akademia 2007+

ne pokrewieństwo z artystycznymi technikami graficznymi – w wypadku
heliograwiury z akwatinta, a ksylodruku z linorytem (chyba jednak bardziej
z linorytem niż z drzeworytem) i w ogóle z kolorowa grafiką, gdzie
każdy kolor jest odbijany kolejno jeden na drugim z osobnej matrycy. Jak
sam Dali napisał anagram Avida Dollars był dla niego talizmanem. Sprawił,
że deszcz dolarów stał się płynny, przyjemny i ciągły. Obiecywał też, że kiedyś
przedstawi całą prawdę o tym, jak można potęgować owa błogosławioną
rozwiązłość Danae 20 (il. 10). Nie ulega wątpliwości, że na wiele czynników
złożyłoby się na tę prawdę, między innymi zaś owa błogosławiona umiejętność
pozłacania i uszlachetniania, w tym podrasowywania technik reprodukcji,
tworzenia wersji luksusowych, elitarnych i limitowanych oraz
skłonność do precyzyjnego wartościowania i szacowania własnej sztuki.
Grafika Salvadora Dali jest doskonałym przykładem jak można zarobić
dziesięć tysięcy dolarów jeszcze przed śniadaniem – prawdę mówiąc, nie
trzeba wiele – wystarczy być Dalim…
Dusz zmarłych, które nie dotrzymały ślubów (Raj, pieśń 3) 19 . Wystawianie
całego kompletu dekompozycji nie miałoby większego sensu, podobnie
jak reprodukowanie go w katalogu, jest to jednak dzieło imponujące, które
uzmysławia nam jak wielkiego wysiłku trzeba było dokonać dla sporządzenia
jednej jedynej odbitki (il. 9). Sam pomysł stworzenia odrębnej
techniki na pograniczu grafiki i reprodukcji wziął się najpewniej z chęci
zysku – w końcu wysoki nakład gwarantował w wypadku Dalego wysokie
zarobki – acz na początku Boska Komedia nie sprzedawała się ponoć najlepiej.
Warto też pamiętać, że ówczesne techniki reprodukcji nie były tak
doskonałe jak dzisiejsze – wystarczy zajrzeć do jakiegokolwiek albumu Skiry
z tamtych czasów, nie mówiąc o polskich wydawcach. Nie zmienia to
faktu, że pomysł transponowania rysunku akwarelą na grafikę wydaje się
dosyć dziwny. W dodatku nie jest to grafika, lecz rodzaj szlachetnego druku.
Nie wiadomo na ile są wierne odbitki w technice ksylodruku w stosunku
do oryginalnego rysunku. Oficyna artystyczna Foreta była w tamtych
czasach jedną z najlepszych w Europie, Dali był wypłacalnym i wymagającym
zleceniodawcą, ale druk kolorowy dopiero się rozwijał.
Zarówno heliograwiura, jak i wymyślony na potrzeby Dalego ksylodruk
są technikami z pogranicza grafiki i reprodukcji. Za ich pomocą
można wykonywać reprodukcje, których jakość i trwałość jest nieporównanie
wyższa od normalnych zdjęć wydrukowanych w technice offsetowej.
Oczywiście wyższe są również ich koszty i nakład pracy. Jest też wyraźil.
9 Dekompozycje do Boskiej Komedii, 1960
il. 10 Wersja luksusowa do
Don Kichota, 1957
o sztuce problemach | A. Kisielewski sztuki | A. Manicka
Strategia Najlepsze trawestacji, są te dni, kiedy czyli zarabiam dzisiejsza dziesięć obecność tysięcy dolarów za grafikę przed śniadaniem.
tradycji Grafika Salvadora awangardyDali w kontekście szlachetnej sztuki reprodukcji
238
239