
en de opvoeding in Nederland. Het is goed dat te horen
en we beseffen dat zelf ook. Ik ben ook trots op wat
medebroeders tot stand hebben gebracht en nog tot
stand brengen. Toch worden we nu pijnlijk herinnerd
aan de schaduwzijde van die geschiedenis.
En het vraagt tijd om dat te verwerken.
Fraters blijven geroepen om de weg van barmhartigheid
te gaan. De laatste decennia hebben we ons als
congregatie sterk willen maken voor het ideaal van
barmhartigheid en broederschap, door nieuwe wegen
in te slaan, door nieuwe initiatieven te nemen. Dat mag
natuurlijk niet verloren gaan.
We moeten en willen ons blijven inzetten. En één van
de belangrijke verworvenheden is dat we die weg van
barmhartigheid en broederschap samen met anderen
willen gaan. Dat behoedt ons ook, verkeerde wegen
in te slaan. Het is de beste garantie voor openheid en
transparantie. Samen met anderen de schouders zetten
onder die evangelische opdracht tot barmhartigheid en
broederschap: in de samenleving van vandaag is dat
noodzakelijker dan ooit. We hopen dat u ons wilt helpen,
om aan die roeping en opdracht te blijven werken.
frater Broer Huitema
4

ond frater andreas
Opnieuw
kloosterling
Toen frater Andreas op zijn zeventigste gezondheidsproblemen kreeg, werd hij door het bestuur van de congregatie
vrijwel meteen overgeplaatst naar een communiteit in Tilburg. Zijn medebroeders beseften dat dit
voor hem ingrijpend moest zijn. Hij had immers meer dan vijftig jaar op het internaat van Ruwenberg gewoond
en leek geheel met het huis en onderwijsinstituut te zijn vergroeid. Hij werkte er van 1861 tot 1912 en zonder
zichzelf te ontzien zette hij zich al die jaren in voor telkens nieuwe generaties leerlingen en fraters. Bijna zijn
hele leven speelde zich af binnen de begrenzing van het park, waarvan hij de beuken als sprietjes had helpen
planten om ze later tot volle hoogte te zien uitgroeien. Wie hem vroeg hoe hij het vond om Ruwenberg te verlaten,
kreeg evenwel een vriendelijk antwoord: “Ik ben er dankbaar voor, omdat ik weer opnieuw kloosterling
kan gaan worden.’
Opnieuw kloosterling worden? Als er één frater was geweest
die midden in het drukke en bedrijvige schoolleven tot in de
kleinste details aan het religieuze leven had vastgehouden,
dan was het frater Andreas. Misschien had zijn gebedsleven er
soms wat onder geleden als leerlingen en medebroeders hem
kwamen storen, misschien was hij wat te vaak afgeleid geweest
of stilte te kort gekomen. Maar zou hij echt het gevoel
hebben gehad dat hij niet genoeg als kloosterling had geleefd?
Wat zou frater Andreas bedoelen met ‘opnieuw kloosterling
worden’?
Slaapkamer frater Andreas in het fraterhuis
Heuvel in Tilburg van 1913 tot zijn dood in 1917.
Frater Andreas zag de verhuizing naar het fraterhuis aan de
Bosscheweg in Tilburg kennelijk als een kans om zijn religieuze
leven te vernieuwen. Het zou als een nieuw noviciaat
voor hem zijn, een tijd waarin hij de wereld achter zich liet en
zich van alles moest ontzeggen, om er een nieuwe gemeenschap
en een nog vertrouwdere omgang met God voor terug
te vinden. Het zou een tijd zijn waarin hij zijn gebedsleven
verder kon verdiepen en de stilte intenser kon beleven. Frater
Andreas besefte dat er verschillende periodes waren in een
fraterleven: naast jaren van zich actief inzetten en voluit
deelnemen aan de gezamenlijke zending, waren er ook jaren
van bezinning en stille contemplatieve groei. De overgang van
het ene naar het andere soort leven zou moeilijk zijn, maar hij
zei eenvoudigweg dat hij er dankbaar voor was om beide te
mogen beleven.
Charles van Leeuwen
5

De deelnemers aan de vergadering bijeen. In het midden Gregory Gay, de algemene overste van de Lazaristen, geflankeerd
door Zuster Evelyne Franc, algemene overste van de Dochters der Liefde en frater Broer Huitema, algemene
overste van de Fraters CMM.
van de armen’ begon als een werk van liefdadigheid
voor de armen is tegenwoordig het netwerk van de
Internationale Associatie van Liefdewerken met meer
dan 260.000 leden in 53 landen.
In 1625 stichtte Vincentius de Lazaristen, ooit een van
de grootste congregaties van de kerk, en samen met
Louise de Marillac richtte hij de Dochters der Liefde
op. Tijdens hun leven vestigden zij al zestig huizen.
Tegenwoordig is de congregatie met 20.000 zusters in
ruim tachtig landen aanwezig.
Dertien huizen voor de vondelingen werden gesticht
omdat er in Parijs elk jaar meer dan driehonderd bij
de kerkdeuren werden achtergelaten. Vincentius zette
zich in voor de hervorming van de geestelijkheid. Hij
stichtte twintig seminaries en 12.000 priesterkandidaten
deden hun retraite in St. Lazare, het moederhuis
van de Lazaristen. Tijdens de vele oorlogen van de
zeventiende eeuw organiseerde hij het ophalen van
voedsel om hen die honger hadden of aan de pest
leden te ondersteunen. Vincentius onderhield een
enorme correspondentie. Hij schreef meer dan 30.000
brieven, waarvan nog maar een tiende bewaard is
gebleven.
Robert Maloney sprak de hoop uit dat voor de meer
dan twee miljoen leden van de wereldwijde Vincentiaanse
Familie het gebed een belangrijk element blijft
in hun apostolische ijver en dat de evangelisatie en
de menselijke waardigheid van de armen door armoedebestrijding
hun prioriteit blijven behouden. Hij
hoopte ook dat de Vincentiaanse Familie de strijd voor
7

Foto van Joannes Zwijsen, stichter van de congregaties van de Fraters CMM en de Zusters SCMM, geprojecteerd
tijdens de bijeenkomst.
Indrukwekkende projecten
Tijdens de driedaagse bijeenkomst in Parijs passeerde
een tiental indrukwekkende projecten de revue, die
laten zien dat het charisma van Vincentius missie in
de Vincentiaanse Familie nog springlevend is.
In dat kader verzorgde frater Broer Huitema, algemeen
overste van de Fraters CMM, een presentatie over
het werk van frater Linus Schoutsen, die zich het lot
aantrekt van mensen die in de 96 gevangenissen van
Kenia opgesloten zitten. Hij trok vergelijkingen met de
aandacht en zorg die Vincentius had voor de gevangerechtigheid
vergezeld zal blijven laten gaan met
barmhartigheid en vindingrijk zal blijven om fundamentele
veranderingen teweeg te brengen door actief
te blijven in het ‘zaaien van zaadjes’ van vrede.
Haïti
Tijdens de vergadering werd veel aandacht geschonken
aan Haïti. Allereerst vanwege de enorme aardbevingsramp
die 12 januari plaatsvond, maar ook omdat de
Vincentiaanse Familie voor dit jubileumjaar Haïti heeft
gekozen als ‘pilot-project’. In samenwerking met Fonkoze,
de grootste microkrediet-organisatie in Haïti, is
‘Zafen.org’ opgericht. ‘Zafen’ is een Creools woord dat
‘Het is onze zaak’ betekent. De website www.zafen.
org die op 1 april 2010 gelanceerd werd, is ontwikkeld
om de wereldgemeenschap van kredietverschaffers en
donoren die in de kracht van de kleine ondernemers
geloven, samen te brengen om de economie van de
Haïtiaanse gemeenschap te versterken en om banen te
creëren voor hen die in een van de armste landen van
de wereld leven.
In de uitnodiging voor de bijeenkomst in Parijs werd
ieder lid gevraagd een presentatie over een “dynamisch
en creatief apostolaat of project” te verzorgen.
8

Vincent de Paul opgebaard in de kapel van het
moederhuis van de Lazaristen in Parijs.
Reliëf met Louise de Marillac in het moederhuis
van de Dochters der Liefde in Parijs.
genen van zijn tijd. Voor beiden gaat het om de door
God gegeven waardigheid van de mens, die ondanks
alles, ten diepste gerespecteerd moet worden.
De Zusters SCMM waren voor het eerst in dit forum
uitgenodigd met het doel om binnen de Vincentiaanse
Familie een grotere samenwerking met gelijksoortige
congregaties tot stand te brengen. Zuster Mariëtte
Kinker, vicares van de Zusters SCMM, gaf een overzicht
van het ontstaan, de inspiratie en het werk van
de congregatie. Ze vertelde dat het tegenwoordig ondenkbaar
is dat de vorming van jonge zusters zonder
de Vincentiaanse spiritualiteit verloopt en ook dat er
in verschillende landen samenwerkingsverbanden worden
aangegaan met congregaties in de Vincentiaanse
traditie.
Gevangene in Kenia. Frater Linus Schoutsen werkt aan
projecten om Keniaanse gevangenen te ondersteunen bij
hun terugkeer in de samenleving.
frater Edward Gresnigt
9

kort nieuws
Seksueel misbruik schokt
congregatie
“We zijn allemaal erg geschrokken van de berichten in
de media over seksueel misbruik van kinderen binnen
religieuze instituten en binnen de kerk. We hebben
helaas moeten constateren dat het ook een aantal van
onze eigen instituten en scholen betreft. Zelfs namen
van medebroeders werden soms vermeld. Dat alles heeft
ons diep geraakt en ook in verwarring gebracht.”
Zo begint de algemene overste van de Fraters CMM een
uitvoerige brief, die 2 april is verstuurd aan de fraters,
geassocieerden en degenen die nauw bij de congregatie
betrokken zijn. De brief is een eerste reactie van de
algemene overste op onthullingen in de media door
slachtoffers van seksueel misbruik. Hij reageerde ook
met een ingezonden brief in het Brabants Dagblad.
In beide brieven heeft de algemene overste openlijk de
verantwoordelijkheid genomen door tot uitdrukking te
brengen dat het hem verschrikkelijk spijt dat dit de
slachtoffers is overkomen. Hij heeft aangegeven bereid
te zijn hen te ontvangen, naar hun verhaal te luisteren
en hen eventueel te attenderen op het inschakelen van
de door de bisschoppen en de hogere oversten in het
leven geroepen instelling ‘Hulp en Recht’ waar gevallen
van seksueel misbruik gemeld kunnen worden. Het
generaal bestuur van de Fraters CMM wil op korte
termijn met voorstellen komen ten aanzien van protocollen
in verband met seksueel misbruik, die gelden voor de
gehele congregatie, maar aangepast worden aan de
lokale situatie.
Nieuwe bewegwijzering
generalaat
‘Generalaat Fraters CMM’ staat sinds 18 april te lezen op de voorgevel van het bestuurlijk hoofdkwartier van de
congregatie in Tilburg. Links naast het opschrift prijkt het nieuwe logo van de congregatie, dat samen met een
nieuwe huisstijl is ingevoerd. Allerlei congregationele uitingen hebben nu een uniforme, herkenbare uitstraling:
van briefpapier en visitekaartjes tot het blad Fraters CMM. Op dezelfde dag dat de letters boven de entree van het
generalaat werden bevestigd, is ook de nieuwe bewegwijzering rond het gebouw aangebracht.
10

Namibië
De Indonesische ambassadeur met zijn vrouw (midden), fraters en enkele leden van de ambassadestaf.
Kersttijd in Namibië:
hoop voor
de toekomst
Na een jarenlange daling van het aantal fraters in de CMM-regio Namibië is het tij aan het keren. In 2000
waren er nog slechts drie fraters en zag de toekomst er somber uit. Maar sindsdien is de belangstelling voor het
fraterleven gegroeid en zijn er regelmatig Namibische kandidaten. Frater Hermenegildus Beris, regionaal overste
van de Fraters CMM in Namibië, bericht over de wijze waarop de fraters de kersttijd doorbrachten in Windhoek.
Vol hoop zijn ze 2010 ingegaan.
Met het groeiende aantal Namibische fraters in de regio
en in het huis, was de tijd rijp voor hen om kerstdecoraties
te verzorgen waar ze hun culturele achtergrond in tot
uiting konden laten komen. Besloten werd een kerststal
te maken in de vorm van een traditioneel Namibisch huis.
Het was een mooie bijdrage om op een wijze die past bij
hun cultuur gestalte te geven aan het kerstgebeuren.
Op kerstavond gingen enkele fraters naar de viering
bij de zusters benedictinessen in Nubuamis. Deze
begon om 19.30 uur. Anderen bezochten de St.
Mary’s Cathedral om van 11.00 tot 12.00 uur kerstliederen
te zingen, waarna de nachtmis werd gevierd.
11

Namibië
De St. Mary’s Cathedral in Windhoek.
Het gebouw van de Indonesische ambassade.
Voor degenen die graag in een overvolle kerk zingen met
alle registers van het orgel open, was dit geweldig! Het
brengt je in de juiste kerststemming met traditionele
maar ook met lokale kerstliederen.
Genoten
Als CMM-familie kwamen we op Eerste Kerstdag bijeen in
het fraterhuis aan de Jan Jonker Road. De fraters van de
Abtstreet en die uit Sambyu gingen met ons aan tafel. We
hadden een speciale lichte lunch voorbereid met het oog
op de avondmaaltijd. Dit zijn de dagen die we ieder jaar
samen als CMM-gemeenschap in Namibië doorbrengen in
de geest van Kerstmis.
’s Avonds gingen we naar de ambassade van Indonesië, op
uitnodiging van de Indonesische ambassadeur Leonardus
Widayatmo en zijn vrouw Theresia. Beiden zijn diep-gelovige
katholieken. Voorafgaand hadden we een plechtige
vesperviering, waarbij we psalmen en antifonen zongen
volgens de monastieke traditie. Vervolgens reden we naar
de residentie van de ambassadeur waar we ons voegden
bij een groep religieuzen en de priester van de plaatselijke
parochie en zijn assistent. Nadat de ambassadeur ons
welkom had geheten en ons een zalig kerstmis wenste,
nodigde hij ons uit voor een optreden van studenten uit
Papua, Indonesië, die op uitnodiging van de Namibische
regering en gesponsord door Indonesië, studeren aan de
‘Polytechnic’, een universiteit in Windhoek. Ze vertolkten
kerstliederen in het Bahasa Indonesia en Engels. De nummers
waren prachtig en wij genoten van hun zang met
vooral de opvallend diepe stemmen. Leden van het Indonesische
ambassadepersoneel begeleidden hen op marimba
en met de gitaar. Een van de liederen ging over het
verdriet dat ze voelden, om met kerst zo ver van huis en
hun ouders te zijn. De tranen welden op in hun ogen. Ook
de Indonesische medewerkers van de ambassade brachten
enkele kerstliederen in het Bahasa Indonesia ten gehore.
De voorstelling werd afgesloten met een duet, gezongen
door Andre Marie van het Holy Cross Sisters, afkomstig
uit Mauritius, en onze econoom frater Richard Rumangun
uit Indonesië, die het optreden begeleidde op gitaar.
Vervolgens hield de ambassadeur zijn kersttoespraak.
Hij uitte zijn blijdschap dat hij met zijn vrouw kerst mocht
vieren met de religieuze gemeenschap. Voordat hij ons
uitnodigde om naar de eetzaal te gaan, zongen we Silent
Night en Felice Navidad.
Waardige afsluiting
In de grote en mooi versierde eetzaal van de woning van
de Indonesische ambassadeur, genoten we van een zeer
speciaal menu van Indonesische gerechten en luisterden
we naar meer liederen van de groep studenten uit Papua.
Frater Richard bracht ook enkele liedjes ten gehore, waaronder
By The Rivers Of Babylon. De ambassadeursvrouw
legde ons uit hoe de exclusieve Indonesische schotels
waren bereid.
Dit diner was een waardige afsluiting van deze feestelijke
kerstviering. Maar toen we afscheid namen van de ambassadeur
en zijn vrouw maakte zich een zekere droefheid van
ons meester omdat beiden volgend jaar vertrokken zouden
zijn. De termijn van drie jaar voor de ambassadeur was
12

Het fraterhuis aan de Jan Jonker Road.
bijna afgerond en binnenkort zou zijn opvolger aantreden.
Ambassadeur Widayatmo en zijn vrouw hebben de katholieke
kerk altijd een warm hart toegedragen en ons werk
steeds gesteund. We zullen hen missen.
Donkere wolken
Op Tweede Kerstdag, ‘Family Day’ geheten in Namibië,
gingen enkele fraters op vakantie naar hun familie of
naar de badplaats Swakopmund. De hittegolf die al enkele
weken aanhield, ging onverminderd door. Wie afkomstig is
van het noordelijke halfrond, kan in Namibië alleen maar
dromen van een witte kerst. Geen sneeuw, geen vorst,
maar meestal extreme hitte rond kerst. Dit jaar spande
wel de kroon met een langdurige hete periode van enkele
weken voor kerstmis tot oudejaarsavond. Toen verschenen
er plotseling donkere wolken en werd Windhoek getroffen
door enorm zware regenbuien. Omdat het er verboden is
vuurwerk af te steken vanwege de huisdieren, organiseert
de gemeente buiten de bebouwde kom een vuurwerkshow.
Maar nu was deze afgelast wegens laaghangende
bewolking. Dat kan gebeuren omdat we op twee kilometer
hoogte leven.
Spannende tijden
Op oudejaarsavond kwamen alle fraters bijeen in het huis
aan de Jan Jonker Road. Klokslag twaalf uur wensten we
elkaar gelukkig en gezegend Nieuwjaar en we bezegelden
de wensen met een glas mousserende witte wijn. Het
komende jaar hebben we Gods zegen meer dan nodig.
We zullen de communiteit in Sambyu uitbreiden en een
nieuwe communiteit openen in Usakos waar de fraters
een instituut voor wezen en kwetsbare en verlaten
kinderen zullen overnemen. Dit werk van barmhartigheid
is helemaal in de geest van onze stichter en speciaal ook
van onze spirituele vader Vincent de Paul. Tevens beginnen
enkele fraters belangrijke studies. Zij hebben alle
steun nodig om zich voor te bereiden op onze werken
van barmhartigheid. Op 1 mei arriveren twee novicen
vanuit Kenia voor hun eerste professie. We hopen en
bidden dat de eerste Namibische fraters later dit jaar
hun eeuwige professie zullen doen.
In de loop van januari komen de Namibische fraters
terug van hun vakantie. Op 25 januari zal ook frater Paul
Onyisi terugkomen uit Kenia. Daags daarna gaat frater
Johannes Matteus naar Kenia, waar hij een cursus van
drie maanden zal volgen, samen met Keniaanse medebroeders
ter voorbereiding op hun eeuwige professie.
Met hem gaan drie postulanten naar Kenia waar ze hun
postulaat zullen vervolgen tot 1 mei, de dag waarop zij
het noviciaat zullen beginnen. Die dag komen twee van
onze novicen uit Kenia terug voor hun eerste professie.
Dit zijn spannende tijden voor ons allemaal, maar we
weten dat de andere CMM-provincies en -regio’s achter
ons staan en ons zullen ondersteunen met hun gebeden
en belangstelling. Vanuit dat besef wensen we jullie allen
een gezegend 2010!
frater Hermenegildus Beris
13

nederland
Geroepen door
de armen (1)
Frater Pieter-Jan van Lierop schreef voor het oecumenische spiritualiteitsblad ‘Herademing’ een bijdrage over
Vincent de Paul. Het artikel met als titel ‘Geroepen door de armen’ verscheen dit jaar in het maartnummer van
de kwartaaluitgave. ‘Fraters CMM’ neemt het in drie delen over, te beginnen in deze editie.
In de zeventiende eeuw ontdekte Vincent de Paul
dat een barmhartige relatie met de armen je bij de
diepten van jezelf brengt, je leven verandert en je tot
Gods nabijheid voert. Dat groeiproces kwam op gang
toen hij zich geroepen wist door God via de armen.
Dit vincentiaanse gedachtegoed is nog steeds en juist
nu springlevend.
Diepten
In de christelijke spiritualiteit gaat het altijd om
verdieping, bekering en ervaring: over wegen om bij
de diepten van jezelf te komen, om te gaan leven
overeenkomstig die diepten en daarin de ruimte te
vinden God te ervaren. Een van de mensen die dit in
zijn leven ervaren heeft is Vincent de Paul (1581-1660).
Vincent de Paul werd geboren in Pouy in het zuiden
van Frankrijk. Zijn ouders waren arme boerenmensen.
Om zich uit de armoede te ontworstelen stond in
feite maar één mogelijkheid open: een kerkelijke
carrière. Als jongen van een jaar of vijftien ging
hij bij een bevriende pastoor voor priester leren. In
1600, op negentienjarige leeftijd, werd hij al gewijd
en probeerde hij pastoor te worden van een grote
parochie met veel inkomsten. Hij werd ook in zo’n
parochie benoemd door zijn bisschop, maar door
de parochianen meteen weer buitengezet als een
onbenullige profiteur.
Na veel omzwervingen, onder andere ook in Rome, en
de afronding van een studie in de theologie, ging hij
zijn geluk beproeven in Parijs. Maar ook daar schoot
het niet op met zijn carrière en leed hij Vincent een armoedig de Paul.
bestaan als hulppastoor in het paleis van de Franse
koningin. Dankzij goede geestelijke begeleiding, onder
andere van de beroemde Pierre de Bérulle, ging hij
zijn priesterroeping serieuzer beleven en begon hij oog te
krijgen voor het lot van de armen. Hij kreeg het materieel
beter toen hij huisleraar werd van de kinderen De Gondi,
een van de invloedrijkste families in het zeventiendeeeuwse
Frankrijk.
Ommekeer
Op 25 januari 1617 kwam de grote ommekeer in zijn
leven. Op die dag preekte hij op een landgoed van
De Gondi’s en kwam er in contact met de plaatselijke
bevolking. Hij werd totaal verpletterd door de armoede
en de geestelijke verwaarlozing van deze mensen. Voor
Vincent bleef er nog maar één ding over: het dienen van
de armen. Dit bekeringsproces werd nog versterkt door
zijn vriendschap met Franciscus van Sales. Deze bisschop
van Genève in ballingschap was een van de belangrijkste
schrijvers over spiritualiteit van zijn tijd. Mede door zijn
invloed werden de ervaringen van Vincent met de armen
aanmerkelijk verdiept.
Intussen ging het goed met zijn carrière, nu niet meer
gericht op de belangen van zichzelf en zijn familie, maar
op de armen. Hij werd hoofdaalmoezenier van de Franse
vloot in 1619 en later lid van een gewetenscommissie die
de Franse koning rechtstreeks adviseerde. Daarmee werd
hij een van de invloedrijkste mensen van het Frankrijk van
de zeventiende eeuw.
‘Dochters der Liefde’
Zijn bezieling, mentaal evenwicht en organisatietalent
lokte veel mensen naar de dienst van de armen. Het
begon met de dames die hij in salons van de De Gondifamilie
ontmoette en later in de salons van vele voorname
Parijzenaars. Deze dames hebben Vincent vooral
financieel ondersteund, zodat zijn werk mogelijk werd.
14

Er kwamen priesters om met hem mee te werken en
in 1625 stichtte hij de Congregatie van de Missie,
een congregatie van priesters die zich bezighield met
armenzorg, de hernieuwing van het parochieleven en de
priesteropleiding op de seminaries die toen overal, op
instigatie van het Concilie van Trente, opgericht werden.
De dames uit hogere kringen bleken ongeschikt te zijn
voor de directe armenzorg. Hun huishoudelijk personeel
was daarvoor wél geschikt en zo ontstond het idee om
meisjes uit de lagere standen te organiseren tot een
vaste, dienstbare groep. Toen hij Louise de Marillac
bereid vond deze groep meisjes te begeleiden, groeide
die uit tot een gemeenschap van religieuze vrouwen.
Vincent stichtte geen zustercongregatie. In die tijd
hoorden zusters thuis in contemplatieve kloosters en
mochten niet in de maatschappij actief zijn. Vincent
had ze juist nodig in de huizen van de armen, de
gevangenissen, bij de galeislaven en in de ziekenhuizen.
De congregatie van de paters en vooral de
gemeenschap van de ‘Dochters der Liefde’, zoals hij zijn
religieuze vrouwenorganisatie noemde, werden grote
groeperingen. Tot nu toe hebben de Dochters der Liefde
wereldwijd meer dan 20.000 leden. Daarnaast zijn er in
de eeuwen na de dood van Vincent en Louise tot in onze
tijd congregaties gesticht in vincentiaanse geest, zelfs
in de Anglicaanse kerk. Het aantal vincentianen is het
meest toegenomen toen een Franse universiteitsdocent,
Frederique Ozanam, in het midden van de negentiende
eeuw begon met Vincentiusverenigingen ten dienste
van de armen. Deze verenigingen, die vooral parochiaal
georganiseerd zijn, tref je over de hele wereld aan en
hebben meer dan één miljoen leden.
frater Pieter-Jan van Lierop
15

kenia
Gebouw op het terrein van het Oyugis Integrated Project.
Barmhartigheid:
een uitdaging
Het Oyugis Integrated Project (OIP) in Kenia is gericht op een geïntegreerde aanpak van de aidsproblematiek.
Naast medische zorg besteedt het project aandacht aan voorlichting, ontwikkeling, sportbeoefening en
religieuze activiteiten. De Namibische frater Jason Iipumbu beschrijft hoe hij tijdens zijn noviciaat kennis mocht
maken met het werk van OIP.
In de leefregel van de Fraters CMM staat: “Na een
bepaalde tijd kan de novice deelnemen aan vormen van
dienstbaarheid buiten de communiteit.” Mijn dank en
waardering gaan uit naar OIP-coördinator, frater Leo van
de Weijer, die me de kans gaf om deel te nemen aan dit
werk van barmhartigheid.
Barmhartige broeder
Het is een belangrijke periode voor me geworden.
Ik heb meegedraaid in alle afdelingen: medisch, agrarisch
en maatschappelijk. Daarbij heb ik geprobeerd in praktijk
te brengen wat ik tijdens het noviciaat geleerd heb over
barmhartigheid en broederschap. De teamleden van het
OIP hebben me daarbij goed geholpen. Ze hebben me
steeds gesteund om als een barmhartige broeder te leven.
Het OIP helpt vele mensen, vooral die mensen die aan
de rand van de samenleving staan en genegeerd worden
door anderen. De ervaring van het wassen van een
van die verschoppelingen in het ziekenhuis zal me altijd
bijblijven. Ik kan iedereen verzekeren dat dit voor mij een
grote uitdaging was, temeer omdat de man zelf niets
kon. Ik had ook volop de kans om te praten met mensen
die direct of indirect zijn getroffen door aids. Het viel me
op hoe vrij ze zich voelden om hun gevoelens te laten
16

Beelden van een viering op het
Oyugis Integrated Project.
spreken en zo intens de problemen konden delen die ze op
hun levensweg tegenkwamen.
Spirituele steun
Als je betrokken bent bij dit werk van barmhartigheid,
vereist dat een totale overgave. Je moet jezelf geven. Dat
is gemakkelijk gezegd, maar het is een grote uitdaging om
het ook werkelijk te dóen. Voor de mensen die we helpen
is het vervolgens ook een uitdaging om op dezelfde manier
anderen tegemoet te treden en te helpen. Het is goed
om te zien dat sommigen dat inderdaad al doen. Het OIP
probeert mensen te helpen om zelfstandig door het leven
te gaan en zich open te stellen voor anderen: om vreugde
en verdriet te delen. Ik was onder de indruk van de
teamleden van het OIP. Ze werken hard, stuk voor stuk, en
helpen op verschillende manieren de mensen die in nood
verkeren. Ze helpen niet alleen in materiële zin, maar zijn
ook een spirituele steun. Vanuit het project krijgen ze
daarvoor de nodige geestelijke voeding en begeleiding. Ik
zou graag al die mensen die betrokken zijn in dit werk van
barmhartigheid willen aansporen om door te gaan met
het helpen van de mensen in nood. Ik beloof ze te gedenken
in mijn gebeden en vraag Gods zegen over hen.
frater Jason Iipumbu
17

kort nieuws
Mosocho-communiteit
viert Stichtersdag
De congregatie van de Fraters CMM viert jaarlijks
op 16 oktober, de sterfdag van Joannes Zwijsen,
‘Stichtersdag’. In Kenia vond deze vorig jaar voor het
eerst plaats op communiteitsniveau. “Om praktische
redenen hadden we in Mosocho de viering van Stichtersdag
verplaatst naar zaterdag 17 oktober”, noteert
Francis Ogero, econoom van de communiteit aldaar
desgevraagd in een terugblik. “Het bestuur van de
Kardinaal Otunga School had toegezegd de eucharistieviering
bij te wonen. Het schoolkoor zou de viering
luister bijzetten. De eucharistieviering begon om vijf
uur in de middag in de hoofdkapel van de fraters, de
Cardinal Otunga High School Chapel, geleid door de
verantwoordelijke parochiepriester Lawrence Mandere.
Studenten, schoolleiders, ouders en andere gelovigen
waren aanwezig. Er werd gezongen en gedanst toen
de mis begon met de fraters in hun witte togen. De
viering stond helemaal in het teken van onze stichter.”
Na de mis zette de communiteit met een dertigtal
genodigden de viering van Stichtersdag voort in het
fraterhuis. Frater Athanasius Onyoni, de vroegere
provinciale overste van Kenia, was uitgenodigd om het
woord tot de aanwezigen te richten. De communiteit
had frater Sjaak Maas gevraagd een korte inleiding
te houden over de geschiedenis van de congregatie.
Frater Francis: “Na een dankwoord van frater Athanasius
volgde het lang verwachte aansnijden van de
cake, begeleid door zang en dans. Het was werkelijk
een memorabele dag voor alle aanwezigen, maar vooral
voor de fraters.”
De Cardinal Otunga High School Chapel in Mosocho.
Fraters in Brazilië
ondersteunen Belo Vale
De gemeenschap van Belo Vale is onderdeel van de
gemeente São Joaquim de Bicas in de provincie Minas
Gerais, Brazilië. Het is een van de vijf gemeenschappen
rond het Retiro São Vicente, het ontmoetingscentrum
en retraitehuis van de congregatie. Belo Vale is de
armste van de gemeenschappen. In de loop der jaren
hebben de fraters enige hulp geboden op materieel en
geestelijk gebied. De patroon van de gemeenschap is de
heilige Sebastianus, wiens feestdag op 20 januari valt.
De gemeenschap had frater Nicácio Huiskamp uitgenodigd
om bij de viering van de opening van de noveen
ter ere van de heilige op 8 januari en ook op 15 januari
voor te gaan. Op zondag 17 januari, op het eind van de
noveen, werd het feest van de patroon plechtig gevierd.
De kapel waar de vieringen worden gehouden is
te klein geworden voor de gemeenschap. De bouw van
een groter gebedshuis is echter niet haalbaar vanwege
de armoede. Niettemin wordt de steun van de fraters
voor de gemeenschap van Belo Vale door de mensen in
de streek zeer gewaardeerd. De fraters zullen die steun
blijven verlenen.
18

overweging
Fraterhuis Sigona, Kenia, waar het noviciaat van de fraters is gevestigd.
Gods trouwe liefde
voor zijn mensen
De trouw van God aan zijn volk heeft me doen nadenken over mijn eigen trouw aan God, zowel in mijn roeping
als in mijn dienst aan de mensen waartoe Hij mij geroepen heeft. Trouw aan God en onszelf is belangrijk om
onze zending te volbrengen in het getuigen van barmhartigheid in de wereldwijde broederschap.
“Kijk, in mijn handpalmen heb Ik u geschreven, en uw
muren staan mij voortdurend voor ogen” (Jesaja 49,16).
In de afgelopen jaren heeft dit vers me geholpen mijn
roeping als ‘frater van barmhartigheid’ op een andere
manier te bezien. Alles wat ik heb gedaan ontstond niet
uit mijn eigen kracht, maar omdat Jezus, de Barmhartige,
onze Broeder, me in de palm van zijn handen heeft
gedragen, waarin veiligheid is en liefdevolle zorg. “Het
dienstbaar-zijn is onze levensopdracht”, staat te lezen in
onze leefregel (29). Dit kan alleen als we liefde voor de
armen hebben en onszelf iedere dag weg kunnen geven.
Het noviciaat was voor mij een bron van inspiratie,
maar ook een zegen omdat het me er meer toe gebracht
heeft gedragen te mogen worden in de handen van
onze Barmhartige Broeder. Als iemand trouw blijft aan
zijn roeping, geloof ik dat Hij de genade zal geven om
werkelijk trouw te blijven. Dit was mijn vreugde omdat
het werkelijkheid geworden is tijdens mijn noviciaat. Ik
ben gegroeid in mijn gebedsleven, in het gemeenschapsleven,
in het dienstbaar zijn en in het bewustzijn dat Hij
me zal dragen in welke situatie ik ook ben. Ik put kracht
uit het vierde hoofdstuk van onze constituties, ‘Gedragen
door God’, omdat wij “ons bestaan met al zijn zorgen
en vreugden ontvangen uit zijn hand” (249). Tijdens
de vorming worden we opgeroepen ons over te geven,
om te doen wat de Heer ons vraagt te doen. “Onze
dienst in de wereld verrichten wij vanuit ons geloven in
Christus” (251). Deze woorden uit onze leefregel hebben
me meer laten voelen dat ik gedragen wordt in de
palmen van zijn handen en dat zijn trouwe liefde voor
mij heel groot is. Wat ik terug kan geven is: altijd trouw
blijven in alle situaties waarin ik tijdens mijn dienst in
de wereld terecht kan komen. Ik bid dat ik trouw mag
blijven. Ik vertrouw er op dat Hij me zal vergezellen in
mijn ontwikkeling als barmhartige frater.
frater John Karungai
19

kort nieuws
Opnieuw frater voorzitter
vereniging priesters en
religieuzen Kalimantan
Op 22 januari gingen vijf fraters van de CMMcommuniteit
van Tarakan, in Kalimantan, Indonesië,
naar Tanjung Selor om in het bisschopshuis de jaarlijkse
vergadering bij te wonen van de ‘Associatie van
Religieuzen en Priesters’ van Tanjung Selor, waarvan
frater Emanuel Lase voorzitter is. De vergadering
werd door meer dan veertig mannelijke en vrouwelijke
religieuzen van verschillende congregaties
bijgewoond. Ook waren de diocesane priesters van
Tanjung Selor aanwezig. De vergadering werd in de
avond na aankomst geopend. Op de tweede vergaderdag
waren er drie inleidingen. Bisschop Justinus
Harjosusanto MSF van Tanjung Selor, gaf een overzicht
van de situatie van de kerk in zijn diocees en
maakte duidelijk op welke wijze effectief apostolaatswerk
in Kalimantan kan gebeuren. Pater Kanis
Kopong sprak over de cultuur van Nusa Tenggara,
de Kleine Soenda-eilanden, waartoe Flores behoort.
De meerderheid van de katholieken in Kalimantan
komt van Flores. Vervolgens werden de aanwezigen
door pater Wan Ibung Natale B OMI, een missionaris
uit Italië, op de hoogte gebracht van de cultuur van
de Dayaks. Meer dan dertig jaar heeft hij onder het
volk van Kalimantan geleefd. De Dayaks zijn de oorspronkelijke
bewoners van het eiland Kalimantan. Het
doel van zijn inleiding was onder meer, zijn pastorale
ervaringen uit te wisselen. Op zondag 24 januari na
de eucharistieviering, waarin de bisschop voorging,
werd de bijeenkomst beëindigd met een evaluatie van
het gehele programma en werd er een nieuw bestuur
gekozen. Frater Franciscus Linus werd de nieuwe
voorzitter van de associatie.
Viering ‘Dag Godgewijd leven’
in Nairobi
In de basiliek van de Heilige Familie in Nairobi,
Kenia, was op 2 februari een plechtige eucharistieviering
bij gelegenheid van de ‘Dag van het Godgewijde
Leven’. Hoofdcelebrant was kardinaal John
Njue, aartsbisschop van Nairobi. De speciale dag
is in 1997 door paus Johannes Paulus II ingesteld
om in de kerk aandacht te vragen voor de religieuzen.
De dag is ook bedoeld voor religieuzen om hun
geloften te hernieuwen. In dat kader had kardinaal
Njue de provinciale overste van de Fraters CMM in
Kenia, frater Andrea Sifuna, uitgenodigd om aan het
eind van de viering namens de mannelijke religieuzen
te spreken. Frater Andrea benadrukte dat het
de opdracht van de religieuze instituten is om hun
charisma met niet-religieuzen te delen. “Religieuzen
die voor leken hun deuren openzetten en de handen
ineen slaan, zullen dit als een wederzijdse verrijking
ervaren”, sprak hij. “Leken hebben een diep verlangen
om binnen de eigen mogelijkheden van hun levensstaat
de identiteit van hun spiritualiteit vanuit een
duurzame bron te ontwikkelen.”
De basiliek van de
Heilige Familie in Nairobi.
20

Lof voor de fraters in België
Beeld van de dankviering.
Onder grote belangstelling is op 5 februari in de
Sint-Servaaskerk te Lanaken, België, een dankviering
gehouden bij gelegenheid van het 25-jarig
bestaan van de ‘Scholengemeenschap Lanaken’.
Deze scholengemeenschap van secundair onderwijs
kwam tot stand uit drie zelfstandige scholen: Sint-
Vincentius, opgericht en geleid door de Zusters van
de H. Vincentius a Paulo, met algemeen vormend en
technisch onderwijs voor meisjes; het H.-Hartcollege,
een college van de Priesters van het H. Hart,
met algemeen vormend onderwijs voor jongens; de
Technische school Sparrendal, opgericht en geleid
door de Fraters CMM, met technisch en beroepsonderwijs
voor jongens. De drie congregaties waren
oorspronkelijk elk met twee leden vertegenwoordigd
in het schoolbestuur. Voor de Fraters CMM waren
dit de fraters Eugène Nouwen en Sibrand Koenen.
Laatstgenoemde werd tot voorzitter gekozen.
Hij heeft die functie gedurende vijftien jaren uitgeoefend.
Tijdens een feestzitting in de avond van 5
februari kregen de fraters veel lof toegezwaaid voor
hun belangeloze inzet voor onderwijs, opvoeding,
jeugdwerk en pastoraal in Lanaken sedert 1929. Jos
Arits, voorzitter van het schoolbestuur, zei onder
meer: “De eerwaarde fraters van Tilburg waren
reeds lang voor het ontstaan van de scholengemeenschap
aanwezig in Lanaken. Zij hebben in onze
gemeenschap bijna zeventig jaar inhoud en ontwikkeling
gegeven aan de fundamentele opgave van
elk christelijk schoolgebeuren. De fraters hebben
getracht de evangelische boodschap van hun stichter
wáár te maken en te belichamen in het verleden
en ook nog in deze tijd. Statistieken noch grafieken,
verslagen noch rapporten zullen er ooit in slagen de
draagwijdte van dit werk weer te geven.”
Jos Arits, voorzitter van het bestuur van de
scholengemeenschap.
Regio Brazilië
viert gouden
jubileum
De fraters in Brazilië.
Eind 2010 herdenkt de regio Brazilië dat op 2 december
1960 drie Nederlandse fraters aankwamen in Rio de
Janeiro: Ignatius Beijers, Cristino Gemen en Leonis Puts.
Drie dagen later zouden nog twee fraters arriveren:
Everardus Huiskamp en Innocentio Staats. De fraters
vonden onderdak bij de broeders maristen. Het programma
voor de viering van het gouden jubileum wordt
binnenkort opgesteld.
21

in memoriam
Frater
Leopoldo (J.M.) Remans
Frater
Jozef (P.H.) van der Wouw
Hij werd geboren in Zonhoven op 26 februari 1927 en
trad in de Congregatie van de Fraters van Onze Lieve
Vrouw, Moeder van Barmhartigheid te Tilburg op
19 maart 1945. Hij legde zijn professie voor het
leven af op 15 augustus 1949. Hij overleed op 23
februari 2010 in het Madre Teresa Ziekenhuis in Belo
Horizonte, Brazilië en werd begraven op het Parque da
Colina Kerkhof te Belo Horizonte.
Het leven van frater Leopoldo werd gekenmerkt door
eenvoud. Hij was een innerlijk vredige man die vreugde
in het leven uitstraalde. Begaafd als hij was met een
zeer helder verstand, stelde hij zijn talenten geheel ten
dienste van de congregatie in verschillende landen en
de functies die hij bekleedde tijdens zijn lange leven
van bijna 83 jaar. Frater Leopoldo heeft bijna een halve
eeuw als missionaris gewerkt in Congo en Brazilië.
In Congo was hij leraar en directeur van het Collège
St. André in Tshikapa waar jonge Congolezen werden
opgeleid tot onderwijzer. In Brazilië heeft hij jarenlang
mede verantwoordelijkheid gedragen in de leiding van
communiteiten, en met name de financiële aspecten
behartigd. Zijn diepe spiritualiteit baseerde hij op het
evangelie en op de leefregel van de congregatie, met
een duidelijke optie voor de armen. Actie en contemplatie
gingen bij hem hand in hand. Hij was actief lid van
een basisgemeenschap in Palmares en ondersteunde
de bouw van kerkjes en kapellen in diverse favela’s.
Hij hield van de natuur waarin hij de schoonheid en tederheid
van de Schepper ontmoette. Zijn medebroeders
getuigen: “Wij bezaten een schat die we niet kenden.
Hij was een man vol van God en de ziel van ons huis.
Nu is hij naar wij hopen in het eeuwige leven bij zijn
God en Schepper.”
Hij werd geboren in Tilburg op 12 april 1931 en trad in
de Congregatie van de Fraters van Onze Lieve Vrouw,
Moeder van Barmhartigheid, te Tilburg op 29 augustus
1948. Hij legde zijn professie voor het leven af op
15 augustus 1953. Hij overleed op 8 april 2010 in
woonzorgcentrum Joannes Zwijsen en werd begraven
op het kerkhof van de fraters op landgoed ‘Huize
Steenwijk’ in Vught.
Frater Jozef was een typische representant van zijn
congregatie: een leven in dienst van jonge mensen, een
leven in het onderwijs. Hij werkte in het basisonderwijs in
Tilburg, ‘s-Hertogenbosch en op een ULO-school in Zwolle.
Maar het hoogtepunt van zijn onderwijsbaan waren de
22 jaren op de MAVO in Joure. Hij vond het heerlijk voor
die taak in Friesland te zijn uitgekozen. Hij heeft er voluit
geleefd en hard gewerkt, en in de communiteit kende hij
er gelukkige jaren. Daarna woonde hij in ’s-Hertogenbosch
en de laatste acht jaren in de communiteit Joannes Zwijsen
in Tilburg. Het zijn jaren van veel lichamelijk en geestelijk
lijden voor hem geweest. Lichamelijk had hij met veel
kwalen te kampen. Tegelijkertijd waren er steeds geestelijke
klachten. De afhankelijkheid van anderen en het verlies van
de regie over eigen leven vielen hem zwaar. Maar hij probeerde
tot het laatst in het ritme van de communiteit te
blijven. Tot het einde knokte hij voor de kwaliteit van zijn
leven. Trouw te zijn aan het religieuze gemeenschapsleven
was hem dierbaar. Jozef had een zeer nauwgezet geweten.
Sterke schuldgevoelens maakten hem in toenemende mate
kwetsbaar. Het maakte hem - positief gesproken - ook
zeer gevoelig voor een God, die voelbaar naar ons omziet.
De laatste avond van zijn leven, toen niemand vermoedde
dat de dood zo dichtbij was, getuigde hij “zich in goede
handen” te voelen. Eindelijk vrede! Een schone voleinding
na ontzettend veel lijden!
22

Bronnen
‘Dat heb je voor
Mij gedaan’
(Matteüs 25,40)
Een dierbaar bijbelwoord voor Zwijsen
Het definitieve oordeel over ons leven (in de traditie ‘het laatste oordeel’ genoemd), kent in het
evangelie van Jezus slechts één criterium: “Al wat je gedaan hebt voor één van deze geringste
van mijn broeders of zusters, heb je voor Mij gedaan.” (Matteüs 25,40) Voor Zwijsen is dit het
dierbaarste bijbelwoord. Hij citeert het nogal eens.
Wat heeft volgens het evangelie absolute waarde in
het leven? Wat is volgens Jezus van blijvende betekenis
in mijn leven. Het antwoord is onthutsend! Alledaagser
en kleiner kan het werkelijk niet!
“Wat je ook maar doet,
al is het maar voor één medemens,
al is het maar voor de kleinste medemens:
ja, dat heeft absolute waarde!”
Zo denkt Jezus over de waarde van iedere afzonderlijke
persoon.
Zo denkt Jezus over de waarde van welke
minderheidsgroep ook.
Mensen zijn vaak geneigd spiritualiteit met diepgang en
met verheven zaken te verbinden. Vincentius en Zwijsen
echter verbinden spiritualiteit juist met het alledaagse en
het kleine. Zo lezen zij het appèl van het evangelie van
Jezus. Heb oog, hart en handen voor het kleine, voor de
kleinen. Dat raakt God!
frater Harrie van Geene
23

God zendt ons om te doen
wat Jezus heeft gedaan:
dienen en verlichten, een
verlossend woord spreken,
een helpende hand zijn.
(uit de leefregel van de Fraters CMM)
Blad van de Congregatie van de Fraters van Onze Lieve Vrouw, Moeder van Barmhartigheid
24