Topkapı Sarayı Sarnıç Sistemleri Çalışması 20 Sözler 21 Abstracts 23
31.08.2015 • Views
Share Embed Flag

Topkapı Sarayı Sarnıç Sistemleri Çalışması 20 Sözler 21 Abstracts 23

Movile Mağarası'ndaki Tecrübem - ASPEG

Movile Mağarası'ndaki Tecrübem - ASPEG

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
  • No tags were found...
aspeg.tr.org

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

Karanlığı Fotoğraflamak VI<br />

Chris Howes 2<br />

Cıngırdaklı Bir Hikâye<br />

Ali Yamaç 5<br />

Movile Mağarası’ndaki Tecrübem<br />

Oana Chachula 7<br />

Mağarası Gelmek Sendromu<br />

Gülşen Küçükali 8<br />

Pseudokarst<br />

Ceyhun Uludağ 9<br />

MTA 10<br />

Sarıkaya ve Aksu Mağaraları Eğitim<br />

Gezisi<br />

Ebru Caymaz 11<br />

Evren Günay Düdeni 1998 Ekspedisyonunun<br />

Hikâyesidir<br />

Arpat Özgül 15<br />

Temuçin Aygen<br />

Ender Usuloğlu 19<br />

<strong>Topkapı</strong> <strong>Sarayı</strong> <strong>Sarnıç</strong> <strong>Sistemleri</strong><br />

<strong>Çalışması</strong><br />

Hakan Eğilmez <strong>20</strong><br />

<strong>Sözler</strong><br />

Gülşen Küçükali <strong>21</strong><br />

<strong>Abstracts</strong> <strong>23</strong>

Bülten Ekibinden...<br />

<strong>20</strong>10’un ilk Cadıkazanı bülteninde yine ilginç<br />

yazılar ve anılar mevcut. Arpat Özgül’den<br />

Peynirlikönü (Evren Günay-1998) Düdeni hakkında<br />

çok güzel bir anı yazısı var. Koray Törk sağ olsun<br />

MTA’nın faaliyetleri hakkında bizlere aydınlatıcı bir<br />

bilgi sunuyor. “Mağaram geldi sendromu”, “özlü<br />

sözler” bu sefer biraz daha değişik biraz daha<br />

farklı ve Cıngırdaklı Mağarası’nda “mühendiz”<br />

döşemecinin neler yaptığını anlatan yazılar,<br />

dudaklarımıza bir gülümseme koyuyor.<br />

ASPEG olarak, ocak ve şubat aylarını oldukça faal<br />

geçirdik. Birçok yeni üyemizi eğitimlere aldık.<br />

Akdeniz Üniversitesi Biyoloji Bölümü Araştırma<br />

Görevlisi Sait Taylan hocamız bizlere çok<br />

bilgilendirici bir mağara biyoloji semineri verdi.<br />

Marmara Üniversitesi Mağara Araştırma Kulübü’nü<br />

kurmak için harekete geçen Gürcan’a ve Arif Engin<br />

Gürses hocamıza çam sakızı çoban armağanı<br />

olabildiğince destek verdik ve vermeye de devam<br />

edeceğiz. Hayırlısı ise, Türkiye bir kulüp ve daha<br />

çok mağaracılıkla uğraşan insanlar kazanacak.<br />

Temuçin Aygen’in aramızdan ayrılışının 7. yılını<br />

doldurduk, kendisini rahmetle anıyoruz.<br />

Bu Sayıda...<br />

Gezi ve Etkinliklerden kısa kısa...1<br />

Speleokültür-Karanlığı Fotoğraflamak VI.....2<br />

Cıngırdaklı Bir Hikâye.....5<br />

Movile Mağarası’ndaki Tecrübem....7<br />

Mağarası Gelmek Sendromu....8<br />

Pseudokarst....9<br />

MTA....10<br />

Sarıkaya ve Aksu Mağaraları Eğitim<br />

Gezisi...11<br />

Speleosanat....13<br />

Biliyor muydunuz?....14<br />

Evren Günay Düdeni 1998 Ekspedisyonunun<br />

Hikâyesidir...15<br />

Temuçin Aygen...19<br />

<strong>Topkapı</strong> <strong>Sarayı</strong> <strong>Sarnıç</strong> <strong>Sistemleri</strong><br />

<strong>Çalışması</strong>...<strong>20</strong><br />

<strong>Sözler</strong>...<strong>21</strong><br />

Yaşadıklarımız..22<br />

<strong>Abstracts</strong>....<strong>23</strong><br />

Bülten Ekibi<br />

Gülşen Küçükali<br />

(Gezi ve Etkinliklerden kısa kısa)<br />

Sinan Poyraz<br />

(Biliyor muydunuz?)<br />

Ender Usuloğlu<br />

(Speleosanat, Speleokültür, yayına<br />

hazırlama)<br />

Katkıda Bulunanlar<br />

Ön Kapak Fotoğrafı: Karlık Kuylucu, Bartın<br />

Hakan Eğilmez<br />

Arka Kapak Fotoğrafı: Cumayanı Mağarası,<br />

Zonguldak, Ender Usuloğlu<br />

Yazılar: Fatih Büyüktopçu, Ebru Caymaz,<br />

Oana Chachula, Hakan Eğilmez, Gülşen<br />

Küçükali, Arpat Özgül, Ceyhun Uludağ, Ender<br />

Usuloğlu, Ali Yamaç<br />

Son Okuma: Ludmilla Büyüm<br />

ASPEG<br />

Anadolu Speleoloji Grubu<br />

www.aspeg-tr.org<br />

info@aspeg-tr.org<br />

© Tüm hakları saklıdır.<br />

Bülten içeriği kaynak belirtmek şartıyla<br />

ticari olmayan amaçlarla kullanılabilir.

Gezi ve Etkinliklerden<br />

kısa kısa ...<br />

Ayvaini Ölçüm Çalışmaları 40. Yılında<br />

1970’den beri değişik dernek ve mağaracılar<br />

tarafından ölçülen fakat halihazırda detaylı bir<br />

haritası bulunmayan Türkiye’nin en uzun 3. 4.<br />

veya 5. mağarası olan Ayvaini’ni ASPEG olarak<br />

ölçmeye başladık.<br />

10 Şubat <strong>20</strong>10’dan itibaren MAD, dernek evinde<br />

mağaracılık eğitimleri düzenlemeye başladı.<br />

13-14 Şubat <strong>20</strong>10’da Türkiye Mağaracılar<br />

Federasyonu’nun ilk toplantısı oldu.<br />

Karlık Düdeni Kar-Kış Gezisi<br />

ASPEG 04-07 Şubat tarihleri arasında 9 kişilik<br />

bir ekip olarak kış şartlarının en iyi hissedildiği<br />

Karabük/ Ovacuma’da Uluyayla Havzası’nın 2 km.<br />

güneyinde yer alan Çakman Yayla’sındaki Karlık<br />

Düden’indeydi.<br />

3 Şubat <strong>20</strong>10 İz Tv’de, MAD’ın mağaracılık<br />

belgeseli yayınlandı.<br />

Yığılca Gezisi<br />

Sekiz yeni mağaracı arkadaşımıza deneyim<br />

kazandırmak amacıyla Yığılca ve Aksu<br />

Mağaralarına gezi düzenledi. Kış şartlarında<br />

yapılan gezi yeni mağaracılar için eğitici olmasının<br />

yanında zorlayıcı olsa da ekibin, doğa şartlarına<br />

uyumu ve motivasyonun yüksekliği umut vericiydi.<br />

ITÜMAK 2-4 Ocak <strong>20</strong>10 tarihlerinde Çokrağan<br />

Mağarasına gezi düzenledi.<br />

Kurtgirmez’de Yılbaşı<br />

Geçen yıl 1 Ocak’ta toplanıp SRT yapan ekibimiz<br />

bu yılbaşına önceden hazırlıklı idi. 31 Aralık günü<br />

16 ASPEG’li Pınarbaşı Paşakonağı’na yerleştik.<br />

Yemekler ve hatta mezeler önceden hazırlanmıştı.<br />

Küre Projesİ 2. Ön Rapor<br />

Küre Dağları Milli Parkı’nda bulunan mağaralar ve<br />

bu mağaralardaki biyo-çeşitlilik ile ilgili projenin<br />

ikinci raporu da Çevre ve Orman Bakanlığı’na<br />

teslim edildi.<br />

Ayasofya ve <strong>Topkapı</strong> Projelerinin Sunumu<br />

Ayasofya Müzesi ve <strong>Topkapı</strong> <strong>Sarayı</strong>’ndaki<br />

galeri, tünel ve sarnıçlarında yürüttüğümüz<br />

araştırmalarda gelinen nokta ve elde edilen<br />

sonuçlar, “İstanbul <strong>20</strong>10 Avrupa Kültür Başkenti<br />

Etkinlikleri” çerçevesinde düzenlenen “Saray<br />

Sohbetleri” programında <strong>23</strong> Şubat <strong>20</strong>10’da bir<br />

sunumla gösterildi.<br />

29 Ocak-1Şubat <strong>20</strong>10 tarihlerinde EGEMAK ve<br />

EMAK Marmaris Bozburun’da mağara araştırma ve<br />

eğitim gezisi düzenlediler.<br />

<strong>23</strong>-26 Ocak <strong>20</strong>10 tarihleri arasında İTÜMAK<br />

ve BÜMAK, Antalya Tabak mağaralarına gezi<br />

düzenlediler.<br />

Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10 1

Speleokültür<br />

KARANLIĞI<br />

FOTOĞRAFLAMAK (YERALTI<br />

VE IŞIKLI FOTOĞRAF<br />

ÇEKMENİN TARİHÇESİ VI)<br />

Chris HOWES<br />

MAĞARA FOTOĞRAFLARI<br />

1800’LERDEN 1900’LARIN ORTASINA<br />

KADAR<br />

Büyük Rahatlık Salonu, Mammoth<br />

Mağarası’nda, yemek yerken. Stereo<br />

kartlarının arkasında, rehberlerden<br />

bir tanesi arkadaşlarına, Kentucky’nin<br />

en iyi içkisi Burbon viski dağıtırken<br />

diye yazıyor. Uzun keşiflerde, genelde<br />

yemekler mağaranın içinde yeniyordu.<br />

Yıl:1866<br />

Şeytanın evin salonuna bakarken,<br />

Jenolan Mağarası. Bu Fotoğraf Caney&<br />

Co.Mount Victoria stüdyoları tarafından<br />

Mayıs 1884’te çekilmiştir.<br />

2 Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10

Amerika’daki mağaralar genelde pazar<br />

toplantı günleri için kullanılır,<br />

yazın sıcaklığı, mağaranın serinliği ile<br />

değiştirilirdi. Bu fotoğraf, N.A.Forsyth<br />

tarafından Morrison Mağarası’nda<br />

1900’ların başında çekilmiştir.<br />

Martel’in Padirac Mağarası’nda çektiği<br />

bu fotoğraf, kamera arkası tek ışık<br />

kaynaklı ve düşük kontrast veren tipik bir<br />

fotoğraftır.<br />

Swildon’s Hole Mağarası’ndaki Old Grotto<br />

(eski mağara) Savory tarafından 13<br />

Ağustos 19<strong>21</strong>’de çekilmiştir.<br />

Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10 3

1952 yılında, Carlsbad Mağaralarında Büyük<br />

Çekim için kameralarını hazırlayan Tex Helm.<br />

Yarasa Mağarası (Bat Cave) Büyük Salon’da<br />

Davis tarafından çekilmiştir.<br />

1952 yılında Carlsbad Mağarası’nda yapılan<br />

çekimde kullanılan bol miktarda Sylvania<br />

flaşları.<br />

Büyük Salon’da Helm’in çektiği<br />

fotoğraflardan biri.<br />

4 Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10

Cıngırdaklı Bir Hikâye<br />

Ali YAMAÇ (ASPEG)<br />

Keşke manzara biraz daha iyi olsa, etrafta<br />

seyretmeye değecek birşeyler bulunsa idi.<br />

Yaklaşık yarım saattir bu çıkıntıda oturuyor ve<br />

karşılarındaki dümdüz, bomboş kalker duvarı<br />

seyrediyorlardı. Dimdik bir mağaranın <strong>20</strong>.<br />

metresindeki ufacık bir kaya çıkıntısına yerleşmiş,<br />

ayaklarını da aşağıdaki simsiyah boşluğa<br />

sallandırmış, sohbet etmekte, şuradan, buradan,<br />

havadan, sudan konuşmalarla zaman geçirmekte<br />

idiler.<br />

Bulundukları durumun saçmalığının farkında<br />

idiler tabi. Bu daracık ve aptal yerde oturup<br />

karşılarındaki dümdüz kayayı seyredeceklerine<br />

aşağı inebilir, ya da yukarı çıkabilirlerdi.<br />

Aslına bakarsanız bu iki faaliyet de şu anda<br />

yaptıklarından çok daha akıllıca olurdu, çünkü<br />

yavaş yavaş üşümeye başlamışlardı. Aşağı<br />

inecekleri ya da yukarı, dışarı çıkacakları ip iki<br />

metre yanlarında duruyordu. Uzanıp biraz da<br />

debelenseler ipe ulaşacaklardı aslında. Ama bu<br />

anlamsız bir çaba olurdu çünkü bu ipten aşağı<br />

inen üçüncü vatandaş ipin alt ucunu <strong>20</strong> metre<br />

aşağıda bir yere bağlamıştı. Hani, mağaracılıkta<br />

kuraldır ya, “Aşağıya attığınız ipin ucuna mutlaka<br />

bir düğüm<br />

atın” derler, aşağıya inen mağaracı ipin ucuna<br />

düğüm atmakla kalmamış, ucu bir yere bağlamıştı.<br />

İpin alt ucunu neden bağladığını bilmiyorlardı,<br />

bildikleri yanlarındaki ipin hem üstü, hem de altı<br />

bağlı iken bu kaya çıkıntısında oturup beklemekten<br />

ve havadan sudan sohbet etmekten başka çareleri<br />

olmadığı idi.<br />

Döşenen bu ipten ilk inen “Dalgıç”, “Burada<br />

duracak yer var, gelin” demiş, diğeri de gelmişti.<br />

“Dalgıç”ın duracak yer dediği bir arabanın ön<br />

koltuğundan ufaktı. Neyse, yer yerdi, oturmuş<br />

beklemeye başlamışlardı. Sonra üçüncü vatandaş<br />

gelmiş, oturan bu iki garibi geçmiş ve inmeye<br />

devam etmişti.<br />

Şimdi aşağıda, başka bir çıkıntıya tünemiş<br />

üçüncü vatandaşın hali en az yukarıdakiler kadar<br />

berbattı. İndiği ip burada bitmişti. Aşağıda uzanan<br />

karanlığa yeni bir ip atacaktı. Atacağı ipi başka<br />

bir yere tutturmadan önce yukarıdan gelen ipe<br />

bağlamak, yani en azından iki noktadan emniyet<br />

almaya çalışıyordu. Ona “Mühendiz” diyorlardı. Eh,<br />

“mühendiz” olduğu için herkesten farklı, yepyeni<br />

ve yaratıcı bir yöntem bulacaktı. Yeni ipi farklı iki<br />

noktadan bağlamak yerine kendince sağlam bir<br />

yöntem bulmuştu: Yukarıdan gelen ip bir bolta<br />

bağlanır, yeni ip de başka bir bolta bağlandıktan<br />

sonra “backup” olarak da bu ipe bağlanırsa mesele<br />

kalmayacaktı. Yukarıda titreşenler biraz daha<br />

bekleyiversinlerdi, ne olacak yani?<br />

Operasyon başarı ile gerçekleşti. Başarı diyorsak<br />

yanlış bir şey anlamayın lütfen; bu işlem<br />

yarım saat kadar sürmüştü. Neyse, sonunda tüm<br />

bağlantılar tamamlandı, herşey<br />

garantiye alındı ve 50 metrelik yeni ip aşağıdaki<br />

karanlığa fırlatıldı. Beklenen HIIRRŞŞŞ<br />

sesinin yerine LANNNGGG gibi garip bir ses duydu.<br />

Hay Allah, ipin ucu yumak olmuş ve<br />

düğümlenmişti. “Neyse, inerken açarım” diye<br />

düşündü “Mühendiz”.<br />

Bu arada, yukarıdaki “Locada” karşılarındaki kalker<br />

duvarı seyredenlerin sohbet konusu<br />

kadın – erkek ilişkilerine dönmüştü. Aslında, bu<br />

ortamda ve iki farklı cinsten olan kişiler<br />

için oldukça nazik bir konu idi konuşulan. Çünkü,<br />

birisinin sevgilisi aşağıdaki ip yumağını<br />

çözmeye çalışıyordu ve mağaranın o ürpertici<br />

soğuğu ilerleyen zamanda locadaki bu iki<br />

insana donmamak için birbirlerine sarılmaktan<br />

başka bir seçenek bırakmıyordu. Locadaki<br />

sohbet erkeğin eski ilişkisini bitirirken çektiği<br />

sıkıntılara dönmüşken aşağıda, düğümlenmiş<br />

ip yumağının ucundaki “Mühendiz” in bambaşka<br />

dertleri vardı: Boşluğa inen ama aslında<br />

inemeyen bir ipin ucunda sallanarak düğümü<br />

açmaya çalışıyor ve beceremiyordu! İpin<br />

diğer, yani yukarıda bağlanmış ucundan<br />

başlayarak açılması gerekiyordu, bu uç arapsaçı<br />

olmuştu ve açılmayacaktı. Küfrederek gerisin<br />

geriye yukarı çıkmaya başladı.<br />

Loca müdavimlerinin aşağıdan duydukları yegane<br />

ses ise “Siktir ….siktir….siktir” idi. Kendi<br />

aralarındaki sohbeti mağaracılık tarihine çevirdiler;<br />

kimler gelmiş, kimler geçmişti, ne<br />

olacaktı bu mağara dalgıçlarının hali, önümüzdeki<br />

yıl Maraş’ta neler yapılması gerekiyordu vs. vs. vs.<br />

“Siktir ….siktir ….siktir” lerin sahibi “Mühendiz” ise<br />

<strong>20</strong> dakika önce konuşlandığı yere geri<br />

dönmüş, çözemediği yumağı yanına çekmekte idi.<br />

Düğümlenmiş 50 metrelik 10,5<br />

milimlik Edeldrid’i o ufacık yere alıp yavaşça<br />

tamamen çözdü. Çözerken yukarıdan gelen<br />

ipe bağlı olan ucunun sorun yarattığını farketti ve<br />

o ucu da çözdü. Sonunda yumak<br />

tamamen açılmıştı. Gerçekten açılmış mı idi<br />

acaba? Aşağıya atmadan anlamak zordu.<br />

Attı. Evet, açılmıştı ip, uçurumdan aşağıya indi.<br />

Ama bu defa çok farklı bir sesle, PAATTT<br />

diye indi. Çünkü “Mühendiz” düğümü çözebilmek<br />

için ipin yukarı bağlı olan ucunu da<br />

çözmüş ve üstünün çözülmüş olduğunu unutup ipi<br />

komple aşağıya atmıştı. Yani, buraya<br />

inerken kullandığı ipin hem üstünü, hem de dibini<br />

bağlamış ama, diğer ipin hiçbir tarafını<br />

bağlamadan tümüyle aşağıya atmayı becermişti.<br />

Sahne şu: 50 metrelik inişin ortalarında bir yerde<br />

bulunan ufacık bir kaya çıkıntısına<br />

oturmuş iki insan ne yukarı, ne de aşağı<br />

gidemedikleri için yaklaşık yarım saattir<br />

Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10 5

titreşerek kadın – erkek ilişkilerinden, havadan<br />

sudan ve mağara dalgıçlığından sohbet<br />

ediyorlar. Daha aşağıda döşeme yapan ya da<br />

yapmaya çalışan “Mühendiz” ise, elinde<br />

kalan son ipi tümü ile aşağıya fırlatmış, boş<br />

gözlerle uçuruma bakıp ne halt ettiğini<br />

düşünüyor.<br />

“Sikt..…. sikt.…. sikt…..”<br />

6 Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10

Movile Mağarası’ndaki<br />

Tecrübem<br />

Oana CHACHULA (FOCUL VIU)<br />

Google’da “Movile Mağarası” diye yazarsanız birçok<br />

bilgi gelecektir; bilimsel yazılar, doktora tezleri ve<br />

projeler… Her ne kadar bu mağarada araştırma<br />

yapmadıysam da, yaşadığım kısa tecrübeyi bir<br />

mağaracı ve biyolog olarak sizlerle paylaşmak<br />

istiyorum.<br />

Mağaralara girmeden evvel, mağara hakkında çok<br />

fazla birşey duymamıştım… 1999 yılının baharında,<br />

mağaracılığa kitapları okuyarak başladım ve<br />

Romanya’daki güzel mağaralar hakkında da bilgiler<br />

edindim. En önemli mağaralar Vantului, Altarului,<br />

Sura Mare ve Movile mağaralarıdır.<br />

mağara bir mağaracı olarak benim için çok özeldi.<br />

Biyolog olarak da böyle bir ekosisteme şahit olmak<br />

ve bakterilerin kimyasal sentezlemedeki rollerini<br />

görmek muhteşemdi. Hem mağaracı hem de<br />

biyolog olarak, doğru zamanda doğru kişiydim.<br />

Hâlâ birgün orada araştırma yapmayı düşlüyorum.<br />

Kaynakça: Traian Constantinescu, 1999 “The Cave<br />

at Movile: An All Time First in Speleology”, in<br />

Nature, Ecology, Human Habitat, vol III, Bucharest<br />

Fotoğraflar: Oana Chachula<br />

Tercüme eden: Ender Usuloğlu<br />

Movile Mağarası’nda bir mağaracıyı<br />

heyecandıracak pek birşey yoktur… Deniz<br />

kenarında, sarkıtsız, çamurlu, kısa bir galeri. Çok<br />

meşhur olmuştur çünkü NASA burayı çalışmaya<br />

gelmiştir. Neden? 1986 yılında mağara Cristian<br />

Lascu tarafından bulunmuştur. Cristian, şimdi<br />

National Geographic Romanya’nın redaktörü,<br />

çok tecrübeli mağaracı, jeolog, çok iyi mağara<br />

fotoğrafçısı ve mağara dalgıcıdır. Bölgede büyük<br />

bir bina yapılmadan önce, toprak analizleri için<br />

jeolojik kazı yapılırken bulunmuştur. 18 metrelik<br />

bir kazıdan sonra mağaranın bir galerisine<br />

ulaşmışlardır. O sırada, bu mağara Dünya’da<br />

tekti. Bu mağaranın milyonlarca yıldır tamamen<br />

kapalı bir ekosistemi vardır. Yaşam, genelde<br />

güneş enerjisine (fotosentez) dayalıyken buradaki<br />

sistemde kimyasal senteze dayalıdır. Dış etkenlere<br />

milyonlarca yıl kapalı bir ekosistem. Tamamen<br />

kapalı demek yanlış olur çünkü mağaranın<br />

dibinde sülfür kaynakları, ufak göller ve sifonlar<br />

oluşturmuştur. Dünya’da şimdilerde benzer kapalı<br />

ekosistemler bulunmuştur; Italya’daki Frassasi,<br />

Meksika’daki Villa Luz ve belki de Türkiye’de ?<br />

Bu mağarada küçücük bir mekânda 30 yeni tür<br />

bulunmuştur. Bu özelliği mağarayı tek ve özellikli<br />

kılmaktadır. Bu mağara başka bir özelliği sebebiyle<br />

diğer Romen mağaralarından farklıdır. Sıcaklık<br />

<strong>20</strong> derecedir ve içerdeki faunayı keşfetmek için<br />

sifonlara dalmak gerekir. Oksijen miktarı az,<br />

yaklaşık % 17’dir ve 2 saatten sonra insanda baş<br />

ağrısı yaratır.<br />

Mağaraya girebilmek için 3 geçitten geçmek,<br />

dışardan içeriye birşey taşımamak ve mağara<br />

ortamını bozmamak için, 2. geçitten sonra<br />

bütün ekipmanlarınızı temizleri ile değiştirmeniz<br />

gerekir.Mağara sadece uzmanlara açıktır ve<br />

mağarayı açmaya yalnızca 3 kişi yetkilidir. Bu<br />

nedenle, Bükreş’den GESS (sualtı ve mağarabilim<br />

araştırmaları grubu) deniz kenarında, Mangalia’da<br />

bir bina yapmışlardır. Bina sülfür kaynaklarına<br />

yakındır ve binanın altında araştırmalar yapmak<br />

için mağaradaki ortam yaratılmıştır.<br />

Az sayıda mağaracı/araştırmacının girebildiği bu<br />

Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10 7

“Mağarası Gelmek” Sendromu<br />

ve Hastalığın Hassas Mağaracı<br />

Bünyesindeki Etkileri<br />

Gülşen KÜÇÜKALİ (ASPEG)<br />

Ey karanlık bakışlı yar<br />

Gözünde binlerce mağara var<br />

En az gözlerin kadar<br />

Mağaraları özledim<br />

Varlıkları İsviçre laboratuarlarında test edilip<br />

onaylanmış olan Homo Speleolog türünün bir<br />

hastalığından bahsedeceğim. Psikanalistler<br />

birliğince “ Mağarası Gelmek” sendromu olarak<br />

adlandırılan bu ruhsal patoloji her yıl yüzlerce<br />

mağaracıyı pençesine almaktadır. Bu sendromun<br />

temellerinde mağaracıların doğa deneyimlerinin<br />

sonsuz güzelliği ve heyecanına karşı şehirdeki<br />

hayatın renksiz ve monoton gidişatı arasındaki<br />

büyük çelişki ve karmaşanın hassas mağaracı<br />

bünyesindeki balans ayarlarını bozmasıdır.<br />

Mağaracı, insanlarla ortak harekete, kamptaki<br />

düzensizliğe, mağarada her an hayatının risk<br />

altında olmasına, heyecana keşfetmeye bir<br />

noktadan sonra o derece bağımlı hale gelir ki<br />

şehirdeki en huzurlu ortam bile bir zaman sonra<br />

tedirgin, huzursuz bir yaşantı haline gelir. Şehirde<br />

hayatı dışarıdan seyrederken, içinizde aslından bu<br />

hayatın içinde değilmişsiniz hissini veren bir boşluk<br />

olduğunu fark edip bunun sebebini aramaya<br />

başladığınızda karşınıza çıkabilecek ilk sebep<br />

mutlak karanlıkta hızlı hızlı yürürken yosun tutmuş<br />

duvarlara dokunmayı özlemektir. Bazen gözü yaşlı<br />

mağarada içilen su özlenir. Heyecanları özlenir bir<br />

de kesif nem kokusu… Tadı rengi özlenir. Mağaracı<br />

dostlarının uzanan eli, sohbeti, yüzyıllardır<br />

berabermiş gibi yaşanan ateş başı muhabbeti<br />

özlenir. Tırmanmak, sallanmak, sürünmek<br />

gerekli midir hayatta? Bilinmez ama özlenir.<br />

Hafif bir karpit kokusunda gözleri boncuk boncuk<br />

doldurmaya yeten bir duygu selidir. Hayatın sıkıcı<br />

monoton olduğu dönmelerde daha şiddetli özlenir.<br />

Bütün sıkıntılar ancak bir mağaranın omzuna<br />

yaslanıldığında geçecek gibi gelir. Bir mağarada<br />

en dibe inip keşif yapmak çıktığında kapısı hiç<br />

kapanmayan sıcak insanlarınla dolu kampa<br />

varmak. Dünya üzerinde pek az insana nasip olan<br />

yerlere ayak basıp güzelliği garipliğinde olan farklı<br />

deneyimler yaşamak… Bunların tadına bir kere<br />

varıldı mı kolay kolay unutulmaz, zaten unutulmak<br />

da istenmez. Bambaşka duygulardır. Ayrılığınız<br />

ne kadar uzun olursa olsun bu aşk kendini<br />

unutturmaz.<br />

Bu hastalığa yakalanan mağaracı toplum<br />

içindeyken, insanların hareketlerini yorumlarken<br />

çarpıtmalar yapmaya, hayatın akışına anlam<br />

verememeye başlar; kafayı yemek üzere olduğunu<br />

hisseder “duvarlar hiç kafamı karıştırmıyor”<br />

der. Evdeki duvarlara reverans vermeye başlar.<br />

Kanalizasyon deliklerine gözleri kayar. Çamaşır<br />

ipine asılmaya çalışır. Yangın merdivenlerine<br />

sonsuz sempati besler. Bazı durumlarda sevgili<br />

diye uyku tulumuna sarılıp yatmak, çizmede<br />

kalan çamuru ya da karpit koklamak iyi gelir. Ama<br />

içindeki boşluğu dolduramaz.<br />

Semptomlar bazen aşırı suskunluk ve çevreye<br />

karşı duyarsızlık olarak görülür. Mağaracının<br />

beyni bu sırada “mağaraya gidebilirsem aklımdaki<br />

tüm soruların yanıtı almış olacağımı bildiğim için<br />

bir şeyler söyleme gereği duymuyorum” diye<br />

çalışır. Hastalığın ilerleyen aşamalarında farklı<br />

agresyonlar gösterebilen mağaracılar, zihinsel<br />

karmaşa içine girer normal yaşamsal bilincin<br />

kesintiye uğramasıyla akıl ve mantığın gerektirdiği<br />

yaşamsal değerler anlamını kaybeder. Ona göre<br />

şehirdeki her yer herhangi bir yerdir. Ve insanlar<br />

kirletilmiştir. İçine kötü ruhlar doluşup yuvalanmış<br />

gibi olur. İnsanlarla kavga etmekten çekinmez,<br />

hayatını devam etmek için yapmak zorunda olduğu<br />

işleri aksatır, sürekli bağırma çığlık atma ve isyan<br />

halindedir.<br />

“Mağarası gelmek” sendromuna yakalanan bir<br />

insanın hastalığını ilk fark eden yine bir mağaracı<br />

olur. Bu durumda yapılması gererken ilk şey<br />

mağaracıya sonsuz şefkat ve anlayışla yaklaşıp<br />

onu en yakın mağara kampına götürmek ve orada<br />

sağaltım sağlanan kadar tutmaktır. Bu hastalığa<br />

yakalanmamak için alınacak en iyi önlem ise<br />

periyodik zamanlarla mağaralara gitmek olacaktır.<br />

Mağarası gelmiş mağaracı şehirdeki her türlü<br />

kanalizasyon ve çukura girme eğilimi taşır<br />

8 Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10

Pseudokarst<br />

Ceyhun ULUDAĞ (ASPEG)<br />

Pseudokarst, karstla benzer formda ya da<br />

görünüşte olan ancak farklı mekanizmalar<br />

etkisiyle oluşan yapılara verilen isimdir. Diğer bir<br />

deyişle Pseudokarst, genellikle kimyasal olarak<br />

çözülemeyen topografik yapıların, kimyasal<br />

olarak çözülebilen kayaçlar ve çökeller gibi özellik<br />

göstererek (fiziksel) değişime uğramış çeşitleridir.<br />

Pseudokarst örnekleri arasında lav tüpleri, granit<br />

tepeleri veya paleo-çöküntüler sayılabilir.<br />

Pseudokarst terimi, 1906 yılında ilk kez W. Knebel<br />

tarafından kullanılmıştır. Orta Avrupa’nın bazı<br />

ülkelerinde (Ör. Slovakya, Çek Cumhuriyeti) çok<br />

yaygın olarak kullanılmakla beraber, oldukça fazla<br />

miktardaki bilim adamı tarafından (Ör. Polonyalı<br />

bilim adamları), tanımı üzerinde tam uzlaşıya<br />

varılamadığı ve daha önce kumtaşı ve granit gibi<br />

karstik olduğu kabul edilmeyen kayaçların hava<br />

olaylarının etkisine maruz kalarak formasyon<br />

değiştirmesinde, karstlaşmanın da önemli<br />

ölçüde etken olduğu düşünceleriyle, pseudokarst<br />

teriminin kullanılması kabul edilmemektedir. Bu<br />

argümanın ilk bölümü (pseudokarst teriminin,<br />

kavrama değişik anlamlar yüklendiği halde, birçok<br />

insan tarafından kullanılıyor olduğu) doğrudur.<br />

Geniş bir jeoloji, coğrafya ve speleoloji bilim adamı<br />

kitlesi ya bu terimi çeşitli yollarla tanımlamaya<br />

çalışmış ya da basitçe kullanımını reddetmişlerdir.<br />

Argümanın ikinci bölümündeki, karstik özellik<br />

göstermeyen kayaçlarla ilgili olarak; karstlaşma<br />

sürecinin sadece çözünme yoluyla olmadığını ve<br />

ana kütleden kopan küçük parçaların çözelti içinde<br />

taşınmasının da yeraltında mağara oluşumu için<br />

yeterli derecede kaya deformasyonuna neden<br />

olarak, bu süreçte kritik rol oynadığını vurgulamak<br />

yanlış olmaz. Kumtaşı ve granitlerin durumunda<br />

ise hava olaylarının etkisine maruz kalan materyal<br />

koparak taşındığı için (pseudokarstlaşma)<br />

bu durumda ancak mikro-karstlaşmadan<br />

bahsedilebilir. Bu nedenle, yeterince açık<br />

olmamasına rağmen ‘pseudokarst’ teriminin<br />

kullanılması, karst benzeri ancak karstlaşma<br />

görülmeyen mağaralar, obruklar, toprak parçaları<br />

ve diğer mezoformlar gibi oluşumları genellemek<br />

için çok uygundur. Ayrıca Pseudokarst kavramı,<br />

ilki 1982 yılında düzenlenen ‘Pseudokarst<br />

Sempozyumları’nda konuşulmaya ve tartışılmaya<br />

devam etmektedir.<br />

pseudokarstla ilgili diğer gündemi, toplantıları<br />

takip ve organize etmektir. Komisyon iki yılda bir<br />

çalışmalarına ilişkin haber bülteni yayınlamaktadır.<br />

Komisyonun çalışmalarına web sitelerinden (<br />

http://www.pseudokarst.de.vu ) ulaşılabilmektedir.<br />

Kaynakça:<br />

1. http://bulletin.geoscienceworld.org/cgi/content/<br />

abstract/87/7/10<strong>21</strong> (05.01.<strong>20</strong>10-Çevrimiçi)<br />

2. http://wapedia.mobi/en/Karst_topography#5<br />

(05.01.<strong>20</strong>10-Çevrimiçi)<br />

3. http://wwwpub.zih.tu-dresden.de/~simmert/<br />

pkarst/02_discussions/discussions.htm<br />

(05.01.<strong>20</strong>10-Çevrimiçi)<br />

4. http://web.utanet.at/speleoaustria/<br />

pseudokarst.htm (05.01.<strong>20</strong>10-Çevrimiçi)<br />

Uluslararası Speleoloji Birliği (UIS) de pseudokarst<br />

konusunda çalışmalar yapmaktadır. Örneğin,<br />

bu konuda çalışmalarda bulunan Pseudokarst<br />

Komisyonu (Commission du Pseudokarst), UIS’in<br />

bir komisyonudur ve Ağustos 1997’de İsviçre’de<br />

düzenlenen Uluslararası Speleoloji Kongresinde<br />

kurulmuştur. Pseudokarst Komisyonunun asıl<br />

hedefi, Pseudokarst Sempozyumlarını düzenlemek<br />

ve pseudokarstik özellik gösteren (karstik<br />

olmayan) mağaraların keşiflerini ve bilimsel<br />

çalışmalarını teşvik etmek, ödüllendirmek ve<br />

Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10 9

Maden Tetkik Ve Arama<br />

Genel Müdürlüğü (MTA)<br />

Karst Ve Mağara Araştırmaları<br />

Birimi<br />

Yüzölçümündeki dağılımına bakıldığında<br />

Türkiye’nin 1/3’lük bölümünün karstlaşmaya<br />

uygun kayaçlarla kaplı olduğu görülebilir. Bu<br />

kayaçların büyük bölümünü de karbonatlar<br />

oluşurturmaktadır. Günümüzde antropojenik<br />

etkilere bağlı olarak iklimdeki olumsuz yöndeki<br />

değişimler beraberinde yaşamın sürdürülebilir<br />

olmasındaki kaynakların da hızla tükenmesine<br />

neden olmaktadır. Dış süreçlerden en hızlı şekilde<br />

etkilenen karstik alanlar için bu tehlikenin boyutu<br />

daha da büyüktür. Türkiye özelinde bakıldığında<br />

da, yeraltı suyu rezervleri açısından karstik<br />

bölgelerin önemi daha da artmaktadır.<br />

Dağ Kampı, Aladağlar, Kayseri<br />

Gerçek anlamda karst yeraltı suyu rezervlerinin<br />

ortaya konulması; karst sisteminin dinamiğinin<br />

güncel verilerin yanısıra, sistemin geçmiş jeolojik<br />

dönemlerdeki davranışının da belirlenmesiyle<br />

mümkün olabilmektedir. Bütün olarak<br />

düşünüldüğünde ise bu, sistemin karst evriminin<br />

modellenmesi anlamına gelmektedir. Tüm bu<br />

çalışmaların yapılmasında MTA’nın kurumsal olarak<br />

en büyük artısı, yüzey araştırmalarını yürütecek<br />

alt yapının mevcut olmasının yanısra, çalışmaların<br />

en önemli yöntemlerinden mağara araştırmalarına<br />

yönelik birikimdir. MTA Genel Müdürlüğü<br />

bünyesinde 1979 yılında kurulan, bölgesel ve yerel<br />

ölçekte Türkiye’nin birçok yerinde mağara ve karst<br />

araştırmalarında bulunan Jeoloji Etütleri Dairesi’ne<br />

bağlı Karst ve Mağara Araştırmaları Birimi, uzun<br />

süreli tecrübesi ve teknik alt yapısı ile, küresel<br />

anlamda yeryüzünde konuyla ilgili oluşabilen<br />

fiziksel değişikliklere bağlı yeni süreçlerin<br />

araştırılmasına yönelik altyapıya sahiptir.<br />

Karst ve Mağara Araştırmaları Birimi<br />

araştırmalarıda; çalışılan bölgenin özelliklerine<br />

bağlı olarak yerbilimlerinin farklı disiplinleri için,<br />

örneğin Türkiye’nin öncelikli doğal afet kaynağı<br />

olan depremlere ait eski kayıtların (paleosismoloji)<br />

yeni bir yöntem olan karst paleosismoloji<br />

yöntemleri ile araştırılması ve veri üretilmesi<br />

çalışmalarını da yürütmektedir.<br />

Paleoiklim amaçlı dikit örneklemesi<br />

NOT: MTA’nın yaptığı çalışmalar hakkında verdiği<br />

bilgiler için Koray Törk’e teşekkür ederiz.<br />

Bu yukarıda belirtilen proje araştırmalara ek<br />

olarak mağaraların başta turizm olmak üzere,<br />

depolamacılık, kültür mantarcılığı ve askeri<br />

amaçlı kullanım alanlarına yönelik gözlem ve<br />

değerlendirmeler de yapılmaktadır.<br />

Tüm bu çalışmalar ışığında aslında “yaşayan<br />

bir organizma” olan karst sistemlerinin<br />

dinamiğinin ortaya konulacağı gibi, dış<br />

süreçlerden hzlı etkilenen bu yapıların koruma<br />

alanlarının belirlenmesi ve bu doğrultuda<br />

metadoloji geliştirilmesine yönelik çalışmalar<br />

sürdürülmektedir.<br />

10 Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10

Sarıkaya ve Aksu mağaraları<br />

eğitim gezisi<br />

Ebru CAYMAZ (AKUT İSTANBUL)<br />

“audere est facere”<br />

“cesaret etmek yapmaktır”<br />

Gruba gelen bir mail, maili takip eden yazışmalar<br />

ve bilgilendirme toplantısı… Böyle başladı mağara<br />

maceramız… Heyecan, şaşkınlık, merak hepsi<br />

birbirine karışmış bir şekilde aynı amaç uğruna bir<br />

avuç insan koyulduk yola...<br />

Bölüm 1<br />

Sarıkaya Mağarası Macerası<br />

22 ocak gecesi eğlenceli ve konforlu bir yolculuğun<br />

ardından kamp alanına vardık, kampı attık<br />

ve dinlenmeye çekildik. Ertesi gün mağaraya<br />

girecektik. Ne olumsuz hava şartları nede gece<br />

çadırların etrafında sabaha kadar tur atan envai<br />

çeşit hayvan engelleyemedi bizi. Psikolojik olarak<br />

hazırdık mağara için, uyarıları dikkate almış, bütün<br />

hafta psikolojik olarak üşüyerek, zaman zaman<br />

üşüyor muyuz diye birbirimizi kontrol ederek<br />

kendimizi üşümeye alıştırmıştık. Ruh istekliydi peki<br />

ya beden? Kırmızı mağara tulumlarını giyene kadar<br />

inanamadım kendime.<br />

Birçok doğa sporunun tadına bakmış ve dağcılıkta<br />

karar kılmış bir insan olarak mağaracılık çok farklı<br />

gelmişti bana ve bir o kadar da uzak... Farklı<br />

gelmişti çünkü gerçek anlamda bambaşka bir<br />

ortamdı; yaşadığımız, alışkın olduğumuz yerden<br />

çok farklıydı, karanlıktı bir kere! Uzak gelmişti<br />

çünkü mitolojik çağlardan beri atalarımız yer<br />

altını Hades’ e atfetmiş, orası yasak bölge olmuş,<br />

giden geri dönememiş ve sonraki yüzyıllarda da<br />

bilinmeyen olarak kalmıştı hep…<br />

İşte böyle bir ortama gidiyorduk biz, heyecan<br />

ve merak doruktaydı. Lapa lapa yağan karın<br />

altında öğlen saat on iki itibarı ile sekizi yeni on<br />

kişilik bir ekip olarak takıldık Ender eğitmenimizin<br />

peşine. Dışarıdaki dondurucu soğuğun aksine<br />

gayet misafirperver bir şekilde karşıladı Sarıkaya<br />

mağarası, o devasa girişinden içeri buyur etti<br />

bizi, bizde kırmadık kendisini, içimizde yeni<br />

doğan bir bebeğin keşfetme merakıyla daldık<br />

içeri. Ev sahibimizin bize cömertçe sunduğu<br />

görsel şölenlere hayran kalarak, ağızlar bir karış<br />

açık, sakar adımlarla, yürümeyi yeni öğrenen<br />

çocuklar gibi ilerledik. Gerçek anlamda bir<br />

mağaraya ilk defa giriyordum ama Sarıkaya o<br />

kadar misafirperverdi ki beşinci dakikadan sonra<br />

sanki ebedi ikametgahım orasıymış gibi rahat,<br />

huzurlu ve mutlu devam ettim. Mağaramızın,<br />

nedense beşinci dakikadan sonra sahiplendim<br />

hemen, öyle ağır ve etkileyici bir havası vardı<br />

ki tüm korkularımı hemen girişte bırakıverdim.<br />

Böylesine rahat olmamda sadece mağaramızın<br />

değil eğitmenlerimizin de kuşkusuz büyük payı<br />

vardı! Bizi komut yağmuruna tutarak mağaraya<br />

yabancılaştırmak yerine, çok daha profesyonel bir<br />

yaklaşımla yeri geldiğinde eğitmen, yeri geldiğinde<br />

yardım için elini uzatan gruptan herhangi biri<br />

olarak mağaraya adapte olmamıza çok yardımcı<br />

oldular. Ve biz bu şekilde zaman kavramından<br />

soyutlanarak ilerledik, ıslandık, sudan kaçtık,<br />

sudan kaçarken daha beter ıslandık, hazır<br />

ıslanmışken bide pislendik, ışıklarımızı söndürüp<br />

mutlak karanlığın tadına baktık, kayalarda türlü<br />

cambazlık yaptık, tüm bunları yaparken deli gibi<br />

eğlendik, farkına bile varmadan dört saati devirdik<br />

ve mağaramızın sonuna kadar geldik. Bitti mi?<br />

Tabi ki hayır! Geri dönüş de bir o kadar keyifliydi!<br />

Sarıkaya her anlamda bir eğitim alanıydı bizim<br />

için, ilerlerken arada bir geri dönüp bakmanın ne<br />

kadar önemli olduğunu da öğretti bize. Yine aynı<br />

şekilde, bu sefer olaya biraz daha hakim, adımlar<br />

biraz daha düzgün, geldiğimiz yolları bulmaya<br />

çalışarak, kimi zaman kaybolarak ya da kaybolmak<br />

demeyelim de mağarayı tamamen keşfederek<br />

çıkışa vardık.4 saatlik inişin aksine çıkış 1.5 saat<br />

sürdü ve ilk mağaramızı tamamlamış olduk. Ekibin<br />

yüzünde ilk mağarayı tamamlamanın vermiş<br />

olduğu haklı gurur…<br />

“possunt quia posse videntur”<br />

“yapabilirler, çünkü yapabileceklerini<br />

düşünüyorlar”<br />

Bölüm 2<br />

Aksu Mağarası Macerası<br />

Öncelikle belirtmeliyim ki Aksu’ya giriş çok daha<br />

zordu. Araca doğru yaptığımız minik trekkingde<br />

zaten ıslak olan tulumlarımız soğuk ve yoğun kar<br />

yağışlı havanın da etkisiyle üzerimizde dondu.<br />

Hava muhalefeti yüzünden ve biraz da ısınmak<br />

için merkeze inip yemek yedik. Sıcak çorbayemek-çay<br />

ve sobayla kendimize geldik, sıcağın<br />

ne büyük bir nimet olduğunu anladık. Sonuçta<br />

hepimiz insandık, üşümüş ve yorulmuştuk fakat<br />

bu bizim isteğimizi engelleyemedi. Yemekten<br />

sonra kamp alanına döndük, bu sefer üç yeni<br />

iki eskiden oluşan daha küçük bir ekip olarak<br />

donmuş tulumları tekrar giyip kar yağışı eşliğinde<br />

mağaraya doğru yola koyulduk.<br />

<strong>21</strong>.40’ta Aksu’nun girişindeydik. Aksu mağarası<br />

Sarıkaya kadar misafirperver değildi, girişteki<br />

minik gölet ve 55 derecelik eğimde 7 metrelik<br />

tırmanış “beni keşfetmek o kadar kolay değil,<br />

uğraştırırım” mesajını etkili bir biçimde verdi.<br />

Çizmelerime dolan suyu boşaltmakla uğraşırken<br />

Ender ağabeyin “boşuna uğraşma, birazdan<br />

komple ıslanacaksın ve öyle devam edeceksin”<br />

uyarısıyla vazgeçtim. Orda kısa bir sorgulama<br />

yaptım aslında, benim burada ne işim var diye<br />

sormaktan kendini alamıyor insan fakat ilerledikçe<br />

niye bu kadar geç başladım ki pişmanlığına<br />

dönüştü bu his. Aksu’da ki yolculuğumuz ekibin<br />

Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10 11

de küçük olması nedeniyle daha hızlı ve eğlenceli<br />

oldu. Kimi zaman Aksu’nun akustiğini sınayarak<br />

kimi zaman sudan kaçarak kimi zaman stil yüzme<br />

şekilleriyle cadı kazanlarını geçerek(burada<br />

Alper ve Ahmet arkadaşların isimlerini anmadan<br />

geçemeyeceğim) ilerledik. Küçük bir döşeme<br />

bile yaptık, baca geçişi, kendini sıkıştırarak<br />

tırmanma gibi mağaradaki doğru hareket stillerini<br />

öğrendik, geçiş yollarında uyuyan tecrübesiz minik<br />

yarasalara dikkat ettik ve mağara daha uzun<br />

olmasına rağmen daha kısa sürede sonuna geldik.<br />

Buz gibi soğuk bir havada boğazına kadar soğuk suya<br />

girmek de keyifli olabilirmiş,<br />

Aksu’daki daha farklı ve ilginç oluşumları izlerken<br />

soğuğu ya da ıslaklığı düşünmedik bile.<br />

Mağara sonundaki çarşağı tırmanıp, en yüksek<br />

noktaya çıkarak ağzımız bir karış açık mağarayı,<br />

o güzellikleri izlemek, orda ki huzuru tatmak tüm<br />

yorgunluğa değerdi. Dönüş yolunda söylediğimiz<br />

kasap havası ortama pek uyum sağlamasa da<br />

özellikle soğukla mücadelede pek etkili oldu. Son<br />

dakikaya kadar suyunu eksik etmeyen Aksu sürekli<br />

ıslak kalmamızı sağladı. Bu keyifli yolculuğu gece<br />

yarısı 02.00’de tamamladık. İlk defa mağaraya<br />

girenler için bir günde Sarıkaya ve Aksu gibi iki<br />

mağaraya girmek kolay değildi fakat kısa sürede<br />

kaynaşan ve mutlak paylaşımı sergileyen bir ekip<br />

olarak o kadar eğlendik ki ne yorgunluk ne soğuk<br />

ne de başka bir olumsuzluk bu mağaraları<br />

keşfetme isteğimizi engelleyemedi. Yorgun fakat<br />

mutlu ve huzurlu biçimde çadırlara döndük,<br />

o kadar kar yağmıştı ki çadırım tamamen kar<br />

altında kalmıştı. Ekipten bir arkadaşımızın<br />

“mağara sevdası için senenin en soğuk ve yağışlı<br />

hafta sonunu seçmek zorunda mıydık” söylemini<br />

hatırlayarak güldüm ve huzurlu bir uykuya daldım.<br />

Pazar sabahı çok eğlenceli, menüsü ve sohbeti bol<br />

kahvaltının ardından dönüşe geçtik ve İstanbul’a<br />

vardık. Pazartesi günü herkeste aynı heyecan<br />

devam ediyordu. Mağaraya girmekle kalmamış<br />

alışmıştık da, “arayı açmadan yine gideriz değil<br />

mi”, “ne güzeldi değil mi” ortak sözleri oldu ekibin.<br />

Bununla kalmayıp ortak bir söylem bile geliştirdik,<br />

işte bizim mağaracılık için yaptığımız naçizane<br />

tarif:<br />

mutlak güzellik+mutlak karanlık+mutlak<br />

sessizlik+mutlak huzur+mutlak paylaşım=<br />

mutlaka mağara!<br />

12 Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10

Speleosanat<br />

KİTAB-I ÖLÇME II<br />

“Üstadımız reis-i piri kendisi usta bir hartacı<br />

Biz ancak oluruz onun yanında bir çorbacı<br />

Okumak lazım , bilmek lazım ömür kısa<br />

Oku maarifetnameyi al kendine hisse-i kıssa”<br />

Mikyas Malzemesi<br />

Mağaralarda ölçüm yapmak için gerekli malzemeyi<br />

anlatır<br />

Üç beş magaraya girdin mi sanma oldun mağaracı<br />

Girdiğimin adedini ben unuttum be hey biçare<br />

yaylacı<br />

Hüner iyilik yapmak değildir bu böyle biline<br />

Hüner kötülükle savaşmaktır sen sahip ol diline<br />

Pişman olmadık bu yola girdik, endamına gideriz<br />

Ol bazı zaman kendimizi keriz zannederiz<br />

Bak şimdi aç kulağını dinle beni, yatay dikey anlamam<br />

Mağaraların hepsi aynıdır, eğer gerçek<br />

mağaracıysan<br />

Mikyas etmen lazım girdiğin her bir mağarayı<br />

Hepsi ayrıdır, sen hiç gördünmü iki kardeşte aynı<br />

ırayı<br />

Hepsi farklıdır, ayrı ehemmiyet arz eder<br />

Şimdi mikyas için söyleyelim neler lazım teker<br />

teker<br />

Pusula derler onun adına üçyüz altmışa bölmüşler<br />

Arada bir haritacılar onu dörtyüz de etmişler<br />

Çinliler bulmuş bundan onu çok evvel seneler<br />

Bir ucu nedense hep şimali gösterirmiş derler<br />

Oklusu vardır oksuzu vardır döner durur<br />

Mıknatıs onu önce şaşırtır ,köpek gibi kudurtur<br />

Olmalı senin elinde otuz iki arşın bir mikyas<br />

Çelik olmamalı sonra tutar kısa bir zamanda pas<br />

Onla ölçersin içeride tüm poligonları<br />

İyi ölçmek gerekir tespit edilen noktaları<br />

Derler bir alet vardır pusulaya benzer<br />

Ama onu nedense şakuli doksana bölerler<br />

Vardır elbet bunun bir sebeb-i hikmeti<br />

Klino derler adına ölçersin yerin eğimini<br />

Kaldırır yukarıya bakarsan görürsün artıyı<br />

İndirir aşağıya bakarsan görürsün eksiyi<br />

Hal bu olanda ya derece görürüsün ya da yüzdeyi<br />

Lazımdır unutma sana bir de defter<br />

Kaydedeceksin aldığın ölçüleri birer birer<br />

Sakın unutma olmalı bu defter kareli<br />

Emin ol bu sana olacak içeride gerekli<br />

İhtiyacı vardır yar gibi bu üç eşyanın muhabbete<br />

ilgiye<br />

Sev onları temizle, kaldır ara sıra dinlensinler diye<br />

Unutma sana onları kimse etmedi hediyye<br />

Kadir kıymet vermek lazım emeğe sevgiye<br />

Fatih BÜYÜKTOPÇU<br />

Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve<br />

Uygulama Merkezi Karst Araştırmaları Grubu<br />

Fotoğraf: Ali Aytan<br />

Cadı Kazanı Ocak-Şubatk <strong>20</strong>10 13

Biliyor muydunuz?<br />

Başımızda Dönen Tepkime: Karpitten Asetilen Eldesi<br />

Benim için tepkimeler içinde en sevimlileri suyla olanları. Kalsiyum Karbür’ün (Karpit)<br />

suyla birlikte yaptığı tepkime ise hepsinden özel. Sürekli yanı başımızda cereyan eden bu<br />

tepkimenin aktörü CaC2 (Karpit).<br />

Babası CaO (bildiğimiz kireç) ve annesi kok kömürünün 3000 santigrat derecelik bir<br />

sıcaklıkta oksijensiz ortamda ısıtılmasıyla CaC2 (Karpit) dünyaya gelir. Evet bildiğimiz karpit<br />

zaten doğada bolca bulunan ve bize hiç yabancı olmayan kireç ve kömürden imal edilir.<br />

CaO + 3C ---> CaC2<br />

(Merhaba ben karpit) + CO (ben yan ürünüm boş verin beni)<br />

Şimdi aşağıdaki tepkimenin güzelliğine bakın! bu tepkime sonucunda açığa çıkan gaz<br />

mağarada yolumuzu aydınlatan, bizi ısıtan, koruyan, kollayan asetilendir.<br />

CaC2(Yaşasın çok susamıştım) + 2H2O(hoş bir tepkimeye ne dersin?) ---><br />

C2H2 (aydınlatmak için doğdum) + Ca(OH) 2<br />

Tepkimenin güzelliği CaC2 ‘ ün bir damla sudan gelen mucizeyle bir anda asetilen gibi yanıcı<br />

patlayıcı yerinde duramayan bir gaza dönüşmesi ve asetilen gazının yanmasıyla elde edilen<br />

güven verici, güçlü, inatçı ışığı.<br />

Bana göre; Yüzbin led bile olsa asetilen ışığının sıcaklığı ve huzuru hiçbir ışık kaynağında<br />

yoktur.<br />

Gülşen KÜÇÜKALİ<br />

Fotoğraflar: Sami Ayhan, Ender Usuloğlu<br />

14 Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10

Evren Günay Düdeni<br />

98 Ekspedisyonunun<br />

Hikâyesidir<br />

Arpat ÖZGÜL (BÜMAK)<br />

Toroslarda bir küçük delik… deliğin arkasında<br />

gizlenmiş bir dünya… delikten geçerek bu<br />

gizli dünyanın keşfinde kendini arayan küçük<br />

umutlar…<br />

_______________________________________<br />

Alacakaranlıkta mağaradan çıktığımızda<br />

Mehmet de, ben de oldukça yorgunduk. -280<br />

m’deki göle inen 40 m’lik inişi de döşeyip,<br />

çıkışa geçmemizin üzerinden 2 saat geçmişti.<br />

Planladığımız süreyi biraz aşmıştık, kamptakileri<br />

daha fazla merakta bırakmamak için biraz<br />

soluklanıp 1.5 km uzaklıktaki kampa doğru yola<br />

çıktık. Karpit lambalarımızı söndüren rüzgârlı bir<br />

gecede, mağarayla kampın bulunduğu yaylaları<br />

birbirinden ayıran sırtı son bir çabayla tırmandık.<br />

Birkaç saat önce batmış olan günün son<br />

ışıkları yıldızlı gökyüzüyle batıdaki sıradağların<br />

arasında açık mavi bir ufuk çizgisi oluşturmuştu.<br />

Sırtı aştığımızda kamptakiler ışığımızı artık<br />

görebiliyordu. Bir süre ikimiz de durduk.<br />

Saatlerdir karpit lambasının sıcak sarı ışığına<br />

ve mağara duvarlarının yakınlığına alıştıktan<br />

sonra bu uçsuz bucaksız manzaranın karşısında<br />

donakalmıştık.<br />

_______________________________________<br />

“Abi… yaşadığımı hissediyorum… ama çok<br />

yoğun!”<br />

“...bu işi işte bu yüzden yapıyoruz...”<br />

_______________________________________<br />

Anamur, Çukurpınar Yaylası’na geleli 4 gün<br />

olmuştu. İstanbul’da geçirdiğimiz yoğun bir<br />

hazırlık döneminden sonra randevumuza<br />

sadık kalmış ve 4 senedir üzerinde çalıştığımız<br />

Evren Günay Düdeni’ne tekrar gelmiştik. Bir<br />

trafik kazasında kaybettiğimiz arkadaşımızın<br />

anısına isimlendirdiğimiz düdende, BÜMAK 97<br />

Yaz Ekspedisyonu sırasında -1377 m derinliğe<br />

ulaşarak Türkiye derinlik rekorunu kırdık. Bu<br />

seneki hedefimiz ise daha derinlere, Dünya<br />

rekoruna doğru ilerlemekti.<br />

Çoğunluğunu öğrencilerin oluşturduğu 9<br />

kişilik bir ön-ekibin 11 Ağustos’ta yaylaya<br />

varmasıyla BÜMAK 98 Yaz Ekspedisyonu başladı.<br />

Ağustos ayını seçmemizin nedeni mağara<br />

içerisindeki su seviyesinin ve dolayısıyla sel<br />

tehlikesinin düşük olması… Üç hafta sürmesi<br />

planlanan ekspedisyona ekibin geri kalanı 2.<br />

haftadan itibaren katılacaktı. Öğrenci olanlar<br />

ekspedisyonun tümünde yer alırken, çalışan<br />

eski mağaracılar yalnızca 1-2 haftalık iş izinlerini<br />

ayırabildikleri için, 31 Ağustos’u kesin dönüş<br />

tarihi olarak belirledik. İlk hafta içerisinde önekip<br />

kampı kuracak ve mağaranın ilk 400 m’sinin<br />

hat döşemesini yaparak ilk istasyon kampı olan<br />

“Çiçek Bahçesi”ne ulaşacaktı.<br />

İlk 4 gün içerisinde kamp kurulmuş ve mağara<br />

-280 m’ye kadar döşenmişti. İki yörük ailesiyle<br />

paylaştığımız Çukurpınar Yaylası’nın bize kalan<br />

güney düzlüğüne kurduğumuz kamp, kişisel<br />

çadırların yanı sıra bir malzeme tentesi, mağara<br />

dışındakileri gün boyunca güneşten koruyacak<br />

dev bir tente ve mutfak olarak kullandığımız,<br />

taşla örülmüş keçi ağıllarından ibaretti.<br />

Kamp hayatı sabah 8:00’de hareketleniyordu.<br />

Yaylayı çevreleyen dağların ardından<br />

doğan güneş bir süre sonra çadırları içinde<br />

durulmayacak kadar ısıtıyordu. Mağaraya<br />

girecekler hızlı bir kahvaltının ardından<br />

malzemelerini toparlamaya başlıyor, girmeyenler<br />

ise tente altına çekiliyordu. Geçen senelerde<br />

civar yaylalara yürüyüşler yapılırken, bu sene<br />

artan terörist söylentileri yüzünden kamptan<br />

ayrılmaya cesaret edemiyorduk. Hatta bir iki<br />

gecemiz çarşaktan gelen sesler yüzünden<br />

uykusuz geçmişti.<br />

Kampta ihtiyacımız olan suyu, <strong>20</strong>0 m uzaklıktaki<br />

pınardan, mutfakların yanına kadar hortumla<br />

getiriyorduk. Günlük ekmeğimizi ise yayladaki<br />

komşumuz Kiraz Teyze’yle beraber yapıyorduk.<br />

Mağara ekibi hazır olunca, tente altından<br />

kendilerine mağara ağzına kadar eşyalarını<br />

taşıyacak şerpalar bulmaya çalışıyordu.<br />

“Haydi şerpa!”<br />

“Gelemem, entelektüel faaliyetlerim var.”<br />

“Başlarım entelektüeline!”<br />

Kamptan 1.5 km uzaklıkta bulunan mağara ağzı,<br />

Çukurpınar’ın güneydoğusundaki Peynirlikönü<br />

Yaylası’nda yer alıyor. Eski Türkiye derinlik rekoru<br />

olan Çukurpınar Düdeni’nin heybetli ağzıyla<br />

karşılaştırıldığında, Evren Günay Düdeni’nin girişi<br />

kayalar arasında küçük bir delik! Çukurpınar’ın<br />

birbirini takip eden dev inişlerinin aksine, Evren<br />

Günay Düdeni <strong>20</strong> dakikalık bir sürünmeyle<br />

başlıyor. 1 metreyi geçmeyen yükseklikteki dar<br />

koridorlarda, cadıkazanları üzerinden cambazlık<br />

yaparak ilerleniyor. Daha aşağılarda olacak<br />

bir kaza veya sel ihtimaline karşı bizi en çok<br />

endişelendiren bu dar pasajlar. Sürünmenin<br />

sonunda 25 m’lik bir inişle mağara dikeyleşiyor<br />

ve çatlaklar boyunca küçük inişlerle menderesler<br />

yaparak ilerliyor. Genelde genişliği 1.5-2 m’yi<br />

ender aşan mağaranın tavanı ilk inişten sonra<br />

gözden kayboluyor. Mağaranın içinde ilerlediği<br />

dar çatlağın kestiği büyük şaftlarda, mağaranın<br />

genelinden farklı olarak, karstik oluşumlar<br />

açısından daha zengin geniş odalar ve göller yer<br />

alıyor.<br />

Ön-ekibin daha az deneyimli olmasına karşın,<br />

planlı bir çalışma ve kişilerin özverisiyle önceden<br />

belirlediğimiz programı takip ediyorduk. Tek bir<br />

döşeme ekibi başı olması işleri yavaşlatıyorsa<br />

da, memurvari bir sistemle (9:00 giriş, 18:00<br />

çıkış) her gün biraz daha ilerledik. Küçük<br />

Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10 15

aksaklıklar sadece gece sohbetlerinin konusu<br />

oluyordu; Mehmet Ü.’nün çoraplarını unuttuğunu<br />

mağara ağzında fark etmesi ve M’Ali’nin koşarak<br />

1.5 km uzaklıktaki kamptan çorap şerpalığı<br />

yapması… Mağara haritasında görünmeyen<br />

döşemelerle karşılaşınca sınırında tuttuğumuz ip<br />

miktarının yetmemesi ve mağaranın geri kalanına<br />

planladığımızın aksine yap-boz oynarcasına devam<br />

etmemiz… Sabah saat 8:00’da girmeyi planlayan<br />

hevesli gençlerin, Oktar’ın kahvaltı için pişirdiği<br />

leziz Pişi’yi (pofuduk ibişin şipşak işi) bekleyip<br />

11:00’de girmeleri… Hüseyin’in reaksiyon hızına<br />

yetişememizden kaynaklanan küçük aksaklıklar…<br />

“Abi buraya 27’yi veya 29’u gönder!” demeye<br />

kalmadan tepeden Hüseyin’in attığı 27 m’lik ip<br />

balyası uçarak geçer ve gümbürtüyle aşağıdaki<br />

göle düşer… “29’u gönder, sakin!”.<br />

19 Ağustos, 19:00 sularında yine Mehmet’le<br />

beraber mağaradan çıkıyorduk. Tam bir hafta<br />

dolmuştu ve biz mağarayı -500m’ye kadar<br />

döşemiştik. İki gündür mağaradaydık ve sürekli,<br />

çıktığımızda karşılaşacağımız kalabalık kamp<br />

manzarasını konuşuyorduk. Ekibin geri kalanı<br />

bugün geliyordu ve bir haftalık yorucu çalışmanın<br />

üstüne kendimizi kampın tatlı curcunasına<br />

bırakacaktık. Gene yorgun ama hevesle mağarada<br />

ilerlerken, yukarıdan gelen sesler duyduk. Yeni<br />

gelenler dayanamamış ve hemen üstümüze bir<br />

bindirme ekip göndermişlerdi. Gelen Sencer’in<br />

sesiydi, şarkı söyleye söyleye aşağıya iniyordu.<br />

-75 m’deki takıl-geçlerde karşılaştık, arkadan<br />

da 2 çantayla Hüseyin geldi. Bağıra çağıra,<br />

kaskları tokuştura tokuştura, mağaracı usulü bir<br />

karşılaşma oldu. “Heyoo, n’aber, kaç kişi geldiniz?<br />

Yahu sen hakkaten evleniyor musun? Abi yeni<br />

tulumuma bak, kim tutar sizi be, ...” şeklinde<br />

cereyan eden yoğun ve kısa bir sohbetten sonra,<br />

aşağıda bıraktığımız malzeme ve döşeme hakkında<br />

bilgi verdik ve vedalaştık. Adamlar bomba bir giriş<br />

yapıyorlardı, -500 m’den, ikinci istasyon kampının<br />

(Bir Başka Hayat) bulunduğu -700 m’ye kadar<br />

döşemeye gireceklerdi. Hüseyin ilk defa bu kadar<br />

zorlu bir giriş yapıyordu. “Çinli uşak (Hüseyin)<br />

endişeli gözlerle beyaz efendiyi takip etti… Beyaz<br />

efendi (Sencer) savaş naraları atarak ilerlerken,<br />

Çinli uşak iki bavulla kan ter içinde ona yetişmeye<br />

çalışıyordu.”<br />

Kampa vardığımızda coşkulu bir kalabalık bizi<br />

bekliyordu. Mağara içerisinde sessiz ve yalnız<br />

geçirdiğimiz iki günden sonra, kendimizi bir<br />

anda bu dost kalabalığın ortasında buluverdik.<br />

Mehmet’in sözlerini hatırladım, “…bu işi işte bu<br />

yüzden yapıyoruz…”.<br />

Bizim içeride olduğumuz sırada, yeni gelen grup<br />

bir toplantı yapmıştı. Kampta 22 kişiydik ve<br />

önümüzde 11 gün vardı. Mağara içerisinde -400<br />

m ile, geçen sene ulaştığımız en son nokta olan<br />

-1377 m arasında bütün ipler hazır bekliyordu.<br />

97 ekspedisyonunda mağara bitmeyince bu<br />

sene de girileceği göze alınarak, ipler düzgün<br />

bir şekilde balyalanmış ve su yolundan yüksek<br />

yerlere bırakılmıştı. -400 m’den sonra döşeme<br />

yapmaya girecek kişiler ayrıca ip taşımayacaklar<br />

ve her inişin başında ipleri hazır bulacaklardı. Bu<br />

yüzden mağarada çok daha hızlı ilerleyebilecektik.<br />

Önümüzdeki 11 günün 6’sını dibe doğru ilerlemeye<br />

ayırmıştık. Mağaranın dar yapısı -700 m’den<br />

aşağıda da devam ettiğinden, Bir Başka Hayat<br />

kampından sonra yeni bir istasyon kampı kurmaya<br />

elverişli bir düzlük bulunamamıştı. Bu işimizi<br />

zorlaştırmıştı, çünkü -1300 m’ye çalışmaya inecek<br />

bir ekip Bir Başka Hayat kampından yola çıkıyor,<br />

3 saatte dibe varıyor, 5-6 saatlik bir döşemeden<br />

sonra tekrar 600 m yukarıdaki kampa ancak<br />

5 saatte çıkabiliyordu. 15 saatlik bir girişten<br />

sadece 6 saatlik bir verim alınabiliyordu. Bu<br />

sene ise yeni bir teknik denemeye karar verdik.<br />

-1000 m’den aşağıda çalışan ekiplerin yanlarında<br />

taşıyabilecekleri 2 hamak, 2 tulum, ocak ve<br />

yiyecekten oluşan mobil bir hamak kampı…<br />

Böylece, ikişer kişiden oluşacak ekipler düzenli<br />

şiftlerle, oldukça hızlı bir şekilde ilerleyebilecek.<br />

Bu sırada -700 m kampında bekleyen bir ekip<br />

belirli aralıklarla aşağıdaki mobil kampa karpit,<br />

yiyecek ve döşeme malzemesi indirecek. Bu<br />

sırada dışarıdan başka bir ekip döşemenin üçüncü<br />

gününde mağaraya yedek malzeme ve karpitle<br />

girecek. Dipte çalışanlar arasından bir ekip,<br />

yeni gelen bu ekiple yer değiştirecek. Böylece<br />

mağaradan çıkanlar, dışarıda bekleyen meraklı<br />

kalabalığa en son haberleri ulaştırabilecek.<br />

Planlanan bu programa uyulduğu takdirde,<br />

aşağıda çalışan iki ekip, günde ortalama 150-<strong>20</strong>0<br />

m ilerleyerek, 4-5 gün içerisinde mağaranın doğal<br />

sınırına ulaşabilecekti.<br />

Mağaranın toplanması için ise en az 5 gün<br />

gerekiyordu. Bir dağcı için tırmanışının en zor<br />

kısmı zirveye ulaştığında sona ererken, bir<br />

mağaracı için en yorucu anlar dibe vardığında<br />

başlar. Mağaranın döşemesinde kullanılan teknik<br />

malzemeler (ip, karabin, hanger, vb.), kamp<br />

malzemeleri ve çöpler yukarı çıkartılmalıdır.<br />

Toplama vakti geldiğinde bütün kamp seferber<br />

olur ve mağaraya girer. Islandığı için ağırlaşan<br />

yüzlerce metre ip, kilolarca karpit çöpü ve diğer<br />

malzemeler <strong>20</strong>’şer kiloluk çantalar halinde, kimi<br />

yerlerde makara sistemleriyle kolaylaştırılmış<br />

bir şekilde, kimi yerlerde ise babadan kalma<br />

yöntemlerle yavaş yavaş yukarı çıkartılır. Dibe<br />

ulaşmak için gereken fiziksel güç ve dayanıklılıktan<br />

kat kat fazlası mağaranın toplanma sürecinde<br />

gereklidir. Zirveden dönen yorgun dağcıların<br />

çöp ve gereksiz malzemeleri yolda bırakma<br />

eğilimlerine benzer ve hatta daha üst düzeyde bir<br />

eğilim bir mağaracıda görülebilir. Mağara içerisinde<br />

bırakılacak organik veya inorganik artıklar,<br />

mağaranın ekosistemini bozacaktır. Bu yüzden<br />

bir mağaracılık ekspedisyonu bu şartlar dikkate<br />

alınarak planlanmalıdır ve mağara içerisinde<br />

herhangi bir artık bırakmayacak şekilde, yeterli<br />

işgücü mağaranın toplanmasına ayrılmalıdır. Bir<br />

derin mağaracılık ekspedisyonunun kalitesini<br />

ulaşılan derinliğin yanı sıra, mağaranın ne derece<br />

temiz bırakıldığı da belirler.<br />

16 Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10

________________________________________<br />

“…ayak izinden başka bir şey bırakmadan,<br />

fotoğraftan başka birşey almadan, zamandan<br />

başka bir şey öldürmeden …”<br />

________________________________________<br />

Böylece ilk 6 gün boyunca dibe doğru ilerlemeye<br />

ve sonra, ne olursa olsun toplamaya geçmeye<br />

karar verildi. Yeni gelenler son derece hevesliydiler<br />

ve mağaraya girmek için can atıyorlardı. Biz<br />

çıkarken giren Sencer ve Hüseyin’in ardından ikinci<br />

gün Arkadaş ve Oktar, yanlarında hamak kampının<br />

malzemeleri ve yiyecekle beraber mağaraya<br />

girdiler. Onların 5-6 saat arkasından ise Bülent ve<br />

Korcan giriş yapacaklardı. Mağara içerisinde görev<br />

alan herkes son derece özverili davranıyordu. Bir<br />

senedir derin mağaracılık yapmamış insanlar ağır<br />

çantalar paketliyor, zor girişler hedefliyordu. Bütün<br />

bir sene boyunca bu ekspedisyonu hayal etmiştik<br />

ve şimdi herkes elinden gelen bütün çabayı<br />

gösteriyordu. Ancak, mağaracılık da bir doğa<br />

sporudur ve kişisel hazırlık ve çabanın dışında<br />

başarıyı etkileyen bir başka faktör daha vardır;<br />

mağara! Bir derin mağara ekspedisyonunda bir<br />

anda -700 m dibe inmek ve hemen çalışmaya<br />

başlamak kolay değildir… Kaslar, eklemler ve en<br />

önemlisi kafalar mağaranın soğuk, karanlık ve<br />

nemli ortamına yavaş yavaş ısınır… Bu yüzden<br />

en zor girişler hep ilk girişlerdir. Birçoğumuz bu<br />

ekspedisyon için hazırlanmış, spor yapmıştık. Ama<br />

bir Fransız mağaracının da dediği gibi “mağaranın<br />

en iyi antrenmanı mağaradır!” Hevesimiz ve<br />

motivasyonumuzla, bu ısınma sürecini göz ardı<br />

etmiştik.<br />

İlk giren Sencer ve Hüseyin, direkt -700 m<br />

kampına ulaşamamışlardı. Yol üstünde bulmayı<br />

umdukları, geçen seneden bırakılan ipler sel<br />

sularıyla sürüklenmiş ve kullanılamayacak bir hale<br />

gelmişti. -400 m kampına dönüp, orada uyuduktan<br />

sonra ertesi gün yedek iplerle -700 m kampına<br />

ulaşabildiler. Ellerinde daha fazla malzeme<br />

kalmadığından, arkadan gelecek olan ekibi<br />

beklemeye başladılar. Yanlarında yeterli yiyecek,<br />

karpit ve kampta bir salgın haline dönüşen 500<br />

sayfalık “Yüzüklerin Efendisi” kitabından 2 adet<br />

vardı. Onların arkalarından 3 çantayla gelen<br />

Arkadaş ve Oktar ise -400 m kampında bir gece<br />

dinlenerek, ertesi gün -700 m kampına vardılar.<br />

Daha aşağıya döşeme yapabilmek için gereken<br />

malzemeyi ise hemen arkalarından gelen ekip<br />

getirecekti. İkinci ekipten 6 saat sonra Bülent<br />

ve Korcan giriş yaptı. Bu giriş sırasında Korcan<br />

mağara içerisinde rahatsızlandı ve aldıkları<br />

yerinde bir kararla yukarı çıktılar. Bülent birkaç<br />

saat dinlendikten sonra, daha az deneyimli olan<br />

Sinan’la beraber tekrar mağaraya girdi. İniş<br />

sırasında Sinan’ın kolu incinmişti ve ağır çantaların<br />

taşınmasında yeteri kadar yardımcı olamadı. 300<br />

m’ye kadar indirebildikleri çantalardan bir kaçını<br />

arkadan gelecek ekibe bırakmak zorunda kaldılar.<br />

Büyük bir şanssızlık sonucu, mağaraya girecek<br />

olan iki arkadaşımız peşpeşe rahatsızlanmış ve<br />

aşağıdaki iş uzun bir aksamaya uğramıştı. Bu<br />

noktadan sonra ekspedisyonun nasıl devam<br />

edeceğini yukarıdan belirlemek imkânsızdı.<br />

Yukarıda meraklı ve çaresiz bir bekleyiş başladı.<br />

Mağaradan çıkacak ilk habere göre hareket<br />

edecektik. 22 Ağustos gecesi, yukarı çıkan Sinan<br />

ve Hüseyin bize üzücü haberi getirdi. Aşağıdaki<br />

ekip yukarıdan döşeme malzemesinin gelmesini<br />

36 saatten uzun bir süre beklemişti. Mağara<br />

kampındaki bu uzun bekleyiş sonunda, moral ve<br />

motivasyon bozukluğu yaşayan ekip, son gelen<br />

ekiple de yeterli döşeme malzemesinin gelmemiş<br />

olduğunu görünce, çok fazla zaman kaybedildiği<br />

ve ekspedisyonun devam edemeyeceği kararını<br />

almışlardı. Ertesi sabah erkenden mağarayı<br />

toplayarak yukarı çıkmaya başlayacaklardı. Haberi<br />

aldığımızda herkes şok olmuştu. Aşağıda bu<br />

kararın alınmasına neden olan şartları anlıyorduk,<br />

ama bu kadar erken bitmesini ve bu kadar<br />

kolay vazgeçmeyi kabullenemiyorduk. Hemen<br />

acil bir toplantı yapıldı. Bir ekibin, sabah saat<br />

4:00’de mağaraya girmesine ve yolda bırakılan<br />

döşeme malzemelerini de alarak, aşağıdaki ekibi,<br />

çıkışa geçmeden -700 kampında yakalamasına<br />

karar verildi. Korcan ve ben, kısa bir uykudan<br />

sonra 4:30’da mağara ağzındaydık ve girmeye<br />

hazırlanıyorduk. İkimiz de oldukça gergindik. Zor<br />

bir giriş yapacaktık ve aşağıya vardığımızda neyle<br />

karşılaşacağımızı bilmiyorduk.<br />

“Abi nasıl ikna ederiz adamları? Zaten kampa<br />

vardığımızda pestilimiz çıkmış olacak! Soluk soluğa<br />

adamlara nasıl ‘devam’ deriz?”<br />

“Kampa gelmeden önce durur biraz dinleniriz…<br />

sonra da bağıra çağıra şarkı söyleyerek kampa<br />

gireriz! Bunu da yutmazlarsa biz de adamlarla<br />

döneriz artık, n’apalım…”<br />

“ Kimin morali, kimin moralini döverse artık! Aşağı<br />

vardığımızda bizde de ne moral kalır ya! Hadi<br />

bakalım…”<br />

Eğer aşağıdaki ekibe, toplamaya başlamadan<br />

yetişemezsek veya yetiştiğimizde onları<br />

ekspedisyona devam etmeye ikna edemezsek,<br />

yapacak bir şey yoktu. Girişimiz boşa gidecekti ve<br />

yorgun bir şekilde, biz de toplamaya katılacaktık.<br />

Tam karpit lambalarımızın suyunu koymuştuk<br />

ki, mağara ağzından Oktar çıka geldi. Sabahın<br />

köründe bizle karşılaşmayı hiç beklemiyordu ki,<br />

bizi görünce küçük bir çığlık attı… dayanamadık<br />

güldük. Adamlar 36 saatlik bekleyişten sonra<br />

dayanamamış, “sevgili, anne, yuva, dost”<br />

özlemiyle hemen döşemeyi toplayarak çıkışa<br />

geçmişlerdi. Bir sonraki sene için gerekli<br />

malzemeleri aşağıda bırakıp, mağarayı -400 m<br />

kampına kadar toplamışlardı. Artık yapacak bir<br />

şey yoktu… Garip bir şekilde Korcan da, ben<br />

de rahatlamıştık, üzerimizden büyük bir yük<br />

kalkmıştı. Mağaradan çıkanların hepsi aynı tepkiyi<br />

veriyorlardı. “Ulan Oktar, bastın gittin önden…<br />

Haydaa siz ne arıyosunuz burada!”.<br />

Herkeste bir keder ve durumu kabullenmişlik hali<br />

Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10 17

vardı. İşte o zaman anladım ki, adamlar çıkmadan<br />

aşağıya varmış da olsak bir işe yaramayacaktı.<br />

Belki, bir önceki gece planladığımız gibi sıkı bir<br />

çalışmayla, teorik olarak ekspedisyonu sürdürmek<br />

mümkündü; 9 gün, 600 m ip, <strong>20</strong>0 karabin, 150<br />

hanger, 80 m perlon, 3 ekip çalışır ve 4 günde<br />

dibe varırız, sonra da toplarız! Ama en önemli<br />

faktörü hesaplamamıştık; bu çalışma için gerekli<br />

olan motivasyon! Bu ne yazık ki tükenmişti ve<br />

yapacak hiçbir şeyimiz yoktu. Hep beraber kampa<br />

doğru yürümeye başladık… Aşağıda olanları<br />

konuşuyorduk, ama hiç kimse başarısızlığa bir<br />

günah keçisi aramıyordu. Aşağıya malzeme<br />

gelmeyince kampı teröristlerin bastığını bile<br />

sanmışlar…<br />

NOT: Bülten Ekibi olarak, Arpat Özgül’e yayınlama<br />

izni verdiği için çok teşekkür ederiz.<br />

Bu yazı, ASPEG üyelerinin, derin mağara tecrübesi<br />

olan mağaracıların yaşadıklarından ilham alıp<br />

Keşdağı Düdeni’ne iyi hazırlanmaları için bir örnek<br />

oluştursun diye bültende yer almıştır.<br />

Kampa vardığımızda saat 6:00 olmuştu. Sesimizi<br />

duyanlar çadırlarından çıkıp yanımıza geldiler, bir<br />

süre sonra bütün kamp toplanmıştı. Mağaradan<br />

çıkanlarla konuşan herkes yavaş yavaş durumu<br />

kabullenmeye başlıyordu. Kahvaltı yaptıktan sonra<br />

bir toplantı yaptık ve aşağıda olanları konuştuk.<br />

Gecikme sebepleri ve aşağıda alınan toplama<br />

kararı tartışıldı. Devam edebilir miydik? Süre<br />

ve işgücümüz yeter miydi? Sonuçta, aşağıda<br />

36 saatlik uzun bir bekleme olmuştu ve her<br />

ne kadar somut bir sebep olarak saymasak da<br />

motivasyonun tükenmiş olması ekspedisyona<br />

noktayı koymuştu. Şanssızlıklar ve yapılan hatalar<br />

belliydi… Ama toplamaya geçiş kararı bir hata<br />

değildi! Kamptaki herkes, en yeni mağaracısından,<br />

en tecrübelisine kadar, aşağıda alınan bu kararda<br />

üzerine düşen payı kabullenmiş ve belki de daha<br />

fazlasını sorguluyordu.<br />

Baştaki motivasyonumuz ve heyecanımız<br />

kaldırabileceğimizden daha ağır görevler<br />

almamıza neden olmuştu. Dönüş kararı almamış<br />

ve mağaraya devam etmiş olsaydık çok daha<br />

fazla şey kaybedebilirdik. Aşırı yorgunluk<br />

konsantrasyonu bozabilir ve bir kazaya sebep<br />

olabilirdi. Gezi boyunca yaşadığımız tek kaza ise<br />

Sinan’ın, 4 m ile başlayıp kampın sonuna doğru<br />

Oktar’ın abartmasıyla 9 m’yi bulan bir yükseklikten<br />

Oktar’ın tepesine çanta düşürmesiydi (Sinan’ın<br />

tabiriyle zımbalaması). İlerleyen günlerde Oktar’ın<br />

beli bir güzel ovuldu ve kazazede hakkettiğince<br />

şımartıldı…<br />

Buraya gelirken, dibi hedefliyorduk. Yeterli<br />

malzememiz ve işgücümüz vardı. Çukurpınar<br />

Yaylası’na geldiğimiz 9 sene boyunca kazandığımız<br />

tecrübenin de yeterli olduğunu düşünüyorduk.<br />

Ama mağaranın bize verecekleri henüz bitmemişti,<br />

eğitimimiz devam ediyordu. Doğal sınırlarına<br />

ulaşmak için çabaladığımız mağara, bize nazikçe<br />

kendi doğal sınırlarımızı gösterdi.<br />

Bebekliklerinden beri tanıdığımız yayla çocukları<br />

Ayşe ve Akif’e “Seneye gene görüşürüz!” derken,<br />

herkesin içini ertelenmiş bir vedanın sevinci<br />

kaplamıştı. Çukurpınar Yaylası’na veda etmeye<br />

henüz hazır değildik!<br />

18 Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10

TEMUÇİN AYGEN<br />

Ender USULOĞLU (ASPEG)<br />

Boğaziçi Üniversitesi’ndeki ikinci yılımda,<br />

doğa sporları yapmak için “mağara araştırma”<br />

kulübüne girmiştim. Boğaziçi Üniversitesi’nin<br />

güzelliklerinden biri de buydu. <strong>20</strong>-30’a yakın,<br />

istediğiniz dalda veya ilgi alanında kulüp vardı.<br />

Ben de bir arkadaşımın kamp ateşi muhabbeti ile<br />

doğa sporu yapmak için yazıldım.<br />

Zaman ilerledikçe ve ben yavaş yavaş mağaracılık<br />

neymiş, o tecrübeyi yaşarken, kimin söylediğini<br />

hatırlamadığım birisi, “Temuçin Aygen geliyor, o<br />

bizim babamızdır, mağaracılığı Türkiye’ye tanıtan<br />

kişidir” dedi. İşte adını ilk o zaman duymuştum.<br />

BÜMAK’ın (Boğaziçi Üniversite Mağara Araştırma<br />

Kulubü) 15. kuruluş yılını kutlamak için harıl<br />

harıl ekip halinde çalışıyorduk. Bende bu isim<br />

karışık duygular uyandırdı. Biraz hayranlık, biraz<br />

ürkeklik... Acaba misafirperverliğimiz yetecek<br />

miydi? 16 Aralık 1988 tarihinde, BÜMAK’ın 15 yılını<br />

kutlamak için hiç üşenmeden Antalya’dan kalkıp<br />

gelmişti. Kısa boylu, şişman ve kel bir adam.<br />

Herkes etrafını sardı. Konuşulanları hatırlamıyorum<br />

ama bilgi almak için herkes ağzının içine<br />

bakıyordu. Metin Albükrek arkadaşımızın nefis<br />

dia gösterisinden sonra sanırım kafasında iyice<br />

BÜMAK nedir, ne değildir yer etmişti. Bunu ikinci<br />

karşılaşmamızda gösterecekti.<br />

Ertesi yıl, Temuçin Aygen tekrar geldi. Mütevazi<br />

kulüp odamızda kendisini misafir ettikten sonra<br />

konuşmaya başladık. Bir önceki karşılaşmamızda<br />

çok fazla dikkatimi verememiş, akşamın iyi<br />

geçmesi için organizasyona odaklanmıştım ama<br />

şimdi bütün duyularımla onu dinliyordum. Bize<br />

gazetelerde çıkan kendi haber küpürlerinden,<br />

posterler falan getirmişti. Konu Konya obruklarının<br />

nasıl oluştuğundan devam ediyordu. Konuştukça,<br />

o yuvarlak yüzündeki iki gözün nasıl ışıldadığını<br />

hâlâ unutmuyorum. Büyük bir heyecanla anlatıyor,<br />

anlatıyordu. Ortam çok samimi bir hava içindeyken<br />

esas haberi patlattı. Anamur’da bir gazeteci<br />

arkadaşının ona verdiği ihbarı bize getirmişti. Yüzü<br />

bir parça ciddileştikten sonra, “böyle bir mağarayı<br />

Türkiye’de yapsa yapsa ancak BÜMAK yapar. Siz<br />

arkadaşların yeterli tecrübeniz ve malzemeniz<br />

var, o yüzden size getirdim ihbarı” dedi. Sanırım<br />

herkesi hafif bir gurur dalgası sardı.<br />

İlk etkinliğe kendisi de katılacaktı. Bir ayağında<br />

çelik protez olan, hafif ağır aksak yürüyen<br />

birisini düşünün, <strong>20</strong>00 metre Toroslara gidecek.<br />

O zamanlar yanılmıyorsam 68-69 yaşındaydı.<br />

Ağustos 1989 yılında, katırın tepesinde, 30-<br />

35 derece sıcaklıkta, bizimle <strong>20</strong>00 metrede<br />

Toroslar’ın tepesinde, Çukurpınar Mağarası’na<br />

gelmişti. Mağaraya girmemişti ama manevi olarak<br />

yanıbaşımızda bize destek veriyor ve coğrafyayı<br />

jeolojik açıdan inceliyordu. Bu ihbar ile yaklaşık<br />

<strong>20</strong> yıldır (1989 yılına göre) kırılmayan derinlik<br />

rekorunun büyük bir farkla kırılmasına yol açmış<br />

(Düdencik -330 metre iken, Çukurpınar -1190<br />

metre olmuştur) ve önce BÜMAK sonra Türkiye’de<br />

ki mağaracılık, bu ihbar ile eşik atlamıştır. Bunda<br />

Temuçin Aygen’in payı yadsınamaz.<br />

Yıllar geçtikçe, kendisini kah sempozyumlarda<br />

kah Antalya’da ki evinde görme fırsatım oldu ve<br />

bir farkını daha keşfettim Temuçin Aygen’in, o<br />

yazıyordu. Yazma kültürü kıt olan bir toplumda,<br />

Temuçin Aygen, geride oldukça fazla miktarda,<br />

kitap ve makale bırakmıştı. Gerçekten böyle bir<br />

insanın mağaracılık yapması bizim için bir şanstı.<br />

Ölmeden önce en son Çin’deki dünya mağaracılık<br />

kongresine, dairesini satarak katılmıştı. İşte<br />

böylesine sevmişti, mağaracılığı. Mesleki olarak<br />

başlayan ilgi, git gide bir tutkuya dönüşmüş ve bu<br />

tutku sayesinde mağaracılık yapan bizlerin önünü<br />

açmıştı.<br />

En son onu, Teşvikiye cami’de gördüm. 25 Ocak<br />

<strong>20</strong>03 tarihinde aramızdan ayrıldı ve tam 7 yıl<br />

oldu ama o hala bizimle ve ilham vermeye devam<br />

ediyor.<br />

Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10 19

<strong>Topkapı</strong> <strong>Sarayı</strong> <strong>Sarnıç</strong><br />

<strong>Sistemleri</strong> <strong>Çalışması</strong><br />

Hakan Eğilmez (ASPEG)<br />

<strong>20</strong>09 yazı boyunca her salı günü çalışılan,<br />

<strong>Topkapı</strong> saray bölgesindeki sarnıçları ve tahliye<br />

kanallarının envanterinin çıkarılmasını amaçlayan<br />

bu çalışma, Çiğdem Özkan Aygün başkanlığında<br />

ve Aspeg üyelerinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir.<br />

Çalışmanın genel sunumu <strong>Topkapı</strong> sarayında <strong>23</strong><br />

Şubat <strong>20</strong>10 tarihinde Ali Yamaç ve Çiğdem Özkan<br />

Aygün tarafından sunulmuştur.<br />

Bizim burada ele almak istediğimiz konu,<br />

çalışmalarda uygulanan, sualtı mağaracılık<br />

tekniklerinin nasıl planlandığı, genel çalışmaya<br />

nasıl katkı sağladığı üzerine olacaktır. Çalışılması<br />

zor koşulları içeren, sarnıç ve bağlantı kanallar<br />

sistemlerini 2 ana kategori altında incelemek<br />

gerekir:<br />

a) Kötü görüş, dar alanlar<br />

b) Uygun malzeme kullanımı ve konfigürasyon<br />

teknikleri<br />

<strong>Sarnıç</strong>ların tam olarak ne büyüklükte ve derinlikte<br />

olduğu kestirilemediğinden, birebir aletli dalış ile<br />

envanter çıkarılması yoluna gidilmiştir. Envanter<br />

edinimi esnasında, robot kameralar(remote<br />

operating vehicles, rov), fotograf ve video<br />

kullanılmıştır.<br />

Kanallara yapılan penetrasyon(sızma) bazen<br />

su içinden, bazen su üstünden gerçekleşmiştir.<br />

Kanalların ve sarnıcın durumunu göre tüplü ya<br />

da serbest dalış teknikleri kullanılmıştır. Kanal<br />

yollarının birbirin bağlantılı olması, referans ipi<br />

kullanımını gerek bırakmıştır. Sonuçta SİT alanı<br />

üstünde bir araştırma olduğundan, herhangi bir<br />

kısma bir şey çakmak ve takmak, tarihi dokuya<br />

zarar vereceğinden zeminlere minimum temas<br />

hedeflenmiştir.<br />

A) Kötü görüş, dar alanlar:<br />

Yaklaşık 1,30 m yükseklik ve 60 cm eninde inşa<br />

edilmiş kanallar, hareket etme güçlüğünün yanı<br />

sıra, üstümüzde taşıdığımız dalış ekipmanları,<br />

envanter malzemeleri (video, ışık fotograf)<br />

taşınmasını zorlaştırmıştır. Bu sebeble bazen su<br />

üstünden ölçüm alınıp serbest dalış teknikleri<br />

kullanılmıştır. Kötü görüşün yol açtığı (50 cm)<br />

derinlik ve yön kavramı üstünde ciddi baskı<br />

oluşturmuştur. Görüşün bozulmasındaki ana<br />

etmen, zeminde bulunun sist tabakası ile suyu<br />

girilirken yan cenahtan suya karışan toz toprak,<br />

moloz birikintileri ya da kontrolsüz yapılan palet<br />

vuruşları hem görüntü almayı hem de hareket<br />

etmeyi sıkıntıya sokmuştur. Bazı çalışmalar<br />

(dalışlar) suyun içindeki partiküllerin zemine<br />

çökmesi sonrasında (min. 3 hafta) yapılabilmiştir.<br />

Çekim esnasında oluşan kötü görüş ve karanlık<br />

içinde en iyi referans, kullanılan ışık sistemleri<br />

olmuştur. Yaklaşık 50 wat enerji üreten led<br />

fenerler, hem uzun süre ışık kaynağı sağlamış hem<br />

de gerekli aydınlanmayı sağlamıştır. Özellikle dar<br />

alanlarda hareket ederken , sarnıç içindeki metal<br />

ilişkenler (demir çubuk kazık, paslanmış borular)<br />

ciddi sıkıntı yaratmıştır. Şöyle ki 50 cm zor<br />

gördüğünüz bir su içinde, hareket etme zorluğu<br />

yaşarken, önünüze ya da arkanıza ya da kafanıza<br />

doğru uzanan metal parçalara karşı çok dikkatli<br />

olmak gerekmiştir. <strong>Sarnıç</strong> içinde refaranslıktan<br />

inilen 8 m sadece dalış bilgisayarının metraj<br />

bölümünden anlaşılmıştır. Bzı sarnıçlarda görüş<br />

ve suyun temiz olması, hareket etme kolaylığı<br />

sağlamıştır. Burada sarnıcın giriş noktasının<br />

çok dar olması (60cm en), ekipmanı önce aşağı<br />

sarkıtıp suda giyilmesi ihtiyacını doğurmuştur.<br />

B) Uygun malzeme kullanımı ve konfigürasyon<br />

teknikleri<br />

Bu tür ortamlar için düşünülen standart dalış<br />

ekipmanı, hareket etme kısmında zorluk<br />

çıkarmıştır. Özellikle sarnıca merdivenle inilen<br />

ilk 10 metrede. Bu tarz dar alanlarda daha<br />

ufak hacimli tüpler, 4 litre gibi, daha kullanışlı<br />

olacaktır. Özellikle dar alanlara girip çıkarken<br />

ekipmanın sırta değil de göğse alınması, regulatör<br />

bağlantılarının buna göre dizayn edilmesi, olası<br />

sürtünmelerin önüne gececektir. Kullanılan ışık<br />

sistemlerini de aynı mantıkta ekipman üstünde,<br />

kanasterli (hortumlu) fenerler ile yapılması, ışık<br />

kaynağını yönlendirmede ve kullanmada kolaylık<br />

sağlamıştır. Sonuçta ekip olarak çalışıldığından,<br />

her zaman yüzey destek ekibinin olması<br />

çalışmaları kolaylaştırmıştır. Suyun çok soğuk<br />

olmaması, temiz olması, ıslak elbise kullanımına<br />

imkân tanıdığından, üşüme katsayısı minimum<br />

olmuştur. Bu tip dar alanlarda, klasik palet vurma<br />

yerine, “frog” tarzı dediğimiz, ayakların içden<br />

dize doğru çekilerek yapılan hareket, hem suyun<br />

bulanmasına engel olup, hem de uygun yüzerliliğin<br />

sağlanmasında etkili olmuştır. Özellikle dar alanda,<br />

yüzerliğinizi kontrol ederken, video ile kayıt almak<br />

bu anlamda önemlidir.<br />

<strong>20</strong>10 senesinde çalışmaların devam edeceğine<br />

dair bilgi bizleri memnun etmiştir. Yeni<br />

sezonda yapılacak çalışmalarda, bir önceki<br />

senenin tecrübeleri, daha verimli çalışmalar<br />

yapabileceğimizi göstermektedir.<br />

<strong>20</strong> Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10

<strong>Sözler</strong><br />

‘<br />

Uzun bir süre evimdeydim uçsuz bucaksız<br />

revakların içinde,<br />

Gemici güneşin renklendirdiği milyonlarca<br />

ateşlerle,<br />

Dikey, muhteşem ve soğuk en görkemli<br />

sütunları,<br />

Onları aynı hale getiren, bu akşam,<br />

mağaralar gibi bazalt sivri kuleler.<br />

Charles Baudelaire-Kötülük Çiçekleri<br />

Dağ mağaralarından esen rüzgarlara<br />

benzeyin. O kendi şarkısına göre dans<br />

etmek ister: denizler titrer ayakları altında<br />

onun.<br />

‘Rahimde hepimiz kör mağara<br />

balıklarıyız.’’<br />

Jim Morrison<br />

“Dünyada nice Eshab-ı Kehf vardır ki,<br />

bu zamanda, senin yanı başında ve<br />

önündedir. Mağara da, dost da onunla<br />

terennüm etmektir. Ne fayda, senin<br />

gözünde ve kulağında mühür var!”<br />

Hz.Mevlânâ-Mesnevi<br />

Derleyen: Gülşen Küçükali<br />

Friedrich Nietzsche -Ve Böyle Buyurdu<br />

Zerdüşt<br />

Ambarlar sintineler, bodrumlar miğdemi<br />

bulandırırdı. Gazetelerin birinci sayfasını<br />

kaplamak yüzsüzlüğünü gösteren<br />

mağara incelemecilerine özel bir kinim<br />

vardı; yaptıkları yüzünden içime fenalık<br />

çökerdi. Başını, dar kayalık bir boğazda<br />

(ki o şaşkınlar buna sifon adını takmışlar)<br />

sıkıştırmak pahasına da olsa yerin 800<br />

metre altına inmeye teşebbüs etmek<br />

olsa olsa sapıtmış ya da keçileri kaçırmış<br />

insanların yapabileceği bir işti bana göre.<br />

Bu cinayet gibi bir şeydi.<br />

Albert Camus- Düşüş<br />

“Dipsiz bir uçurumun insanda uyandırdığı<br />

çekicilikten daha güçlü bir şey yoktur”<br />

Jules Verne-Dünyanın Merkezine Seyahat<br />

Mişima’nın kısa romanındaki<br />

kahramanları, aşkı adanın tepesindeki<br />

kimsesiz bir mağarada tadarlar. Mağarada<br />

her şey aşkın unutulmaz anısı için vardır<br />

sanki. Dışarıda yağmur yağmakta,<br />

damlalar mağaranın ağzını yükseltisinden<br />

düşen bir dere gibi örtmektedir. Kızın<br />

saçlarına benzer bu.<br />

İlk aşkı, ilk sevişmeyi anlatan bu idealize<br />

sahne, insan duygularıyla ilgili evrensel<br />

bir uç verir.<br />

Yukio Mişima- Dalgaların Sesi<br />

Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10 <strong>21</strong>

Yaşadıklarımız<br />

Kankalar, mağaraya girerken....<br />

Kankalar, kahve içerken....<br />

Kankalar, hamamda...<br />

Kankalar, ipten indikten sonra...biri hariç :)<br />

Kankalar, mağaradan dönerken...<br />

Kankalar, eğitimler sonrası...<br />

Kankalar, geyik yaparken...<br />

Kankaların (Nam-ı diğer ayılar) Karlık Zirvesi<br />

22 Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10

<strong>Abstracts</strong><br />

Speleoculture (page 2-4)<br />

In this section, we will give you a parade of cave photos taken<br />

from mid-1800’s to mid 1900’s until electric flash photography.<br />

Cıngırdaklı Cave (page 5-6)<br />

This is a funny story that takes place during rigging of<br />

Cıngırdaklı Cave. 3 cavers starts rigging the cave where two<br />

of them ends up on a very narrow balcony up high where the<br />

third one with engineering background continues rigging below.<br />

The dazzled cavers leave the rope so cannot reach it anymore<br />

and had nothing but talking to each other. The engineer, on<br />

the other hand rigs one shaft and throws the rope but the<br />

rope tangles in between. He thinks that he can manage it on<br />

the rope but cannot so he had to climb back to the beginning<br />

of the shaft and in order to tackle the rope, he unties it. After<br />

he manages the rope and forgetting the tide the rope back to<br />

station, he throws the rope back to shaft...Swooshhh!..there<br />

goes all the rope. With no rope left, our dazzled cavers had to<br />

ascend back to enterance.<br />

My Movile Experience (page 7)<br />

Oana Chachula, our Romanian member, also a member of<br />

Focul Viu caving association writes about the short experience<br />

in Movile Cave, Romania. Movile Cave is by no means an<br />

impressive cave in sportive terms. Movile Cave became<br />

famous because of NASA research in the cave. Due to lot of<br />

siphons, inside the cave, one can find the oldest cave fauna<br />

environment in the world. As biologist and a caver, Oana<br />

explains what it means to her to get into this cave.<br />

Yearning For Caving (page 8)<br />

In this article, the author explains why as cavers we yearn<br />

for caving so often with humor. During caving and camping,<br />

we got use to adrenalin, irregular and behaviours with total<br />

freedom. When we go back to city life and do what we need<br />

to do to live, everything that we do or work for becomes<br />

meaningless and pointless so to come back to our senses, we<br />

need to go back to caving. And only a caver understand the<br />

symptoms of another caver when exposed to much to city life.<br />

Did You Know? (page 14)<br />

In this section, we are explaining how we get asetilen gas and<br />

chemical reactions with humor.<br />

1998 Expedition Of Evren Günay<br />

(peynirlikönü) Sinkhole (page 15-18)<br />

This article is an old article dating back to 1998 expedition<br />

where BÜMAK members attempted to break the Turkish Depth<br />

Record in this sinkhole. It is a memoir of a caver, Arpat Özgül,<br />

that was in the team. This cave is now at -1429 m.<br />

Temuçin Aygen (page 19)<br />

Temuçin Aygen has been the laying foundation of Turkish<br />

Caving, he has been a father to us. It is 7 years now that he<br />

passed away. We celebrate him thru a caver’s memoir that<br />

gives his first encounter with Temuçin Aygen.<br />

Diving under <strong>Topkapı</strong> Palace (page <strong>20</strong>)<br />

Our Team explored the underworld realms of <strong>Topkapı</strong> Palace<br />

and Hagia Sophia Church during <strong>20</strong>09. The results has been<br />

published with National Geographic Turkey march <strong>20</strong>10 edition.<br />

Author, being a diver, gives a different angel of these studies;<br />

diving side of it.<br />

Words (page <strong>21</strong>)<br />

We got tired of some of the well known words, phrases or<br />

sayings about caving like “take nothing but....” so with a little<br />

research and interest in the subject, author lays some different<br />

ones here.<br />

Our Life (page 22)<br />

This section covers our funny side of caving and friendship.<br />

Enjoy the pictures !.<br />

Pseudokarst (page 9)<br />

This is a short article explains the meaning of pseudokarst.<br />

Pseudokarst is karstic like formations that happens without<br />

chemical reactions, so to say. Well, it also gives details<br />

about the debates on the term as well. But if you want more<br />

information, there is some useful links at the end of the article<br />

that you can visit.<br />

MTA (page 10)<br />

Maden Tetkik Arama Mağara ve Karst Araştırma Birimi is the<br />

3rd oldest organization after MAD and BÜMAK in Turkey deals<br />

with explicitly caves and karstic researches. This organization<br />

is a branch of MTA, state department of Mine and Metallurgy of<br />

Turkey. This article explains in details what they do<br />

Sarıkaya and Aksu Caves, Training Camp<br />

(page 11-12)<br />

This article is written by a new beginner about how she<br />

perceives caving and the first camp and caving experience.<br />

This trip is the first fruit of a cooperation between ASPEG<br />

and AKUT (Search and Rescue Association). The aim is to<br />

cooperate on cave rescue and train new AKUT members who<br />

are interested in caving.<br />

Speleo-art (page 13)<br />

This is the continuation of the poet on mapping. This part<br />

explains how to use the tools for measure, of course, poetically<br />

:)<br />

Cadı Kazanı Ocak-Şubat <strong>20</strong>10 <strong>23</strong>

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!