akademia 2007+

nych i bogatych tworzono proste i skomplikowane, żółto-niebiesko-czerwone
kształty. Tak jak dolar stał się podstawowym walorem w rękach obywateli
świata i wyrazem ich finansowych możliwości, tak klocki Lego stały
się najpowszechniejszym na naszym globie przedmiotem zabawy dla istot,
od najmłodszych, aż do wieku młodzieńczego. System Lego to estetyczny
wzór zestawienia form z elementów podstawowych, wykluczających jednak
jakąkolwiek manipulację barw. Taki system ukształtował u odbiorców
pewien typ wrażliwości na kolor, formę i zastosowany materiał. Narzucanie
takiego spojrzenia na możliwości realizowania form w tym systemie
było przyczyną powstania niby swobodnej, a jednak ograniczonej postawy
wobec form otaczającego świata. Właśnie takie zjawisko możemy nazwać
legoizmem, zjawiskiem, w którym obowiązuje niewysublimowana,
ale powszechna i łatwa forma. Zniszczony został indywidualizm, a przyzwyczajono
się do budowania według zaproponowanego schematu. Potrzeba
wygody, łatwych i użytecznych rozwiązań przyczyniły się do zaakceptowania
tego kierunku, ponieważ odpowiada wymaganiom ludzi. Jest
to tak oczywiste jak zasady barw ochronnych uniformu żołnierza, który
wiadomo, że dla jego bezpieczeństwa w warunkach pustynnych, powinien
być koloru piasku, a na tle lasów i łąk w barwie zieleni.
Apogeum rozwoju klocków Lego przypadło na połowę lat dziewięćdziesiątych.
Ostatnie dziesięciolecie XX wieku przyniosło nowe medium.
Na rynku pojawiło się narzędzie do kreowania form – komputer. Zadać
można sobie pytanie: Jakie cechy łączą system klocków Lego i program
powstały w komputerze? To łatwość w kształtowaniu wizualnego obrazu.
A zasada projektowania podobna jest również w formie: w systemie Lego
buduje się z elementów sześciennych i podstawowych kolorów, a w pamięci
komputera z małego, kolorowego punktu-piksela. W rękach milionów
użytkowników znalazł się produkt pozwalający na konstruowanie obrazów
z gotowych, wspaniałych programów. Najwybitniejsi projektanci form
i przeciętni użytkownicy komputerów, w oparciu o klocki-piksele tworzą
świat ze standaryzowanych obrazów. Ten sam punkt buduje kształty samochodów
oraz inne proste i skomplikowane przedmioty. Zoptymalizowanie
kształtów spowodowało, że wytwory naszej cywilizacji zawęziły swoje
pole indywidualizmu do minimum, za nieefektywne uznając artyzm i niuanse
rzemiosła. Zachwyt społeczeństw nad nieznaną dotąd sprawnością
tego narzędzia wytworzył presję korzystania przy projektowaniu wyłącznie
z komputera. Trudno sobie wyobrazić projektanta, który w swojej pracy
nie posługiwałby się komputerem. Otrzymujemy produkty, które upodabniają
się do siebie jak dzisiejsze automobile.
Prawa ekonomii ukierunkowują produkcję w ten sposób, że towary
kształtowane, są estetycznie według obowiązującego standardu tak,
aby odpowiadały współczesnym wymaganiom. Czy będzie to łyżka, krawat,
plakat, samochód, dom, film, a nawet podanie napisane do jakiejkolwiek
instytucji są one produktem tego samego narzędzia i tego samego
sposobu projektowania. Łatwość produkowania stała się powszechna, dostępna
dla każdego, ale wynikiem tego jest nietrwałość towaru. Produkty
te przez swoje ujednolicenie i standaryzację stały się, podobnie jak klocki
Lego w świecie zabawek, uniformami obowiązującej estetyki. Legoizm
to nowy styl obowiązujący w codzienności. Epoka trwałości i rzemieślniczej
finezji przechodzi do przeszłości. Tak jak system prostoty, estetyki
i precyzji zastosowany w Lego trafił w potrzeby rynku Europy lat 70., tak
komputer odpowiedział wyzwaniom teraźniejszości. Wielki rozwój technologiczny
i globalizacja wielu zjawisk współczesności popchnęła postęp
cywilizacyjny w kierunku tworzenia rzeczy szybko i opłacalnie, czego wynikiem
jest ujednolicenie. Widać to w wielkich korporacjach, których produkty,
do tej pory powstające w odrębnych firmach, tracą indywidualizm.
Przykładem skoncentrowania przedsiębiorstw w jedną wielką firmę może
być przemysł filmowy.
Zjawisko legoizmu można dostrzec w sposobie podejścia do produkcji
filmu. Przystępując do realizacji, wybiera się temat, który musi odpowiadać
oczekiwaniom widzów. Oczywiście montaż zdjęciowy nie kończy
reżyserskiego dzieła. Dlatego bada się opinie reprezentacyjnej grupy
społeczeństwa, przedstawiając próbnie przygotowaną wersję materiału.
Na podstawie reakcji widzów ocenia się, które kawałki wzbudzają emocje.
Części, które nie cieszą się aplauzem, wycina się, a z pozostałych, sprawdzonych,
tworzy się film. W tym wypadku już nie reżyser proponuje swoją
wizję, tylko o poziomie produktu decyduje odbiorca. Bardziej, niż rzeczy
zaprojektowane z artyzmem, ceni się doskonałe technologicznie, ale
o sztuce problemach | A. Kisielewski akademii | Z. Gorlak
Strategia Legoizm – trawestacji, uniform cywilizowanego czyli dzisiejsza świata obecność
tradycji awangardy
176
177