akademia 2007+

wały również pytania o sposób opracowania matrycy – biorąc pod uwagę
jakość odbitek było niemożliwe, żeby opracowywano ją ręcznie. Przyjęto
więc, że drewno wytrawiono kwasem i dopracowano ręcznie. Wiadomo
było natomiast, że dla wykonania jednej odbitki sporządzano kilkadziesiąt
(nawet do 90) matryc do każdego odcienia farby, a następnie nadrukowywano
jedną na drugą. Każdą taką odbitkę nazywano dekompozycją.
W efekcie powstawała grafika (?) doskonale imitująca rysunek akwarelą.
Dzięki matrycom z kolekcji Hannelore Neumann i Helmuta Rebmanna
wiadomo dzisiaj, że matryce do tzw. ksylodruku miały tyle wspólnego
z drewnem, że nabijano je – dla wygody i usztywnienia – na kawałki
sklejki drewnianej. Same matryce zaś były wykonane z tworzywa sztucznego,
przypominającego trochę bakelit czyli pierwsze tworzywo sztuczne
produkowane na skalę przemysłową. Nie ulega wątpliwości, że nie opracowywano
ich ręcznie, prawdopodobnie rysunek nanoszono metodą heliografii,
trawiono je kwasem, ślady ręcznej obróbki nożem lub dłutkiem
noszą jedynie krawędzie, których nie widać na wydruku.
Obie matryce odnoszą się do tej samej grafiki, a mianowicie do
Maryi z Archaniołem Gabrielem (Raj, pieśń 32) i są oczywiście matrycami
do dwóch z kilkudziesięciu dekompozycji 18 (il. 6, il. 7). Wymiary obu matryc
są identyczne: 26,5 × 21. Na ich odwrocie naklejono, prawdopodobnie
w późniejszym okresie, szarą tekturę. Widnieją na nich napisy (płyta I: na
sklejce Soł. u dołu: ja/5×/Abzug/Wa(…)ng , na tekturze na odwrocie czerwonym
flamastrem wzdłuż l. krawędzi od dołu: N.F.S. Coll. A.NAFOUT;
płyta II: na sklejce resztki napisu oł. ukosem p.g.: WUS/VIVE ). Sklejka,
na którą nabito matryce ma z lewej strony u dołu otwór na wylot. Same
matryce są przytwierdzone do sklejki nawet kilkunastoma mniejszymi
gwoździkami. Druga z matryc nosi ślady farby i po prawej stronie – ślady
korników. Odbitki poszczególnych dekompozycji nie wyglądają efektownie
– przypominają trochę litografię, jako że są niemal płaskie i z grubsza
wyglądają jak rysunek kredką. To, co niektórzy opisują jako rysunek słojów
drewna, z bliska jest po prostu ziarnem, będącym efektem wytrawienia
matrycy (il. 8). Komplet dekompozycji z kolekcji Hannelore Neumann
i Helmuta Rebmanna odnosi się (wg W.Everlinga) do Cesarza Justyniana,
(Raj, Pieśń 5). Inne interpretacje przypisują tę rycinę do Strefy Księżycowej,
il. 6, 7
Matryca do Maryi
z Archaniołem Gabrielem,
Boska Komedia, 1960
il. 8
Matryca do Maryi
z Archaniołem Gabrielem,
Boska Komedia, 1960,
powiększenie
o sztuce problemach | A. Kisielewski sztuki | A. Manicka
Strategia Najlepsze trawestacji, są te dni, kiedy czyli zarabiam dzisiejsza dziesięć obecność tysięcy dolarów za grafikę przed śniadaniem.
tradycji Grafika Salvadora awangardyDali w kontekście szlachetnej sztuki reprodukcji
236
237