akademia 2007+

zów malowanych przemysłowymi farbami 5 . Każdy z nich z osobna, podobnie
jak makiety Tomaszewskiego, można by zaliczyć do wykonywanych
według wzorów wytworów rzemieślnika. Z tą zasadniczą różnicą, że do
jego prac nie używa się pojęć tak częstych w klasyfikacjach sztuki jak: oryginał
i kopia, a w opisach wskazanych projektów występuje szczególnie bogaty
zestaw określeń kojarzących się nie tylko ze scenografią: reprodukcja,
kopia, imitacja, atrapa, replika, obiekt-hybryda, symulakry. Tomaszewski
próbując odpowiedzieć na pytanie o tożsamość wystawianych kilkakrotnie
replik lamp, wskazał zarówno na chęć wyodrębnienia z kadrów Lyncha
czegoś charakterystycznego, co ma związek z ważnymi momentami
fabuły, jak i na próbę sparodiowania wystawy muzealnej obrazującej ewolucję
danego przedmiotu lub stylu. Tu brak tego zjawiska, a aranżacja stojących
w rzędzie świecących obiektów, o atrakcyjnych kształtach, sprowokowała
zapewne artystę do kolejnej banalizacji motywu i wskazania jego
pokrewieństwa do sklepu z lampami.
Oprócz spostrzeżeń dotyczących istoty obrazu i przynależności do
gatunku ready-made, w których na plan pierwszy wysuwa się nie tyle wybór
przedmiotu, co składników do jego wytworzenia, podobny ciężar obiektotwórczy
nadał gestowi dorysowania, dopełnienia przedmiotu znalezionego.
Jednak szczególnie owocne w kontekście podejmowanego problemu
wydaje się własnoręczne wykonanie przez Duchampa czeku dla swojego
dentysty (Zabiegi dentystyczne dr Tznacka) oraz zawartości Boîte-en-valise
(Pudełko w walizce). Tymi pracami artysta stara się unicestwić w humorystyczny
sposób zasadę tożsamości tego, co autentyczne i prawdziwe zarówno
w odniesieniu do zwykłego przedmiotu jak i do dzieła sztuki 6 . Wydaje
się zatem, że także i owa skłonność do ośmieszenia swoich działań, zbliża
obu twórców. W tej prześmiewczej aurze postawić można także poprzedzające
projekt Double V zabiegi reprodukcyjne Roberta Kuśmirowskiego:
cały zestaw rysunków – idealnych falsyfikatów obiegowych dokumentów
(Pozaginania rysunkowe, Intermedialne Wypadki Artystyczne, Galeria
Biała Lublin, 2001–2002) 7 .
Chrystian Tomaszewski O kaplicach, jaskiniach i erotycznej beznadziei, Galeria Atlas
Sztuki w Łodzi, 2005 r., arch. Atlas Sztuki
o sztuce | Bernadeta Stano
Atopiczne wnętrza Christiana Tomaszewskiego
i Roberta Kuśmirowskiego
28 29