akademia 2007+

1 vide: Ch. Baudelaire, Malarz życia współczesnego, w: H. Morawska (red.), Francuscy pisarze
i krytycy o malarstwie 1820–1976, Warszawa 1977, t. 3. s. 191.
2 I. Kant, Sztuka piękna jest sztuką genialności, w: idem, Krytyka władzy sadzenia, Warszawa
1964, s. 234.
3 D. Crane, The Transformation of the Avant-garde, The New York Art World 1940–1985,
Chicago 1987, s. 10.
4 P. Bourdieu, Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia, Warszawa 2005, s. 173.
5 T. de Duve, When Form Has Become Attitude – And Beyond, w: eds Z. Kocur, S. Leung,
Theory in Contemporary Art since 1985, Oxford 2005. W dalszej części wielokrotnie odwołuję
się do tego artykułu.
6 vide: H.G.Gadamer, Estetyka geniuszu i pojęcie przeżycia, w: idem, Prawda i metoda,
Kraków 1993.
7 T. de Duve, op. cit.
8 W ten sposób argumenty teoretyków edukacji artystycznej stawały się krytyką współczesnej,
jednostronnie zracjonalizowanej kultury, wpisując się w tradycję Fryderyka Schillera
(Listy o estetycznym wychowaniu człowieka, 1794–95) oraz opozycję Logos/Eros, do której
nawiązuje Herbert Marcuse (Eros and Civilization, 1955).
9 T. de Duve, op. cit., s. 22; wszystkie te postulaty odnaleźć można u Beuysa.
10 vide: T. de Duve, Back to the Future: The Sequel, w: eds J. Berland, W. Straw, D. Tomas,
Theory Rules, Toronto 1996, s. 38.
11 T. de Duve, When Form Has Become Attitude – And Beyond, w: eds Z. Kocur, S. Leung,
Theory in Contemporary Art since 1985, Oxford 2005.
12 Wszystkie przykłady wzięte z ksiązki eds U. Grosenick, B. Riemschneider, Art Now. Artists
at the Rise of the New Millenium, Köln 2005; vide: D. Kuspit, Koniec sztuki, Gdańsk 2006.
13 Twórcami tych szkół byli przedstawiciele rosyjskiej awangardy: Aleksander Rodczenko,
Władimir Tatlin, El Lissitzky, Gustaw Kłucis, Nadieżda Udalcowa, Lubow Popowa,
Warwara Stiepanowa, Konstantin Mielnikow, Nikołaj Tarabukin, Borys Arwatow; vide:
A. Turowski, W kręgu konstruktywizmu, Warszawa 1979, ss. 12–13.
14 M. Tafuri, Architecture and Utopia, Cambridge Mass. 1976.
15 H. Mattsson, S-O. Wallenstein, Swedish Modernism at the Crossroads, w: Documenta Magazine
no 1, Kassel 2007, s. 68.
16 Podziałem na Europę przemysłu, kultury i folkloru posługiwał się Le Corbusier w swojej
podróży po Europie w 1911 roku.
17 W Polsce, program podobny do szwedzkiej grupy acceptera! realizował Instytut Wzornictwa
Przemysłowego w Warszawie, powołany w 1950 roku przez Wandę Telakowską.
Instytut działał do 1969 roku.
Legoizm – uniform
cywilizowanego świata
Zbigniew Gorlak
Tym razem nawet, jak na alternatywną galerię, program jest niecodzienny Galeria
Tiny Schwitenberg na brzegu Szprewy w centrum Berlina jest miejscem
awangardowych wystaw artystycznych. Na ścianach wiszą same zdjęcia sylwetek
z czerwonych i zielonych świateł ulicznych dla pieszych – po niemiecku
Ampelmannchen (faceci ze świateł). Zrobiłem zdjęcia w 37 krajach świata
– mówi autor Rainer Steinhart. Dla mnie »Ampelmannchen« to dokument
zwyczajów, sposób widzenia człowieka w różnych krajach. Daj Bóg, aby nie
zwyciężył bezpłciowy »Ampelmannchen« Unii Europejskiej. Szczególne miejsce
w wystawie zajmuje oświetlenie drogowe z Gorzowa Wielkopolskiego (»to
moje dzieciątko, bo taki fajny, mały« – mówi artysta).
Hermann Schmidtendorf, korespondecja z Berlina
Trudno opisać zjawiska, które toczą się wokół nas i nieustannie są w fazie
rozwoju. Jeszcze trudniej sformułować w precyzyjnej definicji pojęcie,
które dotyczy danego zjawiska w świecie przesiąkniętym duchem postmodernizmu.
Wobec myśli wielkiego filozofa współczesności Lyotarda, która
mówi o niemożności opisania i sformułowania oraz zamknięcia w pewne
klamry tzw. absolutnych prawd, autor staje przed karkołomnym zadaniem.
Będzie to więc, za Lyotardem, otwarta gra językowa czy mała opowieść o zjawisku,
które dotyczy estetycznego budowania otaczającego świata, a mającego
swe podłoże we współczesnej stechnicyzowanej rzeczywistości. Świat
otaczających nas form stworzył uniform, który nazwałem LEGOIZMEM.
Jest rok 1998. W styczniu 1999 roku kraje rozwiniętej Europy wprowadzają
nową walutę – euro. Pożegnamy tradycyjne banknoty Niemiec,
Francji, Holandii, Wielkiej Brytanii, Włoch i kilkunastu innych krajów
europejskich. Każda z tych walut była wizualną, indywidualną wizytówką
danego kraju. Nowe pieniądze staną się internacjonalną estetyką Europy.
172 173