akademia 2007+

24 Wokół każdej z realizacji powstało co najmniej kilka tekstów krytycznych, m. in.: Robert
Kuśmirowski /wspomnienia wyprawy rowerowej spisał Adam Mazur/, Introducing territorial,
Obieg 2004, nr 1/69, ss. 10-17. Ostatnia z wymienionych kreacji miała miejsce w ramach
wernisażu wystawy Architektura intymna, architektura porzucona Galeria Kronika
w Bytomiu, 2006.
25 O znaczeniu tzw. intruza wspomina zwłaszcza Tomaszewski Pęd narracyjny, z Chrystianem
Tomaszewskim rozmawia Tomasz Załuski, Arteon 2005, nr 11, b.n.; u obu artystów
pojawia się też pojęcie wirusa.
26 Określenia miejsce działania rzeźbiarskiego używa Kuśmirowski w: Białe ściany mnie przygnębiają.
Z Robertem Kuśmirowskim rozmawia Sebastian Cichocki http://bunkier.com.
pl/index.php?section=teksty_bunkier&sub=artysta&more=11.
27 M. P. Markowski, op. cit., s. 240.
28 Ten sposób pracy można odnaleźć wśród wielu teoretyków kultury, m. in. u Michała
Pawła Markowskiego, który prowadzi swoje wywody w trybie krytycznego dialogu z kluczowymi
stanowiskami w filozofii współczesnej i w tradycji. Na przykład jego Krótka encyklopedia
postmodernizmu powstała jako komentarz do wydanej w Polsce książki Jeana
Baudrillarda, Ameryka, Warszawa 1998; vide: M. P. Markowski, op. cit., Kraków 1999, ss.
52–73.
29 Rozwinięcie pojęcia transgresji także w odniesieniu do kultury: J. Kozielecki, Społeczeństwo
transgresyjne. Szansa i ryzyko, Warszawa 2004, ss. 45–46.
30 Takiego sformułowania używa powołując się na teksty Jacquesa Derridy A. Burzyńska,
Postmoderna: Pomiędzy Więżą Babel a Biblioteką Babel w: Postmodernizm. op. cit., s. 73.
31 Cyt. za: A. Djakowska, Dyskurs pseudonimów, Archiwum historii filozofii i myśli społecznej
1992, nr 37, s. 127; Kierkegaard swoje rozważania prowadzi wokół problemu wykładu
– prezentacji pewnej prawdy etycznej, a wspomniana obecność dotyczy osoby mówiącego,
ale i wspomnianych przez niego w ramach wywodu jego poprzednich ról, wcieleń.
W omawianych pracach oczywiście ślady obecności autorów nie są tak istotne, uzupełnia
je bagaż nakładających się na siebie śladów obecności innych obrazów; zob. także:
M. P. Markowski, op. cit., ss. 198–200.
32 Określenia takiego używa Anna Burzyńska, powołując się na poglądy Gillesa Deleuze’a,
vide: A. Burzyńska, op. cit., s. 61.
Praktykowanie utopii.
O związkach modernistycznych
abstrakcji z kołami oraz
„Dzienników”
Wojciecha Ćwiertniewicza
Janusz Antos
W Dzienniku malarza Wojciecha Ćwiertniewicza można przeczytać, zapisane
latem 1998 roku, wspomnienie z jego pobytu na Maderze na
przełomie 1984/1985 roku. Był początek grudnia, przyleciałem – pisał
Ćwiertniewicz – nocą z przysypanej śniegiem Szwecji. Lądowałem gwałtownie
podczas oberwania chmury, a okoliczne wzgórza w świetle błyskawic
i ref lektorów płonęły – to ogromne drzewa poisencji ekspresyjnie dopełniały
obraz z filmowego horroru. Ale tropikalne burze szybko mijają, i rano
z tarasu mogłem oglądać cichy rajski zakątek: miasto Funchal i zatokę położone
poniżej. Ten widok oglądany codziennie przez wiele tygodni pozostał,
i często wraca. (…) To stamtąd cynobrowe chmury i cytrynowe nieba,
nadzy mężczyźni o surowych twarzach na brzegu morza, i bujna roślinność
wpychająca się w prostokąt płótna 1 . Podróże Ćwiertniewicza: na Maderę,
a później na Jamajkę, wywołują skojarzenia z podróżami Paula Gauguina
na Martynikę i Thaiti, w tym także asocjację z coraz bardziej uzewnętrzniającą
się francuskiemu artyście potrzebą wyolbrzymienia roli
prymitywnej pamięci-wyobraźni 2 . Z tym, że Ćwiertniewicz najpierw odbierał
początkowo Maderę poprzez pop-kulturową kliszę filmowego horroru,
a dopiero później przez kulturową kliszę utopii cichego rajskiego zakątka.
Ten wyjazd artysty z bezkształtnej Północy był jego powrotem do
siebie. W jakim kierunku podążyć? Kogo posłuchać? Miłosz proponuje izolację,
życie na wyspach. Prof. Janion sugeruje oswajanie popu. Obie tenden-
o sztuce | Bernadeta Stano
Atopiczne wnętrza Christiana Tomaszewskiego
i Roberta Kuśmirowskiego
38 39