AİLE HAKEMLİĞİ
Bilimsel tebliÄin devamını okumak için lütfen tıklayınız⦠- Psikiyatrik ... Bilimsel tebliÄin devamını okumak için lütfen tıklayınız⦠- Psikiyatrik ...
Hakemler, eşlerin ayrılmaları noktasında kanaatleri ağır basar, ama aralarında barışma ümidi varsa, eşlere bir aydan az olmamak şartıyla en fazla üç ay gibi bir süre tanırlar. Bu sürenin bitiminde hakemler, eşleri aynı mecliste ikisi birlikte iken dinlerler. Sonra da dinlediklerini değerlendirirler. Hakemlerin kanaati evliliğin devamından yanaysa devamına, ayrılmaları gerekiyorsa ayrılmalarına karar verirler. Bu karar, mahkeme tarafından uygulanır ve resmiyette tescil edilir. 1- Taraflar veya Biri Hakem Tayinine Yanaşmıyor Eşler arasında anlaşmazlık, geçimsizlik, niza ve şiddet had safhaya ulaştığı halde hakem talebine ve tayinine yanaşmayabilirler. Eşlerin her ikisi veya birisi hakem tayini istemezse bu takdirde ne yapılması gerekecektir. Bu konuyla ilgili olarak âyet-i kerimeye baktığımızda bizlere hitaben: “Eğer (eşlerin) aralarının açılmasından endişe duyarsanız, erkeğin ailesinden bir hakem ve kadının ailesinden bir hakem gönderin.” 51 buyuruyor. Yüce Allah (c.c.), âyet-i kerimeyle bu durumlarda mükellef Müslümanlar üzerine hakem göndermelerini farz kılıyor. Bunu da ya eşlerin birinci derecede yakın akrabaları, sırdaş ve dostları, olaya şahit olan yakın komşuları yapacaktır. Eşlerden biri veya her ikisi ailelerin gönderdiği hakemleri kabul etmezlerse, duruma mahkeme müdahale eder. Artık tarafların mahkemenin tayin ettiği hakemlere itiraz hakları yoktur. Mahkeme hakemlerin alacağı karara göre, eşlerin durumunu tescil eder ve olayı sonlandırır. 2- Hakemlerin Kararını Mahkeme Uygulamıyor Hakemler, aralarında anlaşmazlık ve ihtilaf bulunan bir aile hakkında barıştırma ya da ayırma kararı verebilir. Ancak bu kararı mahkeme uygulamadığı takdirde çözüm yolu nasıl olacaktır? Mahkeme iki hakemin kararını uygulamak istemediği zaman kendisinin tespit edeceği üçüncü bir hakemi, bu hakemlerin yanına tayin eder. Yeni hakemle birlikte önceki hakemler tekrar eşleri dinleyerek aile hakkında olumlu ya da olumsuz bir karara varırlar. Artık bu karar, mahkeme tarafından uygulanır ve hukuki sonuç tescil edilir. 3- Hakemler Boşuyor, Mahkeme Boşamıyor Hakemlerin aile ile ilgili verdiği karar çok önemlidir. Barıştırmayla ilgili kararlar fazla eşler ve aileler üzerinde problem teşkil etmez. Ancak hakemlerin boşamayla ilgili kararını mahkeme uygulamayıp boşamayı kabul etmezse ne yapılması gerekir? Bu ayrılma kararı ne olacaktır, askıda mı kalacak? Elbette eşlerin durumunun askıda kalması, kendi hak ve hukuklarını yerine getirememelerinden dolayı zarara 51 Nisa, 4, 35. 24
uğramalarına neden olur. Bu da hukukun kabul edemeyeceği bir durumdur. O zaman mahkemenin ne yapması lazımdır. Böylesi bir durumda mahkeme iki yol izleyebilir: 1- Mahkeme var olan hakem heyetine üçüncü bir hakem tayin eder. Üç kişilik hakem heyeti, meseleyi yeniden görüşür ve değerlendirir. Artık bu heyetin aldığı karar, mahkeme tarafından uygulanır ve hukuki sonuç tescil edilir. 2- Ya da Mahkeme, hakemlerin çalışmalarını eksik bulur ve alınan kararları ve gerekçelerini yetersiz olduğuna kanaat ederse, kendisi ikinci bir hakem heyeti tayin eder. 4- Mahkeme Boşuyor, Hakemler Boşamıyor Hakemler, eşler ile görüşmelerini, dinlemelerini ve değerlendirmelerini tamamladıktan sonra evliliğin devam etmesine hükmedebilir. Ama mahkeme, hakemler evliliğin devam etmesi ve boşanmaya gerek olmadığı kararına varmasına rağmen eşleri boşamak isterse ne yapılması gerekir? Aslında olayı derinliğine incelediğimizde, aile hakemlerin rolünün mahkemeden daha ileri düzeyde olduğunu görebiliriz. Çünkü aile hakemleri, bulundukları konum ve ehliyet gereği eşleri en iyi tanıma özelliğine sahip kişilerdir. Mahkeme heyetinin, eşleri bu düzeyde tanıması ve olaylara derinliğine nüfuz etmesi mümkün değildir. Sadece itiraflar ve şahitlikler üzerine hüküm vereceklerdir. Çoğunluklar, eşler mahkemelerde gerçekleri açıklamamakta veya mahrem olduğu gerekçesiyle söylememektedir. Hatta eşler, bu mahremiyetleri söylemiş olsa bile mahkemenin, bunları ispat edecek hukuki delillendirmeleri yerine getirmesi mümkün değildir. Aslı itibariyle iki kişi arasında geçen olayları delillendirme hukuken mümkün değildir. İşte aile hakemliği müessesesi, mahkemelerde var olan bu açığı kapatabilme özelliğine sahiptir. Aile hakemleri, eşlerle samimi ortamlarda birebir görüşüp meseleye nüfuz edebilme fırsatını elde ederler. Mahkemelerin böylesi bir şansa sahip değildir. Bundan dolayı hakemlerin boşamadığı bir aile yapısını mahkemenin boşaması doğru bir uygulama değildir. L. Hakemliğin Hukuki Sonucu Kanaatimizce hakemliğin hukuki sonucu şöyle olmalıdır: Hakemler, ailenin ehliyetli ve güvenilir kişilerinden seçildiği için eşlerin aile hayatını, talep ve tercihlerini, hatalarını, kimin haksız ve kötü davranış içinde olduğunu görme şansları daha yüksektir. Aileyi yakından tanıdıkları için de getirecekleri çözüm önerileri ailenin sağlığı, kalıcılığı veya güzellikle ve medeni bir şekilde ayrılmalarını sağlayacak ölçekte olacaktır. Hakemler tarafından barış sağlanıp birleşim de olsa ayrılık da olsa ailenin selameti ve huzuru gerçekleşecek, işler daha güvenli, kolay ve rahat yürüyecektir. 25
- Page 1 and 2: İSLÂM HUKUKUNDA AİLE HAKEMLİĞ
- Page 3 and 4: GİRİŞ 1 Ülkemizde son yıllarda
- Page 5 and 6: 2- Ayrılan eşlerin aileleri aras
- Page 7 and 8: A. Sözlük ve Terim Anlamı a. Sö
- Page 9 and 10: Yahudi ve Hıristiyan toplumlarda d
- Page 11 and 12: ulunmadan önce iki hakem tayin ede
- Page 13 and 14: Hâlifelerin iktidarları zamanınd
- Page 15 and 16: geçerli olur; resen boşayamazlar;
- Page 17 and 18: G. Mısır ve Diğer İslâm Ülkel
- Page 19 and 20: A. Hakemliği Gerekli Kılan Şartl
- Page 21 and 22: değildir. Fayda yerine zarar getir
- Page 23: Hafız İbn Kesir, “Hakemlerin ev
- Page 27 and 28: aktığını ifade etmiştir. Buna
- Page 29 and 30: KAYNAKÇA Kur’ân’ı Kerim. Ate
- Page 31: Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet, Tür
uğramalarına neden olur. Bu da hukukun kabul edemeyeceği bir durumdur. O zaman<br />
mahkemenin ne yapması lazımdır.<br />
Böylesi bir durumda mahkeme iki yol izleyebilir:<br />
1- Mahkeme var olan hakem heyetine üçüncü bir hakem tayin eder. Üç kişilik hakem<br />
heyeti, meseleyi yeniden görüşür ve değerlendirir. Artık bu heyetin aldığı karar,<br />
mahkeme tarafından uygulanır ve hukuki sonuç tescil edilir.<br />
2- Ya da Mahkeme, hakemlerin çalışmalarını eksik bulur ve alınan kararları ve<br />
gerekçelerini yetersiz olduğuna kanaat ederse, kendisi ikinci bir hakem heyeti<br />
tayin eder.<br />
4- Mahkeme Boşuyor, Hakemler Boşamıyor<br />
Hakemler, eşler ile görüşmelerini, dinlemelerini ve değerlendirmelerini<br />
tamamladıktan sonra evliliğin devam etmesine hükmedebilir. Ama mahkeme,<br />
hakemler evliliğin devam etmesi ve boşanmaya gerek olmadığı kararına varmasına<br />
rağmen eşleri boşamak isterse ne yapılması gerekir?<br />
Aslında olayı derinliğine incelediğimizde, aile hakemlerin rolünün mahkemeden<br />
daha ileri düzeyde olduğunu görebiliriz. Çünkü aile hakemleri, bulundukları<br />
konum ve ehliyet gereği eşleri en iyi tanıma özelliğine sahip kişilerdir. Mahkeme<br />
heyetinin, eşleri bu düzeyde tanıması ve olaylara derinliğine nüfuz etmesi mümkün<br />
değildir. Sadece itiraflar ve şahitlikler üzerine hüküm vereceklerdir. Çoğunluklar,<br />
eşler mahkemelerde gerçekleri açıklamamakta veya mahrem olduğu gerekçesiyle<br />
söylememektedir. Hatta eşler, bu mahremiyetleri söylemiş olsa bile mahkemenin,<br />
bunları ispat edecek hukuki delillendirmeleri yerine getirmesi mümkün değildir.<br />
Aslı itibariyle iki kişi arasında geçen olayları delillendirme hukuken mümkün<br />
değildir.<br />
İşte aile hakemliği müessesesi, mahkemelerde var olan bu açığı kapatabilme<br />
özelliğine sahiptir. Aile hakemleri, eşlerle samimi ortamlarda birebir görüşüp<br />
meseleye nüfuz edebilme fırsatını elde ederler. Mahkemelerin böylesi bir şansa<br />
sahip değildir.<br />
Bundan dolayı hakemlerin boşamadığı bir aile yapısını mahkemenin boşaması<br />
doğru bir uygulama değildir.<br />
L. Hakemliğin Hukuki Sonucu<br />
Kanaatimizce hakemliğin hukuki sonucu şöyle olmalıdır:<br />
Hakemler, ailenin ehliyetli ve güvenilir kişilerinden seçildiği için eşlerin aile hayatını,<br />
talep ve tercihlerini, hatalarını, kimin haksız ve kötü davranış içinde olduğunu görme<br />
şansları daha yüksektir. Aileyi yakından tanıdıkları için de getirecekleri çözüm önerileri<br />
ailenin sağlığı, kalıcılığı veya güzellikle ve medeni bir şekilde ayrılmalarını sağlayacak<br />
ölçekte olacaktır.<br />
Hakemler tarafından barış sağlanıp birleşim de olsa ayrılık da olsa ailenin selameti ve<br />
huzuru gerçekleşecek, işler daha güvenli, kolay ve rahat yürüyecektir.<br />
25
Change language